Sindirime Uğrayan Besin İçeriklerinin Kana Geçişi Hangi Organlarda Nasıl Gerçekleşir?

Sindirime Uğrayan Besin İçeriklerinin Kana Geçişi Hangi Organlarda Nasıl Gerçekleşir?
Besinlerin hücrelerimiz tarafından kullanılabilecek kadar küçük parçalar bölerek kana geçişini sağlamak sindirim sisteminin görevidir

Sindirim: Büyük moleküllü besin maddelerinin, sindirim sistemi organlarında parçalanarak, kana geçebilecek hale gelmesine sindirim denir
Büyük moleküllü besin maddeleri:

Karbonhidratlar ------------------>Glikoz
Proteinler ------------------>Amino asit
Yağlar ------------------>Yağ asidi+ gliserol (gliserin)
Şeklindeki küçük moleküller haline gelerek kana geçerler

Onikiparmak bağırsağı: İnce bağırsağın mide ile birleşen ilk kısmına onikiparmak bağırsağı denir ( ilk 20 -25 cm’lik kısım) Kıvrımlı bir yapıya sahiptir İnce bağırsağın en önemli kısmıdır Buraya karaciğerin safra salgısı (koledok kanalı ile) ve pankreasın sindirim enzimleri (virsung kanalı ile ) boşaltılır
*Onikiparmak bağırsağında karbonhidrat, protein ve yağların sindirimi gerçekleşir Yağların sindirimi, karaciğerden gelen safra salgısının etkisiyle ilk kez burada başlar ( safra bir enzim değildir Yağları yapı taşına ayırmaz, yağ damlacıklarına dönüştürür)

Onikiparmak bağırsağından sonra gelen ince bağırsağın diğer kısımları kıvrımlar yaparak uzanır İnce bağırsağın iç yüzeyinde salgı bezleri ile villus denilen ve sayıları 5 milyonu bulan tümürler vardır

Salgı bezleri, karbonhidrat, protein ve yağların sindirimini sona erdirecek enzimler üretir Kimyasal sindirim ince bağırsakta son bulur Villuslar sayesinde ise emilim yüzeyi artmış olur ve sindirilmiş besinlerin emilimi kolaylaşır

İnce Bağırsağının Görevi: Ağızda kısmen sindirilmiş karbonhidratlar ile midede kısmen sindirilmiş proteinlerin ve sindirimi henüz başlamamış olan yağların sindirimini gerçekleştirmek ve tamamlamaktır Diğer görevi ise, villuslar sayesinde sindirilen besinlerin emilmesini ve böylece kana karışmasını sağlamaktır

Böylece şimdiye kadar anlattığımız süreçte:
Proteinler -------------->amino asitlere
Karbonhidratlar -------------->glikoza
Yağlar -------------->yağ asidi ve gliserin ( gliserol) e dönüştürülmüş olur
Su, mineraller ve vitaminler sindirime uğramazlar

Sindirilen Besinlerin Kana Geçmesi
Besin maddelerinin sindirimi tamamlandıktan sonra dolaşım sistemine aktarılmasına emilim denir İki yolla olur:
1- Kılcal Kan Damarlarıyla: Glikoz (şeker) , amino asit, mineraller, suda çözünen vitaminler (B ve C ) ve su, villuslar tarafından emilerek, kılcal kan damarlarına geçer Ve kan damarları aracılığıyla önce karaciğere taşınır Karaciğerde zehirlerinden arındırılır Protein – şeker oranı ayarlanır Kandaki şeker dengesi sağlanır Buradan kalbin sağ kulakçığına taşınır
2- Lenf Yoluyla: Yağ asidi ve gliserin ve yağda çözünen vitaminler (A,D,E,K ), villuslardaki lenf damarlarıyla emilir Lenf sistemine karışır Bu yolla kalbin sağ kulakçığına taşınır
Yağ asidi ve gliserin, lenf damarlarından geçerken üzerleri ince bir protein kılıfla kaplanarak yağ molekülü oluşturulur Çünkü gliserin alkol özelliği taşır Alkol, hücre zarını erittiğinden doğrudan kana karışması zararlıdır

!!!! Kalın bağırsakta kimyasal ya da mekanik sindirim yapılmaz

Yalnızca ince bağırsakta sindirilemeyen atıklar buraya taşınır Gelen atıklara karışan su ve mineraller gibi yararlı maddeler emilerek kana verilir Arta kalan maddeler, kalınbağırsağın son kısmı olan rektuma gelir ve anüsten dışarı atılır

Sindirim sisteminin her yerinde bulunan çürükçül bakteriler en çok kalın bağırsakta bulunur Dışkının rengi ve kokusu bu bakterilerden kaynaklanır Ayrıca kalın bağırsakta yaşayan yararlı bakteriler B ve K vitamini sentezler

Anüs: Besin maddelerinin vücudumuz tarafından kullanılamayan bölümü anüs yoluyla atık madde olarak vücuttan uzaklaştırılır

Sindirime Yardımcı Organlar
Karaciğer: Safra adı verilen bir salgı üretir Safra salgısı bir kanal yoluyla, yağların kimyasal sindirimini gerçekleştirmek üzere ince bağırsağa gönderilir

Karaciğer Vücudun en büyük organı olup ( yaklaşık 2 kg kadar), karın boşluğunda ve sağ üst kısmında yer alır Karaciğer sağ lob ve sol lob olmak üzere iki kısma ayrılır Loblarda öd salgısı ( safra ) üretilir Karaciğerden ayrılan bir kanal, loblarda üretilen safrayı safra kesesine taşır
Safra kesesinden çıkan koledok kanalı ise, safra salgısını on iki parmak bağırsağına taşır Burada safra salgısı yağları yağ damlaları şeklinde inceltmek ve böylece yağların sindirim yüzeyini artırmak için kullanılır
Safra salgısı yavaş yavaş suyunu kaybederse safra taşları oluşur Bu durumda koledok kanalı tıkanabilir Safra geri emilerek kana karışır ve kan yoluyla dokulara taşınır Böylece, sarılık hastalığı oluşur

Karaciğerin Görevleri:
Karaciğerin 400 ‘e yakın görevi vardır Bunlardan bazıları şöyledir:
1- Yağların sindirimini hızlandıran ve rektumda zararlı bakterilerin üremesini engelleyen safra sıvısı üretmek
2- A, D, E, K , B 12 vitaminlerini depolamak, A vitamini üretmek
3- Enerji kaynağımız olan glikozu, karaciğerde glikojen şeklinde depolayıp, insülin hormonu denetiminde kana vermek
4- Bazı zararlı maddeleri zararsız hale getirmek
5- Kanın pıhtılaşmasında görev alan proteinleri üretmek
6- Protein, yağ ve karbonhidrat metabolizmasını düzenlemek Proteinlerin karbonhidrat ve yağa dönüşmesini sağlamak
7- Lenf yapımında görevlidir
8- Proteinlerin parçalanması sonucu açığa çıkan amonyağı, daha az zehirli olan üre haline dönüştürmek
9- Yaşlı alyuvarların parçalanması ile açığa çıkan demiri depolamak Ve alyuvar hücresi üretmek

Pankreas: Pankreas öz suyunu salgılar Pankreas öz suyu proteinlerin, karbonhidratların ve yağların kimyasal sindirimini gerçekleştiren enzimler içerir

Midenin sol alt kısmında yer alır Uzunca bir yaprağı andırır Ortasında boydan boya uzanan bir kanal vardır Pankreas hem hormon, hem de enzim salgılayan karma bir bezdir
* Pankreas, ince bağırsağın uyarması sonucu öz su salgılar Pankreas öz suyunda lipaz, amilaz ve tripsinojen enzimleri bulunur
Lipaz, amilaz ve tirpsinojen enzimleri, protein, yağ ve karbonhidrat sindiriminde etkilidir Pankreas, bu enzimleri virsung kanalı ile onikiparmak bağırsağına aktarır
* Pankreas aynı zamanda insülin ve glukagon hormonlarını salgılar ve doğrudan kana verir İnsülin kandaki şeker oranını azaltıcı etki yapar Glukagon ise kandaki şeker oranını artırıcı etki yapar İnsülin hormonunun çeşitli sebeplerle yeterince salgılanamaması şeker hastalığına yol açar Çünkü böyle bir durumda kandaki şeker miktarı yükselir

*Besin içeriklerinden karbonhidrat, yağ ve proteinlerin sindirime uğrar ve ince bağırsaktan emilerek kana geçer

*Su, vitamin ve minerallerin sindirime uğramadan kalın bağırsaktan emilir ve kana karışırlar