Dejavu (Psikoloji)

Dejavu, halihazırda yaşanılan bir olayı daha önceden yaşamışlık veya görülen bir yeri daha önceden görmüş olma duygusudur Ânı daha önceden yaşamışlık halidir Fransızca; déjà (daha önceden) ve voir (görmek) fiilinin geçmiş zamanda çekimi olan vu nun birleşiminden türemiştir

Beynin, yorgunluk veya başka sebeplerden dolayı bir görüntü, ses, vb herhangi bir girdiyi, giriş anı sırasında algılayamamasından kaynaklanabilir Beyin bu girdiyi algıladığında kişi bu olayı daha önce yaşadığı hissine kapılabilir

Ayrıca, beynin sağ lobu ile sol lobunun milisaniyeden daha küçük bir zaman farkı ile çalışmasından da kaynaklanabilir Bir taraf diğer taraftan önce algıladığı için, geç algılayan taraf bu olayın daha önce yaşanmış olduğu yanılsamasına kapılır Bu durum sinir aksonlarındaki küçük bir sapmadan kaynaklanır

Dejavunun zıttı jamais-vu dur Bu durumda insanlar tanıdığı bir çevrede yabancılık çekebilirler Dejavu ya benzer sebeplerle ortaya çıkar

Araştırmalara göre insanların %50 den fazlası hayatlarında en az bir kere dejavu durumunu yaşamıştır

İnsanların çoğu bir süre sonra, en son ne zaman dejavu yaşadığını unutur

déjâ vu, fransızca kökenli bir terim ve "daha önce görülmüş" anlamına geliyor günlük hayat boyunca sıkça yaşanan bu görüngü, bir anın daha önceden yaşanmış olduğu hissini veriyor veya ilk defa gittiğimiz bir yerde sanki daha önceden de bulunmuş olduğumuzu hissedebiliyoruz kendi kendimize açıklamakta güçlük çektiğimiz bu durum, hafızada meydana gelen ufak karışıklıkların bir sonucu olarak açıklanıyortabii ki daha farklı yaklaşımlar da mevcut, örneğin daha önceden hafızaya alınmış olan bir görüntünün veya olayın, belirli bir anda yeniden yarı gerçekçi bir imaj halinde zihne yansıması ( flashback) olarak da tanımlanıyor arthur funkhoser, farklı inirsel uyarılara bağlı olarak gelişen 3 tip "déjâ vu" fenomeni olduğunu ileri sürüyor ve bunları şöyle sınıflandırıyor: "déjâ vecu"(önceden tecrübe edilmiş), "déjâ senti"(önceden hissedilmiş) ve "déjâ visité" (önceden gidilmiş) önceden yaşanmışlık hissine getirilen en güncel açıklamalardan birisi de, beyindeki kısa ve uzun dönem hafıza mekanizmalarında kısa süreli bir tutukluk meydana geliyor olması algılanan bilgilerin ( veya duyumların) kısa süreli hafızadan uzun süreli hafızaya geçişi esnasında, normal yoldan saparak bir anlamda " yolunu kosaltması" sonucunda o anki algı, kişi tarafından uzun dönem hafızadan gelmesi nedeniyl "geçmişte yaşanmış" olarak nitelendiriliyor normalde algı ve tepki arasında geçen ve aslında bizim farkında olmadığımız gecikme süresini, kısaldığı zaman fark ediyoruz ve bunun sonucunda huzursuzluk hissine kapılıyoruz ayrıca, çeşitli sinirsel hastalıklarda , örneğin sara nöbetleri öncesinde, çoğunlukla "déjâ vu" hissi daha sık yaşanıyor