Dışkı Kaçırma (Enkopezis)

Çocuğun barsak kontrolünün sağlandığı ve kakasını tutma ve bırakma işlevini kontrol edebileceği yaşa gelmesine rağmen kakasını uygunsuz yerlerde bırakması enkroprezis adını alır
Enkroprezis tanısı konması için 4 yaşından büyük olan çocuğun, uygunsuz yerlere tekrarlayıcı nitelikte dışkı kaçırması ve bu davranışın en az 3 ay süre ile en az ayda bir kez ortaya çıkması gerekir Ayrıca bu davranışın tıbbi bir duruma bağlı olmaması gerekir
Kabızlık ve sonrasında aşırı miktarda dışkının boşalmasıyla giden ve bu durumla gitmeyen dışkı kaçırma olmak üzere iki şekilde enkoprezis görülür Kabızlıkla giden enkoprezis gündüz veya gece olabilir Bu durum kabızlığın tedavisi ile önemli ölçüde düzeme gösterir Eğer çocuk hiç kontrol geliştirmemişse birincil enkoprezisten söz edilir Kakasını kaçırma davranışı en az bir yıl boyunca kontrol edebildikten sonra başlamışsa bu durum ikincil enkoprezisdir Düşük sosyo ekonomik düzeyde, kronik kabızlık durumunda ve erkek çocuklarda daha sık görülür
Nedenleri
Oluş nedenleri arasında biyolojik olanlar, barsağın son bölümündeki anüs çıkışını denetleyen kas dokusu halkasının yeterince kontrol edilememesi, anal anormaliler, psikojenik megakolon veya nörolojik, bilişsel ve fiziksel gelişme gerilikleri ile bağlantılı olduğundan söz edilir Psikolojik açıdan balkıdığında; nevrotik yapıya sahip anne ve uzak duran baba veya tuvalet eğitiminin aşırı zorlamalarla cezalandırıcı bir şekilde çok erken yaşta gerçekleşmesi, DEHB nedeniyle tuvalet alışkanlığının gelişmemiş olması ve depresyon sayılabilir Anksiyete veya kabızlıkla birlikte barsak içeriğinin aşırı birikimine bağlı olarak istemsiz olarak dışkı kaçırma görülebilir Bu durum ağrılı dışkılama yüzünden dışkının tutulmasından da kaynaklanabilirYetersiz tuvalet eğitimi veya eğitime yeterli yanıt alınmaması nedeniyle barsak kontrolü kazanılmayabilir Ya da k ontrolü kazanmış olmasına rağmen, tuvalet ve tuvalete gitme ile ilgili korkular veya çocuğun genel olarak inatçı bir tutumu olması nedeniyle tuvalete dışkılamaya karşı isteksizlik ve buna direnç olabilir Aile içi ilişkilerdeki bozukluklar, çocuğa bakım veren kişinin hastalanması, çocuk ve aileyi etkileyen önemli değişiklikler gibi stresörler de neden olarak sayılabilir
Olumsuz etkileri
Tedavi edilmezse aile içi ilişkilerinde problemler yaşanır Çocuk bu durumu yüzünden, sosyal aktivitelerden kaçar ve sosyal çevresinde uyum problemleri yaşar Çocukta utangaçlık, utanma ve suçluluk duygusu gelişebilir ve kendine saygının kaybı, özgüveninde azalma olabilir Enkoprezis ikincil olarak bazi bedensel problemlerin gelişebilir Ve çocuğun yaşına uygun psikososyal gelişiminin bozulmasına yol açar
Ayırıcı Tanı
Anal fissür, megakolon ve kronik kabızlık olan çocuklarda görülebilir Anal fissür, tuvaletini yaparken çok ağrıya neden olduğundan çocuk korkarak kakasını yapmamak için kendini sıkar DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu), karşı gelme bozukluğu, davranım bozukluğu, enürezis ve masturbasyon enkoprezise eşlik edebilir
Tedavi
Özellikle kabızlığın olmadığı durumlarda psikolojik değerlendirme önemlidir Aile içi problemlerin veya gerginliklerin giderilmesi belirtilerde azalma sağlamaktadır Bunun için ailenin desteği alınmalı ve aile eleştirinin veya cezaların azaltılması, cesaretinin kırılmaması yönünde yönlendirilmelidir Aileye çocuğun altına bez bağlamak ve bu durumu karşısında tamamen sessiz kalmak gibi davranışların enkoprezisi pekiştireceği açıklanmalıdır Anne baba ve çocuk beraber ele alınmalıdır Enüreziste olduğu gibi takvim tutma yöntemi, ödül sistemi ve ilaç tedavisi uygulanabilir Kabızlıkla birlikte giden tipinde kabızlığın önlenmesi için oral laksatif ve rektal katartikler ile su ve liftin arttırıldığı, ayrıca süt, peynir ve nişastanın azaltıldığı diyet önerilebilir