Biyoloji Terimleri

Absorbsiyon : Bir maddenin enerjiyi veya diğer bir maddeyi emebilme, soğurma yeteneğidir
Açık dolaşım sistemi : Hemen hemen tüm eklem bacaklılarda ve yumuşakçalarda bulunan, arter ve kan boşluğundan oluşmuş dolaşım sistemi
Adenin : Nükleik asitlerin yapılarında bulunan azotlu bir pürin bazıdırAdenin yapısına katıldığı bazı moleküller ; ATP, ADP, AMP, NAD, NADP vs
Adenovirüsler : Çift zincirli DNA molekülüne sahip virüslere denirBoyutları 70 - 80 nm olup hayvanlarda bazı tümörlere neden olur
ADH : Metabolik faaliyetler sonucunda oluşan alkolleri, keton ve aldehit gruplarına çeviren enzimlerden birisi
Aerob organizma : Ancak oksijen varlığında yaşayabilen organizmalara denir (tam tersi "Anaerob")
Alel gen : Bir geninin iki veya daha fazla alternatif formlarından birisi
Anfetamin : Merkezi sinir sisteminde güçlü bir uyarıcı etkisin olan uyuşturucu madde
Atriyum : Kalbin önde bulunan iki odası (kulakçık)
ATP : Canlılarda enerji ihtiyacı için kullanılan ve parçalandığında 7000 kal ısı açığa çıkaran biyokimyasal bir molekül

- B -

Bakteriyofaj : Bakterileri enfekte ederek ölümlerine neden olabilen virüslere verilen genel ad
Balzam : genellikle odunsu bitkilerden elde edilen reçine ve bu reçinelerden yapılan ilaç
Besi doku : Bir tohumun çimlenip ilk yapraklarını verinceye kadar geçen sürede besin ihtiyacını karşılayan doku
Bipolar : İki uçlu veya iki kutuplu olma durumu
Birim zar Elektron mikroskobunda arası açık renk iki koyu çizgi halinde görülen iki protein tabakası halinde bulunan lipit tabakasından oluştuğu varsayılan yapı
Bivalent : Sentromeri henüz bağlı iki homolog kromozomun kardeş kromatitler oluşturmak üzere kendilerini eşlemesi sonucu oluşan grup
Biyosfer : Canlı organizmaların birbirleriyle ilişkilerinin sürdüğü kayaç, su ve hava katmanlarından oluşan yeryüzü örtüsü
Blastula : Bir zigotun bölünerek 8 hücreli bir hücre topluluğuna dönüşmüş haline denir
Biyotik potansiyel : Bir populasyonda ölümlerin en az, çoğalmaların en yüksek düzeyde olması sonucu populasyonun en çok artma oranı

- C -

C Vitamini : Meyve ve sebzelerde bulunan, eksikliğinde bağ dokusunda zayıflamara yol açan bir vitamin türü
Cıvık mantarlar : Hem bitkisel hemde hayvansal özellik gösteren, gövdeleri ya tek yada çok çekirdek içeren, uygun olmayan şartlarda " Sklerotyum " adı verilen bir kist oluşturan canlılar
Cins : Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan bir terim olup, türleri içerisine alan taksonomik bir grupturÖrneğin köpek (Canis), meşe (Quercus) gibi
Karbon ucu : Polipeptid zincirinin (protein)serbest COO (-) grubunu kapsayan ucu

- D -

D - amino asit : Bakteri hücre duvarlarının polipeptidlerinde bulunan, proteinlerde bulunmayan amino asit
Dalak : Omurgalı hayvanlarda lenfositlerin farklılaştığı ve alyuvarların parçalandığı, kan damarlarının bol olduğu lenfoid organlardan biri
Deaminasyon : Bir molekülden amino grubunun çıkarılması işlemi
Delesyon : Bir tip kromozom mutasyonu sonucunda DNA daki bir bazın yada bazların yok olması hali
Dentin : Kollagen ve kalsiyum tuzlarından yapılmış omurgalı hayvanların dişinin içteki sert kısımı
Difüzyon : Bir ortamda bulunan moleküllerin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru serbest hareketine denir
Dimorfizm : Bir türün iki farklı forma sahip olma durumu
Dominant : DNA üzerinde alel genler arasındaki baskınlık
Duyu siniri : Dış yada iç reseptör organlardan yada duyu alıcılarından alınan uyartıları sinir merkezine ileten sinirler
Düz kas : İç organların hareketini sağlayan ve istemsiz çalışan, demetler alinde, uzun, iğ biçimli, tek çekirdekli kas hücrelerinin bağ dokusu içerisinde meydana getirdiği kas tipi

- E -

Ektoderm : Bir organın veya derinin en dış örtüsü
Eksositoz : Tek hücreli bir ökaryot canlının artık maddelerini boğum yaparak hücre dışarısına atma işlemi
Endoderm : Bir organın veya derinin en dış örtüsü
Endositoz : Tek hücreli bir ökaryotun besin maddelerini boğum yaparak hücre içerisine alma işlemi
Enzim : Organizmanın metabolik faaliyetlerini yürüten katalizör molekül (protein)
Enfeksiyon : Bakteri, virüs, mantar yada protozoonların organizmaya girmesi durumu
Erozyon : Ekolojik faktörler nedeniyle toprağın verimli tabakasının bulunduğu yerden, su, rüzgar, dalga ve buz gibi etkenlerle taşınması
Eritrosit : Yapısında oksijen bağlama yeteneği olan hemoglobini bulunduran kan hücresi (alyuvar)
Eşik sinyali : Bir sinir hücresinde uyarının zarda değişiklik yapması için gereken minimum potansiyel farkı


- F -
Fagositoz : Bazı tek hücrelilerde sitoplazma içerisine uzanan tüpsü yapı
Fauna : Bir ülke, bölge, özel bir çevre yada devreye has tüm canlılar
Fenoloji : Çiçek açma, üreme, göç gibi iklime ve çevre koşullarına bağlı, periyodik biyolojik olayların incelenmesi ve kaydı
Filotaksis : Gövde ekseni üzerinde yaprakların diziliş şekli
Fosforilasyon : Bir moleküle forfor bağlanması için yürütülen biyokimyasal reaksiyonlar
Folikül : Küçük kese şeklindeki yapılara verilen genel ad
Fosfoprotein : Protein sentezlendikten o proteine proteinkinazlarla fosfor eklenmiş hali
Fotoreseptör : Göze gelen fotonların çarptığı ve zarında elektriksel bir uyarı meydana getirdiği özelleşmiş sinir hücresi
Fosfataz : Bir molekülden su kullanraka fosfat grubunu ayıran enzim
Fruktoz : Genellikle meyvalarda bulunan ve yapısında 6 karbon atomu içeren bir çeşit şeker molekülü

- G -

Galaktoz : Altı karbonlu bir tür şeker (aldoz şekeri)
Gamet : Dişi veya erkek üreme hücrelerine verilen genel ad
Gastrin : Mide suyunun salgılanmasını uyaran ve mideden salgılanan bir peptit hormonu
Gastrula : Embriyonun blastuladan sonra oluşan, hücreleri içeri çökmesiyle ilk bağırsak boşluğunu meydana getiren erken embriyonik safha
Genom : Bir organizmanın sahip olduğu genetik şifrelerin tamamı
Glikojen : Glikoz moleküllerinin yan yana gelmesiyle oluşan dallı polisakkarit zinciri (gereğinde parçalanarak Glikoz - 1 - fosfat ' a dönüştürülür)
Glikolipit : Genellikle hücre zarlarında bulunan, lipitlerin şeker moleküllerine kovalent bağlarla bağlanması ile meydana gelen bileşik lipit
GTP : Hücre içerisinde meydana gelen bazı biyokimyasal reaksiyonlarda enerji için kullanılan bir tür molekül (Guanozin tri fosfat)
Guanin : DNA ve RNA nın yapısına katılan bir pürün bazı

- H -

Habitus : Bir bitki yada hayvanın genel görünüşü
Haploit : Tek bir kromozom takımı kapsayan hücre yada organizma (Örneğin insan gametlerinde bulunan toplam 23 adet kromozom bir haploit oluşturur)
Heksoz : Altı karbonlu monosakkarit
Herbivor : Otlarla beslenen hayvanlara verilen genel ad
Helikaz : DNA nın kopyalanması sırasında DNA nın helik zincirini fermuar gibi açan enzim
Hemoglobin : Eritrositlerin içerisinde bulunan, yapısında demir atomu bulunduran ve oksijen bağlayabilen bir tür molekül
Hepatit B : Kan yoluyla bulaşan ve karaciğer rahatsızlıklarına yol açan bir tür virüs
Heterojen : Değişik karakterlere yada yapılara sahip olan
Hidroliz : Bir molekülün kovalent bağlarının su ile parçalanarak ayrılan kısımların birine H diğerine OH grubunun eklenmesi
Hipotonik : İzotonik sıvıdan daha düşük osmotik basınca sahip olan sıvı

- İ -
: Organizmayı o türe özgü olan bir amaca sürükleyen hareket eğilimi (Örneğin örümceğin ağ örmesi gibi)
İnvitro : Hücelerin, dokuların, organların ait oldukları organizmaların dışında yapay ortamlar içinde yetiştirilmeleri veya bulunmaları
İnvivo : Ait olduğu hücre veya organizma içerisinde yapılan deney
İmmünoloji : Organizmanın hastalıklara karşı direnç gösteren bağışıklık sistemini inceleyen bilim dalı
IAA : Bitkilerde büyümeyi teşvik eden bir çeşit hormonUzun adı " İndol asetik asit "
İnsülin : Pankreasın Langerhans adacıklarında salgılanan ve kanda şeker oranını ayarlayan, birçok hücre için büyüme faktörü olarak görev yapan, 21 ve 30 amino asitlik iki polipeptis zincirinden oluşan protein yapısındaki hormon
İyon pompası : Hücre zarında bulunan ve iyon akışını düzenleyen kompleks protein molekülü
İzotonik : Hücrenin iç ve dış ortamının zynı osmotik basınca sahip olma durumu
İzomeraz : Molekül içerisinde atomların yerlerini değiştiren enzim

-

- J

- Jel : Kolloit sıvıların yada sollerin pıhtılaşması ile oluşan pelte koyuluğunda madde
Jel elektroforez tekniği : Aynı elektrik yüklü moleküllerin jel matriks içerisinde büyüklüklerine göre ayrılması tekniği
Jelatin : Açık sarı, suda çözünebilen ve hayvanlardan elde edilen pelte kıvamında, suda kaynatıldığı zaman çözünen, oda sıcaklığında katı hale geçen bir protein

- K -

Kafein :
Kahve taneleri ve çay yapraklarında bulunan, merkezi sinir sistemi üzerinde uyarıcı etkisi olan, fosfodiesteraz aktivitesini engelleyen bir pürin alkaloit
Kalaza : Kuş yumurtalarında vitellusu (yumurta sarısı) karşılıklı iki taraftan zara bağlayan iki sarmal banttan her biri
Kalsitonin : Tiroid bezi tarafından salgılanan, kemiklerde kalsiyum depolanmasını hızlandıran bir hormon
Kalıtım : Canlının genetik şifresinin kendisinden sonra gelen nesle/yavrulara aktarılması
Kanser : Organizmada meydana gelen ve hücreleri kontrolsüz büyüyen kötü huylu tümörlere verilen genel ad
Kapsit : Virüslerin nükleik asitinin dışında bulunan, bazı virüslerde tek tip, diğerlerinde birkaç tip proteinden oluşan protein kılıf
Kromozom : Hücrenin bölünme aşamasında görülen, iğ ipliklerinin kısalıp dönümler yaparak meydana getirdiği yapılar
Kloforil : Bitki hücrelerinde " Kloroplast " adı verilen bir pigmentin içerisinde bulunan ve ışık enerjisini absorbe ederek kimyasal enerji halinde depolayan bir tür molekül
Koenzim : Bir enzimi aktif hale getiren, enzimin protein olmayan bileşeni

- L

- Laktoz : Sütte bulunan ve sütün buharlaşmasıyla kristal halde toplanan bir disakkaritSüt şekeri
Larva : Ergin karakterlerini kazanmadan önceki genç hayvan
Lenfatik sistem : Omurgalılarda vücuda yayılmış, kan dolaşım sisteminin uçlarına bağlı ince kılcal ağ
Leptoten : Mayoz bölünme profazında görülen ve kromatin maddesinin ince iplikler halinde ortaya çıktığı erken evre
Liyaz : Bir molekülün parçalanmasını yada bir grubun molekülden uzaklaştırılmasını sağlayan enzimler
Lokus : Bir genin kromozom üzerinde bulunduğu bölgeye verilen ad
Lösemi : Beyaz kan hücrelerinde görülen kanserlerin genel adı
Lökoplast : Bitki hücrelerinde yada bazı kamçılı tek hücrelilerde bulunan renksiz plastitler
Lusiferin : Derin deniz balıkları, sölenterler, ateş böceği gibi organizmalarda enzimle okside olunca ışık veren bir tür madde

- M

- Makrofaj : Kan dokusundaki monositlerden farklılaşarak oluşan, bağ dokusunda makrofaj, akciğerlerde alveolar makrofaj, merkezi sinir sisteminde mikroglia ve kemik dokusundaki osteoklastlarla aynı olduğu düşünülen, mikroorganizmaları fagosite edip yok eden bağ dokusu hücresi
Mantar : Mikroskopik yada makroskopik olan parazit, saprfit yada simbiyoz olarak yaşayan, klorofilsiz, zehirli yada zehirsiz olan canlı yapı
Maya : Ekmek mayalanmasında kullanılan canlı yada ölü, tek hücreli mantar yada bakteriler
Megaspor : Bazı deniz bitkilerinin üreme bölgelerinde meydana gelen, büyük sporlara verilen genel adSporangiyum
Mikrosapor : Bazı deniz bitkilerinde erkek üreme bölgeleri tarafından üretilen küçük eşey hücreleriMikrospor
Mikrovillus : Silindirik yada kübik epitel (örtü) hücrelerinin üst yüzeylerinde emme yüzeyini genişletmek için hücrenin sitoplazmasından dışarı doğru yaptığı uzantılardır
Misel : Yağ moleküllerinini, çözünmediği bir sıvı madde içerisine bırakıldığı zaman oluşturduğu küçük partiküller
Monomer : Organik molekülleri oluşturan birim yapıların her biri
Mutualizm : İki canlının birbirlerinden faydalanarak birlikte yaşamaları
Mutant : DNA sında değişiklik (mutasyon) meydana gelmiş olan canlı

- N

Nefron : Böbreğin yapı ve görev bakımından birimi olup malphigi cisimciği, dalgalı kanallar ve Henle ilmiğinden oluşur
Nekroz : Hücrelerin ve dokuların ölmesi durumu
Nikotin : Bir nörotransmitter olan asetilkolinin faaliyetini engellediği için zehirli olan ve tütünden elde edilen bir alkaloyid
Nişasta : Bitkilerde depo maddesi olarak meydana getirilen polisakkarit (C6-H10-O5)
Nöron : Birçok dentrit ve uzun bir aksondan oluşan sinir hücresi
Nükleotid : İki şeker, bir pürin ve bir pürimidin bazından oluşan tek bir DNA sırası
Nükleaz : Nükleik asitleri kısa oligonükleotit parçalarına yada tek nükleotide hidrolize eden enzimler grubu
Nörogenez : Gelişme sırasında sinir sisteminin gelişme safhası
Nokta mutasyonu : DNA kopyalanması sırasında bir baz çiftinde meydana gelen değişiklik
Nimfa : Yarı başkalaşım gösteren böceklerde, dış görünüşü ergine benzeyen, fakat eşey organları ve kanatları tam olarak gelişmemiş evre

- O

- Oosit : Dişi eşey organında eşey hücrelerinin oluşması sırasında oogonyumdan değişen ve iki mayoz bölünmesi geçirecek olan hücre
Oospor : Oomiset mantarlarda, alglerde ve protozoonlarda döllenmiş oosferde gelişen kalın duvarlı zigot
Oksotrof : Ana ve babanın genlerinde bulunmasına karşın kendi büyümesi için gerekli molekülü sentezleyemeyen mutant mikroorganizma
Oksinler : Bitki organizmalarında bulunan ve büyümeyi sağlayan hormonlara verilen genel ad
Omurilik : Omurga içerisinden geçen sinirsel doku
Oogami : Genellikle büyük hareketsiz dişi gamet ile küçük ve hareketli erkek gametin birleşmesi
Operatör gen : Bakteri yada virüs genomunda repressör (baskılayıcı) proteini bağlayan ve yanındaki genin transkripsiyonunu kontrol eden gen
Organik madde : Doğal olarak bulunmayıp canlı organizmalar tarafından senezlenen maddeler
Ototrof : Kendi besinini kendi karşılayabilen canlılar (Örneğin bitkiler)

- P -

Paleontoloji : Fosilleri inceleyen, yaşları ve anatomik yapıları hakkında fikir yürüten bilim dalı
Pankreas : Genel olarak midenin sol yanında yer alan, hem iç salgı hemde dış salgı ile görevli olan karma bez
Paratroit hormon : Paratroit bezinden salgılanan, kalsiyumun bağırsaktan emilimini, böbreklerden atılmasını, kemiklerden serbest hale geçirilmesini ve hücreler arasındaki kalsiyum iyon konsantrasyonunu kontrol eden hormon
Patoloji : Hastalıklarla uğraşan bilim dalı
Penisilin : " Penicillium notatum " isimli bir mantar tarafından üretilen ve bakteri hücre duvarının sentezini engelleyen bir antibiyotik
Periderm : Ağacın kabuk kısmıbirçok gövde ve köklerde ikinci büyüme ile epidermisin yerini alan doku
perikarp : Kalbin en dış örtüsüne verilen ad
Proteoliz : Proteinlerin amino asitlerine kadar parçalanması işlemi
Protozoon : Tek hücreli canlılara genel olarak verilen ad (örneğin algler, mantarlar, bakteriler vs) Pseudopod : Bazı tek hücrelilerin hareket etmek veya besin almak amacıyla sitoplazmasının dışarıya doğru oluşturduğu uzantılardır

- R -

Radyoekoloji : Radyason ve ekolojik sistem arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim dalı
Radyobiyoloji : Radyasonun canlılar üzerine nasıl etki ettiğini inceleyen bilim dalı
Refleks : Bir uyartıya verilen ani cevapAlınan uyartı sonucunda meydana gelen impulsa, beyne iletilmeksizin verilen cevap
Reçine : Çam, elma, erik gibi bazı odunlu bitkilerin salgıladıkları katı yada yarı akışkan, yarı saydam, suda çözünmeyen salgı maddeleri
Replikasyon : DNA nın çözülerek ortamdaki serbest bazları kullanıp kendinin bir kopyasını çıkarması işlemi
Replikon : DNA molekülünde bir kopyalama kökeni kapsayan ve peş peşe kopyalanan nükleotit dizilerinden oluşan uzunluk
Resesif : Bir genin kendini fenotipte gösterememesi durumuÇekinik gen
Ribozim : Ortamda herhangi bir protein bulunmadığı zaman enzim özelliği gösteren saf RNA
RNA polimeraz : DNA dan RNA sentezini gerçekleştiren enzim
Rodopsin : Göz organında bulunan ve fotonun ilk olarak çarptığı bir çeşit protein

- S

- Safra tuzları : Safra kesesinden ince bağırsağa salgılanan ve yağların misellere (küçük partiküller) dönüşümünü sağlayan biyokimyasal maddeler
Sekretin : Sindirim sırasında onikiparmak bağırsağı tarafından meydana getirilen ve pankreas sindirim enzimleri salgılamak üzere uyaran bir polipeptid hormonu
Selüloz : Bitki hücrelerinin çeperlerinde bulunan ve oldukça sağlam bir yapıya sahip olan polisakkarit molekülerinden oluşan madde
Sentriyol : Hücre bölüneceği zaman kutuplara göç eden, iğ ipliklerinin yapımında rol oynayan organellerdir
Serebral : Beyin organıyla ilgili yapıBeyine bağlı
Serum : Kanın pıhtılaşmasından sonra ayrılan sıvı kısım
Sesil : Bir organizmanın sap, gövde ve pedisel gibi yapıları olmaksızın doğrudan bir yere oturması (Örneğin deniz tabanına oturması)
Sil : Bazı tek hücrelilerde hareti sağlayan, yine bazı organizmaların akciğer borularında senkronize hareket ederek toz vb partikülleri akciğerden uzaklaştıran kamçı benzeri yapı
Sessiz mutasyon : Meydana geldiği gen üzerinde, daha sonra bugen tarafından üretilecek proteinin fonksiyonunu değiştirmeyen mutasyonlardır (etkisiz mutasyon)
Sinüs : Organların yada dokuların arasındaki boşluk yada her hangi bir açıklık
Sölom : Hayvanlarda bir epitel (sölom epiteli) ile astarlanmış olan vücut boşluğuna verilen ad

- T -

Transdüksiyon : Bir mikroorganizmadan bir diğerine virüs veya bakteriyofajlar aracılığıyla gen aktarılması olayı
Translokasyon : Kromozomun bir parçasının kopup başka bir kromozoma eklenmesi şeklinde olan kromozom mutasyonu
Termofil : Yüksek sıcaklıklarda yaşayabilen mikroorganizmalara verilen genel ad (termofil = ısıyı seven)
Tubul : Hücre içerisinde veya doku içerisindeki tüpsü yapılara verilen genel ad
Terminatör gen : RNA polimerazın transkripsiyonu durdurmasına neden olan DNA dizisi
tRNA : Protein sentezi sırasında (translasyon) amino asitleri ribozoma taşıyan özel bir RNA çeşidi
Taksonomi : Canlıların sınıflandırılması ve bu sınıflandırmada kullanılan kural ve prensipler
Takım : Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan, familya ve sınıf arasındak bulunan, yakın benzerlik gösteren organizmaların meydana getirdiği taksonomik birlikOrdo
Timpanum : Orta kulağı oluşturan davul şeklindeki boşlukAynı zamanda böceklerin işitme organı, timpanal organ
Timin : DNA yapısına katılan fakat RNA yapısına katılmayan bir primidin bazı

- U

- Urasil : Yanlızca RNA yapısına katılan baz
Uç meristem : Bitkilerin kök ve gövdelerinin en uçlarında bulunan, sürekli bölünerek bitkinin büyümesini sağlayan dokuMeristem dokusu
Unipolar : Tek kutuplu olma durumuBazı sinir hücreleri yanlız tek bir uzantıya sahip olabilir (unipolar sinir hücresi)
Üre : Memeli ve diğer hayvanlarda amino asitlerin yıkımı ile oluşan son ürün

- V -

Varyasyon : Bazı karakterler bakımından farklı olma, orta durumdan sapma durumuEsas tür tipine göre belirli karakterlerde görülen farklılıklar
Vakuol : Ökaryot hücrelerin sitoplazması içerisinde sıvı, hava yada kısmen sindirilmiş besin kapsayan tek zarla çevrili yapıların her biri
Valin : Protein sentezine katılan amino asitlerden birisi
Vaskular sistem : Ksilem ve floemden oluşan bitki dokularında, ksilem tarafından su ve suda erimiş maddelerin, floem tarafından fotosentez ürünlerinin taşınmasını sağlayan iletim sistemi
Vanadyum : İnsan ve hayvanlar için gerekli bir eser (az miktarda bulunan) elementidir
Verimlilik : Birim zamanda meydana getirilen yavru sayısı ile ölçülen, bir bireyin yada populasyonun üreme kapasitesiFertilite
Ventral : Bir organizmanın karın kısmı (sırt kısmı dorsal)
Vejetasyon : Bitkinin tohumdan gelişip tekrar tohum verecek hale gelene kadar geçen dönemi
Viroid : Bitki hücrelerinde hastalık yapan, 400 ' e kadar ribonükleotitten oluşan, virüslerden daha basit yapılı organizma

- Y -

Yağ asidi : Esterlerle bileşikler yaparak yağ moleküllerini meydana getiren maddeler
Yapısal gen : Hücrenin yapısı ve metabolizması için gerekli RNA ' ları kodlayan DNA dizisine verilen genel ad
Yüzme kesesi : Birçok kemikli balıkta çeperi sindirim kanalı ile aynı yapıda, içi hava ve diğer gazlarla dolu olan, hidrostatik denge, solunum, ses çıkarma ve ses almada görevli yapı

- Z -

Zoospor : Tek hücreli algler ve mantarlarda kamçılı, hareketli eşey hücresi
Zootoksin : Bir organizma tarafından meydana getirilmiş toksik maddeler

Biyoloji Terimleri Sözlüğü (D-E)



Biyoloji Terimleri Sözlüğü (D-E)

D

D - amino asit : Bakteri hücre duvarlarının polipeptidlerinde bulunan, proteinlerde bulunmayan amino asit
Dalak : Omurgalı hayvanlarda lenfositlerin farklılaştığı ve alyuvarların parçalandığı, kan damarlarının bol olduğu lenfoid organlardan biri
Deaminasyon : Bir molekülden amino grubunun çıkarılması işlemi
Dekstrin: Çay şekeri cinsinden bir cins şeker
Delesyon : Bir tip kromozom mutasyonu sonucunda DNA daki bir bazın yada bazların yok olması hali
Dendrit: Sinir hücresinin kısa olan uzantısı
Dentin : Kollagen ve kalsiyum tuzlarından yapılmış omurgalı hayvanların dişinin içteki sert kısımı
Deoksiribonukleik asit (DNA): Canlılardaki yönetici molekül
Deoksiribonukleotid: DNA’nın yapıtaşı olan molekül
Deoksiriboz: C5H10O4 bileşiminde olan ve DNA’nın yapı birimlerinden biri olan şeker Genel adı pentoz olan monosakkarit
Deplazmoliz: Plazmolize uğramış hücrenin tekrar su alarak eski haline dönmesi
Dermis: Hayvanlarda derinin alt tabakasına verilen ad
Difüzyon: Moleküllerin hareket enerjileriyle çok yoğun ortamdan az yoğun ortama hareket etmesi
Dihibrit: İki karakter bakımından melez olan bireylere verilen ad
Dikotiledon: Embriyosunda iki çenek yaprağı bulunan bitki
Dimorfizm : Bir türün iki farklı forma sahip olma durumu
Diploid: 2n kromozom takımı taşıyan hücre
Disakkarit: İki mol monosakkaritin dehidrasyonu sonucu oluşan çift şeker Maltoz, sakkaroz, laktoz gibi
Diyabet: Şeker hastalığı
Doğalgaz: Yer kabuğunun içinde metan, etan gibi çeşitli hidrokarbonlardan oluşan yanıcı gaz
Doku: Belirli bir işi yapmak üzere özelleşmiş hücreler topluluğu
Dominant: Baskın gen
Döllenme: Yumurta ve spermin birleşmesi
Döllenme borusu: Spermlerin yumurtayla birleştiği ve zigotu oluşturduğu tüp
Döl yatağı: Uterus Dişi üreme sisteminde, fetusu doğuma kadar beslemek ve barındırmakla görevli kas yapısında bir organdır
Duyu siniri : Dış yada iç reseptör organlardan yada duyu alıcılarından alınan uyartıları sinir merkezine ileten sinirler
Düz kas : İç organların hareketini sağlayan ve istemsiz çalışan, demetler alinde, uzun, iğ biçimli, tek çekirdekli kas hücrelerinin bağ dokusu içerisinde meydana getirdiği kas tipi

E

Efektör: Bir organizmanın uyarıya karşı reaksiyon gösteren vücut kısmı, örneğin kas
Ekdoderm: Embriyo gelişimi sırasında meydana gelen dış tabaka
Eklem: İskelet sistemini oluşturan, iki yada daha fazla kemiğin birbirne eklendiği kısım
Ekoloji: Canlıların birbirlriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen bilim dalı
Ekosistem: Bir çevredeki canlı ve cansızların tümü
Eksositoz : Tek hücreli bir ökaryot canlının artık maddelerini boğum yaparak hücre dışarısına atma işlemi
Embriyo: Yumurtanın döllenmesinden sonra, oluşan canlı taslağı
Emülgatör: Besinlere katılan ve onların kararlı emülsüyon haline gelmesini sağlayan katkı maddesi
Endoderm: Embriyo gelişimi sırasında meydana gelen iç tabaka
Endokard: Kalbin içini örten bir sıra yassı epitel dokudan oluşan zar
Endokrin bez: İç salgı (hormon) bezi
Endositoz : Tek hücreli bir ökaryotun besin maddelerini boğum yaparak hücre içerisine alma işlemi
Endosperm: 3n kromozomlu besi doku
Enfeksiyon : Bakteri, virüs, mantar yada protozoonların organizmaya girmesi durumu
Enzim: Hücre içinde üretilen ve bütün hayat olaylarını başlatan, hızlandıran, protein yapısındaki katalizörler
Epididimis: Erkek üreme sisteminde, testislerin üzerinde bulunan spermlerin olgunlaştığı ve kısa bir süre depolandığı yer
Epitel: Vücut dış yüzeyini, organların iç yüzeyini örten hayvansal doku
Erepsin: Proteinlere etki eden ince bağırsak özsularında bulunan enzim
Ergotin: Çavdar mahmuzu özütü İlaç yapımında kullanılır
Eritrosit : Yapısında oksijen bağlama yeteneği olan hemoglobini bulunduran kan hücresi (alyuvar)
Erozyon : Ekolojik faktörler nedeniyle toprağın verimli tabakasının bulunduğu yerden, su, rüzgar, dalga ve buz gibi etkenlerle taşınması
Eşey: Cinsiyet
Eşeyli üreme: Farklı iki eşey hücresinin birleşmesiyle bir canlı oluşması
Eşeysiz üreme: Bir canlının özelleşmiş üreme hücrelerini meydana getirmeden tıpatıp atasına benzer canlıların oluşmasını sağlayan üreme şeklidir
Eşik sinyali : Bir sinir hücresinde uyarının zarda değişiklik yapması için gereken minimum potansiyel farkı
Etoloji: Canlıların davranışlarını inceleyen bilim dalı