Kisirlik: Nedenleri, Risk Faktörleri, Tanısı Ve Tedavisi

KISIRLIK
Özellikle son yıllarda oldukça sık rastlanan bir sorun olan kısırlık, bir yıl boyunca düzenli bir cinsel ilişkiye rağmen hamileliğin oluşmamasıdır Bu problem nedeniyle hastaneye başvuran çiftlerin sayısı gün geçtikçe artmaktadır Çünkü bu konuda çok önemli aşamalar kaydedilmiş ve tedavi seçenekleri oldukça artmıştır Uygun tedavi sonucu çiftler kısırlık sorunu aşmaktadır ve çocuk sahibi olabilmektedir Uygun tedavinin seçilmesi için kısırlığın nedeni bulunmalıdır Sorunun kadında mı yoksa erkekte mi ve ne olduğu açık bir şekilde bilinmelidir

KISIRLIĞIN NEDENLERİ
Kısırlıkta bir veya birden çok neden olabilir Az bir hastada ise nedeni bulunamaz Kadında kısırlığın en başta gelen nedeni yumurtlama problemleridir Yani adet dönemi yoktur, seyrektir veya düzensizdir Eğer yumurtanın oluşması için gereken hormonlar doğuştan eksikse, ergenlik döneminden itibaren adet kanaması oluşmaz Adet kanamasının düzensiz ve seyrek olmasına neden olan diğer bir durum ise polikistik over sendromudur Bu hastalığa sahip kişilerde yumurta sayısı fazladır Bunlar erkeklik hormonu salgılar ve yumurta normal bir şekilde oluşamaz Hormon bozukluğu yüzünden sivilce oluşumu bu kişilerde sık görülür Diğer bir neden ise prolaktin hormonunun aşırı salgılanmasıdır Bu, tedavi edilebilir bir durumdur
Eğer tüpler hasar görmüş ya da tıkalı ise döllenme olmaz ve gebelik oluşmaz Çünkü erkeğin spermleri ve kadının yumurtası birleşemez Bu durumun nedenlerinin başında cinsel yolla bulaşan hastalıklar gelir Rahim ağzında mukus salgılanır Sperm bu mukus sayesinde ilerler Bu salgı bozulursa veya rahim ağzında yapısal bir hasar söz konusu ise kısırlık ortaya çıkabilir
Ayrıca rahim iç bölgesini örten endometrium rahim dışında meydana gelirse endometriozis meydana gelir Bu hastalığı olan kişilerin yarısı çocuk sahibi olabilmek için tedavi edilebilir Kısırlık nedeniyle doktora başvuran kadınların bir kısmında endometriozis vardır
Erkeklerde kısırlık nedenleri ise başlıca spermin üretimindeki bozukluklardan ve sperm kanallarındaki tıkanıklıklardan kaynaklanmaktadır Sperm sayısı en az 20 milyon olursa bu spermlerin yarıya yakını hareketli ise ancak gebelik gerçekleşebilir Hormon bozuklukları, bazı enfeksiyonlar ve ilaçlar sperm üretimini ve sayısını olumsuz etkileyebilir Yumurtalıkların iltihaplanması, spermin salgısını sağlayan hormonların salgılanmasında bozukluk olması kısırlığa yol açabilir Sperm üretiminin normal olması halinde de kısırlık olabilir Eğer sperm üretilir; fakat yumurtalıktan çıkmasında problem olursa yine kısırlık olabilir
Bazı kısırlık vakalarında ise neden bilinmemektedir Bunlarda psikolojik faktörlerin rolü henüz kanıtlanamamıştır Stresin gebe kalmada etkili olduğu düşünülmektedir

KISIRLIKTA RİSK FAKTÖRLERİ
Yaş bu konuda önemli bir faktördür Kadınlarda 35 yaşından sonra hamile kalma ihtimali biraz düşer, 40 yaşından sonra ise oldukça azalır Bu yaştan sonra düşük görülme ihtimali yüksektir Diğer bir kısırlık nedeni ise vajinanın ve tüplerin iltihaplanması nedeniyle tüplerin tıkanmasıdır Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, pelvik inflamatuvar hastalık, enfeksiyonlar sonucu tüpler tıkanır Bunlar arasında pelvik inflamatuvar hastalık çok önemlidir Bu hastalık tekrar ettikçe kısır olma ihtimali artar Koruyucu tedavi ve cinsel konularda bilinçlenmenin gerçekleşmesiyle önlenebilir Çok eşlilik bu konuda bir risk faktörüdür
Şişmanlık, sigara ve alkol tüketimi, bazı ilaçlar, vitamin eksikliği kısırlığın diğer nedenlerindendir Yoğun egzersiz de bir risk faktörüdür Fakat ülkemizdeki kısırlıkların sebepleri arasında çok az bir yer kaplıyor Çünkü fazla egzersiz yapmayan kadınların oluşturduğu bir toplumuz
Erkeklerde radyoterapi sonucu spermler hasar görür Özellikle kanserli kişilerde riskli bir durumdur Kısırlık, kadında ve erkekte eşit oranda görülür

KISIRLIK TANISI
Kısırlığın tanısı, nedenini bulmaya yöneliktir Bunun saptanabilmesi için kadın ve erkeğin doktora birlikte başvurmasında fayda vardır Öncelikle kadının hikayesi dinlenir Herhangi bir hastalığının olup olmadığı öğrenilir Sonra ultrason ve jinekolojik muayene yapılır Herhangi bir sorun varsa saptanır Hastadan istenen testlerle üreme organları, hormonlar, yumurtlama fazı değerlendirilir
Erkeğin muayenesi yapıldıktan sonra spermi araştırılır Bunun için hastanın spermi alınır Miktarı, hareket yeteneği, boyutu gibi özellikleri değerlendirilir İltihabi bir sorun olup olmadığı tahmin edilebilir Bu analiz 20 gün sonra gerekirse tekrar yapılır Hem kadının hem de erkeğin bu şekilde muayene edilip, tetkiklerinin yapılması sonucu kısırlığın nedeni büyük ölçüde saptanır

KISIRLIĞIN TEDAVİSİ
Kısırlığın nedeni belirlendikten sonra, bu nedeni ortadan kaldırıp, gebe kalma ihtimalini arttıracak en uygun tedavi seçeneği belirlenir Eğer spermin miktarını ve hareketini azaltan bazı etkenler varsa bunlar ortadan kaldırılmaya çalışılır Bunun için ilaç tedavisi uygulanabilir Sigara ve alkol tüketimi bu duruma sebep olabileceği için bu süre içerisinde hastanın bunları kullanmaması önerilir Fakat hastalığın sebebi kanallardak, tıkanıklık, tüplerde noksanlık ve spermin çok düşük miktarlarda olduğu durumlarda uygulanan tedavi yöntemlerinden birisi spermin anne rahmine bir kateterle yerleştirilmesidir Buna aşılama yöntemi denir ve sperm aktarılmadan önce bazı tetkiklerden geçirilir Diğer yöntemlerden birisi ise çok sık duyduğumuz tüp bebek yöntemidir Bu metot sırasında anneden alınan yumurta hücreleri ile babadan alınan spermler laboratuarda birleştirilir Yani döllenme sağlanır Daha sonra döllenmiş olan bu hücre yumurtalık tüplerine ya da anne rahmine yerleştirilir
En son kullanılan yöntem ise mikroenjeksiyondur Bu şekilde erkekten tek bir sperm hücresi alınır ve kadının yumurtasına enjekte edilir Düşük sayıda spermi olan erkekler için bu yöntem uygulanır Çünkü yumurtanın döllenmesi için bir sperm hücresi yeterlidir

ALINTI