Deneysel Yöntemler

DENEYSEL YÖNTEMLER

Deney yöntemi laboratuar içinde olduğu kadar , laboratuar dışında da kullanılabilir Dolayısıyla bir deney sırasında , değişik psikoterapi yöntemlerinin etkilerini, bu yöntemleri farklı fakat benzeri duygusal bozukluklara sahip insan grupları üzerinde deneyerek araştırmak mümkündür Deney yönteminde önemli olan yer değil , mantıktır Bu böyle olmakla birlikte , bir çok deney özel laboratuarlar da gerçekleştirilir ; bunun da başlıca nedeni , koşulların kontrol edilmesi için özel gereçlerin , bilgisayarların ve başka aygıtların gerekli olmasıdır

Laboratuarın ayırt edici özelliği , deneyi yapan kişinin , koşulları dikkatle kontrol edebildiği ve değişkenler arasındaki ilişkilerin bulgulanması için ölçümler yapılabildiği bir yer olmasıdır Değişken , değişik değerlerle ortaya çıkabilen bir şeydir Örneğin , öğrenme yeteneği ile yaş arasındaki ilişkiyi bulgulamaya yönelik bir deneyde , hem öğrenme yeteneği hem de yaş , değişik değerlere sahip olabilir Öğrenme yeteneği yaş arttıkça sistematik olarak değiştiği için , bu iki değişken arasında düzenli bir bulgulayabiliriz

Değişkenler üzerinde tam bir kontrolün sağlanabilmesi , deney yöntemini diğer gözlem yöntemlerinden ayırır Eğer deneyi yapan kişi öğrenme yeteneğinin , kişinin uyku süresine bağlı olup olmadığını bulgulamaya çalışıyorsa , değişik denek gruplarının geceyi laboratuar da geçirmesi sağlanarak uyku süresi kontrol edilebilir İki grubun sırasıyla saat 23:00'te ve 01:00'de uyumasına izin verilirken , 3grub sabah saat 04:00 değin uyanık tutulabilir Deney yapan kişi , tüm denekleri aynı saatte uyandırıp hepsine aynı öğrenme işini vererek daha fazla uyku uyuyan deneklerin görevin üstesinden daha çabuk gelip gelmediklerini belirleyebilir

Bu incelemede , farklı uyku süreleri öncel koşullar ; öğrenme performansları ise bu koşulların sonuçlarıdır Deneğin yaptığından bağımsız olması nedeniyle öncel koşula , bağımsız değişken adı verilmektedir Öncel koşullar da yer alan değişikliklerden etkilenen değişkene ise bağımlı değişken denilmektedir

Psikolojide deneyler bir tek denek üzerinde yapılabildiği gibi , iki ya da daha fazla grup üzerinde de yapılabilir Gruplar oluşturulurken bir yandan aynı özellikte olan deneklerin gruplara alınmasına , öte yandan koşulların bütün denekler için aynı olmasına özen gösterilir Bu şekilde oluşturulmuş gruplardan birine , sonucunu anlamak istediğimiz "Bağımsız değişken" uygulanır Öteki grubun içinde bulunduğu koşullar üzerinde ise hiç bir değişiklik yapılmaz grup deneylerinde üzerinde bağımsız değişkenin uygulandığı gruba "deney grubu" , ötekine de kontrol gurubu denir