Bir Virüs Gibi: Naylon!

Naylon; çoraptan pede, tişörtten pantolona, okul formasından beslenme çantasına, bebek bezinden biberonuna kadar her yanımıza sızmış durumdae her tehlikeli virüs gibi hızla yayılıyor Çağa ayak uyduruyor, yakalanmak istemeyen bir katil gibi sürekli kılık değiştiriyor!

Kimi zaman plastik su damacanası kılığına girerek zehirliyor bizi, kimi zaman naylon poşet olup deniz kuşlarını öldürüyor, balıkların cinsiyetiyle oynuyor Bazen Bisphenol A (BPA) formunda kanseri azdırıyor, bazen de çatal, bıçak, tabak, bardak şeklinde kanımıza karışıveriyor Hatta gecenin ilerleyen saatlerinde prezervatif kostümüne bile bürünüyor

Hayykitap?tan çıkan Prof Dr Hamdi Temel?in yazdığı ?Naylon Aşkı Öldürür? kitabı, plastik maddeleri hayatımızdan çıkarmanın yollarını anlatıyor

Üretim aşamasından evlere

Bir petrol türevi olan polietilenden üretilen naylon poşetler ilk olarak 1955?de ABD?de kullanılmaya başlandı 1970?den sonra tüm dünyaya hızla yayıldı, 1980?lerin sonunda Türkiye?ye geldi Dünyada her yıl değişik boyutta, bir trilyon adedi aşan naylon poşet kullanılıyor Bu torbalar için 250 milyon ton plastik kullanılıyor Sadece ABD?de yıllık naylon poşet tüketimi 400 milyar taneyi buluyor Yeryüzünde çıkarılan petrolün yüzde 4?lük kısmı, plastik üretimi için kullanılıyor Naylon poşet üretimi, petrol ve doğalgaz gibi yenilenemeyen enerji kaynaklarının azalmasına ve çevre kirliliğine yol açıyor Naylon poşetler aslında üretim anından itibaren dünya için tehdit oluşturuyor Naylon poşet üretebilmek için 160-170 derecede eritilen plastikler makinelerden geçerek şekilleniyor Bu poşetlerin doğada yok olabilmesi için karada ortalama 400, denizdeyse 800 yıl geçmesi gerekiyor Plastik, petrol kökenli olduğu için kanserojen madde içeriyor Poşetler, sadece kirlilik yaratmıyor, suyumuzu tüketiyor, göl ve nehirlerin akışını bozuyor, depolamada maliyetler oluşturuyor, doğal yaşam ortamlarına verdiği zararla nesli tehlike altın- daki türlerin varlığını tehdit ediyor

YAZAR KiMDiR?

İlk ve orta öğretimini Sorgun?da tamamladı 1988?de Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Kimya Bölümü?nden mezun olarak, Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Kimya Bölümü?ne asistan olarak girdi 1990-1996 yıllarında Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü?nde yüksek lisans ve doktorasını tamamladı 2008?de profesörlüğe atandı 70?i yurt dışı olmak üzere 75 yayımlanmış makalesi var Çalışmaları ?Wep of Science?de 205 atıf aldı Halen Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü, vekâleten Dicle Üniversitesi Engelliler Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü ve Dicle Üniversitesi Araştırma Fonu Koordinatörlüğü görevlerini yürütüyor Çevre Bilincini Geliştirme Derneği?ni kurdu

Türkiye?de durum ne?

Sadece İstanbul?da yaklaşık üç bin market var 15 milyonluk nüfusa sahip İstanbul?da her beş kişiden birinin günlük ihtiyaçlarını karşılamak için markete gittiğini ve üç poşetle çıktığını düşünürsek, günde 11 milyon 250 bin poşet tüketildiği ortaya çıkıyor

Isı ve ışıkla açığa çıkan ölüm

Naylon poşetler karbon türevi olduğu için kimyasal değişimlere uğrayabiliyor ve zamanla petro-polimerler oluşturuyor Bu da kanser dahil pek çok hastalığa zemin hazırlıyor Bu çözünmenin küresel ısınma kadar tehlikeli olduğu söyle-nebilir Poşetlerin imhası sırasında da tehlikeli gazlar ortaya çıkıyor

Siyah poşet insan sağlığı açısından en ciddi tehdidi oluştu-ruyor Bunlar, çöplerden toplanan, işe yaramaz diye atılan her türlü pis malzemenin; pet şişe, kova ve tıbbi atık gibi maddelerin tekrar işlenmesiyle üretiliyor Poşetlere, atık maddelerin dönüştürülmesi sırasında şeffaflaştırma mümkün olmadığı için koyu tonlarda renklendirme yapılıyor Bunun için de siyah boya kullanılıyor Bu poşetlerdeki tehlikeli maddeler, içlerine koyulan sebze ve meyveyle insanlara geçiyor Türk Gıda Kodeksi?ne göre gıda maddelerinin bu poşetlerde taşınması yasak

Denizlerdeki yaşamı tehdit ediyor

Dünyanın plastik çöplüğüne dönüşmemesinin en önemli nedeni, deniz diplerinin çöplük olarak kullanılması Böylece 200 farklı deniz canlısının hayatı tehliaaae giriyor Dünya Koruma Vakfı?nın araştırmasına göre, her yıl 100 binin üzerinde deniz canlısı, poşetleri yedikleri için ölüyor