Bir Ölünün Defteri/Halid Ziya Uşaklıgil

KİTABIN ADI : BİR ÖLÜNÜN DEFTERİ

KİTABIN YAZARI : HALİD ZİYA UŞAKLIGİL

YAYIN EVİ VE ADRESİ : İNKILAP VE AKA YAYIN EVLERİ

BASIM YILI : 1984

KİTABIN KONUSU

Aşkın bir gence çektirdiği ızdıraplar

KİTABIN ÖZETİ

Yağmurlu bir gecede Hüsam,karısı ve çocukları İsmet ile Fuad evde otururlarken yaşlı bir adam eve gelir ve Hüsamın onunla birlikte gelmesini isterHüsamı en yakın arkadaşı Vecdinin yanına götürürO gece Vecdi hayata gözlerini yumar ama Hüsama kara bir defter bırakırBu,Vecdinin çocukluktan ölümüne kadar olan hayatını yazdığı günlük niteliğinde bir defterdirHüsam gefteri okumaya başlar
Vecdi ile Hüsam çocukken bir yatılı okulda kader arkadaşı olurlar




Vecdinin bir de halası ve halasının kendi yaşlarında Nigar adında bir kızı vardırİleriki yıllarda hem Vecdi hem de Hüsam Nigara aşık olurlarFakat Nigar Vecdiyi bir kardeş gibi gördüğü için kalbi Hüsama vurulurVecdi Hüsama olan ve çocukluk yıllarından gelen samimi arkadaşlıktan soğur,çünkü Hüsam artık Vecdiyi anlamaz,ona fazla ilgi göstermez olur Kendisini onlardan uzaklaştırmak isterO sırada cereyan etmekte olan Balkan savaşlarına gönüllü doktor olarak gider ve orada sol kolunu kaybederEn sonunda İstanbula tekrar döner ama kalbinde hala o aşk acısı vardırBirgün kolu yüzünden kaptığı bir rahatsızlıktan dolayı kendisini yataklarda bulurYağmurlu bir gecedir ve Hüsamı yanına çağırttırır

O gece Vecdi,Nigarın aşkını kalbine gömerek hayata gözlerini kaparHüsam ise Vecdinin kendisi için ne kadar fedakarlıklarda bulunduğunun farkına o gece bir ölünün; Vecdinin defterini okuyarak varır

KİTABIN ANA FİKRİ

Gerektirtiğinden çok mutlu olan insanların mutsuzları anlayamamaları

KİTAPTAKİ OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yazar kitaptaki bütün olaylarda duygusallığı ön plana çıkarmıştır
Kitaptaki olaylar üç kişi etrafında geçmektedir Bir doktor olarak geçen Vecdi,öğrencilik yıllarında delidolu,olgunluk yıllarında ise kalbindeki aşk acısıyla birlikte herkesten kaçmak, uzaklaşmak isteyen bir rol içerisindedir

Bir şair olan Hüsam mesleği gibi şair ruhlu hayattan sadece zevk alan ve zevkli yönlerine yönelen bir kişi
Nigar olayda iki erkeğin arasını açan birisi olarak gözükse de; kendisi bunun farkında olmayan kitapta odak nokta olan kişi

KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER

Kitapta olaylar Servet-I Finun zamanında olmasına karşın kitabın dili anlaşılacak kadar sade yazılmış
Yazar,olaylarda duygusallığı ön planda tutup;olaylar arasında her nekadar zaman ve mekan bakımından kopukluklar olsada kitaba bir sürükleyicilik kazandırmıştır

Halit Ziya Uşaklıgil(1866 - 1945)

Halit Ziyanın ailesi, Uşakta helvacılıkla uğraşırken, İzmir göçerek Uşşakizadeler diye anılmaya başlayan zengin bir ailedir Bu aile, işleri çok gelişince İstanbula da bir şube açtı ve bu şubeyi sermayesiyle birlikte oğul Hacı Halil Efendiye verdi Halit Ziya, Hacı Halil Efendinin üçüncü çocuğu olarak 1866da İstanbulda doğdu İstanbulda Askeri Rüştiyeye giden Halit Ziya, babasının işleri kötü gitmeye başlayınca, annesiyle birlikte İzmire dedesinin yanına gönderildi Öğrenimini İzmir Rüşdiyesinde sürdürdü (1878)

Bu arada babasının işlerini düzene koyup İzmire gelişi ve yeni bir işyeri açışıyla sığıntı olma düşüncesini de zihninden atan Halit Ziya, ikinci bir okula hazırlık için Frenk Mahallesinin Alioti bölümündeki Auguste de Jaba adlı avukatın emrine verildi Halit Ziya, babasının kâtibi olarak işe başladı, bu iş edebiyat merakıyla pek bağdaşmadığından yeni iş tavsiyelerini dikkate aldı, ancak İstanbulda hariciyeci olmak için yaptığı başvuru sonuçsuz kaldı İzmire dönüşünde rüştiye öğretmenliğine başladı ve akabinde Osmanlı Bankasına girdi

İstanbulda Reji Genel Müdürlüğünün başkâtiplik teklifini kabul ederek İzmirden ayrıldı (1893) Rejideki çalışma günlerinde Servet-i Fünuna da katılarak edebi faaliyetlerini yoğunlaştıran Halit Ziya, Meşrutiyetten sonra bir süre Darülfünun Edebiyat Fakültesinde Batı Edebiyatı okuttu Sonra Mabeyn Başkâtibi oldu (1909) Buradan ayrıldıktan sonra memuriyete dönmeyen ve tüm zamanlarını edebiyata veren Halit Ziya, 23 Mayıs 1945 tarihinde İstanbulda öldü

1- BİR ÖLÜNÜN DEFTERİ KONUSU:

Ölüm döşeğinde olan bir adamın son vermeden önce en iyi arkadaşına bıraktığı defter ve arkadaşının bu defteri okuyunca hissettiği duygular

2- BİR ÖLÜNÜN DEFTERİ ÖZETİ:

Hüsamettin Bey, eşi, çocukları ve kayınvalidesi yağmurlu bir pazar günü evde oturmaktadırlar O sırada bir haber gelir; Hüsamettin acil olarak ölüm döşeğinde olan arkadaşı Vecdi'nin yanına gider Vecdi yatağına uzanmış zar zor konuşabilmektedir Son sözleri Hüsam'a o güne kadar söyleyemedikleri ve hissetiklerini yazdığı bir defter bıraktığı üzerine olur Hüsam; Vecdi'nin vefatından sonra defteri okumaya başlar

Vecdi daha beş yaşındayken annesini kaybeder, babasıyla birlikte o sıralarda üç yaşında olan kızı Nigar ile birlikte yaşayan halasının yanına yerleşirler Birkaç sene sonra babası Vecdi'yi yatıla okula yerleştirir Vecdi o günden sonra babasını bir daha görmez Halası ona babasının yurtdışına gittiğini söyler Birgün Vecdi okulun bahçesinde ailesinden yeni ayrılmlş, ağlamaklı gözlerle etrafı seyreden Hüsam'ı görür ve aralarında büyük bir dostluk başlar Haftasonlarında Hüsam ile birlikte halasının evine giderler Nigar'da onlara katılır Yıllar sonra Vecdi doktor olarak mezun olur Hüsam da ailesini ziyarete gitmiştir Bir akşam halası Vecdi'ye Nigar'ın kocası olmasını istediğini söyler Vecdi o güne kadar böyle bir şeyi aklına getirmemiştir ve halasından düşünmek için zaman ister Hüsam da bu arada yazar olarak bir matbaada çalışmaya başlar Zaman geçtikçe Vecdi, Nigar2a aşık olur ancak bunu ona söylemez Bir gece Nigar gelir, herşeyi bildiğini ancak aralarında böyle bir durumun olmasının imkansız olduğunu söyler Vecdi, o günden sonra halasının evini terk eder ve annesinin öldüğü evlerine tşınır Hüsam'ı da davet eder Birlikte yaşamaya başlarlar Zamanla Nigar'ın Hüsam'I sevdiğini, hüsam'ın da karşılıksız olmadığını anlar Halasıyla konuşur ve Hüsam ile NigarIn evlenmesine aracı olur

Ama onların evlenmesi bile Vecdi'nin aşkını dindiremez ve mutuluğu bulabileceği bir yer aramaya başlar Birgün Çanakkale Savaşı'na giden doktorları görür ve o da gönüllü olarak gitmeye karar verir Bu kararından ne halasına ne de Nigar'a söz eder Sadece Hüsam'a haber verir Cephede sol kolundan yaralanır ve bir süre sonra kolu kesilir Burada bir teğmenle tanışır, bu teğmenin yüzünde şarapnel izi vardır ve döndüğünde nişanlısınınonu beğenmeyeceği düşüncesiyle utanç duyar Vecdi de kendi yarasının onunkinden kat kat büyük olduğundan dolayı yaşamasında bir anlam olmadığını düşünmeye başlar Ve bir gün kendini çatışmanın ortasına atar Sol omzundan tekrar yaralanır ve İstanbul'a gönderilir Bir süre sonra Hüsam'ı çalıştığı yerde ziyaret eder Üzerinde bir şal vardır ve Hüsam Vecdi'nin kolunun olmadığını farketmez Daha sonra eve giderler Halası, Nigar ve çocuklar da kolunun olmadığının farkına varmazlarbir süre sonra Vecdi'nin kolunun kesildiği anlaşılır Vecdi de onlarla aynı evde yaşamaya başlar Ancak çocukların ondan tiksineceğini düşünerek annesinin köşküne taşınır ve kendisini yalnızlığa ve ölüme mahkum eder

3- BİR ÖLÜNÜN DEFTERİ ANA FİKRİ:

Bir insanın arkadaşının mutluluğunu feda etmesi

4-BİR ÖLÜNÜN DEFTERİ- OLAYLARIN VE ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRMESİ:

Vecdi: Kendi duygularını belli etmeyen ama başkalarının duygularından son derece etkilenen, ailesini küçük yaşta kaybetmenin verdiği burukluğu ömrü boyunca hisseden duygusal bir insan

Nigar: Çocukluğundan beri köşkte yaşaması nedeniyle vecdi ve Hüsam dışında fazla arkadaşı olmayan, duygularını saklayan ağır başlı bir insandır
Hüsam: Saf, temiz kalpli, ailesinden çok uzak olduğu zamanlarda vecdi ve ailesini kendi ailesi yerine koyan şair ruhlu bir insandır
Hala: kocasını kaybettikten sonra kendini kızı ve abisinin yadigarı yeğeninin mutluluğuna adayan temiz kalpli bir insandır


5- KİTABIN YAZARI HALİT ZİYA UŞAKLIGİL HAKKINDA BİLGİ:

Halit Ziya Uşaklıgil
(1866 - 1945)

Halid Ziya'nın ailesi, "Uşak'ta helvacılıkla uğraşırken, İzmir'e göçerek "Uşşakizadeler" diye anılmaya başlayan zengin bir ailedir Bu aile, işleri çok gelişince İstanbul'a da bir şube açtı ve bu şubeyi sermayesiyle birlikte oğul Hacı Halil Efendi'ye verdi Halid Ziya, Hacı Halil Efendi'nin üçüncü çocuğu olarak 1866'da İstanbul'da doğdu İstanbul'da ilk mektep, askeri rüşdiye (1873-1878) Babasının işleri kötü gitmeye başlayınca Halid Ziya annesiyle birlikte İzmir'e dedesinin yanına gönderildi Öğrenimini İzmir Rüşdiyesi'nde sürdürdü (1878) Bu arada babasının işlerini düzene koyup İzmir'e gelişi ve yeni bir ticaretevi açışıyla sığıntı olma düşüncesini de zihninden atan Halid Ziya, ikinci bir okula hazırlık için Frenk Mahallesi'nin Alioti bölümündeki Auguste de Jaba adlı avukatın emrine verildi

Halid Ziya, babasının katibi olarak işe başladı, bu iş edebiyat merakıyla pek bağdaşmadığından yeni iş tavsiyelerini dikkate aldı, ancak İstanbul'da hariciyeci olmak için yaptığı başvuru sonuçsuz kaldı İzmir'e dönüşünde Rüşdiye öğretmenliğine başladı ve akabinde Osmanlı Bankası'na girdi İstanbul'da Reji Genel Müdürlüğü'nün başkatiplik teklifini kabul ederek İzmir'den ayrıldı (1893) Reji'deki çalışma günlerinde Servet-i Fünun'a da katılarak edebi faaliyetlerini yoğunlaştıran Halid Ziya, Meşrutiyet'ten sonra bir süre Darülfünun Edebiyat Fakültesi'nde Batı edebiyatı okuttu sonra Mabeyn Başkatibi oldu (1909) Buradan ayrıldıktan sonra memuriyete dönmeyen ve tüm zamanlarını edebiyata veren Halid Ziya 23 Mayıs 1945 tarihinde İstanbul'da öldü


Halit Ziya Uşaklıgil Eserleri

Romanları:Nemide,Bir Ölünün Defteri, Ferdi ve Şürekası, Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar

Hikayeleri:Bir İzdivacın Tarih-i Muâşakası, Bir Muhtıranın Son Yaprakları, Nâkıl (4 Cilt yerli ve yabancı öyküler), Bu Muydu?, Heyhat, Küçük Fıkralar (3 Cilt), Bir Yazın Tarihi, Solgun Demet, Bir Şi'r-i Hayal, Sepette Bulunmuş, Bir Hikâye-i Sevda, Hepsinden Acı, Onu Beklerken, Aşka Dair, İhtiyar Dost, Kadın Pençesi, İzmir Hikâyesi
Hatırıları:Kırk Yıl, Bir Acı Hikaye, Saray ve Ötesi
Deneme:Sanata Dair