T.C Kronoloji

**KRDNZ** · 04-17-2009

1923

1923 27 EKİM - 25 Ekim 1923 günü Çankaya Köşkü'nde vardan karar gereğince Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti'nin son Bakanlar Kurulu Başkanı Ali Fethi (Okyar) Bey, bütün arkadaşlarıyla birlikte Meclis'e istifalarım verdiler

Bakanlar Kurulu'nu o tarihe kadar Meclis seçiyordu

Siyasî buhrandan orduyu dışarıda tutmak için, o zaman hükümete dahil bulunan Genelkurmay Başkaru'nın istifa etme-mesi uygun görülmüştü

Kabinenin topluca görevden çekilmesi

Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın muhaliflerinin bir liste üzerinde birleşe-memeleri

Cumhuriyetin gelmekte olduğuna bir işaret sayılabilirdi

28 EKİM - Mustafa Kemal Paşa, o günün gecesi; Ankara'da bulunan Ke-malettin Sami Paşa, Halit Paşa, İsmet (İnönü) Paşa, Kazım (Özalp) Paşa, Fethi (Okyar) Bey, milletvekili Fuat (Bulca) ve Ruşen Eşref (Ünaydm)'ı yemeğe davet etti

Yemekte onlara: "Yarın, Cumhuriyeti ilan edeceğiz!" dedi

Sofrada bulunanların hiçbiri farklı bir düşüncede değildi

Yemek sürdürülmedi

Dışişleri Bakam İsmet Paşa kaldı, diğerleri ayrıldılar

Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa'yla hemen 20 Ocak 1921 Anayasasi'na eklenecek maddeler üzerinde çahşmaya başladılar ve ilk maddenin sonuna: 'Türkiye Devleti'nin şekl-i hükümeti Cumhuriyettir" cümlesi eklendi

3

madde şu şekilde değiştiril-di: 'Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafmdan idare olunur

Meclis, hükümetin inkısam (bölünme) ettiği şuabat-ı (şubeler) idare-ye İcra Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) vasıtasıyla idare eder

"

29 EKİM - İl Ankara Yer TBMM'nin şimdi müze olan o zamanki küçük tarihi binası

Saat 20

30 suları

Gün 29 Ekim 1923 Pazartesi

Kişiler 159 milletvekili

(Kalpaklı, fesli, sanklı

tam 159 kişi

)
Başkan Çorum Milletvekili İsmet (Eker) Bey

Kürsüde Meclis'in en yaşü üyesi Abdurrahman Şeref Bey var

- Hakimiyet, kayıtsız şartsız milletindir

Kime sorarsanız sorun

Bu sonuç "Cumhuriyet" demektir

Doğacak çocuğun adıdır

Ama bu ad bazılanna hoş gelmezmiş, varsın gemlesin

Başkan sonucu ilan ediyor:
- İttifakla kabul edilmiştir

Türkiye Devleti bir Cumhuriyet'tir

23 Nisan, solunda ise 1335 tarihi yazılıdır

Meclisin altmda bulunan dünya haritası bilgiyi, orak ve tırpanlar tanma önem verileceğini, iki taraftaki meşe dallan da barışı dile getirir

En altta kağnısıyla birlikte bir köylü kadın görülmektedir

Madalyanın öteki yüzünde ay yıldızla çevrilmiş olarak Millî sınırlan gösterilen Türkiye Cumhuriyeti haritası vardır

Bu harita üzerindeki tek yıldız, Ankara şehrini işaret eder

Yıldızdan çıkan ışınlardan biri Kars'a kadar uzanmaktadır

En altta l Ekim 1338 (1922) yazıhdır

Milletvekillerine yeşil şeritli, cephede bulunanlara kırmızı, cephe gerisinde çalışanlara beyaz şeritli madalya verilmiştir

Cephede görev almış milletvekillerinin madalya şeritleri yan kırmızı, yan yeşil renktedir

Ek bir kanunla 15

5

1919 - 9,9

1922'ye kadar Kurtuluş Savaşı'na katılan Alay Sancaklan'na da madalya verilmiştir

15 ARALIK - istiklal Mahkemesinde basın sanıklannm mahkemesine başlandı

18 ARALIK - Türkiye - Macaristan Dostluk Antlaşması imzalandı

19 ARALIK - Askerlikten milletvekili olanlar hakkında (385) saydı kanun kabul edildi

24 ARALIK - Türkiye - Amerika hakem, mahkeme antlaşması (Claims Paktı) imzalandı

26 ARALIK - Cumhuriyetin ilanı dolayısıyla genel af (Kanun no

391)kabul edildi

31 ARALIK - Mustafa Kemal'in İzmir seyahati başladı

**KRDNZ** · 04-17-2009

2 OCAK - Ankara istiklal Mahkemesinde gazeteciler beraat etti

Gazeteciler ve İstanbul Barosu Başkanı Lütfi Fikri Bey Hiyanet-i Vataniye Kanunu'na aykırı davranmakla suçlanıyorlardı

Gazeteciler beraat ederken Lütfi Fikri Bey 5 yıl kürek cezasına mahkum oldu

2 OCAK - Cuma günü hafta tatili olarak kabul edildi

(Kanun no

394

Yürürlüğe girmesi: 15

2

1924)

2 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa İzmir'e geldi

4 OCAK - Erdemli'nin kurtuluş yıldönümü

5 OCAK - Adana'nın kurtuluş yıldönümü

5 OCAK - Ceyhan'm kurtuluş yıldönümü

5 OCAK - İçel'in kurtuluş yıldönümü

>
5 OCAK - Tarsus'un kurtuluş yıldönümü

6 OCAK - Yazar Hafız İbrahim Efendi
> İstiklal Mahkemesi tarafından bir sene hapse mahkum edildi

Hafız İbrahim Efendi İslamiyette Ahlak ve Kadınlarda Tesettür adlı broşürde irtica propagandası yapmakla suçlanıyordu

7 OCAK - Yabancı okulların binalan içindeki dinî alamet ve işaretlerin kaldınîması için Milli Eğitim Bakanlığınca genelge yayınlandı

7 OCAK - Osmaniye'nin kurtuluş yıldönümü

,

9 OCAK - Dörtyol'un kurtuluş yıldönümü

10 OCAK -1

İnönü Zaferi yıldönümü

14 OCAK - Askerlik süresi (398 sayılı) kanunla 1

5 yıla indirildi

22 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Halife'nin tutumunu İsmet (İnönü) Paşa'ya şikayet etti

28 OCAK - Türkiye - Avusturya Dostluk Antlaşması imzalandı

29 OCAK- Türkiye - Polonya Dostluk Antlaşması imzalandı

31 OCAK - Lozan Barış Antlaşması, İtalya Hükümeti tarafından onay¬landı

2 ŞUBAT - TBMM yeni bir 'Meclis' binası yapılması için karar verildi

3 ŞUBAT - Anayasa Encümeni'nde 'Devlet Reisi'nin Meclisi feshedebile-ceğine dair olan (25

) madde kabul edildi

6 ŞUBAT - İstanbul'da faaliyette bulunan 'İstiklal Mahkemesi' ismi biti¬rerek Ankara'ya döndü

6 ŞUBAT - Hüseyin Cahit Yalçın ve diğer gazeteciler İzmir'de Gazi Mustafa Kemal Paşa tarafından kabul edildiler

Bu, Mustafa Kemal'in bir çeşit basın toplantısı da oldu

7 ŞUBAT - İstanbul'da 'Kadınlar Birliği' kuruldu

9 ŞUBAT - Gazi M

Kemal Paşa, Söke ve Kuşadasi'nı ziyaret etti

13 ŞUBAT - Baro Başkanı, Lütfü Fikri'nin 'Hilafet' yazışı ile ilgili cezasınin affına dair (412 sayılı) kanun kabul edildi

13 ŞUBAT - Maraş'ın kurtuluş yıldönümü

13 ŞUBAT </B>- Erzincan'ın kurtuluş yıldönümü

13 ŞUBAT - Görele'nin kurtuluş yıldönümü

14 ŞUBAT - Gazi Mustafa Kemal Paşa ile İsmet (İnönü) Paşa'nın, Hilafetin kaldırılmasıyla ilgili konuşmaları

14 ŞUBAT - Vakfıkebir'in kurtuluş yıldönümü

14 ŞUBAT - İstanbul'dan kalkan deneme uçağı 3 saatte Ankara'ya vardı

14 ŞUBAT - Ardahan'ın kurtuluş yıldönümü

15 ŞUBAT - İzmir'de Harp Oyunları başladı (15-22 Şubat 1924) ve hila¬fetin kaldınîmasına karar verildi

Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın başkanlığında; ordu, kolordu komutanla¬rıyla, İsmet Paşa ve Genelkurmay Başkanı toplandı

Dört önemli karar alındı:
1- Halifeliğin kaldınîması,
2- Ser'iye ve Evkaf Bakanhğı'nm kaldınîması,
3- Öğretim ve eğitimin birleştirilmesi,
4- Genelkurmay Başkanlığı'nın, Bakanlar Kurulu dışına çıkaruması,

15 ŞUBAT - Gümüşhane'nin kurtuluş yıldönümü

15 ŞUBAT - Tosya'nın kurtuluş yıldönümü

17 ŞUBAT - Kelkit'in kurtuluş yıldönümü

17 ŞUBAT - Akçaabat'ın kurtuluş yıldönümü

21 ŞUBAT - Bayburt'un kurtuluş yıldönümü

22 ŞUBAT - Mustafa Kemal Paşa İzmir'de konuştu: 'Bizim Cumhuriyetimiz yalnız halkın isteğine ve ordunun delaletine hürmet eder

'

23 ŞUBAT - Mustafa Kemal Paşa Ankara'ya döndü

23 ŞUBAT - Milletvekili maaşlannm 300 liraya çıkaniması hakkındaki
(4219 saydı) kanun kabul edildi

23 ŞUBAT - Çıldır'ın kurtuluş yıldönümü

23 ŞUBAT - Ardahan'ın kurtuluş yıldönümü

23 ŞUBAT - Hanak'ın kurtuluş yıldönümü

24 ŞUBAT - Trabzon'un kurtuluş yıldönümü

25 ŞUBAT - İspir'in kurtuluş yıldönümü

25 ŞUBAT - Maçka'nın kurtuluş yıldönümü

26 ŞUBAT - Anayasa Encümeni mazbatası Türkiye Büyük Millet Mecli-
si'ne verildi

26 ŞUBAT - Sürmene'nin kurtuluş yıldönümü

26 ŞUBAT - Arakü'nm kurtuluş yıldönümü

27 ŞUBAT - TBMM tarafından Halifeliğe seçilen Abdülmecit Efendi (1868-1944)'nin Cuma Selamlığına cüppe ve Fatih'in kavuğu ile çıkma isteği, garip bulunarak kabul edilmedi

27 ŞUBAT - Vasıf Çınar'ın; Mecliste 'Cumhuriyet'te HilMet bütçesi konu olamaz

' yolundaki konuşması

27 ŞUBAT - Çaykara'nın kurtuluş yıldönümü

28 ŞUBAT - Hakimiyet Gazetesinde; (sayı: 1058) Anayasa Komisyonu
tarafmdan düzenlenen kanun taslağı yayınlandı

28 ŞUBAT - Of'un kurtuluş yıldönümü

28 ŞUBAT - Posof'un kurtuluş yıldönümü

29 ŞUBAT - İstanbul'da Halife Abdülmedd Efendi'nin son selanlık töreni

1 MART - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin İkinci dönem l

toplanma yılım açta

2 MART - Rize'nin kurtuluş yıldönümü

2 MART - Halk Fırkası Grup toplantasmda; Şer'iye ve Evkaf Vekaletle-ri'nin kaldınîmasına ve öğretimin birleştirilmesine karar verildi

3 MART - Hilafetin kaldınîması

Urfa Milletvekili 'şeyh' unvanlı Saffet Efendi ile 50 arkadaşmın 'Hilafetin kaldınîmasına ve Osmanlı Hane¬danı mensuplannm Türkiye Cumhuriyeti sınırlan dışma çıkanimasma' dair verdikleri önerge görüşülüp kabul edildi

Bu karar aynı gün İstanbul Valisi Haydar ve Polis Müdürü Sadettin Bey tarafmdan Halife'ye bildirildi

3/4 Mart gecesi de Emniyet Genel Müdürü Muhittin Üstündağ tarafından uygulandı

(Kanun No

431)

3 MART - Tevhid-i Tedrisat Kanunu: (No

430) kabul edildi

Böylelikle bütün okullar Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlanıyor, şer'iye ve Evkaf Vekaletleri de (Diyanet ve Vakıflar) da kalkmış olduğundan bu okullar da aynı Bakanlığa bağlanıyordu

Bu kanunda

İstanbul Darülfü-nunu'na bağlı bir 'İlahiyat Fakültesi' açılacağı da kayıtlanıyordu

3 MART - Türk - Alman Dostluk Antlaşması Ankara'da imzalandı

3 MART - Şer'iye ve Erkan-ı Harbiye-i Umumiye vekaletlerinin kaldınî¬masına dair kanun (No

429)'un kabulü ile bu iki vekaletin kaldırıl¬masıyla ordunun politika ile ilişkisi kesildi

3 MART - Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu

3 MART - Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu

3 MART - Aşkale'nin kurtuluş yıldönümü

4 MART - İstanbul Müftülüğü yayınladığı bir bildiriyle; bundan böyle Cuma namazlannda okunan hutbede, Halife'nin adı yerine Millet ve Cumhuriyet'ten söz edilmesi ve milletle Cumhuriyet'in saadet ve te-alisi için dua edilmesi gereği ilgililere bildirildi

5 MART - İsmet (İnönü) Paşa tarafından yeni Kabine kuruldu

5 MART - Ziraat ve Ticaret Bakanlıkları kuruldu

7 MART - Kadirli'nin kurtuluş yıldönümü

7 MART - Artvin'in kurtuluş yıldönümü

7 MART - Şavşat'm kurtuluş yıldönümü

8 MART - Borçka'nın kurtuluş yıldönümü

8 MART - Maradit'in kurtuluş yıldönümü

8 MART - 'Mehakim'i şer'iye'nin ilgasına ve Mehakimin teşkilatına ait Ahkamı Mukaddil Kanun' (No

429) kabul edildi

Bu suretle dinî mahkemeler kaldınîdı ve bir kısım mahkemelerin birleştirilmesi sağ¬landı

9 MART - Çat'ın kurtuluş yıldönümü

9 MART - Çayeli'nin kurtuluş yıldönümü

11 MART - Diyarbakır - Ergani Demiryolu înşası (Kanunu No

448) kabul edildi

12 MART - Erzurum'un kurtuluş yıldönümü

12 MART - Pazar'm kurtuluş yıldönümü

12 MART - Ardeşen'in kurtuluş yıldönümü

13 MART - Pasinler'in kurtuluş yıldönümü

18 MART - Çanakkale Zaferi

Türk'ün 'Çanakkale Geçilmez' sözünü ta-
rihe yazdırdığı günün (18 Mart 1915) yıldönümü

18 MART - Köy Kanunu kabul edildi

18 MART - Hınıs'ın kurtuluş yıldönümü

18 MART - Karayazı'nm kurtuluş yıldönümü

18 MART - Narman'm kurtuluş yıldönümü

18 MART - Tekman'ın kurtuluş yıldönümü

18 MART - Varto'nun kurtuluş yıldönümü

21 MART - Tortum'un kurtuluş yıldönümü

22 MART - Feke'nin kurtuluş yıldönümü

23 MART - TBMM, Cumhurbaşkani'nm meclisi feshetmesi hakkım ka¬bul etmedi

23 MART - Samsun - Sivas - Ankara (Musaköy) demiryollarının inşası kanunu (No

449) kabul edildi

23 MART - Bulanık'in kurtuluş yıldönümü

23 MART - Malazgirt'in kurtuluş yıldönümü

24 MART - Fındıklı'nm kurtuluş yıldönümü

25 MART - Oltu'nun kurtuluş yıldönümü

27 MART - Halk Fırkası İsmet (İnönü) Paşa'ya güven oyu verdi

28 MART - Horasan'ın kurtuluş yıldönümü

28 MART - Olur'un kurtuluş yıldönümü

31 MART - Gevaş'ın kurtuluş yıldönümü

1 NİSAN - II

İnönü Zaferi'nin yıldönümü

1 NİSAN - Erciş'in kurtuluş yıldönümü

2 NİSAN - Van'ın kurtuluş yıldönümü

3 NİSAN - Hakimlerin kıyafetlerine dair (No, 461) kanun kabul edildi

3 NİSAN - Özalp'in kurtuluş yıldönümü

7 NİSAN - Senkaya'nın kurtuluş yıldönümü

11 NİSAN - Urfa'nın kurtuluş yıldönümü

13 NİSAN -1

Dünya Savaşı liderlerinden; Talat, Cemal ve Bahattin şa-
kir'in ailelerine maaş bağlanması (No

478) hakkındaki kanun kabul
edildi

13 NİSAN - Türk - Alman Dostluk Antlaşması (Kanun No

483) imzalandı

14 NİSAN - Doğubeyazıt'ın kurtuluş yıldönümü

14 NÎSAN - Tutak'm kurtuluş yıldönümü

14 NÎSAN - Patnos'un kurtuluş yıldönümü

15 NİSAN - Lozan Barış Antlaşması İngiliz Kralı tarafından imzalandı

15 NİSAN - Ağn'nın kurtuluş yıldönümü

16 NİSAN - Eleşkirt'in kurtuluş yıldönümü

16 NİSAN - Savaş sırasında düşmana yardım etmiş olanlar için 'Genel Af (No

487) kanunu kabul edildi

17 NİSAN - Japon Millet Meclisi'nde 'Lozan Antlaşması' onaylandı

18 NİSAN - Manisa Mesir Şenlikleri (18-26)

20 NİSAN - Teşkilat-ı Esasiye Kanunu 'Anayasa' (No

491) kabul edildi

I:
20 Ocak 1921 gün 84 sayı

II: 29 Ekim 1923 </B>gün 364 sayılı 'Ek' ile 'Cumhuriyet' yönetimi sağlandı

III: Bu kanun küçük değişmelerle 27 Mayıs 1960 ve 9 Temmuz 1961'e kadar yürürlükte kalmıştır

21 NİSAN - Ziraat Bankası tarafından köylüye kredi açılması hakkında (No

498) kanun kabul edildi

22 NİSAN - Demir Yollan Genel Müdürlüğü kuruldu

22 NİSAN - Anadolu - Bağdat demiryolunun satın aünması ve tamir
edilmesi (No

506,507) hakkındaki kanun kabul edildi

22 NİSAN - İzin alınmadan ağaç kesilmemesi (No

513) kanunu kabul edildi

22 NİSAN - Hakkari'nin kurtuluş yıldönümü

23 NİSAN - Türk Ocakları yeniden kuruldu

23 NİSAN - Ulusal Egemenlik Bayrami'nm yıldönümü

Bütün yurtta büyük gösterilerle kutlandı

24 NİSAN - 494 sayılı 'Teşkilatı Esasiye Kanunu' (Anayasa) yürürlüğe girdi

25 NİSAN - Kars'ın düşman işgalinden kurtuluş yıldönümü (18

4

1918)

25 NİSAN - Pozantı'nın kurtuluş yıldönümü

25 NİSAN - Ardahan'ın düşman işgalinden kurtuluş (25

4

1918) yıldönümü

30 NİSAN - Diyanet İşleri Başkanlığına; Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara Hükümeti'ni destekleyen

İstanbul Hükümeti'nin, Kurtuluş Ha-reketini kötüleyen fetvalanna karşılık veren, büyük din adamı vatanperver Mehmet Rıfat Börekçi (1861-1941) atandı, l

Dönemde 6 ay ka¬dar Menteşe Milletvekilliği yapan Börekçi, ölümüne kadar bu görevde kaldı

1 MAYIS - Muş'un kurtuluş yıldönümü

7 MAYIS - İstanbul'da 'Cumhuriyet Gazetesi' yayınlanmaya başladı

19 MAYIS - Mustafa Kemal Paşa'nm Samsun'a çıktığı

Kurtuluş Sava-şı'nm başladığı (19 Mayıs 1919) gününün yıldönümü

(Daha sonra Gençlik ve Spor Bayramı olarak kabul edilmiştir

20

6

1938 ve 3466 sayılı kanun)

19 MAYIS - İstanbul'da Musul müzakereleri başladı

31 MAYIS - Türkiye - İsveç Dostluk Antlaşması imzalandı

1 HAZİRAN - Affedilmeyen 150'liklerin kesin listesinin hazırlanmasına başlandı

2 HAZİRAN - Kozan'ın kurtuluş yıldönümü

13 HAZİRAN - Operatör Emin Bey İstanbul Şehreminliğine atandı

21 HAZİRAN - Sakarya'nın kurtuluş günü

22 HAZİRAN - Sapanca'nın kurtuluş yıldönümü

28 HAZİRAN - İzmit'in kurtuluş yıldönümü

l TEMMUZ - Kabotaj ve Denizcilik Bayramı

10 TEMMUZ - Birecik'in kurtuluş yıldönümü

24 TEMMUZ - Lozan Barış Antlaşmasi'nın yıldönümü

8 AĞUSTOS - Bitlis'in kurtuluş yıldönümü

16 AĞUSTOS - Türkiye - Hollanda Dostluk Antlaşması imzalandı

18 AĞUSTOS - Türkiye - Yunanistan Antlaşması Atina'da imzalandı

25 AĞUSTOS - Türkiye ile Cemiyeti Akvam (Milletler Cemiyeti) Musul
konusunda antlaşmaya vardı

(I

Dünya Savaşı sonunda silah bırakmadan sonra İngilizler'in 8 Kasım 1918'de asayişi düzenlemek bahanesiyle işgal ettikleri Musul, Yavuz Sultan Selim devrinde 1516'da Osmanlı İmparatorluğu 'na katılmışta

Eski Türk kültür merkezlerinden biridir

)

26 AĞUSTOS - İş Bankası kuruldu

Genel Müdürlüğüne eski İktisat Ve¬kili Celal (Bayar) Bey atandı

26 AĞUSTOS - Kocatepe (Savaş yeri) töreni yıldönümü

26 AĞUSTOS - Zafer Haftası (Afyon İl Merkezinde)

27 AĞUSTOS - Afyon'un kurtuluş yıldönümü

28 AĞUSTOS - Türkiye ile Fransa arasında Lozan Barış Antlaşması yürürlüğe girdi

28 AĞUSTOS - Mustafa Kemal Paşa, 'Dumlupmar Zaferi' törenine katıldı

30 AĞUSTOS - Mustafa Kemal; Zafer Bayrami'nın 2

yıldönümünde, Dumlupinar'da uzun bir konuşma yaparak savaşı anlattı

30 AĞUSTOS - Kütahya'nın kurtuluş yıldönümü

30 AĞUSTOS - Çivril'in kurtuluş yıldönümü

31 AĞUSTOS - Uşak - Sivaslı kurtuluş yıldönümü

1 EYLÜL - Musiki Muallim Mektebi kuruldu

1 EYLÜL - Gediz'in kurtuluş yıldönümü

1 EYLÜL - Uşak'in kurtuluş yıldönümü

2 EYLÜL - Eskişehir'in kurtuluş yıldönümü

3 EYLÜL - Bayramiç'in kurtuluş yıldönümü

3 EYLÜL - Burhaniye'nin kurtuluş yıldönümü

3 EYLÜL - Eşme'nin kurtuluş yıldönümü

3 EYLÜL - Emet'in kurtuluş yıldönümü

3 EYLÜL - Güne/in kurtuluş yıldönümü

3 EYLÜL - Selendi'nin kurtuluş yıldönümü

3 EYLÜL - Tavşanlının kurtuluş yıldönümü

4 EYLÜL - Alaşehir'in kurtuluş yıldönümü

4 EYLÜL - Bayındır'in kurtuluş yıldönümü

4 EYLÜL - Bigadic'in kurtuluş yıldönümü

4 EYLÜL - Bozüyük'ün kurtuluş yıldönümü

4 EYLÜL - Buldan'ın kurtuluş yıldönümü

4 EYLÜL - Kula'nın kurtuluş yıldönümü

4 EYLÜL - Sarıgöl'ün kurtuluş yıldönümü

4 EYLÜL - Söğüt'ün kurtuluş yıldönümü

4 EYLÜL - Sivas Kongresi'nin (4 Eylül 1919, Perşembe günü saat 14

00'de Sivas Lisesi'nin toplantı salonunda) yıldönümü

5 EYLÜL - Bilecik'in kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Demirci'nin kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Gördes'in kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Kandıra'nın kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Keles'in kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Kuyucak'ın kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Nazilli'nin kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Ödemiş'in kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Pazaryeri'nin kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Salihli'nin kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Simav'ın kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Sultanhisar'ın kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Sultanhisar - Atça Bucağı kurtuluş yıldönümü

5 EYLÜL - Susurluk'un kurtuluş yıldönümü

6 EYLÜL - Akhisar'ın kurtuluş yıldönümü

6 EYLÜL - Balıkesir'in kurtuluş yıldönümü

6 EYLÜL - Balya'nın kurtuluş yıldönümü

6 EYLÜL - Gönen'in kurtuluş yıldönümü

6 EYLÜL - İnegöl'ün kurtuluş yıldönümü

6 EYLÜL - İvrindi'nin kurtuluş yıldönümü

6 EYLÜL - Köşk Bucağı'nm kurtuluş yıldönümü

6 EYLÜL - Söke'nin kurtuluş yıldönümü

6 EYLÜL - Umurlu'nün kurtuluş yıldönümü

6 EYLÜL - Yenişehir'in kurtuluş yıldönümü

7 EYLÜL - Aydın'ın kurtuluş yıldönümü

7 EYLÜL - Germencik'in kurtuluş yıldönümü

7 EYLÜL - Turgutlu'nun kurtuluş yıldönümü

8 EYLÜL - Mustafakemalpaşa'nın kurtuluş yıldönümü

8 EYLÜL - Manisa'nın kurtuluş yıldönümü

8 EYLÜL - Selçuk'un kurtuluş yıldönümü

9 EYLÜL - Türkiye - Rusya Deniz Antlaşması imzalandı

9 EYLÜL - Menemen'in kurtuluş yıldönümü

9 EYLÜL - İzmir'in kurtuluş yıldönümü

9 EYLÜL - Edremit'in kurtuluş yıldönümü

10 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, yanmda eşi Latife Hanım oldu¬ğu halde yurt gezisine çıkh

(10 Eylül - 8 Ekim)

10 EYLÜL - Mustafa Kemal Paşa, Bursa'ya geldi

10 EYLÜL - Orhangazi'nin kurtuluş yıldönümü

10 EYLÜL - Bursa'nın kurtuluş yıldönümü

11 EYLÜL - Orhaneli'nin kurtuluş yıldönümü

11 EYLÜL - Gemlik'in kurtuluş yıldönümü

11 EYLÜL - Bursa Ticaret Borsası kuruldu

12 EYLÜL - Urla'nın kurtuluş yıldönümü

12 EYLÜL - Foça'nın kurtuluş yıldönümü

12 EYLÜL - Mudanya'nın kurtuluş yıldönümü

12 EYLÜL - Haymana' nm kurtuluş yıldönümü

12 EYLÜL - Kırkağac'ın kurtuluş yıldönümü

13 EYLÜL - Polatlı - Sakarya Şehitlerim Anma Töreni

13 EYLÜL - Soma'nın kurtuluş yıldönümü

13 EYLÜL - Karacabey'in kurtuluş yıldönümü

13 EYLÜL - Kınık'ın kurtuluş yıldönümü

14 EYLÜL - Manyas'ın kurtuluş yıldönümü

14 EYLÜL - Kuşadası'nm kurtuluş yıldönümü

14 EYLÜL - Karaburun'un kurtuluş yıldönümü

14 EYLÜL - Dikili'nin kurtuluş yıldönümü

14 EYLÜL - Bergama'nın kurtuluş yıldönümü

15 EYLÜL - Mustafa Kemal Paşa, Hamidiye Savaş Gemisi ile İstanbul'dan geçti

15 EYLÜL - Ayvalık'm kurtuluş yıldönümü

15 EYLÜL - Burhaniye'nin kurtuluş yıldönümü

15 EYLÜL - Bandırma'nm kurtuluş yıldönümü

16 EYLÜL - Mustafa Kemal Paşa, Trabzon'da halkla temas ederek çeşitli konuşmalar yaptı

16 EYLÜL - Çeşme'nin kurtuluş yıldönümü

18 EYLÜL - Çan'ın kurtuluş yıldönümü

18 EYLÜL - Biga'nın kurtuluş yıldönümü

18 EYLÜL - Yenice'nin kurtuluş yıldönümü

18 EYLÜL - Ayvacık'in kurtuluş yıldönümü

20 EYLÜL - Mihalıççık'ın kurtuluş yıldönümü

20 EYLÜL - Bozcaada'nın kurtuluş yıldönümü

20 EYLÜL - Sivrihisar'ın kurtuluş yıldönümü

22 EYLÜL - Mustafa Kemal Paşa'nın Latife Hanımla beraber Samsun'u ziyareti

Gazi: İstiklal Ticaret Okulu öğretmenlerine şöyle seslenmiştir:
'

Dünyada her şey için, uygarlık için, hayat için, basan için, en hakiki mürşit ilimdir, fendir

İlmin ve fennin haricinde mürşit aramak gaf¬lettir, cehalettir, delalettir

'
22 EYLÜL - Ezine'nin kurtuluş yıldönümü

22 EYLÜL - imroz'un kurtuluş yıldönümü

22 EYLÜL - Lapseki'nin kurtuluş yıldönümü

22 EYLÜL - Emirdağ'ın kurtuluş yıldönümü

24 EYLÜL - Bolvadin'in kurtuluş yıldönümü

26 EYLÜL - Mustafa Kemal Paşa; eşi Latife Hanımla Amasya'yı ziyaret etti

28 EYLÜL - Türkiye - İspanya Dostluk Antlaşması imzalandı

28 EYLÜL - Kağızman'ın kurtuluş yıldönümü

29 EYLÜL - Sarıkamış'ın kurtuluş yıldönümü

29 EYLÜL - Selim'in kurtuluş yıldönümü

30 EYLÜL - Mustafa Kemal Paşa'nın eşi Latife Hanımla birlikte Sivas'ı ziyareti

30 EYLÜL - Kars - Göle'nin kurtuluş yıldönümü

4 EKİM - Gazi Paşa'nm, eşi ile beraber Erzurum'u ziyareti

4 EKİM - Kars - Tuzluca'nın kurtuluş yıldönümü

6 EKİM - Çanakkale'nin kurtuluş yıldönümü

(Yerine 18 Mart)
6 EKİM - İstanbul'un kurtuluş yıldönümü

7 EKİM - Okul grevlerinin son bulması

7 EKİM - Gazi Paşa'nm, eşi Latife Hanımla birlikte Sarıkamış'ı ziyareti

9 EKİM - İngiltere'nin bir nota vererek Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 24

7

1923 hattının gerisine çekilmesüü istemesi

(Hakkari Valisini esir alan Masturilerin Ümadiye'ye kadar takibi dolayısıyla Silahlı Kuvvetlerimiz sinin geçmişlerdi

)
10 EKİM - Ankara - Sivas demiryolu döşenmesine başlandı

11 EKİM - Türkiye - Çekoslovakya Dostluk Antlaşması (No

614) imza¬landı

11 EKİM - Mudanya Mütarekesi'nin yıldönümü

(11 Ekim 1922

Kurtu¬luş Savaşı'nda kazandığımız büyük zafer üzerine yapılmıştır

Görüş¬meleri; Türk temsilcisi ismet (İnönü) Paşa, İngiliz, General Harring-

ton, Fransız General Charpy, İtalyan General Monbelli arasında ya¬pıldı

Yunan Generali Mazarakis başkanlığındaki Yunan heyeti kon¬ferans sonuna kadar, limanda kendilerini getiren gemide beklediler

)
12 EKİM - Mustafa Kemal Paşa, Şebinkarahisar'dan TBMM'yi toplantı-ya çağırdı

12 EKİM - Mustafa Kemal Paşa Suşehri'ni ziyaret etti

13 EKİM - Ankara'nın başkent oluşunun yıldönümü

18 EKİM - Mustafa Kemal Paşa Ankara'ya döndü

18 EKİM - Meclis'te 'Musul' için gizli celse yapıldı

18 EKİM - Saimbey'in kurtuluş yıldönümü

22 EKİM - Digor'un kurtuluş yıldönümü

23 EKİM - Erzurum depreminde zarar görenlere yardım Kanunu (No

516) kabul edildi

24 EKİM - Mustafa Kemal Paşa, eşi Latife Hanımla birlikte Doğu gezisi-ne çıktı

25 EKİM - Türk düşünürü Ziya Gökalp (Doğu: 1875) öldü

26 EKİM - Ordu komutanlannın politika ile uğraşmalanndan doğan buhranın yoğunlaşması

Belli başlı ordu komutanlannın Meclise ka-tllmalan

Bu arada Kazım Karabekir Paşa'nm Ordu Müfettişliğinden istifa ederek yerine Ali Sait Paşa'nın atanması

(Buhran, 26-31 Ekim arasında yoğunlaşmıştır

)
28 EKİM - Türkiye - İspanya Dostluk Antlaşması (No

626) imzalandı

29 EKİM - TBMM 2

binasma taşındı

Cumhuriyet Bayrarru'nm ilk kut¬lama töreni bu binada yapıldı

30 EKİM - Mustafa Kemal Paşa, ordu komutanlanndan TBMM'deki yer-
lerinden istifa etmelerim istedi

(Kanun No

923)
30 EKİM - Ali Fuat Paşa, ordu müfettişliğinden çekildi

30 EKİM - Kars'ın kurtuluş yıldönümü

31 EKİM - Cafer Tayyar Paşa milletvekilliğim tercih etü

31 EKİM - Cevat Paşa, her iki görev yerinden de çekildi

31 EKİM - Susuz'un kurtuluş yıldönümü

l KASIM - Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin ikinci dönem, ikinci toplanma yılım, Meclis'in ikinci binasında açtı

l KASIM - Fethi (Okyar) Bey, yeniden Meclis Başkanhğı'na seçildi

İsmet Paşa kabineyi kurmakla görevlendirildi

l KASIM - Silivri'nin kurtuluş yıldönümü

1 KASIM - Saray'in kurtuluş yıldönümü

2 KASIM - Demirköprü'nün kurtuluş yıldönümü

2 KASIM - Muratlı'nin kurtuluş yıldönümü

2 KASIM - Vize'nin kurtuluş yıldönümü

3 KASIM - Arpaçay'ın kurtuluş yıldönümü

4 KASIM - Çorlu'nun kurtuluş yıldönümü

8 KASIM - Lüleburgaz'm kurtuluş yıldönümü

8 KASIM - Pınarhisar'ın kurtuluş yıldönümü

9 KASIM - Başbakan İsmet (İnönü) Paşa kabinesi, 19'a karşı 147 oyla gü¬ven oyu aldı

9 KASIM </B>- 10 Milletvekili Halk Partisi'nden aynlarak Terakkiperver Fırkasi'nı kurdular

9 KASIM - Kırklareli'nin kurtuluş yıldönümü

9 KASIM - Babaeski'nin kurtuluş yıldönümü

9 KASIM - Pehlivanköy'ün kurtuluş yıldönümü

10 KASIM - 'Halk Fırkası' adı 'Cumhuriyet Halk Fırkası' olarak değiştirildi

10 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa Bursa'yı ziyaret etti ve Bursalılarla konuştu

15 KASIM - Tekirdağ'ın kurtuluş yıldönümü

15 KASIM - Malkara'nın kurtuluş yıldönümü

15 KASIM - Hayrabolu'nun kurtuluş yıldönümü

16 KASIM - Mürefte'nin kurtuluş yıldönümü

16 KASIM - Kasım 1918'de kapatılmış olan 'Alınan Usesi' yeniden açıldı

18 KASIM - Şarköy'ün kurtuluş yıldönümü

18 KASIM - Uzunköprü'nün kurtuluş yıldönümü

18 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa yurt gezisinden döndü

20 KASIM - İsmet (İnönü) Paşa başbakanlıktan çekildi

21 KASIM - Keşan'ın kurtuluş yıldönümü

21 KASIM - İpsala'nın kurtuluş yıldönümü

21 KASIM - Fethi (Okyar) Bey, İçişlerine Recep (Peker) ve Dışişlerine Şükrü (Kaya)'yı alarak kabineyi kurdu

22 KASIM - Ankara'da bakanlık binaları yapımı için beş milyon aynl-ması hakkındaki (No

524) kanun kabul edildi

25 KASIM - Edirne'nin kurtuluş yıldönümü

26 KASIM - Kazım (Özalp) Paşa, TBMM Başkanlığı'na seçildi

26 KASIM - Maydos'un kurtuluş yıldönümü

26 KASIM - Gelibolu'nun kurtuluş yıldönümü

27 KASIM - Fethi (Okyar) kabinesi, oybirliğiyle güven oyu aldı

l ARALIK - Türkiye - Estonya Dostluk Antlaşması (Kanun No

1027)
imzalandı

4 ARALIK - Şehit yetimlerine İstiklal Madalyası verilmesine dair (No

525) kanun kabul edildi

7 ARALIK - Kilis'in kurtuluş yıldönümü

8 ARALIK - Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasi'na Kazım Karabekir Paşa başkan ve Ali Fuat Paşa genel sekreter seçildi

9 ARALIK - Türkiye - Finlandiya Dostluk Antlaşması (No

706) imzalandı

11 ARALIK - İmar VeldUeti'nin kaldınîmasına dair (No

529) kanun kabul edildi

16 ARALIK - Bursa'da açık milletvekilleri için seçim yapıldı

Dr

Emin Bey'e karşı Nurettin Paşa seçildi

17 ARALIK - İstanbul Patrik'i Konstantin VI, Arapoğlu, Bursalı olduğundan mübadeleye tabi tutuldu

19 ARALIK - Denize dökülen düşman askerinin İzmir'i yakmasıyla ilgili sigorta davası, Londra'da görülmekte olduğu mahkemede karara bağlandı

20 ARALIK - 'Kırkkilise' adinin 'Kırklareli' olarak değiştirilmesine dair
(537 sayılı) kanun kabul edildi

25 ARALIK - Gaziantep'in kurtuluş yıldönümü

27 ARALIK - Atatürk'ün Ankara'ya gelişinin yıldönümü

29 ARALIK - Bahriye Bakanlığı kurulmasma dair (539 sayılı kanun) kabul edildi

30 ARALIK - Yeniden kurulan Bahriye Vekilliğine (Deniz Kuvvetleri Bakanlığı), Üsküdarlı İhsan Bey tayin edildi

**KRDNZ** · 04-17-2009

1 OCAK - Lozan Barış Antlaşmasi'na göre Türkiye Devleti, 'Gümrük vergileri'ni uygulamaya başladı

1 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, eşi Latife Hanımla beraber Konya'yı ziyaret etti

3 OCAK - Türkiye - Letonya Dostluk Antlaşması (Kanun No

707) imzalandı

7 OCAK - Cumhuriyet Halk Fırkası genel sekreterliğine Recep (Peker) tayin edildi

9 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Konya'da 'Musul Komisyonu'nu kabul etti

13 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Osmaniye ve Dörtyol'u ziyaret etti

13 OCAK - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Halit Paşa, Meclis'te Ali (Çetinkaya) tarafından bir kaza kurşunu ile vuruldu

Tahkikat sonunda Afyon Milletvekili suçsuz görüldü

Paşa, yapılan bütün tıbbi müdahalelere rağmen kurtarılamadı

İstanbul'a getirilen cenazesi, büyük törenle defnedildi

17 OCAK - TBMM Nurettin Paşa'nın seçim mazbatasma itiraz etti

19 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Mersin'i ziyaret etti

19 OCAK - Bakanlar Kurulu, gümrük vergisinin Amerikan ürünlerine de uygulanacağına dair karar aldı

26 OCAK - Türkiye - Danimarka Dostluk Antlaşmağı (Kanun No

807) imzalandı

28 OCAK - Terakkiperver Fırka İstanbul Şubesi, Kara Kemal tarafından kuruldu

30 OCAK - Patrik Konstantin VI sınıırdışı edildi

2 ŞUBAT - Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara'ya döndü

5 ŞUBAT - Nurettin Paşa, Bursa'da yeniden milletvekili seçildi

11 ŞUBAT - şeyh Sait isyanı

Eski adı 'Genç' olan Bingöl Hinin Ergani ilççesine bağlı 'Eğil' bucağının 'Pınar' köyünde başlayan ayaklanma, Elazığ ve oradan da Diyarbakır'a sıçradı

16 ŞUBAT - Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu) kuruldu

17 ŞUBAT - Aşır Vergisi (Kanun no

552) kaldınîdı

(Uygulamada köylüyü büyük sıkmtılara sokan bu vergi, toprak ürünlerinden onda bir ölçüsünde alınıyordu

18 ŞUBAT - Müverrih (tarih yazan) Abdurrahman şeref (Doğ: 1832) öldü

19 ŞUBAT - Ankara'da kurulacak Telsiz İstasyonu' (No

554) kanunu kabul edildi

24 ŞUBAT - Ulaştırmanın kısırlığı ve işin ciddiyetim bir kısım idare amirlerinin anlamaması nedeniyle Doğu'da isyan genişledi

Elazığ, asiler tarafmdan işgal edildi

25 ŞUBAT - Güney'de bir ay süre ile sıkıyönetim ilan edildi

25 ŞUBAT - Dinin politik amaçlarla suiistimal edilemeyeceği hakkında (No

556) kanun kabul edildi

26 ŞUBAT - Bir Fransız sirkelinin yönettiği Tütün Rejisi'nin
1

3

1925'den itibaren lağvma ve sigara kağıdı fabrikası kurulmasına
dair (No

558) kanun kabul edildi

28 ŞUBAT - Doğu'daki isyan dolayısıyla Meclis'te gizli celse yapıldı

2 MART - Halk Fırkasi'nın Fethi (Okyar) kabinesine 60'a karşı 93 oyla
güvensizlik verildi, kabine çekildi

2 MART - İsmet (İnönü) Paşa, Dışişlerine Tevfik Rüştü (Aras), Millî Savunmaya Recep (Peker), İçişlerine Cemil Bey'i alarak 2

kabinesin! kurdu

3 MART - Asiler, Ergani'yi işgal etti

4 MART - 578 sayılı Takrir-i Sükun' Kanunu ile Hükümete 2 yıl için olağanüstü yetki verildi

Bu suretle Meclis iki ayn İstiklal Mahkemesi kurdu

Bunlardan biri isyan bölgesinde görevlendirildi

Bu mahkemenin ölüm kararları derhal yerine getirilecek, Ankara İstiklal Mahkemesi'nin ölüm kararlanysa

Meclisin onayından geçecekti

4 MART - İsmet Paşa Kabinesi 23 oya karşı 154 oy ile güven aldı

6 MART - İstanbul'da 6 gazete ve dergi Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı

6 MART - Gazi Mustafa Kemal Paşa, bir bildiri yayınlayarak yurttaşları birlik ve beraberliğe çağırdı

7 MART - TBMM, kurulacak İstiklal Mahkemeleri üyelerini seçti

8 MART - Diyarbakır ve dolaylannda asilerle Türk Silahlı Kuvvetleri
arasmda şiddetli çarpışmalar başladı

10 MART - Eski Adliye Nazın Hukuk Profesörü Seyit Bey öldü

18 MART - Anadolu Anonim Türk Sigorta şirketi kuruldu

23 MART - TBMM'de sıkıyönetim bir ay daha uzatıldı

23 MART - Mustafa Kemal Paşa, Franklin Bouiilon şerefine ziyafet ver¬di

31 MART - İsyan bölgesinde Harp Divanınca verilecek ölüm cezalarının yerine getirilmesine dair (595 sayılı kanun) kabul edildi

5 NİSAN - 'şeker Fabrikaları kurulmasına dair (601 saydı) kanun' kabul edildi

5 NİSAN - Ankara'da şemsiperii başlık giymiş subaylara tesadüf edilmeye başlandı

12 NİSAN - Doğu isyanuun elebaşuanndan 'Şeyh Said' esir edildi

13 NİSAN - Ankara İstiklal Mahkemesi'nin gösterdiği lüzum üzerine Terakkiperver Fırkası üyelerinin evleri arandı

16 NİSAN - Tanin Gazetesi kapatıldı

16 NİSAN - Kütahya - Tavşanlı demiryolu hattının yapılmasına dair (625) sayılı kanun kabul edildi

17 NİSAN - Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın tutuklandı

17 NİSAN -1

Dünya Savaşı'nda dar hat olarak yapılan Ankara - Yahşihan hattı genişletilerek hizmete açıldı

19 NİSAN - 29 Ekim'in 'Ulusal Bayram' olarak kabulü hakkındaki (628) sayılı kanun kabul edildi

19 NİSAN - Sanayi ve Maadin Bankasi'nın 'Sümerbank' kurulması hakkındaki kanun (633 sayı) kabul edildi

20 NİSAN - Sıkıyönetim 7 ay daha uzatıldı

20 NİSAN - İstiklal Mahkemeleri çahşması 6 ay daha uzatıldı

22 NİSAN - Ceza Hukuku değ4ikliğinde (Cumhuriyeti koruma da dahildir) fıkrasının eklenmesi hakkında (635 saydı) kanun kabul edildi

22 NİSAN - Tıp Fakültesi'nin, İstanbul Haydarpaşa'daki özel binasmda kalması hakkındaki TBMM karan

22 NİSAN - TBMM 6 ay tatil karan aldı

22 NİSAN - Harita Genel Müdürlüğü Kanunu kabul edddi

22 NİSAN - Yüksek Askerî Şura Kanunu kabul edüdi

22 NİSAN - Ticaret ve Sanayi Odalan Kanunu kabul edildi

27 NİSAN - Gazeteci Hüseyin Cahit (Yalçın)'ın yargılanmasına Ankara İstiklal Mahkemesi'nde başlandı

1 MAYIS - Adana'da şiddetli bir deprem oldu

2 MAYIS - Türkiye - Norveç Dostluk Antlaşması hakkındaki (774) sayı¬lı kanun kabul edildi

5 MAYIS - Ankara'da, Mustafa Kemal Paşa tarafından 'Gazi Çiftliği' adı verilen, çiftliğin kurulmasma başlandı

7 MAYIS - Gazeted Hüseyin Cahit Yalçın'm mahkemesi son buldu

Çorum'a müebbet olarak sürülmesine karar verildi

27 MAYIS - Diyarbakır'da 'Şeyh Sait' ve yandaşlannm mahkemesine başlandı

3 HAZİRAN - Ankara İstiklal Mahkemesinin teklifi ile, 'Takrir-i Sükun Kanunu'na dayanılarak 'Terakkiperver Fırkasi'nın kapatılması hakkında Bakanlar Kurulu karan

14 HAZİRAN - Alpullu Şeker Fabrikası açıldı

21 HAZİRAN - Türk - Yunan Antlaşması Ankara'da imzalandı

29 HAZİRAN - Diyarbakır İstiklal Mahkemesi Şeyh Said ile 46 yandaşını ölüme mahkum etti

Güney Bölgesinde tekkeler kapatıldı

Ölüm kararları ertesi günü yerine getirildi

5 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Latife Hanim'dan (Uşaklıgil) ayrıldı

(29 Ocak 1923'te evlenmişlerdi)

11 AĞUSTOS - Ahmet Emin (Yalman) tutuklandı ve Vatan Gazetesi kapatıldı

15 AĞUSTOS - Ankara İstiklal Mahkemesi Lütfü Fikri'yi beraat ettirdi

Tarikat-ı Selahiye'ye mensup 11 kişiyi ölüme mahkum etti

15 AĞUSTOS - Kayseri Tayyare ve Motor Fabrikaları için 'Junkers Firması' ile anlaşma yapıldı

24 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, sabahın erken saatlerinde Çankaya'dan Kastamonu'ya hareket etti

Ağustos ayı başlarında Kastamonulu bir heyet kendilerim davet etmişti

24 AĞUSTOS - Gazi, Kastamonu'da geceyi Terzi Mehmet Emin Ağa'nın evinde geçirdi

Paşa'nın Kastamonu'da 'Panama şapkası' ile görül-mesi, halkı açık başla selamlaması, bu memleket gezisinin ardından yeni bir devrimin geleceğine işaret miydi? |
25 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Kastamonu belediye salonun-da halka seslendi: "

Biz her yönden medeni insan olmalıyız

Çok acılar gördük

Bunun sebebi, dünyanın durumunu anlamayışımız-dır

Fikrimiz, zihniyetimiz tepeden tırnağa kadar medeni olacaktır

Şunun bunun sözüne ehemmiyet vermeyeceğiz

Bütün Türk ve islam alemine bakın; zihniyetlerim, fikirlerim medeniyetin emrettiği değişme ve yükselmeye uyduramadıklarmdan ne büyük felaket ve ıstırap içindedirler

Bizim de şimdiye kadar geri kalmamız ve en nihayet son felaket çamuruna batışımız bundandır

Behemehal ileri gideceğiz

Çünkü mecburuz

Millet açık olarak bilmelidir, medeniyet öyle kuvvetli bir ateştir ki, ona uzak kalanları yakar, mahveder

İçin¬de bulunduğumuz medeniyet ailesinde, layık olduğumuz mevkii bulacak ve koruyacak ve onu yücelteceğiz

Refah, saadet ve insanlık bundadır

'
26 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 25 Ağustos sah günü akşamı İnebolu'ya geldi

İki gününü halkla temasla geçirdi

27 Ağustos Perşembe günü, inebolu Türk Ocağı'nda, fes ve çarşaf ile ilgili Devrim Tarihimizin en önemli konuşmalanndan birim yaptı:
'Arkadaşlar!
Ben sevgili memleketimizin hemen her yerini gezdim, gördüm

Vatan-daşlarımızın büyük kitleleri ile yakından temas ettim

Bütün bu can¬dan temaslarınım bende bıraktığı silinmez hatıratı hürmetle yad ve tezkar ederken, beyan etmeliyim ki, bu havalide

Çarıkın ve Kastamonu havalisinde ilk defa seyahat ediyorum

Efendiler!
Türkiye Cumhuriyetim tesis eden Türk halkı, medenidir

Tarihte medenidir, hakikatte medenidir

Fakat ben, sizin öz kardeşiniz, arkadaşınız, babanız gibi söylüyorum

Medeniyim diyen Türkiye Cumhuriyeti halkı, fikriyle, zihniyetiyle medenî olduğunu ispat ve izhar etmek mecburiyetindedir

Bizim kıyafetimiz milli midir?

(Hayır sesleri)

Bizim kıyafetimiz medeni ve beynelmilel midir?

(Hayır, hayır sedaları)

28 AĞUSTOS - Cuma günü sabahleyin Devrekani'ye hareket etti

28 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Taşköprü'yü ziyaret etti

Halkla kıyafet konusunda konuştu

Kasabadan ayrıldığında terziler, bezden şapka dikmeye başlamışlardı

Ertesi Cumartesi günü (Kasabanın pazarı) gençler ve memurlar şapka ile dolaşıyor ve kasabaya basma uydurma bez sarmış ya da fesli bir tek kişiyi sokmuyorlardı

29 AĞUSTOS - Gazi, Daday ilçesin! de ziyaret etti

Halkla konuşmalar yaptı

30 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın, Kastamonu gezisinin son günü

Güneşli bir pazar sabahı

Gazi, yine sesleniyor Kastamonulu¬lara:
'Efendiler ve ey Millet!
İyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti, şeyhlerin, denişlerin müritleri ve mensuplannın memleketi olamaz

En doğru ve en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır

'
1 EYLÜL - Gazi; Kurtuluş Savaşı'na büyük katkıları olan, yüzlerce evladmı şehit ve yaralı veren, tek bir kıpırdama olmayan Kastamonu ve dolaylannda gördüklerinden memnun olarak Ankara'ya döndü

1 EYLÜL -1

Tıp Kongresi, Ankara'da yapıldı

2 EYLÜL - Tekke ve türbelerin kapatılmasına, dini kıyafetlere ve memurların başlıklanna dair (2493 sayılı) Bakanlar Kurulu karan yayınlandı
4 EYLÜL - İstanbul'da, Taksim'de yapılan bir baloya ilk defa Müslüman kadınlar katıldı

10 EYLÜL - İstanbul Heybeliada yangını; (60 ev, 30 dükkan, 2 han)

1

3 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa; İstiklal Mahkemesi tarafından vatana hıyanet suçu ile mahkum edilen gazetecileri affetti

13 EYLÜL - Bakanlar Kurulu, Avrupa'ya öğrenci gönderilmesine karar verdi

19 EYLÜL - Türkiye - İsveç Dostluk Antlaşması imzalandı

23 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Samsun'da İstiklal Ticaret Okulu'nda verilen çayda öğretmenlere seslendi

"Dünyada her şey için, maddiyat için, maneviyat için, hayat için, muvaffakiyet için en hakiki mürşit ilimdir, fendir

İlim ve ferinin haricinde mürşit aramak gaflettir, cehalettir

Yalnız, ilmin ve fennin yaşadığı¬mız her dakikadaki safhalannm tekamülünü idrak etmek ve terakki-yatı zamanla takip etmek şarttır

En mühim, en esaslı nokta, terbiye meselesidir

Terbiyedir ki, bir mille¬ti ya hür, ya müstakil, şanlı, ali bir heyeti içtimaiye halinde yaşatır, ya bir milleti esaret ve sefalete terk eder

Milli terbiyenin ne demek olduğunu bilmekte artık bir güna teşevvüş kalmamalıdır

Bir de milli terbiye esas olduktan sonra onun lisanım, usulünü, vasıtalarım da milli yapmak zarureti gayri kabili münakaşadır

Milli terbiye ile inkişaf ve ila edilmek istenilen genç dimağları bir taraftan da paslandıncı, uyuşturucu, hayali zevaitle doldurmak¬tan dikkatle içtinap etmek lazımdır

26 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Burea'da Hidiv Abbas Hilmi Paşa'yı kabul etti

5 EKİM - İstanbul Darphanesinde ilk Cumhuriyet altım basıldı

8 EKİM - Gazi, yurt seyahatine çıktı

Bursa'ya geldi

9 EKİM - Gazi, Balıkesir'de halka seslendi:
'

Türk Milletim, kendi nefsini bile anlamaktan yasaklayan sebepler, engeller yok edilmiştir, yıkılmıştır ve devamlı olarak yıkılacaktır

Millet tuttuğu yolda süratle, şiddetle yürüyecektir

Gazi Paşa, Cumhuriyetin ilanından evvel

Kurtuluş Savaşı'nm hemen bitiminde, 7 şubat 1923'te Balıkesir, Paşa Camii minberinden öğle namazından sonra onlara şöyle seslennüşti:
'İnsanlara feyiz ruhu vermiş olan dinimiz son dindir, en mükemmel dindir

Çünkü dinimiz akla, mantığa, hakikate tamamen tevafuk ve tetabuk ediyor

Efendiler!
Camiler birbirimizin yüzüne bakmaksızın yatıp kalkmak için yapılma¬mıştır

Camiler itaat ve ibadet ile beraber din ve dünya için neler ya¬pılmak lazım geldiğim düşünmek yani meşveret için yapılmıştır

Millet işlerinde her ferdin zihni başlı basma faaliyette bulunmak elzem¬dir

İstikbal ve istiklalimiz için, bilhassa hakimiyetimiz için neler düşündüğümüzü meydana koyalım

Minberler halkın dimağları, vicdanları için bir feyiz membaı, bir nur membaı olmuştur

Böyle olabilmek için minberlerden aksedecek söz¬lerin bilinmesi, anlaşılması, fennî hakikatlara uygun olması lazım¬dır

Dolayısıyla hutbeler tamamen Türkçe ve zamanın icaplarma uygun olmalıdır

'
10 EKİM - Gazi Paşa, Manisa'yı ziyaret etti

11 EKİM - Resmî merasimde giyilecek elbise ve teferruatı hakkında (2626 sayılı) Bakanlar Kurulu karan kabul edildi

(Frak, silindir, vb

)
12 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, İzmir sonbahar manevralarım iz¬ledi ve konuştu

14 EKİM - Gazi, İzmir Erkek Öğretmen Okulu'nda şereflerine verilen
çay toplantısında öğretmenlere ve yeni kuşağa seslendi

14 EKİM - Türkiye'de ilk betonarme köprü

Menderes Nehri üzerinde yapıldı

(3 gözlü, 75 m

uzunluğunda)

15 EKİM - İstanbul Erkek Lisesi onuncu sınıf öğrencilerinin, Arapça öğretmeni Tahir Bey'in sandalyesine iğne yerleştirmeleri ve suçluyu söylememeleri üzerine olay büyüdü

Basın haftalarca bu konuyu işledi

Disiplin Kurulu sınıfın tüm mevcudu olan 46 öğrenciye, okuldan uzaklaştırma cezası verdi

Karar Bakanlıkça da onaylandı

Öğrenciler bir yıl okuldan uzak kaldılar, ertesi yıl cezaları affedilerek tekrar okullanna döndüler

17 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Konya'yı ziyaret etti

18 EKİM - Türkiye - Bulgaristan Dostluk Antlaşması imzalandı

19 EKİM - Ankara Tıp Fakültesi açıldı

21 EKİM -1926 yılı bütçesinde gelir; 218 milyon Türk Lirası olarak hesaplandı

21 EKİM - Gazi Paşa, Ankara'ya döndü

28 EKİM - Türkiye - Yugoslavya Barış ve Dostluk Antlaşması (No

702) imzalandı

29 EKİM - Cumhuriyefin yıldönümü şenlikleriyle beraber İstanbul'da şapka kullananlar çoğaldı

1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin ikind dönem, üçüncü toplanma yılım açh

2 KASIM - Kastamonu Vilayeti halkı

Gazi Paşa hazretlerinin hayat bo¬yunca Cumhurbaşkanı kalmaları için TBMM'ye teklifte bulundular

5 KASIM - Ankara Hukuk Mektebi açıldı

Gazi'nin bir konuşmasıyla açılan bu okul; 1931'de fakülte olmuş, 1946'da Ankara Üniversite-si'ne bağlanmıştır

9 KASIM - ismet (İnönü) Paşa Kabinesi, 2'ye karşı 159 oyla güven aldı

14 KASIM - Bakanlar Kurulu, mevcut 150 milyon kağıt paranın değişti-rilmesini TBMM'ye teklif etti

14 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın I

Dünya Savaşı bitiminde

İstanbul'da şişli (Halaskar Gazi) Caddesi'nde oturduğu 123 saydı eve 'plaka' konuldu

14 KASIM - Sivas'ta, bir takım gericilerin devrimlere karşı baş kaldırmaları anında bastınîdı

Gericilik, teşebbüsten ileri gidemedi

16 KASIM - Samsun - Sivas ve Ankara - Kayseri - Sivas demiryollarının inşasına dair (662 sayılı) kanun kabul edildi

20 KASIM - Ankara - Sivas hattı (Yerköy) hizmete açıldı

21 KASIM - Sıkıyönetim Meclis tarafından 1 yıl süre ile uzatıldı

22 KASIM - İstanbul Darülfünunu'nda bir 'İnkılap Tarihi Kürsüsü' kurulması için karar alındı

23 KASIM - Danıştay (Şuray-ı Devlet/in yeniden kurumlaşma dair (669 sayılı) kanun kabul edildi

25 KASIM - Şapka iktisabı hakkında (671 saydı) kanun kabul edddi

Bir tane ret oyu verildi

25 KASIM - Erzurum'da bazı gericüerin gösteri yapmaya kalkışmaları üzerine şehirde bir ay süre ile sıkıyönetim kabul edildi

80 kişi tutuk¬landı

Tutuklananlardan bazdan daha sonra ölüm cezasına çarpnni-ddar

25 KASIM - Türk Tarih Encümeni İstanbul'da toplanarak 'Cumhuriyet Armasi'nm esaslarım tespit etti

26 KASIM - İstanbul Belediye Başkanı Op

Emin Bey de Mario Serra arasmda Yıldız Sarayı'nda bir milletlerarası oyun yeri işletmeye açılması hakkında antlaşma imzalandı

27 KASIM - Maraş'ta ufak bir gerici topluluğu, camideki yeşil bayrağı alarak Hükümet Konağı önünde 'Müslümanlık elden gidiyor, şapka istemeyiz' diye bağırarak gösteri yapmak istediler

Yürüyüş dağıtıldı, kırk kişi tutuklandı

28 KASIM - Rize'de gericilerin kıpırdanmaları hissedildi

82 kişi tutuklandı

Bilahare 8 kişi ölüm cezasma çarptırıldı

29 KASIM - Sivas'ta gericilerin baş kaldırma teşebbüsleri, anında bash-nidı

30 KASIM - Tekke ve zaviyelerle türbelerin kapatılmasına ve türbedar¬lıklarla birtakım unvanların yasaklanmasına ve kaldmimasına dair (677 saydı) kanun kabul edildi

30 KASIM - Büyük Millet Medisi'ne 'Hakimiyet Milletindir' levhası asıldı

7 ARALIK - İstiklal Mahkemesi Erzurum'da çabşmalara başladı

9 ARALIK - Memur üniformalannm yerli malı olmasma dair (688 sayılı) kanun kabul edildi

12 ARALIK - Eski Donanma Cemiyeti hukukunun Tayyare Cemiyetine devrine dair (689 saydı) kanun kabul edildi

12 ARALIK - Başbakan İsmet (İnönü) Paşa, TBMM'sinde son gericilik olayları hakkında açddama yaptı

Bastınîdığııu ve vatandaşların kandırıldığım, tertip olduğunu söyledi

12 ARALIK - Ankara - Ereğli demiryolunun inşasına dair (692) saydı kanun kabul edildi

17 ARALIK - Türkiye - Sovyetler Birliği Tarafsızlar Anüaşması Paris'te imzalandı

(Kanun No

726) (7

11

1945'te Sovyetler tarafından bozuldu)

21 ARALIK - Milli Eğitim Bakam Hamdullah Suphi (Tannöver)'in yerine Necati Bey atandı

26 ARALIK - îstddal Mahkemesi tarafmdan Ankara'da yargdanmalanna karar verilen 27 sanık, Ankara'ya sevk edddi

Tutuklular arasmda 'Frenk Mukallitliği' kitabı yazan İskilipli Atıf Hoca da bulunuyordu

26 ARALIK - Günün yirmi dört saate taksimine dair (697 saydı) kanun kabul edddi

30 ARALIK - Banknotların değiştirilmesi hakkında (701 saydı) kanun kabul edddi

**KRDNZ** · 04-17-2009

1 OCAK - Gece yarısından itibaren milletlerarası takvim ve saatte yapılan değişiklik uygulanmaya başlandı

9 OCAK - Piyango hakkının Hava Kurumu'na ait olduğuna dair (710 sayılı) kanun kabul edildi

10 OCAK - Ankara İstiklal Mahkemesi, Albay Osman ve yardımcılarını, karışıklık çıkarmak suçundan ölüme mahkum etti

14 OCAK - Mali yılın l Haziran'dan itibaren başlamasma dair (715 sayılı) kanun kabul edildi

14 OCAK - Ölen Süleyman Sim Bey'in yerine Bayındırlık Bakanlığına Behiç Bey atandı

18 OCAK - Patlayıcı maddelerle balık tutmayı yasaklayan (721 sayılı) kanun kabul edildi

18 OCAK - İstanbul Belediye Başkanı Op

Emin Bey istifa etti

25 OCAK - Subayların 3 yıllık Doğu hizmeti hakkındaki (722 saydı) kannun kabul edildi

26 OCAK - İstanbul Belediye Başkanlığına Muhittin (Üstündağ) tayin edildi

30 OCAK - Dr

Adnan (Adivar) milletvekilliğinden istifa etti

30 OCAK - Türkiye - Şili Dostluk Antlaşması imzalandı

6 ŞUBAT - Varşova Büyükelçisi İbrahim Tali Bey, Diyarbakır milletvekilliğine seçildi

11 ŞUBAT - İstanbul'da 'Milliyet' gazetesi yayınlanmaya başladı

13 ŞUBAT - Men'i Israfat Kanunu (Sayı 737) kabul edildi

13 ŞUBAT - Konya'da Mevlana Celaleddin-i Rumi Türbesinin 'Müze' haline getirilmesi kabul edildi

17 ŞUBAT - 'Türk Medeni Kanunu' (sayı 743) kabul edildi

(Bu kanuna göre evlenme akdinin evlendirme memuru tarafından yapdacağına dair 'medenî nikah' esası, aynı kanunun 110

maddesinde kayıtlandı)

18 ŞUBAT - Türkiye - Suriye Antlaşması imzalandı

18 ŞUBAT - Türkiye - Amerika geçici ticaret antlaşması imzalandı

27 ŞUBAT - Temettü Vergisi yerine (755 saydı) Kazanç Vergisi kanunu kabul edildi

|
27 ŞUBAT - Başbakan İsmet (İnönü) Paşa Mersin'de incelemelerde bu-lundu

28 ŞUBAT - İstiklal Mahkemeleri'nin çalışması, 7 Eylül 1926 tarihine kadar uzatıldı

1MART - Türk Ceza Kanunu (No

765) kabul edildi

3 MART - Hakimler Kanunu (No

766) kabul edildi

3 MART - Tıp daçlanna verilecek Türkçe adlarla ilgili 'Codex' komisyonu hakkındaki (767 sayılı) kanun kabul edildi

11 MART - Türkiye - Sovyetler Birliği Ticaret ve Seyrisefain Antlaşması imzalandı

13 MART - Mustafa Kemal Paşa'nın anıları 'Hakimiyet' ve 'Milliyet' gazetelerinde yayınlanmaya başladı

14 MART - İstanbul milletvekilliğinden çekilen Dr

Adnan (Adıvar)'m yerine 9

Kolordu eski komutanlanndan İhsan Paşa seçildi

16 MART - Bitlis Valisi Kazım (Dirik) Paşa, İzmir Valili'ğine naklen atandı

17 MART - Kayseri - Ulukışla demiryolunun inşasma dair (787 sayılı) kanun kabul edildi

18 MART - Antalya'da deprem

22 MART - Memurin Kanunu (No

788) kabul edüdi

22 MART - Türk Dili Akademisi'ne dair (789 sayılı) kanun kabul edildi

22 MART - Müskirat inhisannm (İçki Tekeli) devlete geçmesine dair (790 saydı) kanun kabul edildi

24 MART - Fevzi Paşa - Diyarbakır demiryolunun yapılmasına dair (793 saydı) kanun kabul edddi

25 MART - Türkiye - Almanya geçici ticaret antlaşması imzalandı

1 NİSAN - 30 Ağustos'un 'Zafer Bayramı' olarak kabulü hakkındaki (795) saydı kanun kabul edildi

10 NİSAN - İktisadi kurumlarda yazışmanın Türkçe yapdmasına dair (805 saydı) kanun kabul edddi

11 NİSAN - Kabine; İtalya Başbakanı Musolini'nin 'Doğu Akdeniz' de ilgdi demeci üzerine kısmi seferberUk karan aldı

13 NİSAN - İstanbul - Üsküdar İcadiye yangını (28 ev yandı)

17 NİSAN - Ankara'da, Musul konuşu de dgdi görüşmelere başlanıldı

19 NİSAN - Ankara'da Sovyet Elçiliği yeni binası hizmete açddı

19 NİSAN - Türkiye sahdierinde nakliyat-ı bahriye (Kabotaj) ve limanlarla karasulan dahdinde icra-yı sanat ve ticaret hakkındaki (815 sayılı) kanun kabul edddi

(1 Temmuz 1926'dan itibaren 'Kabotaj Bay¬ramı' olarak kutlanacaktır)

19 NİSAN - Adli Tıp Kanunu kabul edildi

22 NİSAN - Borçlar Kanunu (No

818) kabul edildi

22 NÎSAN - Türkiye - İran Dostluk ve Güven Antlaşması imzalandı

26 NİSAN - İranlılarla evlenmeyi yasaklayan kanunun kaldınîması hakkındaki (824 sayılı) kanun kabul edildi

30 NİSAN - Samsun - Kavak demiryolu hizmete açıldı

7 MAYIS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Adana'yı ziyaret etti

13 MAYIS - Sıtma mücadelesi hakkındaki (839 sayılı) kanun kabul edildi

16 MAYIS - Son Osmanlı Padişahı (VI

Mehmet Vahdettin) San Remo İtalyan kıyı şehrinde öldü

(1861-1926: Osmanlı padişahlarının 36'ncısı ve sonuncusudur

Abdülmecid'in en küçük oğludur)

17 MAYIS - İstanbul'da Türkische Post' Gazetesi yayınlanmaya başladı

17 MAYIS - Ticaret Vekili Ali Cenan! Be/in yerine Rahmi Bey atandı

18 MAYIS - İstiklal Mahkemeleri'nin görev süresi 7

3

1927 tarihine ka¬dar uzatıldı

20 MAYIS - İlkokul öğretmenleri hakkında (824 sayılı) kanun kabul edil¬di

21 MAYIS - Musul Antlaşmasi'nın kabulü hakkında

Bakanlar Kurulu
karar aldı

21 MAYIS - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın Bursa seyahati

23 MAYIS - Emlak ve Eytam Bankası Kanunu (No

844) kabul edildi

26 MAYIS - İstiklal Savaşı'na katılmayan memurların işten çıkaniması-
na dair (854) saydı kanun kabul edildi

26 MAYIS - Çekirge mücadelesi hakkında (858 saydı) kanun kabul edildi

28 MAYIS - Ödemiş'te 'Ük Kurşun' (28 Mayıs 1919) anıtı törenle açıldı

29 MAYIS - Ticaret Hukuku Kanunu (No

865) kabul edildi

29 MAYIS - On bir din kaldınîması hakkında (877 saydı) kanun kabul

edüdi

30 MAYIS - Ankara'da otomatik telefon şebekesi kurulması hakkında (876 saydı) kanun kabul edddi

30 MAYIS - İç41erinde 18 dçenin kurulmasıyla dgüi (Baskil, Gölpazan, Osmaneli, Bozüyük, Sorgun, Çumra, Hadım, Cihanbeyli, Bucak, Kü¬re, Torbalı, Nizip, Susurluk, Gercüş, Hilvan, Yaylak, Polatlı, Serik) kanun kabul edildi
31 MAYIS - Türkiye - Sovyetler Birliği Antlaşması imzalandı

|
2 HAZİRAN - Türkiye - Finlandiya Ticaret Antlaşması (No

1084) kanu¬nu kabul edildi

5 HAZİRAN - Ankara'da, Türkiye - İngdtere - Irak arasında Musul Antlaşması imzalandı

5 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 'Gülcemal' Vapuru ile Marmara Denizi'nde gezinti yaptı

Büyükada açıklanna kadar yaklaştı

6 HAZİRAN - Musul Konuşu ile ilgili olarak

Halk Fırkası gizli bir toplantı yaptı

8 HAZİRAN - Kızılay pullannın bayram günlerinde kullanılmasma dair (919 sayılı) kanun kabul edildi

9 HAZİRAN - Bursa kaplıcalannın ıslahı için (923 sayılı) kanun kabul edildi

10 HAZİRAN - TBMM toplantısı geri bırakıldı

13 HAZİRAN - Ankara telsiz istasyonunun temeli atıldı

15 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın îzmir'e ziyareti (16 Haziran 1926) fırsat bilen hasımları, bir suikast düzenlediler

Gazi otomobille şehirden geçerken, Gaffarzade Oteli yakmında dar bir dönemeçte Ziya Hurşit ve adamları kendisine ateş edip, kargaşalıktan yararlanarak Sakız Adasına kaçacaklardı

Suikastçıların kaçmasını sağ¬layacak olan motorcu Şevki, hazırlıkları İzmir Valisi Kazım Dirik'e haber vererek suikastçıları yakalattı

16 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paça, Balıkesir yolu ile îzmir'e geldi

18 HAZİRAN - Ankara İstiklal Mahkemesi, İzmir'de görevlendirildi

18 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa, suikast dolayısıyla Anadolu Ajansi'na demeç verdi: '

Benim naçiz vücudum bir gün elbette toprak olacaktır

Fakat, Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır

'
19 HAZİRAN - Türkiye - İtalya müzahereti hukukiye ve mücrimlerin geri verilmesi hakkında antlaşma imzalandı

20 HAZİRAN - Geniş ölçüde tutuklama yapıldı

Tutuklananlar arasın-da milletvekillerinin ve ordu kumandanı paşaların da bulunması he¬yecanı artırdı

Şark Fatihi Kazım Karabekir Paşa da tutuklananlar arasında idi

Başbakan İsmet (İnönü) Paşa, Emniyet Müdürüne emir vererek Karabekir Paşa'yı serbest bıraktırdı

TBMM'nin karan olma¬dan milletvekillerinin tutuklanmaması lazımdı

İstiklal Mahkemesi;
'TBMM adına yargı yetkisi kullandığım

' ileri sürerek, işine kansan İsmet Paşa'nın tutuklanmasına karar verdi

26 HAZİRAN - İstiklal Mahkemesi; İzmir'de Milli Kütüphane binasm-da sanıklan yargılamağa başladı

Ali (Çetinkaya) Başkan

Ali (Rize), Dr

Reşit Galip, üye ve Necip Ali (Küçükada) da savcıydı

26 HAZİRAN - Antalya'da deprem

29 HAZİRAN - Türkiye - Arjantin Dostluk Antlaşması (No

956) imza¬landı

30 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Çeşme'yi ziyaret etti

1 TEMMUZ - Yeni Ceza Kanunu yürürlüğe girdi

1 TEMMUZ - Türkiye, Uluslararası Cenevre Antlaşmasi'na katıldı

l TEMMUZ - Kabotaj Bayramı (Bkz

19

4

1926) kutlandı

4 TEMMMUZ - Kazım Karabekir ve Ali Fuat Paşalar, İzmir'de İstiklal Mahkemesi'nde sorguya çekildiler

5 TEMMUZ - İstiklal Mahkemesi ile aralan açılan Başbakan İsmet Paşa, tutuklama karan üzerine Mustafa Kemal Paşa'nın tavsiyeleriyle iz¬mir'e geldi

İstiklal Mahkemesi heyetiyle ayn ayn görüştü

Yapıl¬makta olan oleinlerin usule uygun olduğu taraflarca kabul edildi

6 TEMMMUZ - Cavid Be/in sorgusu yapıldıktan sonra İstiklal Mahke-

mesi Çeşme'de toplantıya devam etti

8 TEMMUZ - İsmail Canbulat ve Bekir Sami Beyler savunmalarım yaptılar

11 TEMMUZ - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Ankara'ya döndü

13 TEMMUZ - İzmir suikastı karara bağlandı: İzmir Milletvekili Şükrü, Saruhan Milletvekili Halis Turgut, İstanbul Milletvekili İsmail Canbulat, Erzurum Milletvekili Rüştü (Paşa), Eski Lazistan Milletvekili Ziya Hurşit, Trabzon Milletvekili Hafız Mehmet, San Efe Edip, Emekli Teğmen Çopur Hilmi, Emekli Baytar Albay Rasim, Laz İsmail, Gürcü Yusuf, eski Ankara Valisi Abdülkadir ve Kara Kemal

ölüm cezasma çarptınîdılar

Kazım Karabekir, Ali Fuat (Cebesoy), Refet (Bele), Cafer Tayyar, Mer¬sinli Cemal Paşalarla, Milletvekillerinden Faik, Sabit, Halet, Feridun, Fikri, Kamil Zeki, Bekir Sami, Beşim Necati, Münir Hüsrev

beraat ettiler

13 TEMMUZ -13 ölüm cezası 13/14 Temmuz 1926 gecesi yerine getiril¬di

Bunlar arasında suikastla yakın ilgili; Kurtuluş Savaşı komutanla-rmdan Tümgeneral Rüştü (Doğ: 1872), yine komutanlardan 'Ayia' adıyla ünlü Albay Mehmet Akif (doğ: 1882) de vardı

15 TEMMUZ - 'Karadeniz' Vapuru'nda düzenlenen 'Seyyar Sergi' Hamburg limanına vardı

l AĞUSTOS - Ankara'da Ali Çetinkaya'nın başkanhğmda İstiklal Mahkemesi, suikast davasınm 2

bölümüne başladı

Sanıkların çoğu eski îttihad ve Terakki Fırkası mensubu olduklanndan bu davaya 'Ittihatçılar Davası' da denilmektedir

2 AĞUSTOS - 'Lotus' adlı Fransız Gemisi, Türk sularında 'Bozkurt' adh Türk gemisini batırdı

Çarpışma, uluslararası bir davanın doğmasına sebep oldu, Türk delegasyonu ve onun başkanı hukukçu Mahmut Esat Bozkurt, bu vesileyle Türk Hukuk bilgisini dünya kamuoyuna duyurmak fırsatım buldu

10 AĞUSTOS - Hariciye Nazın Ahmet Nesimi, Maliye Nazın Cavit ve gazeteci Hüseyin Cahit (Yalçın) sorguya çekildi

16 AĞUSTOS - Enver Paşa tarafmdan, Batum'dan Wrangel Ordusu mensuplarım toplamak üzere îstanbul'a gönderilen ve 1920'de tutuklanan Naim Cevad da sorguya çekildi

26 AĞUSTOS - Ankara İstiklal Mahkemesi kararım bildirdi:
Eski Maliye Nazın Cavid, Dr

Nazım, Milletvekili Hilmi ölüm cezasına çarptınîdı

Gazeteci Hüseyin Cahit (Yalçın) beraat etti

Rauf (Orbay) ve eski İzmir Valisi Rahmi Bey gıyaben onar yıl kalebentliğe mahkum edildiler

Ali Osman ve Salih Kahya da onar yıl hapis cezası aldı

Diğer 37 sanık ise beraat ettiler

Ölüm kararlan o gece Ankara'da Cebeci'de yerine getirildi

26 AĞUSTOS - İlk milli banka olan 'İş Bankasi'nın kuruluş yıldönümü, (26 Ağustos 1924) Ankara Gazi Çifliği'nde kutlandı

27 AĞUSTOS - Gıyabında ölüm cezası verilmiş olan suikastla ilgili Kara Kemal intihar etti

28 AĞUSTOS - İstanbul'da, Türk Mahkemesi tarafmdan 'Lotus' davasına başlandı

1 EYLÜL - İzmir suikastım haber veren Sevki'ye (6500) lira ikramiye verildi

11 EYLÜL - Ankara'da otomatik telefon işletmeye açıldı

15 EYLÜL - 'Lotus' gemisi süvarisi 'Desmons', Türk hakimleri tarafından 2 ay 20 gün hapse mahkum edildi

22 EYLÜL - İstanbul, Kurtuluş (Tatavla) yangını (207 ev ve dükkan yandı)

26 EYLÜL - İstanbul'da 'Yıldız Gazinosu' açıldı

4 EKİM - Medenî Kanun, Borçlar Kanunu ve Ticaret Kanunu yürürlüğe girdi, (mecelle ve ahkamı seciye kaldınîdı)

4 EKİM - İstanbul'da Saraybumu'nda heykeltıraş Kriepel tarafmdan yapılan 'Gazi' heykeli törenle açıldı

(İlk Gazi heykeli)

6 EKİM - Kayseri Uçak Montaj Fabrikası açıldı

8 EKİM - İstanbul - Kartal Maltepe'si yangını (110 ev, dükkan)

12 EKİM - 'Lotus' davasma ait Türk-Fransız karar anlaşmazlığı, Cenevre'yE Uluslararası Mahkemeye götürüldü

l KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin ikinci dönem, dördüncü toplamın yılmı açtı

1 KASIM - Refet (Bele) Paşa, milletvekilliğinden çekildi

3 KASIM - TBMM, izmir suikastınm başarıya ulaşmaması dolayısıyla Gazi Mustafa Kemal Paşa'yi tebrik etti

16 KASIM - Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri 'Hayati Bey' öldü

22 KASIM - TBMM, Güneydoğu Anadolu'da sıkıyönetimi 23 Kasım 1927 tarihine kadar uzattı

22 KASIM - Ali Haydar Be/den boşalan Ankara Şehrenünliğine Asaf Bey atandı

26 KASIM - Alpullu Seker Fabrikası hizmete açıldı

l ARALIK - Türkiye - Yunanistan 'Mübadele olunan malların hesaplaşması' antlaşması imzalandı

5 ARALIK - İzmir'de suikast davasında suçsuz bulunan paşalar emekliye sevk edildi

8 ARALIK - Türkiye - Sovyetler, 'Sular' Antlaşması imzalandı

17 ARALIK - Uşak Şeker Fabrikası hizmete açıldı

20 ARALIK - Türkiye - Macaristan Ticaret Antlaşması imzalandı

30 ARALIK - Türkiye - Şili Dostluk Antlaşması imzalandı

**KRDNZ** · 04-17-2009

1927

4 OCAK - Şair Süleyman Nazif (Doğum1870) öldü

6 OCAK - İstanbul liman şirketi ile mavnacılar arasındaki anlaşmazlığa polis müdahale etti

Polislerden dördü yaralandı

Gözaltına alınan 300 mavnacıdan 34'ü tutuklandı

18 OCAK - Lozan Barış Antlaşması, Amerika Senatosunda; 34'e karşı 50 oyla kabul edilmedi
28 OCAK - Eczacılar Kanunu (No

960) kabul edildi

1 ŞUBAT - Milletvekili seçimi yapıldı

7 ŞUBAT - Türkiye - şimendifer inşası antlaşması imzalandı

(Milletvekilleri geçici bir zaman için idari işler de alabilirler),
17 ŞUBAT - Türkiye - Amerikan arasında politik 4lerin işlemesini temin amacıyla Türkiye Dışişleri Bakam Tevfik Rüştü (Aras) ile Amerika defa Büyükelçisi Bristol arasında mektup değiş-tokuşu yapıldı

2 MART - 4

3

1925 tarihli 'Takriri Sükun Kanunu' 4

3

1929 tarihine kadar uzatıldı

7 MART -İstiklal Mahkemeleri kaldırılı

21 MART -1 ve 2

TBMM'ye katılanların emeklilikleri üe ilgili (995 sayı- sayılı) kanun kabul edildi

21 MART - Ankara'da Türk Ocağı'nm temeli atıldı

25 MART - Türkiye - Lehistan Şehbenderlik Antlaşması imzalandı

10 NİSAN - Binaların numaralandırılmasma ve sokakların adlandırılmasına dair (1003 sayılı) kanun kabul edildi

28 NİSAN - Ankara'da Türk Ocakları Kurultayı açıldı

4 MAYIS - Türkiye-İsviçre Ticaret Antlaşması (Kanun No

1119) imzalandı

21 MAYIS - Muamele Vergisi (1039 saydı) kanunu kabul edildi

25 MAYIS - Türkiye-Meksika Dostluk Antlaşması imzalandı

26 MAYIS - Muhasebe-i Umumiye Kanunu (1050 sayı) kabul edildi

28 MAYIS - Teşviki Sanayi Kanunu (1055 sayı) kabul edildi

28 MAYIS - Affedilmeyen "150'likler"in Türk vatandaşlığından çıkarılmasına dair (1064 sayılı) kanun kabul edildi

28 MAYIS - Türkiye Cumhuriyeti dahilinde bilumum mebani-i resnüye ve milliye üzerindeki tuğra ve methiyelerin kaldınîması hakkında (1057 saydı) kanun kabul edildi

29 MAYIS - İsmet (İnönü) Paşa tarafından Ankara-Kayseri demiryolu hizmete açıldı

31 MAYIS - Türkiye - Çekoslovakya Ticaret ve İkamet Antlaşması imzalandı

15 HAZİRAN - Türkiye - Brezilya Dostluk Antlaşması imzalandı

18 HAZİRAN - Hukuk Usulü Mahkemelerine ait (1086 sayılı) kanun yürürlüğe girdi

20 HAZİRAN - Ziraat ve Baytar Enstitüleriyle, yüksek okulların kurulmasına ve ziraat eğitiminin yemden düzenlenmesine dair (1109 sayılı) kanun kabul edildi

21 HAZİRAN - Mecburi Askerlik Kanunu kabul edildi

25 HAZİRAN - Yozgat ilinin adı TBMM'nce 'Bozok' olarak değiştirildi

25 HAZİRAN - Genel Müfettişlik hakkında (1164 saydı) kanun kabul edildi

1TEMMUZ - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Kurtuluş Savaşı'ndan sonra ilk defa İstanbul'a geldi

(16 Mayıs 1919'da ayrılmıştı)

4 TEMMUZ - Gazi Mustafa Kemal, İsmet (İnönü), Kazım Özalp Paşalar ordudan ayrıldıar

11 TEMMUZ - Türkiye-Arnavutluk Konsolosluk Kanunu kabul edildi

16 TEMMUZ - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Bursa'da Başbakan İsmet Paşa de buluştu

17 AĞUSTOS - Çerkez Ethem'in kardeşi Reşit, Atina'dan İsmet (İnönü) Paşa'ya mektup gönderdi

27 AĞUSTOS - Sisam Adasi'ndan, Türkiye'ye karışıklık çıkarmak için sızan Haa Sami Çetesi kıskıvrak yakalandı

28 AĞUSTOS - Türkiye-Belçika-Lüksemburg Ticaret Antlaşması imzalandı

30 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa seçimle ilgili bildiri yayınladı

4 EYLÜL - 9 Eylül İzmir Sergisi açıldı

(4-25 Eylül 1927)
7 EYLÜL - Lahey Mahkemesi 'Lotus' deniz kazası hakkındaki Türk tezini kabul etti

8 EYLÜL - Türkiye-Brezüya Dostluk Antlaşması imzalandı

8 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın ilk hastalığı

Almanya'dan Prof

Von Romberg ve Kraus davet edildi

9 EYLÜL - Samsun-Havza demiryolu hizmete açıldı

9 EYLÜL - İstanbul-Küçükpazar yangını (90 ev - dükkan yandı)

12 EYLÜL - İstanbul Savaşı tarahndan Yıldız Gazinosu kapatıldı

15 EYLÜL - Nüfus savunma hazırlık yapılması için Başbakan İsmet Paşa genelge yayınladı

26 EYLÜL - Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğine 'Mehmet Tevfik Bey' atandı

1 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa Bursa'ya geldi

10 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara'ya döndü

10 EKİM - Memurların maaşı ilk defa peşin olarak ödendi

15 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, CHP Büyük Kongresi'ni açtı:
(Gazi Mustafa Kemal Paşa, görüşmelerden sonra tekrar söz alarak her gün 6 saat konuşmak suretiyle 6 gün, "36 saaf'te tarihî söylevlerim vermiştir

'Nutuk' adı altında çeşitli baskıları yapılan bu tarihî söy¬levde; 19 Mayıs 1919'dan başlayarak Kurtuluş Savaşı, bütün ayrıntıları ve kapalı yönleriyle gözlerimizin önüne serilmektedir

19 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, bütün mallarım Cumhuriyet Halk Partisi'ne bıraktı

28 EKİM - İlk nüfus sayımı: 13

648

270

(1935: 16

158

018, 1940: 17

820

950, 1945: 18

790

174, 1950: 20

947

188, 1955: 24

064

763,1960: 27

754

820,1965: 31

391

421,1970: 35

666

549) 30 EKİM - St

Nazaire Firmasi'yla 'Yavuz' savaş gemisinin onarımı antiaşması

Bahriye Vekili ihsan Bey arasında imzalandı

l KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 3

defa Cumhurbaşkanı seçildikten sonra, TBMM'nin 3

dönem, l

toplantı yılım açtı

(O tarihte milletvekili sayışı 316'dır)

3 KASIM - İsmet Paşa Kabinesi; İçişlerine şükrü Kaya, Maliye'ye Saraçoğlu, Savunma'ya Abdülhalik (Renda) getirilerek kuruldu

4 KASIM - Ankara'da, Çankaya Caddesi üzerinde ve Müze önünde hey¬keltıraş Kanonika tarafmdan yapılan Atatürk heykeli törenle açıldı

5 KASIM - İsmet (İnönü) Paşa Kabinesi güven oyu aldı

6 KASIM - Smırlannuzdan sızan Hacı Sami Çetesi hakkında hüküm verildi

8 KASIM - İstanbul ve İzmir'de komünistlerin tutuklanmasına başlandı

18 KASIM - Ankara Telsizi hizmete açıldı

21 KASIM - Samsun - Amasya hattı hizmete açıldı

23 KASIM - Doğu Bölgesinde sıkıyönetim kaldınîdı

24 KASIM - Ankara'da; Taşhan'da (Ulus) heykeltıraş Kriepel tarafmdan yapılan 'Zafer Anın' törenle açıldı

27 KASIM - Güney Doğu'da 8 ili içine alan bir Genel Müfettişlik kuruldu

Müfettişliğe İbrahim Tali atandı

17 ARALIK - 'Ceride-i resmiyye'; 763

sayıdan itibaren 'Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazete" adıyla yayınlanmaya başlandı

1927: 22-598

sayılan "Resmi Ceride" adıyla; 1927: 599-762

sayılan 'Türkiye Cumhuriyeti Resmi Ceride" adıyla yayınlanmıştı

24 ARALIK - Yavuz Savaş Gemisi'nin onanmı ile ilgili dedikodular üzerine İsmet Paşa'nm teklifi ile Bahriye Vekili ihsan Bey aleyhine TBMM, Araştırma Komisyonu kurdu

26 ARALIK - 'Marmara' Vapuru ile çarpışma sonunda 'Sevinç' adlı yolcu gemisi Mudanya açıklannda battı

**KRDNZ** · 04-19-2009

1928

1 OCAK - Anadolu Demiryolu satan alındı

8 OCAK - Adliye Vekili Mahmut Esat (Bozkurt), Latin harfleri ile ilgili olarak Türk Ocağı'nda konuşma yaptı

15 OCAK - Kayseri-Sivas hattının devletçe yapılmasına karar verildi

16 OCAK - İktisat Vekaletmin kaldmiması hakkındaki (1198 sayılı) kanun kabul edildi

16 OCAK - İktisat Vekaletinin tekrar kurulmasma dair (1200 sayılı) kanun kabul edildi

26 OCAK - TBMM tarafmdan Bahriye Vekili İhsan Be/in dokunulmaz-lığının kaldırılmasma ve Yüce Divan'a sevkine karar verildi

29 OCAK - Hıristiyanlık propagandası yaptığı anlaşılan Bursa Amerikan Kız Koleji, Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı

31 OCAK - Türk Maarif Cemiyeti Türkiye Eğitim Demeği' kuruldu

3 ŞUBAT - İstanbul'da ilk 'Hutbe' Türkçe olarak yerine getirildi

4 ŞUBAT - Türkiye-İsveç Ticaret Antlaşması imzalandı

12 ŞUBAT - Türkiye-Macaristan Ticaret Antlaşması imzalandı

19 ŞUBAT - Yardımsevenler Demeği kuruldu

1 MART - Yüksek İktisat şürası, Başbakan İsmet Paşa tara&ndan açıldı

10 MART - TBMM, eski Ticaret Bakanı Ali Cenani Bey hakkında araştırılma yapılmasına karar verdi

12 MART - Türkiye-Estonya Ticaret Antlaşması (1307 sayı) imzalandı

18 MART - Eski Bahriye Vekili İhsan Bey, Yavuz-Havuz meselesi dolayısıyla vatana hıyanet suçu ile suçlandı

31 MART - İzmir (Torbalı) depremi

3 NİSAN - Milano'da Türkiye Dışişleri Bakam Dr

Tevfik Rüştü Aras, İtalya Başbakam Musolini ile görüştü

5 NİSAN - Halk Partisi; Anayasa'da yapılacak değişiklikler ve laiklik ilkeleri üzerinde karara vardı

10 NİSAN - İsmet Paşa ve 120 arkadaşmın teklifi üzerine Anayasa'dan dini terimlerin kaldırılması hakkındaki (1222 sayılı) kanun kabul edildi

Bu suretle laiklik esası yer aldı

11 NİSAN - Temyiz Mahkemesi Teşkilat Kanunu kabul edildi

14 NİSAN - TBMM; Ticaret Bakanı Ali Cenani Be/i Yüce Divan'a sevk etmeye karar verdi

14 NİSAN - Yargıtay Kuruluş Kanunu kabul edildi

16 NİSAN - Eski Bahriye Vekili İhsan Bey suçlu görülerek cezalandırıldı

17 NİSAN - Ankara'da 'Ankara Palas' Oteli hizmete açıldı

1 MAYIS - Sinop milletvekili Zeki, Dr

Reşat'ın katili olarak gıyabında ölüme mahkum edildi

6 MAYIS - Sirkeci-Haydarpaşa arasında Feribot İşletilmesi hakkında (1232 sayılı) kanun kabul edildi

9 MAYIS - Ankara Numune Hastanesi'nin yapılmasına dair (1240 sayılı) kanun kabul edildi

14 MAYIS - Eski Ticaret Vekili Ali Cenani Bey, milletvekilliğim korumak suretiyle para cezasına mahkum edildi

19 MAYIS - İçişlerinde, 10 ilçenin kurulması hakkındaki (Borçka, İpsala, Dikili, Kartal, Beykoz, Silivri, Erdek, Ayvalık, Ladik, Dadye) kanun kabul edildi

20 MAYIS - Afgan Kralı Amanullah Han ve eşi Türkiye'yi resmen ziya¬ret etti

(20-27 Mayıs 1928)
(Memleketim Batı uygarhğma ulaştırmaya çalışmıştır

Habibullah Han'm küçük oğludur

Bu çalışmaları olumlu sonuç vermedi

Taht¬tan uzaklaştırıldı

Roma'da 1960 yılında öldü

) 20 MAYIS -Uluslararası sayıların kabulü hakkında (1288 sayılı) kanun kabul edildi

23 MAYIS - Türk Vatandaşlığı Kanunu' (No

1312) kabul edildi

25 MAYIS - Türkiye-Afganistan Politik ve Ekonomik İşbirliği Antlaşması (No

1362) Ankara'da imzalandı

28 MAYIS - Türkiye-Almanya Konsolosluk Antlaşması imzalandı

28 MAYIS - Türkiye-Letonya Ticaret Antlaşması imzalandı

28 MAYIS - Van Gölünde, Vapur İşletilmesi hakkında (1347 sayılı) kanun kabul edildi

30 MAYIS - Türkiye-İtalya Tarafsızlık Antlaşması imzalandı

4 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Ankara'dan İstanbul'a geldi

6 HAZİRAN - Türkiye - Sovyetler Birliği Meralar Antlaşması imzalan¬dı

26 HAZİRAN - Latin alfabesinin Türkçe'ye uygulanmasının mümkün olup olmadığım incelemek üzere Ankara'da 'Latin Harfleri Komisyonu' toplandı

28 HAZİRAN - Millet Mektepleri hakkında Bakanlar Kurulu karan

1 TEMMUZ - Komünistlerin izmir'de yapılan mahkemesi son buldu

12 TEMMUZ - Kuraklık dolayısıyla Bakanlar Kurulu acil kararlar aldı

12 TEMMUZ - İstanbul Belediye Başkanı Muhiddin Üstündağ, İstanbul Vali Yardımcılı'ğına da atandı

15 TEMMUZ - Malatya Elektrik Santralı açıldı

17 TEMMUZ - Başbakan İsmet Paşa, Latin Harfleri Komisyonu'nun çalışmalarına katıldı

8 AĞUSTOS - İstanbul, Taksim'de 'Cumhuriyet Anıtı' törenle açıldı

(1927 yılında İstanbul Belediyesinde 'Taksim Meydanı Abide Komisyo¬nu' kurulmuş ve çalışmalara başlamışta

Heykelin ünlü İtalyan heykeltıraşı 'Pietro Kanonika'ya yaptırılması kararlaştırıldı

16

500 İngiliz lirasına kabul etti

Heykelin açılışında konuşan Komisyon Başkanı Hakkı şinasi Paşa, bu büyük anlamlı anıtı şöylece anlatmıştır:
'

Bu şanlı kafile geçmişin kapısından çıkıyor

O kapının ardında bin bir bela ve korkunç tehlikenin imtihanı var

'
Anıtı yapan Kanonika da eserim şöyle anlahyor:
'Anıtın düzeninde Türk Milleti'nin Gazi Mustafa Kemal Paşa ile birlikte yapmış olduğu savaşlardan ilham aldım

Bu savaşa ve Gazi ile diğer arkadaşlarma ait hemen bütün fotoğrafları inceledim

Anıtta görülen büyük kapının bir tarafı, Türkiye'yi Kurtuluş Savaşı sı¬rasında canlandırmaktadır

Önde Gazi ve ardmda askerler bulun¬maktadır

Gazi'nin sağ tarafında ayakları dibinde duran bir kadın vardır

Bu kadın bir örtüye bürünmüştür

Kucağında çocuğu ile bir¬likte titreyen bu kadına Gazi, 'Yağmur yağmasına rağmen niçin örtüyü üzerine almadığım' soruyor

Kadın ise sükunetle örtüyü kaldırarak bombaları gösteriyor ve bunların ıslanmaması için yağmurda ıslandığım söylüyor

Kapının öte tarafında da Cumhuriyet'in ilanı canlandırılmaktadır

Burada önde Gazi, Cumhurbaşkanı kıyafetiyle, ardmda da Millî Mücadele'de kendisine en çok yardımı dokunmuş kimseler (İsmet Paşa ve Fevzi Çakmak) vardır

Kapının iki tarafında da Türkiye'nin iki alayı-nı canlandıran birer asker ile bayrak vardır

Üst kısminin bir yönünde ağlayan, öte yönünde gülen birer Türk çehresi vardır

'
9 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın, Saraybumu'nda yazı dev-rimini müjdeleyen sözleri:
'Arkadaşlar!
Güzel dilimizi ifade etmek için yeni Türk harflerim kabul ediyoruz

Arkadaşlar!
Bizim güzel, ahengi zengin lisanımız yeni Türk harfleriyle kendini gös¬terecektir

Yüzyıllardan beri kafalanmızı demir çerçeve içinde bu¬lunduran, anlaşılmayan ve anlamadığımız işaretlerden kendimizi kurtarmak mecburiyetindeyiz

lisanımızı muhakkak anlamak istiyoruz, bu yeni harflerle behemehal pek çabuk bir zamanda, mükemmel bir suretle anlayacağız

Ben bu-' na eminim siz de emin olunuz

Vatandaşlar!
Yeni Türk harflerim çabuk öğreniniz

Bütün millete, köylüye, çobana

T hamala, sandalcıya öğretiniz

Bunu vatanperverlik vazifesi büiniz

' Bu vazifeyi yaparken düşününüz ki bir milletin, bir içtimai hey'etin yüzde sekseni okuma yazma bilmez

Bu ayıptır

Bundan insan olan¬lar utanmak lazımdır

Bu millet utanmak için yaratılmış bir millet değildir; iftihar etmek için yaratılmış ve iftiharla tarihim doldurmuş bir millettir

Milletin yüzde sekseni okuma yazma bilmiyorsa hata bizlerde değildir

Onlardır ki, Türk sedyesin! anlamayarak birtakım zincirlerle kafalarınızı sarmışlardır

Hataları düzelteceğiz

'
11 AĞUSTOS - İbrahim Necmi Dümen, İstanbul Dolmabahçe Sarayı'nda Latin harfleriyle ilk dersi verdi

23 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa Tekirdağ'ı ziyaret etti

Memurları Türk harHerinden imtihan etti

25 AĞUSTOS - IV

Muallimler Birliği Kongresi'nde Ankara öğretmenleri, yeni Türk harflerim öğreteceklerine dair and içtiler

29 AĞUSTOS - İsmet Paşa, Dolmabahçe Sarayı'nda, Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın yanında 'Latin Harfleri' ile ilgili basın toplanhsı yaptı

Okuma savaşı açılacağım duyurdu

4 EYLÜL - İkinci İzmir Sergisi açıldı (4-20 Eylül 1928)
14 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, yeni Türk harfleriyle ilgili yurt gezisine çıktı (14-21 Eylül)

İstanbul'dan ayrıldı

16 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa Samsun'da

16 EYLÜL - Ankara'da; Maarif Vekaleti'nde yeni harflerle ilgili müste¬şarlar toplantısı yapıldı

18 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Amasya'da

19 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Sivas'ta

20 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Kayseri'de

21 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Ankara'ya döndü

26 EYLÜL - Türk Dili Sözlüğü'nü hazırlamak için ön komisyon kuruldu

29 EYLÜL - Yeni Türk Harfleri Marşı yayınlandı

4 EKİM - Kalecik dolaylannda deprem

14 EKİM - Ankara Ziraat Enstitüsü'nün temeli atıldı

15 EKİM - Bayındırlık Bakam Behiç Beyin yerine Recep (Peker) getirildi

31 EKİM - CHP grup toplantısında 'Latin Harfleri' konusunda karara varıldı

l KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin 3

Dönem 2

Toplanma yılım açtı:
Efendiler!
Türk Harflerinin kabulü ile hepimize, bu memleketin bütün vatanım se¬ven yetişkin evlatlarına, mühim bir vazife teveccüh ediyor

Bu vazi¬fe, milletimizin kamilen okuyup yazmak için gösterdiği şevk ve aşka bilfiil hizmet ve yardım etmektir

Türk Milleti'ne kolay bir okuma -yazma anahtarı vermek lazımdır

'
1 KASIM - Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki (1353 sayılı) kanun kabul edildi

8 KASIM - İsmet Paşa Kabinesi oy birliğiyle güven aldı

11 KASIM - İlmî terimler için 15 üyeli 'Türk Dili Kurumu' kuruldu

11 KASIM - Millet Mektepleri Teşkilat Talimatnamesi hakkında (7284 saydı) Bakanlar Kurulu karan

12 KASIM - İstanbul'da devlet memurları, yeni Türk harflerinden imtihan edildi

(12-30 Kasım 1928)
24 KASIM - Millet mekteplerinin teşkilatlandınîmasına başlanıldı

1ARALIK - Gazete ve sokak levhalannm yeni harflerle yazılması mecburiyeti kabul edildi

1ARALIK - İstanbul'da bulunan elçilikler Ankara'ya taşınmaya başladı

1 ARALIK - İkinci İktisat şürası toplandı

(1-14 Aralık 1928)
2 ARALIK - General Kazım (Orbay) Paşa başkanlığında, Türk Askeri Öğretim Komisyonu Afganistan'ın başkenti Kabil'e vardı

9 ARALIK - Türkiye-İsviçre Uzlaşma Antlaşması imzalandı

10 ARALIK - Soyadı Komisyonu toplandı

10 ARALIK - Anadolu hattının satın ahnmasına dair Antlaşma, Ankara'da (1375-1377) sayı imzalandı

31 ARALIK - Haydarpaşa-Eskişehir-Konya ve Yenice-Mersin demiryolu satın alındı

**KRDNZ** · 04-19-2009

1929

1 OCAK - Türk harflerinin öğretilmesini sağlayacak 'Millet Mektepleri' yurdun her tarafında açıldı

Bu okullar 1936 yuma kadar sürdürüldü

1OCAK - Maarif Vekili, devrim kişilerinden Mustafa Necati Bey (Doğ:1894) öldü

4 OCAK - Türkiye-Uruguay Dostluk Antlaşması (No

1536) imzalandı

5 OCAK - Türkiye-Macaristan Tarafsızlık ve Adli Antlaşması (No

1417) imzalandı

5 OCAK - Anadolu, Bağdat, Adana-Mersin demiryollarının ve Haydar¬paşa Limanı'nm satın alınması (No

1375-77) kanunlaştı

;
6 OCAK - Latin harflerine karşı Sivas'ta bir hareket olduğuna dair yan-1 lış bir haberin İstanbul basınında yer almaşı, sert tepkilerin doğması-
na sebep oldu

8 OCAK - Ankara'dan başka şehirlerin, telefon tesisatı kanunu (No

44 1379) kabul edildi

9 OCAK - İstanbul iline bağlı turistik Yalova'nın ilçe haline getirilmesi hakkındaki kanun (No

1533) kabul edildi

11 OCAK - şair Abdülhak Hamit Tarhan (1851-1937) açık bulunan İstanbul milletvekilliğine seçildi

21 OCAK - İstanbul Kurtuluş'ta (Eski Tatavla) büyük yangın

27 OCAK- Millet Mektepleri açıldı

Aynı gün Anadolu demiryolu hattı ile Haydarpaşa Limanı millileştirildi

11 ŞUBAT - Alınan Emden Savaş Genüsi İstanbul Limanı'm ziyaret etti

(11-16 şubat 1929)
12 ŞUBAT - Troçki İstanbul'a geldi

17 ŞUBAT - Başbakan İsmet Paşa, 'İlmî Istılahlar Encümeni'nde öztürkçe konuşma yaptı

27 ŞUBAT - İsmet Paşa tarafından vekaleten idare edilen Millî Eğitim Bakanhğı'na, Vasıf (Çınar) atandı

28 ŞUBAT - Şişli'de Gazi Mustafa Kemal'in Kurtuluş Savaşı hazırlıklarım yaphğı evin, müze haline getirilmesi için bir komisyon kuruldu

3 MART - İstanbul'da Ta Hronika' adlı gazetede Türk aleyhtarı yazıların yayınlanması üzerine gazete idarehanesi, yüksek öğrenim genç¬leri tarafından tahrip edildi

6 MART - Türkiye-Bulgaristan Tarafsızlık Antlaşmağı imzalandı

23 MART - Alınan Reisicumhuru Hindenburg, Türkiye Dışişleri Bakam Tevfik Rüştü (Aras)'ı kabul etti

24 MART - İcra ve İflas Kanunu (no

1424-1425) kabul edildi

25 MART - Kağıt para sayışırım 158 milyon lira olarak tespiti hakkındaki (1408 sayılı) kanun kabul edildi

27 MART - İtalyan Kralı Victor Emmanuel U, Türkiye Dışişleri Bakam Dr

Tevfik Rüştü (Aras)'ı kabul etti

l NİSAN - Türk Askerî Komisyonu Afganistan'dan geri çağrıldı

4 NİSAN - Yerli Mallar Haftası ilan edildi

7 NİSAN - Maarif Vekili Vasıf (Çınar) istifa etti

11 NİSAN - Bursa'da sürdürülen hıyaneti vataniye da vasinin ikind kararı açıklandı

4 ölüm cezası verildi

23 NİSAN - İlk defa 'Çocuk Bayramı ve Haftası' uygulandı

6 MAYIS - Subayların evlenebilecekleri yaşla ilgili '25 yaş' (1434 saydı) kanun kabul edildi

16 MAYIS - Türkiye-Almanya Hakem ve Uzlaşma Antlaşması imzaladı

18 MAYIS - Şebinkarahisar ve Suşehri'nde deprem

28 MAYIS - Türkiye-Almanya Karşılıklı Himaye Antlaşması imzalandı

1 HAZİRAN - Ziraî Kredi Kooperatifleri Kanunu kabul edildi
2 HAZİRAN-Muş ili kuruldu,
8 HAZİRAN - Millî Sanayi Korunma Kanunu kabul edildi

11 HAZİRAN - Türkiye-Romen Ticaret, İkamet ve Seyrüsefer Antlaşması imzalandı

13 HAZİRAN - Türkiye-Felemenk Ticaret Antlaşması imzalandı

1 TEMMUZ - Ankara-İstanbul Şehirlerarası telefon konuşması başladı

5 TEMMUZ - Mersin-Adana demiryolları

Devlet Demiryollarına devredildi

17 TEMMUZ - İzmir Ceza Mahkemesi; Dr

Hikmet (Kıvılcımlı) ve arka- "

arkadaşları komünistlik propagandasından dolayı 4 yıl hapse mahkum borçi,etti

Kamı 3 AĞUSTOS - Türkiye-Hicaz-Necid arasmda 'Mekke Dostluk Antlaşma- ve hesı' (No

1621) imzalandı,
5 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa İstanbul'a geldi

11 AĞUSTOS - Türk Yerli Mallar Sergisi İstanbul'da Galatasaray Use- kili V si'nde açıldı

(11-25 Ağustos 1929)
12 AĞUSTOS - Türkiye-Füüandiya Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşması
imzalandı

14 AĞUSTOS - Eskişehir Temyiz Mahkemesi 20 komüniste, 7 yıl ağır leri'nhapis cezası verdi

29 AĞUSTOS - Türk-Fransız Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşması Ankara'da imzalandı

1 EYLÜL - İlk ve orta öğretim okulları ders cetvellerinden 'Arapça' ve 'Farsça' dersleri kaldırıldı

Emil
4 EYLÜL - İcra ve İflas Kanunu yürürlüğe girdi

6 EYLÜL - Türkiye-İtalya Konsolosluk Antlaşması imzalandı

9 EYLÜL - Fevzi Paşa demiryolu hizmete açıldı

9 EYLÜL - İzmir'de Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın emirleriyle '9 Eylül Yerli Mallar Sergisi' açıldı

Kara!
17 EYLÜL - Ankara'da 3

Tıp Kongresi açıldı

(17-19 Eylül 1929)

27 EYLÜL - Türkiye-İsveç Ticaret Antlaşması (No

1671) imzalandı

1 EKİM - Türk-Amerikan Ticaret Antlaşması (No

1584) imzalandı, landı
1 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara'ya döndü,
8 EKİM - Yüksek okullarda Fransızca'dan ayn ikinci bir yabancı dil okutulması kabul edildi

11 EKİM - Yavuz savaş gemisinin onaniması son buldu ve Türk Deniz Kuvvetleri'ne katıldı,
14 EKİM - İngiliz Deniz Kuvvetleri'nin 'Queen Elisabeth' savaş gemisi İstanbul Limani'nı ziyaret etü

Gazi Mustafa Kemal Paşa, Amiral Fi-eid'i kabul etti

17 EKİM - Türkiye-Sovyetler Birliği arasmda Karadeniz Deniz Süahlan-nin Smırlandınîması Antlaşması imzalandı

25 EKİM - İstanbul-Berlin ilk hava postası başladı

25 EKİM - Osmanlı Ceza Kanunu yürürlükten kalktı

30 EKİM - İstanbul'da 'Askerî Müze' hizmete girdi

1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nm 3

Dönem, 3

Toplanma yılım açtı:
"

Maliyemiz, çetin bir seneyi muvaffakiyetle geçirmektedir

Dış borçların ödenmesi, Anadolu Hattı taksitlerinin ödenmesi ve Teadül Kanunu'nun tatbiki malî bünyenin sağlandığı ve bütçemizin hakiki ve hesaplı olması sayesinde başarılmıştır

'
1 KASIM - Millet Mektepleri ikinci yıl faaliyetine hızla başladı

7 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara'da, eski İtalya Maliye Vekili Volpi'yi kabul etti

9 KASIM - İsmet Paşa Kabinesi güven oyu aldı

12 KASIM - Kayseri-Gemerek Demiryolu hizmete açıldı

13 KASIM - Kurtuluş Savaşı'ndan sonra ilk defa Fransız Deniz Kuvvetleri'nden 'Edgar Quinet' zırhlısı İstanbul'a geldi

23 KASIM - Bursa'da, tekkelerde ayin yapanlar tutuklandı

25 KASIM - Ankara'da Ziraat Bankası binası hizmete açıldı

26 KASIM - Türkiye-Sovyet Rusya Geçiri Ticaret Antlaşması imzalandı

30 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa; Alman tarih ve biyografi yazan Emil Ludwig (1881-1948)'i kabul etti

2 ARALIK - Yalova ilçe oldu

8 ARALIK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Yalova'ya geldi

(8-15-12

1929)
13 ARALIK - Ankara'da 'Müh* İktisat ve Tasarruf Birliği' kuruldu

16 ARALIK - Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara'da Sovyet Devlet adamı Karahan'ı kabul etti

21 ARALIK - Türk-İrlanda Geçiri Ticaret Antlaşması imzalandı

23 ARALIK - Türkiye-Bulgaristan Suçluların ladesi Antlaşması imzalandı

**KRDNZ** · 04-19-2009

1930

30 OCAK - Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyeti (Ulusal Ekonomi ve Artırma Kurumu) kuruldu

1 ŞUBAT - istatistik Umum Müdürlüğü kuruldu

3 ŞUBAT - Türkiye-Fransa Hakem, Dostluk ve Uzlaşma Antlaşması imzalandı

3 NİSAN - 'Belediyeler Kanunu' (No

1580) kabul edildi

(Bu kanunla kadmlara seçme ve seçilme hakkı tanınmaktadır

28 NİSAN - Türkiye-îspanya Uzlaşma, Adlî Tesviye ve Hakem Antlaşması imzalandı

4 MAYIS - İpekiş kuruldu

19 MAYIS - içişleri Bakanlığı Kuruluş Kanunu kabul edildi

21 MAYIS - Türkiye-Macaristan Ticaret Antlaşması imzalandı

22 MAYIS - Mustafa Kemal Paşa'ya altından 'Alfabe' verildi

(Bu altın plaka halen Anıt-Kabir'deki müzede bulunmaktadır

27 MAYIS - Türkiye-Bulgaristan Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşması Ankara'da imzalandı

31 MAYIS - Türkiye-Danimarka İkamet, Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşmaşı Ankara'da imzalandı

7 HAZİRAN - Türkiye-Almanya Seyrüsefer Antlaşması imzalandı

10 HAZİRAN - Türkiye-Yunanistan Ahali Mübadelesi Antlaşması imzalandı

11 HAZİRAN - Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanunu (No

1715) kabul edildi

14 HAZİRAN-Askerî Yargıtay kuruldu

21 HAZİRAN - Türkiye Ormancılar Cemiyeti kuruldu

22 HAZİRAN - Jandarma Genel Komutanlığı Kuruluş Kanunu kabul edildi

22 HAZİRAN - Türkiye-Avusturya Hukuk ve Ticaret Antlaşması imzalandı

12 AĞUSTOS - 'Serbest Cumhuriyet Fırkası' kuruldu

Kurucusu: Fethi, (Okyar)
22 AĞUSTOS - Türkiye-Çekoslovakya Suçluların ladesi ve Adlî Müzaharet Antlaşması imzalandı,
30 AĞUSTOS - Ankara-Kayseri demiryolu Sivas'a ulaşh

Yolu İsmet Paşa hizmete açta

1 EYLÜL - İstanbul Vilayetme bağlı olarak; Fatih, Eminönü, Kadıköy,Beşiktaş ilçeleri kuruldu

1 EYLÜL - Bursa vilayetine bağlı İznik ilçesi kuruldu

3 EYLÜL - Türkiye-Almanya Suçluların İadesi Antlaşması Berlin'de İmzalandı

17 EYLÜL - Türkiye-Litvanya Dostluk Antlaşması imzalandı

18 EYLÜL - Türkiye-Romanya Mezarlıkları Muhafaza Antlaşması imzalandı

25 EYLÜL - İsmet Paşa (İnönü) Başbakanlıktan istifa etti

26 EYLÜL - Adana'da 'Ahali Cumhuriyet Fırkası' kuruldu

Kurucusu:Abdülkadir Kameli Öğütçü

27 EYLÜL - İsmet (İnönü) Paşa, kabineyi yeniden kurdu

29 EYLÜL - Edirne'de Türk Cumhuriyet Amele ve Çiftçi Fırkası' kurulması teşebbüsüne izin verilmedi

10 EKİM - Türkiye-Japonya Ticaret Antlaşması Ankara'da imzalandı

30 EKİM - Türkiye-Yunanistan Dostluk ve Ticaret Antlaşması Ankara'da imzalandı

l KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 3

Dönem, 4

Toplanma yılı açta

'Büyük Millet Meclisi'nin Muhterem Azası!

Geçen yılımız, mühim hadiselerle doludur

Senelerden beri hariçte beslenen fesat ve tecavüz emelleri, bu sene şark vilayetlerimizde, va-tandaşlanmızın huzurunu bozan vakalara sebep oldu

Geçen hadi¬seler, cumhuriyetin kuvvetini, bir daha göstermiştir

Efendiler!
Geçen senenin mühim hadiselerinden biri de Sivas'a şimendiferin ulaşmasıdır

'
17 KASIM - Serbest Cumhuriyet Fırkası, kendi kendisini feshetti

13 ARALIK - Türkiye-İsviçre Ticaret ve İkamet Antlaşması Ankara'da imzalandı

21 ARALIK - 'Ahali Cumhuriyet Fırkası' feshedildi

23 ARALIK - Menemen Olayı, Nakşibendi tarikatına bağlı Derviş Meh¬met ve kendisine katılan birkaç kişinin Menemen'de bir gericilik ola-yma sebep olmaları

Kazada yedek subaylığım yapan ilkokul öğretmeni Mustafa Fehmi Kubilay (1906-1930)'m bir manga askerle gericilerin üzerine yürümesi

Derviş Mehmet'in Kubilay'in gövdesinden ayırdığı başım bir mızrağa takarak canavarlığım daha da artırması olayı

Bu menfur olayda, Hasan ve Şevki adlarmda bekçilerimiz de şehit olmuşlardır

Bugün Menemen'de üç şehidin adım taşıyan bir anıt vardır

(Orgeneral) Mustafa Muğlalı başkanhğında kurulan özel bir mahkeme, suçluları ölüme mahkum etmiştir

**KRDNZ** · 04-19-2009

1931

17 OCAK - Türkiye-Çekoslovakya Ticaret Antlaşması imzalandı
30 OCAK - Gümrük ve Tekel Bakanlığı kuruldu

16 MART - Turkiye-Norveç İkamet, Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşması imzalandı

17 MART - Türkiye-Çekoslovakya Uzlaşma Hakem ve Adlî Tevsiye Antlaşması imzalandı

23 MART - Türkiye'de ilk tahsillerim okulda yapacak Türk vatandaşı çocukların Türk okullanna girmelerine dair (1778 saydı) kanun ka¬bul edildi

26 MART - Ölçüler Kanunu kabul edüdi

(No

1782)
8 NİSAN - Türkiye-Belçika Uzlaşma, Hakem ve Adlî Tesviye Antlaşma¬sı imzalandı

15 NİSAN - Türk Tarih Kurumu kuruldu

(İlk adı: Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti)
23 NİSAN - Fevzi Paşa-Malatya demiryolu hattı işletmeye açıldı

4 MAYIS - Milletvekilleri seçimi yapıldı

5 MAYIS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 3

defa Cumhurbaşkanlığına seçildi

İsmet (İnönü) Paşa, yeniden kabineyi kurmakla görevlendirüdi

10 MAYIS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, CHP 3

Büyük Kongresi'ni açtı:
'Efendiler!

Birinci umumî kongremiz bundan on iki sene evvel Sivas'ta, bir mektep dershanesinde yapılmıştı

Gelen murahhaslar türlü takipler altında, bir çok müşküllerle karşılaşmışlardı

Müzakerelerimiz dahi¬lî ve haricî düşmanların süngü ve idam tehditleri altında

'
1 HAZİRAN - Mudanya-Bursa demiryolu satın alındı

27 TEMMUZ - Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı kuruldu

30 TEMMUZ - Türkiye-Belçika İkamet Antlaşması imzalandı

5 AĞUSTOS - İstanbul-Teşvikiye yangını (74 ev, 7 dükkan yandı)

29 AĞUSTOS - Türkiye-Polonya İkamet Antlaşması Ankara'da imzalandı

29 AĞUSTOS - Türkiye-Polonya Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşması Ankara'da imzalandı

1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin 4

Dönem, 1

Toplanma yılını açtı

29 ARALIK - Gümrük ve İnhisarlar Bakanlığı Kanunu (1909 sayılı) kabul edildi,
30 ARALIK - Tanm Bakanlığı kuruldu

**KRDNZ** · 04-19-2009

1932

15 OCAK - Samsun'a heykeltıraş Krippel tarafmdan yapılan 'Atatürk Heykeli' açıldı

17 OCAK - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Korgeneral Ahmet Derviş (doğ: 1884) Paşa öldü

22 OCAK - İstanbul'da Yerebatan Camü'nde ilk defa Hafız Yaşar (Okur) tarafmdan Türkçe Kur'an okundu

23 OCAK - Türkiye-İran Uzlaşma, Adlî Tesviye ve Hakem Antlaşması imzalandı

18 ŞUBAT - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Korgeneral Nurettin (doğ: 1873) Paşa öldü

19 ŞUBAT - Türkiye-îsveç Uzlaşma, Adlî Tesviye ve Hakem Antlaşması imzalandı

19 ŞUBAT - Halkevleri kuruldu

(8

Ağustos 1951 tarih ve 5830 sayılı kanun ile kapatıldı

)
8 MART - Türkiye-Danimarka Uzlaşma, Adlî Tesviye ve Hakem Antlaşması imzalandı

14 NİSAN - Türkiye-Yugoslavya Afyon Antlaşması imzalandı

16 NİSAN - Türkiye-Hollanda Uzlaşma, Adlî Tesviye ve Hakem Antlaşması imzalandı

23 NİSAN - Kütahya-Balıkesir demiryolu hattı işletmeye açıldı

29 MAYIS - Türkiye-Macaristan iadei mücrimin antlaşması imzalandı

12 HAZİRAN - Hicaz Naibi Emir Faysal Türkiye'yi ziyaret etü

28 HAZİRAN - Solhan (Hakkari) üçesi kuruldu

9 TEMMUZ - Türkiye, Milletler Cemiyetine katıldı

12 TEMMUZ - Türk Dil Kurumu kuruldu

11 Temmuz 1932 akşamı, Türk Tarih Kurumu Kurultayı'nm sona erdiği saatlerde Mustafa Kemal Paşa:
' - Dil işlerim de düşünmek zamanı gelmiştir

' diyerek, yürünecek yolu çizmiştir

Türk dilinin, kendi benliğine, aslındaki güzellik ve zenginliğine kavuşması için bütün devlet teşkilabmızın, dikkatli, alakalı olmasını isteriz!

18 TEMMUZ - Ezanın Türkçe okunmağı Diyanet İşleri Başkanlığınca ü-gilere duyuruldu ve başlandı

TÜRKÇE EZAN
Tanrı uludur şüphesiz bilirim, bildiririm Tann'dan başka yoktur tapacak şüphesiz bilirim, bildiririm Taru"mm elçisidir Muhammed Haydin namaza, Haydin felaha Namaz uykudan hayırlıdır Tann uludur, Tanrıdan başka yoktur tapacak

18 TEMMUZ - Türkiye Milletler Cemiyetine girdi

27 TEMMUZ - İzmir'de Atatürk Anıtı, İsmet (İnönü) Paça tarafından aaldı

1 AĞUSTOS - Türkiye Güzeli Keriman Halis Dünya Güzeli seçildi

26 EYLÜL - Birinci Türk Dil Kurultayı Dofanabahçe Sarayı'nda toplandı

27 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Amerika Birleşik Devletleri'nin ünlü komutanı, İkinci Dünya Savaşı'nda Uzak Şark'ta Japonlan dize
getiren beş yıldızlı General MC

Arthur'u kabul etti

(Konuşma 1951'de açıklandı

Gazi bu konuşmada; yeni bir dünya savaşının yakın olduğuna, bu savaşta Amerika' nin tarafsız kalamayacağına, italya Başbakanı Mussolini'nin durumunu koruyamayacağma ve izlediği politikanın sonunda bütün müstemlekelerinin elinden gideceğine, savaş sonrası Bolşevik tehlikesinin artacağma

işaret etmistir

)
1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin 4

Dönem, 2

toplanma yılım açtı:
'Aziz arkadaşlarım! 'Beynelmilel siyasî ve iktisadî buhranlardan, beşeriyetin duymakta olduğu sıkıntı ve acı devam etmektedir

Siyasî buhranın mahiyeti, Silahlan Bırakma Konferansınm müşküllerinde hulasa olarak müşahede edilebilir, İktisadî buhran ise, milletler arasında mübadelenin azalması ve daralması şeklinde sahasını genişletmiş ve tesirim artırmıştır, Bizim kanatimizce beynelmilel siyasî emniyetin inkişafı için, ilk ve en mühim şart, milletlerin hiç olmazsa sulhu muhafaza fikrinde, samimî olarak birleşmesidir

5 KASIM - Türkiye-îran dostluk antlaşması imzalandı

1 ARALIK - Demiryolu Malatya'ya ulaştı

15 ARALIK - Samsun-Sivas demiryolu hizmete açıldı

**KRDNZ** · 04-19-2009

1933

1 OCAK - Ölçüler Kanunu uygulanmaya başladı

-
8 OCAK - Birinci beş yıllık plan kabul edildi

16 OCAK - Türkiye-Norveç uzlaşma, adlî tesviye ve hakem antlaşması imzalandı

1 ŞUBAT - Bursa'da Türkçe ezanı protesto eden gericilerin kısa süren gösterişi dağıldı

6 ŞUBAT - Gazi Mustafa Kemal Paşa Bursa'da, Bursalılara seslendi:
'

Konunun kesin nedeni din değildir

Kesin olarak bilinmelidir ki, Türk milletinin millî dili ve millî benliği bütün hayatmda hakim ve esas olacaktır

' (Bu önemli konuşma 'Bursa Nutku' olarak adlandırılacaktır

)
15 NİSAN - Samsun-Çarşamba demiryolu satın alındı

22 NİSAN - Türkiye ile Osmanlı Düyunu Umumiye Hamilleri arasında antlaşma imzalandı

(No

2234)

Bu surede Osmanlı borçlaruun tasfiyesi sağlandı

27 NİSAN - Adana-Fevzi Paşa demiryolu hizmete açıldı

5 MAYIS - Atina'da (Türk-Elen Ticaret Odası) kuruldu

8 MAYIS - Türkiye-Yunanistan Ticaret Antlaşması imzalandı

16 MAYIS - Cumhurbaşkanlığı Dairesi Kanunu kabul edildi

20 MAYIS - Başvekalet Teşkilat ve Vazife Kanunu kabul edildi

20 MAYIS - 'Hava Yolları Devlet İşletmesi İdaresi' kuruldu

23 MAYIS - PTT Genel Müdürlüğü kuruldu

31 MAYIS - İstanbul Darülfünun'un ilgasına ve Maarif vekaletince yeni
bir üniversite kurulmasına dair (2252 saydı) kanun kabul edildi

1 HAZİRAN - Türkiye-İsviçre İadei Mücrimin Antlaşması imzalandı

3 HAZİRAN - Sümerbank Kanunu kabul edildi

8 HAZİRAN - Halk Bankası ve Halk Sandıkları Kanunu kabul edildi

8 HAZİRAN - Ankara Halk Sandığı hizmete girdi

11 HAZİRAN - Cumhuriyet haninin Onuncu Yıldönümünü Kutlama
Kanunu (No

2305) kabul edildi

18 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Hazretleri'nm Medeni Kanun'un 452

maddesine göre olan tasarruflannın mahfuz hisseler hakkında ki hüknumden müstesna olduğuna dair (2307 saydı) kanun kabul edildi

18 HAZİRAN - İzmir Rıhtım şirketi satan alındı

(No

2309)
24 HAZİRAN - iller Bankası Kanunu kabul edildi

29 HAZİRAN - Sivas-Erzurum demiryolu hizmete açıldı

1 TEMMUZ - Deniz Yolları İşletmesi kuruldu

1 AĞUSTOS - İstanbul Darülfünun'un yerini 'Üniversite' aldı

2 EYLÜL - Ulukışla-Kayseri demiryolu hizmete açıldı

9 EYLÜL - İzmir Fuarı'mn kuruluşuna bir başlangıç olan '9 Eylül Panayırı' o tarihte Genelkurmay Başkanı olan Mareşal Fevzi Çakmak tarafından açıldı

14 EYLÜL - Türkiye-Yunanistan Samimî Antlaşma Misakı imzalandı

4 EKİM - Yugoslav Kralı Aleksandr Türkiye'yi ziyaret etti

6 EKİM - Turhal'da Türkiye'nin 4

şeker fabrikasının temeli atıldı

17 EKİM - Türkiye - Romanya Dostluk, Saldırmazlık Hakem ve Uzlaşma Antlaşması imzalandı

26 EKİM - Genel Af kabul edildi

29 EKİM - Cumhuriyetimizin 10

Yıldönümü büyük törenlerle yurdun dört bir köşesinde içten gelen sevgi gösterileriyle kutlandı

Gazi Mustafa Kemal Paşa'mn Onuncu Yıl Nutku;
Türk Milleti!
Kurtuluş Savaşı'na başladığımızın 15'inci yılındayız

Bugün Cumhuriyetimizin Onuncu yılım doldurduğu en büyük bayramdır

Kutlu olsun!
Bu anda Büyük Türk Milleti'nin bir ferdi olarak, bu kutlu güne ka¬vuşmanın en derin sevinci ve heyecanı içindeyim

Yurttaşlarım'

Az zamanda çok ve büyük işler yaptık

Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan TÜRKİYE CUMHURİYETİ'dir

Bundaki muvaffakiyeti Türk Milleti'nin ve onun değerli Ordusunun bir ve beraber olarak azimkarane yürümesine borçluyuz

Fakat yaptıklanmızı asla kafi göremeyiz

Çünkü daha çok ve daha büyük işler yapmak mecburiyetindeyiz

Yurdumuzu dünyanın en ma¬mur ve en medenî memleketleri seviyesine çıkaracağız

Milletimizi en geniş refah, vasıta ve kaynaklanna sahip kılacağız

Millî kültürümüzü muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız

Bunun için bizce zaman ölçüşü geçmiş asırların gevşeüci zihniyetine göre değil, asnimzin sur'at ve hareket mefhumuna göre düşünülmelidir

Geçen zamana nisbetle, daha çok çalışacağız

Daha az zamanda, daha büyük 41er başaracağız

Bunda da muvaffak olacağımıza şüphem yoktur

Çünkü, Türk Milleti'nin karakteri yüksektir

Türk Milleti güçlükleri yenmesini bilmiştir

Ve çünkü, Türk Milleti'nin yürümekte oldu¬ğu terakki ve medeniyet yolunda, elinde ve karaşında tuttuğu meşale, müspet ilimdir

Şunu da ehemmiyetle tebarüz ettirmeliyim ki, yüksek bir insan cemiyeti olan Türk Milleti'nin tarihî bir vasfı da, güzel sanatlan sevmek de onda yükselmektedir

Bunun içindir ki, Milletimizin yüksek karakterini, yorulmaz ve çalışkanlığım, fıtrî zekasmı, ilme bağlılığım, güzel sanatlara sevgisini, miUî birlik duygusunu mütemadiyen ve her türlü vasıta ve tedbirlerle besleyerek inkişaf ettirmek millî ülkümüzdür

Türk Milleti'ne çok yaraşan bu ülkü, onun, bütün beşeriyete hakiki huzurun temini yolunda, kendisine düşen medenî vazifeyi yapmakta, muvaffak kılacaktır

Büyük Türk Milleti, on beş yıldan beri, giriştiğimiz işlerde muvaffakiyet vaat eden çok sözlerimi işittin

Bahtiyarım ki, bu sözlerimin, hiç birinde Milletinim, hakkımdaki itimadım sarsacak bir isabetsizliğe uğramadım

Bugün, ayni inan ve katiyetle söylüyorum ki, millî ülküye, tam bir bütünlükle yürümekte olan Türk Milletinin Büyük Millet olduğunu bütün medenî alem, az zamanda, bir kere daha tanıyacaktır

Asla şüphem yoktur ki, Türklüğün unutulmuş büyük medenî vasfı ve büyük medenî kabiliyeti bundan sonraki inkişafı ile atin'in yüksek medeniyet ufkundan yeni bir güneş gibi doğacaktır

Türk Milleti!
Ebediyete akıp giden her on senede, bu büyük millet bayramım daha büyük şereflerle, saadetlerle huzur ve refah içinde kutlamanı gönülden dilerim

Ne mutlu Türküm diyene!

'
Cumhuriyetimizin 10

yıldönümünü dile getiren bir de 'Onuncu Yıl Marşı' vardı

Faruk Nafiz Çamübel ve Behçet Kemal Çağlar tarafından müştereken yazılan bu marş, üç gün bayram, ardmdan gelen günler, haftalar ve yıllar devamlı söylendi

Bu marşı bilmeyen, öğrenmeyen, haykırmayan

Bir tek Türk vatandaşı kalmadı, 'Onuncu Yıl Marşı' ölümsüz bir marşti

Öldü zannedilen bir "Hasta Adam"dan nasıl dipdiri güçlü bir Türkiye Cumhuriyeti' nin doğduğunu haykırıyordu dünyaya

ONUNCU YIL MARŞI
Çıktık açık alınla on yılda her savaştan;
On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan,
Başta bütün dünyanın saydığı başkumandan!
Demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan

Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri,
Bir hızda kötülüğü geriliği boğarız,
Karanlığın üstüne güneş gibi doğarız,
Türküz, bütün başlardan üstün olan başlarız;
Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız

Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi;
" Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri

Çizerek kanımızla öz yurdun haritasını,
Dindirdik memleketin yıllar süren yasım;
Bütünledik her yönden İstiklal kavgasını

Bütün dünya öğrendi Türklüğü saymasını!
Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri

Örnektir milletlere açtığımız yeni iz;
İmtiyazsız, sınıfsız, kaynaşmış bir kitleyiz:
Uyduk görüşte bilgi, gidişte ülküye biz

Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz

Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi;
Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri

1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin 4

Dönem, 3

Toplanma yılım açtı: :
'Büyük Millet Meclisi'nin Muhterem azası!;

Bu sene Cumhuriyetin Onuncu yılım kutlamakla bahtiyar olduk, Milletimizin gösterdiği taşkın sevinçler, gönüllerimizi iftiharla doldurdu

Geçen on sene gelecek devirler için, bir başlangıçtan başka bir şey değildir

'
5 KASIM - Eskişehir Seker Fabrikası hizmete girdi

7 KASIM - Turhal Şeker Fabrikasrnın temeli atıldı

3 ARALIK - Milli Eğitim Bakanlığı 'İnkılap Tarihi'nin liselerin her sını-fında okutulmasına karar verdi

**KRDNZ** · 04-19-2009

1934

21 OCAK - Türkiye-Sovyetler Birliği Kredi Antlaşması imzalandı

29 OCAK -Uluslararası bir festivale katılan ilk Türk filmi "Leblebici Horhor Ağa"nın çekimi bitti

Muhsin Ertuğrul'un yönettiği, senaryosu "Mümtaz Osman" takma adıyla Nazım Hikmet tarafından yazılan film, aynı yıl 2

Venedik Film Festivali'nde "Onur Diploması" ile ödüllendirildi

3 ŞUBAT - Atina'da Balkan Pakta (Türkiye-Romanya-Yunanistan-Yugoslavya arasında imzalandı

(Kanun No

2381)
12 ŞUBAT - Ünlü Türk Şair ve edibi Cenap Sahabettin (doğ: 1870) öldü

26 ŞUBAT - İstanbul Belediyesi evlerin bazılannda görülen 'kafesler'in kaldırılmasma karar verdi

4 MART - Üniversite ve Yüksek Okullara 'Devrim' dersi konuldu

4 MART - Ankara Radyosu yayma başladı

5 MART - Türk devlet ve devrim adamlarmdan Milli Eğitim Bakanları'ndan Dr

Reşit Galip (doğ: 1897) öldü

20 MART - Ankara'da 'İnkılap Tarihi' Kürsüsü kuruldu

23 MART - Yabancı şirketlerde çalışan Türk memurlannm haklarım korumak için kurulan demek, Beyoğlu Halkevi'nde ilk toplamışını yaptı

31 MART - izmir, Kasaba ve temdidi demiryolu satan alındı

31 MART - İstanbul Üniversitesi'nin ıslahı için getirilen Prof

Maiş'ın sözleşme süresi son buldu

4 NİSAN - Türkiye-Çin Dostluk Antlaşması imzalandı

9 NİŞAN - Türk Hukuk Kurumu kuruldu

15 NİSAN - Ankara'da Tütün Kongresi açıldı

15 NİSAN - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Korgeneral Kemalettin Sami (doğ: 1884) Paşa öldü

27 NİSAN - Menemen-Bandırma-Manisa demiryolu satan alındı

1 MAYIS - Bünyan Fabrikası Sümerbank tesisleri arasma girdi

14 MAYIS - İzmir Şehir Meclisi, bugünkü Enternasyonal Fuar'ın yerinde 460

000 metrekarelik bir Kültürpark kurulmasına karar verildi

20 MAYIS - Kayseri Bez Fabrikası'ıun ilk üniteleri kuruldu

27 MAYIS - Basmahane-Afyon demiryolu satan alındı

31 MAYIS - İzmir-Kasaba demiryolu satan alındı

İran Şahı Rıza Pehlevi Türkiye'yi ziyaret etti

21 HAZİRAN - Soyadı Kanunu kabul edildi

(Kanun No

2525)
25 HAZİRAN - Liman işlerinin hükümetçe idaresine dair kanun kabul edildi

30 HAZİRAN - Demiryolu Elazığ'a ulaştı

2 TEMMUZ - Yurtiçi bütün yayınları (kitap, broşür, aynbasım, gazete, derrgi, afiş, pul, banknot, kartpostal, vb

) eksiksiz olarak beş kütüp-mede toplamak amacıyla 'Basma Yazı ve Resimleri Derleme Kanu-ı' (No

2527) kabul edildi

(Kabul:21

6

1934, Yayın: 2

7

1934)

Bu süitle 'Devlet Nüshası'; İstanbul-Beyazıt Devlet, İstanbul Üniversitesi, Lnkara Millî Kütüphane, Ankara İl Halk Kütüphanesi, İzmir Millî Aitüphanelerine gelmektedir

3 TEMMUZ - İçişleri Bakanhğı'nda 4 ilçenin: (Çat, Kavak, Akçakoca, hılancık) kurulması kanunlaştı

4 TEMMUZ - Hakimler Kanunu kabul edildi

4 TEMMUZ - Polis ve Selahiyet Kanunu kabul edildi

4 TEMMUZ - Musiki ve Temsil Akademisi Kanunu kabul edildi

14 AĞUSTOS - İzmit Kağıt Fabrikasi'nın temeli atıldı

14 AĞUSTOS - Paşabahçe Cam Fabrikasi'nın temeli atıldı

15 AĞUSTOS - Zonguldak Kok Fabrikasi'nın temeli atıldı

15 AĞUSTOS - Kilimli Kömür Yıkama Fabrikası hizmete açıldı

18/23 AĞUSTOS - 2

Dil Kurultayı

27 AĞUSTOS - Küçük Menderes ovası ıslahına başlanıldı

28 AĞUSTOS - Karşıyaka'da Yamanlar suyu açıldı

2 EYLÜL - Kadıköy-Üsküdar ve havalisi tramvayları işletmeye açıldı

5 EYLÜL - Türkiye-Hollanda Ticaret ve Klering Antlaşması imzalandı

9 EYLÜL - İsparta Gül Yağı Fabrikası' mn bir kısım üniteleri hizmete açıldı

1 EKİM - Keçiborlu Kükürt Fabrikası' mn temeli atıldı

9 EKİM - Turhal Şeker Fabrikası işletmeye açıldı

1 KASIM - Atatürk, TBMM 4

Dönem, 4

Toplanma yılını açtı

12 KASIM - Muş Ovasi'nda deprem büyük tahribat yaptı

20 KASIM - Ereğli Bez Fabrikasi'nın temeli atıldı

24 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa'ya 'Atatürk' soyadı verildi

26 KASIM - Atatürk, İsmet (İnönü) Paşa'ya (İnönü) soyadını verdi

26 KASIM - Efendi, Bey, Paşa gibi Lakap ve Unvanların Kaldırılmasına dair (2590 sayılı) kanun kabul edildi

3 ARALIK - Bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair (2596 sayılı) kanun kabul edildi

Bu suretle; 'ibadet dışmda bazı elbiseler' dışarıda, her yerde giyilemeyecekti

5 ARALIK - İsmet İnönü ve 191 arkadaşmın önergesiyle; Türk kadınına milletvekili seçmek hakkı verildi

17 ARALIK - 'Atatürk' soyadının başkası tarafmdan kullanılmayacağı hakkında (24

11

1934 gün ve 2587 sayılı kanuna) ek kanun kabul edildi

18 ARALIK - İstanbul Rıhtım, Dok ve Antrepo T

A

Ş

satan alındı

21 ARALIK - Türkiye-Bulgaristan Ticaret Antlaşması imzalandı

22 ARALIK - Tapu Kanunu kabul edildi

26 ARALIK - Menemen'de Yıldiztepe'de Devrim Şehitleri için dikilen 'Kubilay Anıtı' büyük törenle açıldı

**KRDNZ** · 04-19-2009

1935

17 OCAK - Ankara'da Türk Kuşu Kurumu' kuruldu

1 ŞUBAT - İstanbul'da Ayasofya tarihî binası, müze olarak hizmete açıldı

2 ŞUBAT - Kız Teknik Öğretmen Okulu kuruldu

8 ŞUBAT - Milletvekili seçimleri yapıldı

Sonuç: 382 erkek, 17 kadın milletvekili

14 ŞUBAT - Manisa Memleket Hastanesi'nin temeli atıldı

21 ŞUBAT - İzmir Havagazı şirketi satan alındı

1 MART - Atatürk, 4

defa Cumhurbaşkanı seçilmesi üzerine konuştu:

'Kurultayın Sayın Üyeleri!
Kurultayca beni bu seçim devresi için Cumhurbaşkanlığı'na seçmek yönüyle, Yüksek Türk Ulusu adına göstermiş olduğunuz büyük güvenden dolayı eğilerek hepinize saygılanmı sunarım

Bu dönemde ilk defa kadın milletvekili Meclise girdi

'

25 MART - Keçiborlu Kükürt Fabrikası Işletmeye açıldı

9 NİSAN - İstanbul Telefon şirketi satan alındı

9 NİSAN - Türk Silahlı Kuvvetleri'nde subay ve astsubay rütbelerim ye¬niden düzenleyen (2/2295 sayılı) kararname yayınlandı

18 NİSAN - İstanbul'da Uluslararası Kadınlar Kongresi toplandı

3 MAYIS - Atatürk'ün himayelerinde 'Türk Kuşu' kuruldu

9 MAYIS - Atatürk, CHP 4

Büyük Kurultayı'nı açtı

'Kurultayın sayın üyeleri!

Uçurum kenannda yıkık bir ülke

Türlü düşmanlarla kardı boğuşmalar

Yıllar süren savaş

Ondan sonra, içeride ve dışarıda saygı ile tanınan yem vatan, yeni sosyete, yeni devlet ve bunları başarmak için arasız, devrimler

İşte Türk genel devrimi

'

27 MAYIS - Ulusal Bayramlar ve Genel Tatiller Hakkında (239 sayılı) kanun kabul edildi

Bu kanuna göre, cuma tatili pazar gününe alındı

)
Kanun No

2739
Kabul: 27

5

1935
Yayım: 1

6

1935
Birinci madde:
Ulusal Bayram yalnız Cumhuriyet'in ilan edildiği 29 Ekim günüdür

Türkiye'nin içinde ve dışında devlet adma yalnız o gün tören yapılır

Bayram, 28 Ekim öğleden sonra başlamak üzere 29 ve 30 günleri devam eder

ikinci madde:
Genel tatil günleri şunlardır:
A) Zafer Bayramı: İstiklal Savaşı'nda son zaferin kazanıldığı 30 Ağustos günü
B) Ulusal Egemenlik Bayramı; 23 Nisan öğleden sonra ve 23 Nisan gü¬nü

C) Bahar Bayramı; Mayısın birinci günü

D) Şeker Bayramı; üç gün

E) Kurban Bayramı; dört gün

F) Yılbaşı günü; her yıl Aralık ayının 31'ind günü öğleden sonra ve Ocak ayının birinci günü

Eklenenler:
G) Gençlik ve Spor Bayramı; Mayıs'm 19'uncu günü

H) Hürriyet ve Anayasa Bayramı; 26 Mayıs öğleden sonra başlar ve 27 Mayıs günü devam eder

(Daha sonra kaldınîdı)

Bu maddede yazdı tatil günlerinde ve birinci maddede yazılı Ulusal Bayramın 28 ve 30 Ekim günlerinde hususî yerlerin kapanması mecburi değildir,
Üçüncü madde:
Hafta tatili pazar günüdür

Bu tatil 35 saatten eksik olmamak üzere cu¬martesi günü saat 13'te başlar

Halkın yemesi, içmesi, giyinmesi gibi zarurî ihtiyaçlarıyla alakalı alışveriş dükkan ve mağazaları hakkında cumartesi günü hafta tatili kanunu hükümleri tatbik edilmez

Ek madde:
Kanunda tayin edilen genel tatil günlerinin sonu cuma gününe tesad ettiği takdirde müteakip cumartesi bütün gün tatil yapılır

10 HAZİRAN - Mülkiye Mektebi'nin adım 'Siyasal Bilgiler Okulu' olarak değiştiren (2777 saydı) kanun kabul edildi

Mülkiye Mektebi, idareci yetiştirmek üzere 28 Ocak 1859 tarihinde İstanbul'da Atik Ali Paşa Camii karşısındaki binada 'Mekteb-i Mülkiye' adı ile kurulmuştu

O yularda iki yıllık gündüzlü bir okuldu

14 HAZİRAN - Ankara'da Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nin kurulması hakkındaki kanun kabul edildi

14 HAZİRAN - Amortisman Sandığı Kanunu kabul edildi

14 HAZİRAN - Elektrik İşleri Etüd idaresi Kanunu kabul edüdi

14 HAZİRAN - Maden Tetkik Arama Enstitüsü Kanunu kabul edildi

17 HAZİRAN - Türkiye Seker Fabrikaları Genel Müdürlüğü kuruldu

20 HAZİRAN - Aydın Demiryolları satın alındı

10 TEMMUZ - Ekonomi Bakam Celal Bayar, Sovyet Sanayiini incelemek üzere Rusya'ya gitti

31 TEMMUZ - Menemen'de Gediz Köprüsü hizmete açıldı

6 AĞUSTOS - Diyarbakır-Maden Bakır Demiryolu hizmete açıldı

20 AĞUSTOS - Keçiborlu kükürt fabrikası hizmete açıldı

23 AĞUSTOS - Nazilli basma fabrikasının temeli atıldı

16 EYLÜL - Kayseri bez fabrikasının bazı üniteleri hizmete açıldı

16 EKİM - Tekel Genel Müdürlüğü Kanunu kabul edildi

19 EKİM - Atatürk'ü yok etmek amacıyla Suriye'den Kilis yolu ile Anadolu'ya sızan kişiler yakalandı

20 EKİM - Genel Nüfus Sayımı:

1927:13

648

270,1935:16

158

018,1940:17

820

950, 1945:18

790

174,1950: 20

947

188,1955:24

064

763, 1960:27

754

820,1965: 31

391

421,1970: 35

666

549

21 EKİM - Tanm Kredi Kooperatifleri Kanunu kabul edildi

23 EKİM - Etibank hizmete girdi

23 EKİM - Ergani Mardin-Diyarbakır demiryolu hizmete açıldı

1 KASIM - Atatürk, TBMM'nin 5

dönem, 1

toplanma yılım açta

2 KASIM - Tarım Satış Kooperatifleri ve Birliği kuruldu

7 KASIM - Türkiye-Sovyetler arası tarafsizlik antlaşması 10 yıl süre ile uzatıldı

9 KASIM - Türk Mason Demeği, yayınladığı bir bildiriyle, çalışmasına son verdiğim açıkladı

Mallarını halkevlerine bağışladı

13 KASIM - İtalya'nın Habeşistan'a saldırması karşısında Türkiye'de tedbirler alındı

Bata Anadolu'nun stratejik bölgelerine yığınaklar yapıldı

22 KASIM - Fevzipaşa-Diyarbakır demiryolu hizmete açıldı,
26 KASIM - Demiryolu Isparta'ya vardı

28 KASIM - Bursa Merinos Fabrikasuun temeli atıldı

28 KASIM - Gemlik Sun'i İpek Fabrikasmm temeli atıldı

29 KASIM - Paşabahçe Cam Fabrikası hizmete girdi,
10 ARALIK - Zonguldak antrasit fabrikası çalışmaya başladı

**KRDNZ** · 04-19-2009

1936

1 OCAK - İzmir'de Kültür Park'ın temeli atıldı,
9 OCAK - Ankara'da Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi öğretime başladı

24 MART - Afyon'da 'Atatürk Zafer Anıtı' açıldı,
25 MART - Afyon-Karakuyu demiryolu hizmete açıldı

26 MART - Bozanözü-Isparta demiryolu hizmete açıldı

9 NİSAN -istanbul Telef on Şirketi satm alındı

(Sayı: 3026)
24 NİSAN - Yenileşme edebiyatımızda büyük payı olan yazarlanmızdan Sami Paşazade Sezai Bey (Doğ: 1859) öldü

6 MAYIS - Ankara'da Devlet Konservatuvarı kuruldu,
18 MAYIS - Erzurum-Sivas demiryolu yapımma başlandı,
29 MAYIS-Türk Bayrağı Kanunu (2994 saydı) kabul edildi

Yayım tarihi 5

6

1936

30 MAYIS - Demir İşletmeleri Genel Müdürlüğü kuruldu

1 HAZİRAN - Maliye Bakanlığı ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Kanunları yürürlüğe girdi,
8 HAZİRAN - İş Kanunu (3008 saydı) kabul edddi

9 HAZİRAN - İhracatçı Birlikleri kuruldu

9 HAZİRAN - İçişleri Bakanlığında 10 ilçenin (Çankaya, Manyas, Gündoğmuş, Yeşdova, Eyüp, Kargı, Gölcük, Yenice, Gülköy)'ün kurulmaşı kanunlaştı,
20 TEMMUZ - Montreux Antlaşması imzalandı

(31

7

1936 gün ve 3056 sayılı kanun)
Birinci Dünya Savaşı'nda Boğazlar'dan geçilerek Müttefikler safında olan Rusya'ya yardım götürülemediği için Ruslar yenildi

Savaşın bitiminde Çanakkale ve Karadeniz Boğazları dünya politika ve stratejisindeki yerini bir kere daha ön plana geçirdi

Lausanne Barış Antlaşması sırasında bu konu uzun tartışddı ve anlaşma maddeleri arasında Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki egemenliğim kısıtlayacak maddeler konuldu

20

7

1936 Montreux Antlaşması de Türkiye Boğazlar üzerindeki butün hukukuna kavuştu

Ticaret gemilerinin geçmesi serbest bırakıldı, savaş gemilerinin tonilatosundan, toplannın sayı ve çapma kadar ayrıntılı kayıtlar konulmuştur

Bu tarihten itibaren her iki Boğaz'ın bekçisi Türkiye Cumhuriyeti ol¬muş ve bu konuda da tarafsızlığım, bütün güçlüklere rağmen koruma-sını bilmiştir

24 AĞUSTOS - 3

Dil Kurultayı

29 AĞUSTOS - İstanbul'da Atatürk Köprüsü'nün temeli atıldı

İstanbul'da Haliç üzerindedir

Azapkapı'yı Unkapani'na bağlar

Dubalar üzerine kurulmuştur

İhale bedeli 1

585

665 Liradır

Boyu 477, genişliği 25 mt

'dir

Bu köprünün yerinde bir başka köprü vardı

Unkapanı Köprüsü denilirdi

8 EYLÜL - Ankara ve İstanbul Radyo şirketi devlete geçti

4 EYLÜL - İngiltere Kralı Edward VIII, Türkiye'yi ziyaret etti

(Kral bilahare bir izdivaç konuşu dolayısıyla

İngiliz geleneklerine göre tahttan feragat etauş ve yurt dışına gitmiştir

)
25 EYLÜL - Harp Okulu, İstanbul'da Harbiye semti olarak adlandırılan tarihi binasından Ankara'da yeniden yapılan okul binasına taşındı

(Aynı bina yedek subay okulu olarak kullanılmaya başlandı

)
26 EYLÜL - Malatya İplik ve Bez Fabrikası A

ş

kuruldu

26 EKİM - Kurtuluş Savaşı Komutanlanndan Korgeneral şükrü Naili Gökberk (Doğ: 1876) öldü

Kurtuluş Savaşı'ndan sonra İstanbul'a giren Türk Silahlı Kuvvetleri'nin basında bulunuyordu

28 EKİM - Türkiye-Yugoslavya Ticaret Antlaşması imzalandı

1 KASIM - Atatürk, TBMM'nin 5

dönem, 2

toplanma yılım açtı:
'Sayın Milletvekilleri!

İlk tahsilin yayılması için, sade ve pratik tedbirler almak yolundayız

İlk tahsilde hedefimiz, bunun umumî olmasını bir an evvel tahakkuk ettirmektir

Bu neticeye varmak, ancak kesintisiz tedbir almakla ve onu melodik tatbikle mümkün olabilir

'
6 KASIM - İzmit Kağıt Fabrikası hizmete girdi

18 KASIM - Filyos-Çatalağızı demiryolu hizmete girdi

14 ARALIK - İstanbul Üniversitesine bağlı olarak 'İktisat Fakültesi' kuruldu

15 ARALIK - Ankara Stadyumu hizmete girdi

27 ARALIK - Büyük şair, mütefekkir ve din adamı Mehmet Akif Ersoy (Doğ: 1873) öldü

Son Türk Devleti'nin kurtuluş ve kuruluş günlerinde millî bir marş yapılması düşünülmüş ve teklif edilen şiirler arasında Burdur milletvekili Mehmet Akif Bey'in Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ithaf ettiği şiir çok beğenilmiştir

12 Mart 1921'de Meclis'te okunmuş ve coşkun alkışlarla kabul edilmiştir

İSTİKLAL MARŞI
Güfte: Mehmet Akif (Ersoy)
Beste: Zeki Üngör
Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak

O benim milletinün yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak'

Çatma kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet bu celal? Sana olmaz dökülen kanlanmız sonra helal

Hakkıdır hakka tapan milletinün istiklal

Ben, ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım

Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım

Kükremiş sel gibiyim bendimi çiğner, aşarım;
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım

Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhadim var

Ulusun, korkma

Nasıl böyle bir imam boğar Medeniyet dediğin tek dişi kalmış, canavar?
Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın! Siper et gövdeni, dursun bur hayasızca akın

Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'm, Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın!
Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tam

Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı

Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır atanı;
Verme dünyaları alsan da bu cennet vatanı

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? şüheda fışkıracak toprağı sıksan şüheda, cananı, bütün vanmı alsın da Huda Etmesin, tek vatanundan beni dünyada cüda

Rühumu senden, ilahî, şudur ancak emeli;
Değmesin mabedimin göğsüne namahrem di, Bu ezanlar, ki şahadetleri dinin temeli, Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli!
O zaman vecd ile bin secde eder, varsa taşım;
Her cerîhamdan, ilahî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır, ruh-i mücerret gibi yerden naşım;
O zaman yükselerek arşa değer, benim başım

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal! Olsun artık dökülen kanlanırım hepsi helal

Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlal! Hakkıdır hür yaşamış bayrağınım hürriyet;
Hakkıdır hakka tapan milletinim istiklal!

**KRDNZ** · 04-19-2009

1937

1 OCAK - Sirkeci-Edirne Demiryolları (Şark Demiryolları) satın alındı

5 OCAK - Malatya Milletvekili İnönü ve 153 arkadaşının verdiği önerge ile Anayasmın 2

maddesi düzeltildi

Türkiye Devleti; Cumhuriyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır' eklendi

Bu suretle 'Altı Ok' Anayasaya girmiş oldu

10 ŞUBAT - Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü kanunu kabul edildi

17 MART - Romanya Dışişleri Bakanı Antonesco, Atatürk'ü ziyaret etti

3 NİSAN - Karabük Demir ve Çelik Fabrikalannın temeli atıldı

4 NİSAN - Ereğli Mensucat Fabrikası hizmete açıldı

7 NİSAN - Türkiye-Mısır Dostluk Antlaşması imzalandı

13 NİSAN - Büyük şair Abdülhak Hamit Tarhan (Doğ: 1851) öldü

19 NİSAN - Başbakanlık Teşküatı Kanunu kabul edildi

20 NİSAN - Türkiye-İran Hava Ulaştırma Antlaşması imzalandı

23 NİSAN - Ankara'da kömür sergisi açıldı

l MAYIS - Ereğli Kömür Tesisleri Etibank'a geçti

17 MAYIS - Divriği'de zengin demir yataktan bulundu

25 MAYIS - Malatya Bez Fabrikasının temeli atıldı

29 MAYIS - Türkiye-Fransa arasında Sancak'm mülkî bütünlüğünü ga-ranti eden antlaşma Cenevre'de imzalandı

Bu suretli Hatay, bağım-sız oluyordu

31 MAYIS - Ürdün Amiri Abdullah Türkiye'yi ziyaret etti

4 HAZİRAN - Ziraat Bankası Kanunu kabul edildi

11 HAZİRAN - Atatürk, Trabzon'u ziyaret etti

12 HAZİRAN - Atatürk, çiftliklerini hazineye bağışladı

14 HAZİRAN - Tarım Bakanlığı Kanunu kabul edildi

20 HAZİRAN - Sakarya Köprüsü hizmete girdi

20 HAZİRAN - îstanbul-Beşiktaş Uzuncaova yangını (31 ev yandı)

21 HAZİRAN - 'Aşkale' ilçesi kuruldu

l TEMMUZ - Fevzi Paşa-Meydan Ekbez demiryolu hizmete girdi

8 TEMMUZ - Tahran'da Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasmda 'Sada-bat Paktı' imzalandı

(No

3324)
9 TEMMUZ - Ankara'da Motorlu Tayyarecilik Okulu açıldı

20 TEMMUZ - Erzurum İstasyonunun temeli atıldı

27 TEMMUZ - IX

Yerli Mallar Sergisi açıldı

12 AĞUSTOS - Demiryolu Zonguldak'a ulaştı

16 ağustos - Hekimhan-Çetinkaya demiryolu hizmete girdi

16 AĞUSTOS - Atatürk manevra dolayısıyla (1837 Trakya Büyük ma-
nevrası) geceyi Çerkezköy'de geçirdi

27 ağustos - Kozlu Kömür İşletmesi hizmete açıldı

14 EYLÜL - Akdeniz'de korsanlığa karşı beraber tedbir ahnmasını ön-gören Lyon Antlaşması imzalandı

20 EYLÜL - Türk Tarih Kurultay'ı Atatürk'ün huzuru ile açıldı

20 EYLÜL - İzinli bulunan Başbakan İnönü'nün yerine vekaleten (Baş-bakanlığa) Celal Bayar atandı

27 EYLÜL - Büyük Dil Kurultayı, Dolmabahçe Sarayında toplandı

1 EKİM - Çatalağızı-Zonguldak demiryolu hizmete girdi

8 EKİM - Türkiye-Sovyetler Birliği ticaret ve Ödeme Antlaşması imza-landı

9 EKİM - Nazilli Bez Fabrikası Atatürk'ün eliyle hizmete açıldı

10 EKİM - Atatürk, manevralar dolayısıyla Söke'yi ziyaret etti

18 EKİM - Atatürk, Yunan Başbakanı General Metaksas'ı Ankara'da ka-bul etti

25 EKİM - İsmet İnönü Başbakanlıktan çekildi

Kabineyi kurmakla Celal Bayar görevlendirildi

25 EKİM - Celal Bayar; şükrü Kaya ve Dr

Tevfik Rüştü Aras'ı di;
bırakmak suretiyle yeni Kabineyi kurdu

Başbakan Celal Bayar Adliye Bakam Hilmi Uran Savunma Bakanı Gen

Kazım Özalp İçişleri Bakam Dr

Refik Saydam Dışişleri Bakam şükrü Saraçoğlu Maliye Bakam Fuat Ağralı M

Eğitim Bakanı Saffet Ankan Bayındırlık Bakanı Ali Çetinkaya Ekonomi Bakam şakir Kesebir Sağlık Bakam Dr

Hulusi Alataş Gümrük ve İn

Bakam Rana Tarhan Tarım Bakam Faik Kurdoğlu
27 EKİM - Türkiye-Japonya ticaret antlaşması imzalandı

28 EKİM - Atatürk, Romen Başbakanı Tateresko'yu kabul etti

28 EKİM - Türkkuşu paraşüt kulesi hizmete açıldı

29 EKİM - Ankara İstasyonu yeni gar binası hizmete açıldı

l KASIM - Atatürk, TBMM'nin 5

dönem, 3

toplanma yılını açtı:
'Sayın Milletvekilleri,
Memnuniyetle görmekteyiz ki Cumhuriyet rejimi yurdumuzda hu-zur ve sükunun en iyi yerleşmesini temin etmiş bulunuyor

Vatandaşlar ve bu yurtta oturanlar

Cumhuriyet kanunlannm eşit şartları altında kendileri için hazırlanan hürriyet, refah ve saadet imkanlanndan azamî istifade etmektedirler

Milletimizin layık olduğu yüksek medeniyet ve refah seviyesine var-masmı alıkoyabilecek hiçbir engel düşünmeye yer bırakılmadığım ve bırakılmayacağım huzurunuzda söylemekle bahtiyarım

millî ekono-mimizin temeli ziraattir

Bunun içindir ki, ziraatte kalkınmaya büyük önem vermekteyiz

Köylere kadar yayılacak programlar ve pratik çalış-malar, bu maksada erişmeyi kolaylaştıracaktır

Bir defa memlekette topraksız çiftçi bırakılmamalıdır

Bundan daha önemli olan bir çiftçi ai-lesin! geçindirebilen toprağın, hiçbir sebep ve suretle, bölünmez bir ma-hiyet almaşı

Büyük çiftçi ve çiftlik sahiplerinin gidebilecekleri arazi genişliği arazinin bulunduğu memleket bölgesinin nüfus kesafetine ve toprak verim derecesine göre sınırlanmak lazımdır

İşaret ettiğim um-deleri, Türk gençliğinin dimağında ve Türk Milletinin şuurunda daima canlı bir halde tutmak, üniversitelerimize ve yüksek okullanmıza düşen başlıca vazifedir

Bunun için, memleketi şimdilik üç büyük kültür bölgesi halinde mütalaa ederek; bah bölgesi için istanbul Üniversitesi'nde başlanmış ıslahat programım daha radikal bir tarzda tatbik ederek Cumhuriyete cidden modem bir üniversite kazandırmak; merkez böl-gesi için (Ankara Üniversitesini az zamanda kurmak lazımdır; ve Doğu Bölgesi için Van Gölü sahillerinin en güzel bir yerinde her şubeden ilk okullarıyla ve nihayet üniversitesiyle modem bir kültür şehri yaratmak yolunda, şimdiden fiiliyata geçilmelidir

Ordu, Türk Ordusu!

işte bü-tün milletin göğsünü itimat, gurur duyguları ile kabartan şanlı ad! Onu, bu yıl içinde, kısa fasılalarla iki defa, büyük kütleler halinde, yakından gördüm

Trakya ve Ege büyük manevralarmda

Disiplinim, enerjisini, subaylarının vukuflu gayretim, büyük komutan ve generallerimizin yüksek sevk ve idare kabiliyetlerin! gördüm; derin iftihar duydum, takdir ettim

Ordumuz, Türk birliğinin, Türk kudret ve kabiliyetinin, Türk vatan-severliğinin çelikleşmiş bir ifadesidir

Ordumuz; Türk topraklarının ve Türkiye idealim tahakkuk ettirmek için sarf etmekte olduğumuz sistemli çalışmaların, yenilmesi imkansız teminatıdır

'
ATATÜRK'ün TBMM'nde son açış konuşmasıdır bu

Aman vermez hastalık 1938 yılının aynı gününde O'nü yatakta bulacaktı

4 KASIM - Kızılırmak Nehri üzerinde 'Çetinkaya Köprüsü' hizmete açıldı

7 KASIM - Türkiye-İran Telefon-Telgraf Antlaşması imzalandı

11 KASIM - Atatürk y anında Başbakan Bayar olduğu halde Doğu seyahatine çıktı

13 KASIM - Atatürk, Malatya'yı ziyaret etti

16 KASIM - Diyarbakır-Cizre demiryolu hizmete açıldı

16 KASIM - Atatürk, Urfa ve Diyarbakır'ı ziyaret etti

20 KASIM - Çetinkaya-Divriği demiryolu işletmeye açıldı

29 KASIM - Anayasa'nın, 42,47,48,49,50 ve 61

maddeleri değiştirildi

l ARALIK - Başbakan Celal Bayar, Parti Grubunda Hatay hakkında bilgi verdi

31 ARALIK - Türkiye-Afganistan Muhadenet ve Teşriki Mesai antlaşması imzalandı

T.C Kronoloji

T.C Kronoloji

"1924 "

"1924 "

"1925"

"1925"

" 1926 "

" 1926 "

" 1927 "

" 1927 "

1928

1928

1929

1929

1930

1930

1931

1931

1932

1932

1933

1933

1934

1934

1935

1935

1936

1936

1937

1937

04-17-2009	#1
KRDNZ	T.C Kronoloji 1923 1923 27 EKİM - 25 Ekim 1923 günü Çankaya Köşkü'nde vardan karar gereğince Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti'nin son Bakanlar Kurulu Başkanı Ali Fethi (Okyar) Bey, bütün arkadaşlarıyla birlikte Meclis'e istifalarım verdiler Bakanlar Kurulu'nu o tarihe kadar Meclis seçiyordu Siyasî buhrandan orduyu dışarıda tutmak için, o zaman hükümete dahil bulunan Genelkurmay Başkaru'nın istifa etme-mesi uygun görülmüştü Kabinenin topluca görevden çekilmesi Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın muhaliflerinin bir liste üzerinde birleşe-memeleri Cumhuriyetin gelmekte olduğuna bir işaret sayılabilirdi 28 EKİM - Mustafa Kemal Paşa, o günün gecesi; Ankara'da bulunan Ke-malettin Sami Paşa, Halit Paşa, İsmet (İnönü) Paşa, Kazım (Özalp) Paşa, Fethi (Okyar) Bey, milletvekili Fuat (Bulca) ve Ruşen Eşref (Ünaydm)'ı yemeğe davet etti Yemekte onlara: "Yarın, Cumhuriyeti ilan edeceğiz!" dedi Sofrada bulunanların hiçbiri farklı bir düşüncede değildi Yemek sürdürülmedi Dışişleri Bakam İsmet Paşa kaldı, diğerleri ayrıldılar Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa'yla hemen 20 Ocak 1921 Anayasasi'na eklenecek maddeler üzerinde çahşmaya başladılar ve ilk maddenin sonuna: 'Türkiye Devleti'nin şekl-i hükümeti Cumhuriyettir" cümlesi eklendi 3 madde şu şekilde değiştiril-di: 'Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafmdan idare olunur Meclis, hükümetin inkısam (bölünme) ettiği şuabat-ı (şubeler) idare-ye İcra Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) vasıtasıyla idare eder" 29 EKİM - İl Ankara Yer TBMM'nin şimdi müze olan o zamanki küçük tarihi binası Saat 2030 suları Gün 29 Ekim 1923 Pazartesi Kişiler 159 milletvekili (Kalpaklı, fesli, sanklı tam 159 kişi) Başkan Çorum Milletvekili İsmet (Eker) Bey Kürsüde Meclis'in en yaşü üyesi Abdurrahman Şeref Bey var - Hakimiyet, kayıtsız şartsız milletindir Kime sorarsanız sorun Bu sonuç "Cumhuriyet" demektir Doğacak çocuğun adıdır Ama bu ad bazılanna hoş gelmezmiş, varsın gemlesin Başkan sonucu ilan ediyor: - İttifakla kabul edilmiştir Türkiye Devleti bir Cumhuriyet'tir 23 Nisan, solunda ise 1335 tarihi yazılıdır Meclisin altmda bulunan dünya haritası bilgiyi, orak ve tırpanlar tanma önem verileceğini, iki taraftaki meşe dallan da barışı dile getirir En altta kağnısıyla birlikte bir köylü kadın görülmektedir Madalyanın öteki yüzünde ay yıldızla çevrilmiş olarak Millî sınırlan gösterilen Türkiye Cumhuriyeti haritası vardır Bu harita üzerindeki tek yıldız, Ankara şehrini işaret eder Yıldızdan çıkan ışınlardan biri Kars'a kadar uzanmaktadır En altta l Ekim 1338 (1922) yazıhdır Milletvekillerine yeşil şeritli, cephede bulunanlara kırmızı, cephe gerisinde çalışanlara beyaz şeritli madalya verilmiştir Cephede görev almış milletvekillerinin madalya şeritleri yan kırmızı, yan yeşil renktedir Ek bir kanunla 1551919 - 9,91922'ye kadar Kurtuluş Savaşı'na katılan Alay Sancaklan'na da madalya verilmiştir 15 ARALIK - istiklal Mahkemesinde basın sanıklannm mahkemesine başlandı 18 ARALIK - Türkiye - Macaristan Dostluk Antlaşması imzalandı 19 ARALIK - Askerlikten milletvekili olanlar hakkında (385) saydı kanun kabul edildi 24 ARALIK - Türkiye - Amerika hakem, mahkeme antlaşması (Claims Paktı) imzalandı 26 ARALIK - Cumhuriyetin ilanı dolayısıyla genel af (Kanun no 391)kabul edildi 31 ARALIK - Mustafa Kemal'in İzmir seyahati başladı __________________ Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imânı boğar, 'Medeniyyet!' dediğin tek dişi kalmış canavar? Ey ŞaiR! Bana Yağmurdan bahsetme, yağdır

04-17-2009	#3
KRDNZ	"1925" 1 OCAK - Lozan Barış Antlaşmasi'na göre Türkiye Devleti, 'Gümrük vergileri'ni uygulamaya başladı 1 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, eşi Latife Hanımla beraber Konya'yı ziyaret etti 3 OCAK - Türkiye - Letonya Dostluk Antlaşması (Kanun No 707) imzalandı 7 OCAK - Cumhuriyet Halk Fırkası genel sekreterliğine Recep (Peker) tayin edildi 9 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Konya'da 'Musul Komisyonu'nu kabul etti 13 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Osmaniye ve Dörtyol'u ziyaret etti 13 OCAK - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Halit Paşa, Meclis'te Ali (Çetinkaya) tarafından bir kaza kurşunu ile vuruldu Tahkikat sonunda Afyon Milletvekili suçsuz görüldü Paşa, yapılan bütün tıbbi müdahalelere rağmen kurtarılamadı İstanbul'a getirilen cenazesi, büyük törenle defnedildi 17 OCAK - TBMM Nurettin Paşa'nın seçim mazbatasma itiraz etti 19 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Mersin'i ziyaret etti 19 OCAK - Bakanlar Kurulu, gümrük vergisinin Amerikan ürünlerine de uygulanacağına dair karar aldı 26 OCAK - Türkiye - Danimarka Dostluk Antlaşmağı (Kanun No 807) imzalandı 28 OCAK - Terakkiperver Fırka İstanbul Şubesi, Kara Kemal tarafından kuruldu 30 OCAK - Patrik Konstantin VI sınıırdışı edildi 2 ŞUBAT - Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara'ya döndü 5 ŞUBAT - Nurettin Paşa, Bursa'da yeniden milletvekili seçildi 11 ŞUBAT - şeyh Sait isyanı Eski adı 'Genç' olan Bingöl Hinin Ergani ilççesine bağlı 'Eğil' bucağının 'Pınar' köyünde başlayan ayaklanma, Elazığ ve oradan da Diyarbakır'a sıçradı 16 ŞUBAT - Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu) kuruldu 17 ŞUBAT - Aşır Vergisi (Kanun no 552) kaldınîdı (Uygulamada köylüyü büyük sıkmtılara sokan bu vergi, toprak ürünlerinden onda bir ölçüsünde alınıyordu 18 ŞUBAT - Müverrih (tarih yazan) Abdurrahman şeref (Doğ: 1832) öldü 19 ŞUBAT - Ankara'da kurulacak Telsiz İstasyonu' (No 554) kanunu kabul edildi 24 ŞUBAT - Ulaştırmanın kısırlığı ve işin ciddiyetim bir kısım idare amirlerinin anlamaması nedeniyle Doğu'da isyan genişledi Elazığ, asiler tarafmdan işgal edildi 25 ŞUBAT - Güney'de bir ay süre ile sıkıyönetim ilan edildi 25 ŞUBAT - Dinin politik amaçlarla suiistimal edilemeyeceği hakkında (No 556) kanun kabul edildi 26 ŞUBAT - Bir Fransız sirkelinin yönettiği Tütün Rejisi'nin 131925'den itibaren lağvma ve sigara kağıdı fabrikası kurulmasına dair (No 558) kanun kabul edildi 28 ŞUBAT - Doğu'daki isyan dolayısıyla Meclis'te gizli celse yapıldı 2 MART - Halk Fırkasi'nın Fethi (Okyar) kabinesine 60'a karşı 93 oyla güvensizlik verildi, kabine çekildi 2 MART - İsmet (İnönü) Paşa, Dışişlerine Tevfik Rüştü (Aras), Millî Savunmaya Recep (Peker), İçişlerine Cemil Bey'i alarak 2 kabinesin! kurdu 3 MART - Asiler, Ergani'yi işgal etti 4 MART - 578 sayılı Takrir-i Sükun' Kanunu ile Hükümete 2 yıl için olağanüstü yetki verildi Bu suretle Meclis iki ayn İstiklal Mahkemesi kurdu Bunlardan biri isyan bölgesinde görevlendirildi Bu mahkemenin ölüm kararları derhal yerine getirilecek, Ankara İstiklal Mahkemesi'nin ölüm kararlanysa Meclisin onayından geçecekti 4 MART - İsmet Paşa Kabinesi 23 oya karşı 154 oy ile güven aldı 6 MART - İstanbul'da 6 gazete ve dergi Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı 6 MART - Gazi Mustafa Kemal Paşa, bir bildiri yayınlayarak yurttaşları birlik ve beraberliğe çağırdı 7 MART - TBMM, kurulacak İstiklal Mahkemeleri üyelerini seçti 8 MART - Diyarbakır ve dolaylannda asilerle Türk Silahlı Kuvvetleri arasmda şiddetli çarpışmalar başladı 10 MART - Eski Adliye Nazın Hukuk Profesörü Seyit Bey öldü 18 MART - Anadolu Anonim Türk Sigorta şirketi kuruldu 23 MART - TBMM'de sıkıyönetim bir ay daha uzatıldı 23 MART - Mustafa Kemal Paşa, Franklin Bouiilon şerefine ziyafet ver¬di 31 MART - İsyan bölgesinde Harp Divanınca verilecek ölüm cezalarının yerine getirilmesine dair (595 sayılı kanun) kabul edildi 5 NİSAN - 'şeker Fabrikaları kurulmasına dair (601 saydı) kanun' kabul edildi 5 NİSAN - Ankara'da şemsiperii başlık giymiş subaylara tesadüf edilmeye başlandı 12 NİSAN - Doğu isyanuun elebaşuanndan 'Şeyh Said' esir edildi 13 NİSAN - Ankara İstiklal Mahkemesi'nin gösterdiği lüzum üzerine Terakkiperver Fırkası üyelerinin evleri arandı 16 NİSAN - Tanin Gazetesi kapatıldı 16 NİSAN - Kütahya - Tavşanlı demiryolu hattının yapılmasına dair (625) sayılı kanun kabul edildi 17 NİSAN - Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın tutuklandı 17 NİSAN -1 Dünya Savaşı'nda dar hat olarak yapılan Ankara - Yahşihan hattı genişletilerek hizmete açıldı 19 NİSAN - 29 Ekim'in 'Ulusal Bayram' olarak kabulü hakkındaki (628) sayılı kanun kabul edildi 19 NİSAN - Sanayi ve Maadin Bankasi'nın 'Sümerbank' kurulması hakkındaki kanun (633 sayı) kabul edildi 20 NİSAN - Sıkıyönetim 7 ay daha uzatıldı 20 NİSAN - İstiklal Mahkemeleri çahşması 6 ay daha uzatıldı 22 NİSAN - Ceza Hukuku değ4ikliğinde (Cumhuriyeti koruma da dahildir) fıkrasının eklenmesi hakkında (635 saydı) kanun kabul edildi 22 NİSAN - Tıp Fakültesi'nin, İstanbul Haydarpaşa'daki özel binasmda kalması hakkındaki TBMM karan 22 NİSAN - TBMM 6 ay tatil karan aldı 22 NİSAN - Harita Genel Müdürlüğü Kanunu kabul edddi 22 NİSAN - Yüksek Askerî Şura Kanunu kabul edüdi 22 NİSAN - Ticaret ve Sanayi Odalan Kanunu kabul edildi 27 NİSAN - Gazeteci Hüseyin Cahit (Yalçın)'ın yargılanmasına Ankara İstiklal Mahkemesi'nde başlandı 1 MAYIS - Adana'da şiddetli bir deprem oldu 2 MAYIS - Türkiye - Norveç Dostluk Antlaşması hakkındaki (774) sayı¬lı kanun kabul edildi 5 MAYIS - Ankara'da, Mustafa Kemal Paşa tarafından 'Gazi Çiftliği' adı verilen, çiftliğin kurulmasma başlandı 7 MAYIS - Gazeted Hüseyin Cahit Yalçın'm mahkemesi son buldu Çorum'a müebbet olarak sürülmesine karar verildi 27 MAYIS - Diyarbakır'da 'Şeyh Sait' ve yandaşlannm mahkemesine başlandı 3 HAZİRAN - Ankara İstiklal Mahkemesinin teklifi ile, 'Takrir-i Sükun Kanunu'na dayanılarak 'Terakkiperver Fırkasi'nın kapatılması hakkında Bakanlar Kurulu karan 14 HAZİRAN - Alpullu Şeker Fabrikası açıldı 21 HAZİRAN - Türk - Yunan Antlaşması Ankara'da imzalandı 29 HAZİRAN - Diyarbakır İstiklal Mahkemesi Şeyh Said ile 46 yandaşını ölüme mahkum etti Güney Bölgesinde tekkeler kapatıldı Ölüm kararları ertesi günü yerine getirildi 5 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Latife Hanim'dan (Uşaklıgil) ayrıldı (29 Ocak 1923'te evlenmişlerdi) 11 AĞUSTOS - Ahmet Emin (Yalman) tutuklandı ve Vatan Gazetesi kapatıldı 15 AĞUSTOS - Ankara İstiklal Mahkemesi Lütfü Fikri'yi beraat ettirdiTarikat-ı Selahiye'ye mensup 11 kişiyi ölüme mahkum etti 15 AĞUSTOS - Kayseri Tayyare ve Motor Fabrikaları için 'Junkers Firması' ile anlaşma yapıldı 24 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, sabahın erken saatlerinde Çankaya'dan Kastamonu'ya hareket etti Ağustos ayı başlarında Kastamonulu bir heyet kendilerim davet etmişti 24 AĞUSTOS - Gazi, Kastamonu'da geceyi Terzi Mehmet Emin Ağa'nın evinde geçirdi Paşa'nın Kastamonu'da 'Panama şapkası' ile görül-mesi, halkı açık başla selamlaması, bu memleket gezisinin ardından yeni bir devrimin geleceğine işaret miydi? \| 25 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Kastamonu belediye salonun-da halka seslendi: " Biz her yönden medeni insan olmalıyız Çok acılar gördük Bunun sebebi, dünyanın durumunu anlamayışımız-dır Fikrimiz, zihniyetimiz tepeden tırnağa kadar medeni olacaktır Şunun bunun sözüne ehemmiyet vermeyeceğiz Bütün Türk ve islam alemine bakın; zihniyetlerim, fikirlerim medeniyetin emrettiği değişme ve yükselmeye uyduramadıklarmdan ne büyük felaket ve ıstırap içindedirler Bizim de şimdiye kadar geri kalmamız ve en nihayet son felaket çamuruna batışımız bundandır Behemehal ileri gideceğiz Çünkü mecburuz Millet açık olarak bilmelidir, medeniyet öyle kuvvetli bir ateştir ki, ona uzak kalanları yakar, mahveder İçin¬de bulunduğumuz medeniyet ailesinde, layık olduğumuz mevkii bulacak ve koruyacak ve onu yücelteceğiz Refah, saadet ve insanlık bundadır' 26 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 25 Ağustos sah günü akşamı İnebolu'ya geldi İki gününü halkla temasla geçirdi 27 Ağustos Perşembe günü, inebolu Türk Ocağı'nda, fes ve çarşaf ile ilgili Devrim Tarihimizin en önemli konuşmalanndan birim yaptı: 'Arkadaşlar! Ben sevgili memleketimizin hemen her yerini gezdim, gördüm Vatan-daşlarımızın büyük kitleleri ile yakından temas ettim Bütün bu can¬dan temaslarınım bende bıraktığı silinmez hatıratı hürmetle yad ve tezkar ederken, beyan etmeliyim ki, bu havalide Çarıkın ve Kastamonu havalisinde ilk defa seyahat ediyorum Efendiler! Türkiye Cumhuriyetim tesis eden Türk halkı, medenidir Tarihte medenidir, hakikatte medenidir Fakat ben, sizin öz kardeşiniz, arkadaşınız, babanız gibi söylüyorum Medeniyim diyen Türkiye Cumhuriyeti halkı, fikriyle, zihniyetiyle medenî olduğunu ispat ve izhar etmek mecburiyetindedir Bizim kıyafetimiz milli midir? (Hayır sesleri) Bizim kıyafetimiz medeni ve beynelmilel midir? (Hayır, hayır sedaları) 28 AĞUSTOS - Cuma günü sabahleyin Devrekani'ye hareket etti 28 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Taşköprü'yü ziyaret etti Halkla kıyafet konusunda konuştu Kasabadan ayrıldığında terziler, bezden şapka dikmeye başlamışlardı Ertesi Cumartesi günü (Kasabanın pazarı) gençler ve memurlar şapka ile dolaşıyor ve kasabaya basma uydurma bez sarmış ya da fesli bir tek kişiyi sokmuyorlardı 29 AĞUSTOS - Gazi, Daday ilçesin! de ziyaret etti Halkla konuşmalar yaptı 30 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın, Kastamonu gezisinin son günü Güneşli bir pazar sabahı Gazi, yine sesleniyor Kastamonulu¬lara: 'Efendiler ve ey Millet! İyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti, şeyhlerin, denişlerin müritleri ve mensuplannın memleketi olamaz En doğru ve en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır' 1 EYLÜL - Gazi; Kurtuluş Savaşı'na büyük katkıları olan, yüzlerce evladmı şehit ve yaralı veren, tek bir kıpırdama olmayan Kastamonu ve dolaylannda gördüklerinden memnun olarak Ankara'ya döndü 1 EYLÜL -1 Tıp Kongresi, Ankara'da yapıldı 2 EYLÜL - Tekke ve türbelerin kapatılmasına, dini kıyafetlere ve memurların başlıklanna dair (2493 sayılı) Bakanlar Kurulu karan yayınlandı 4 EYLÜL - İstanbul'da, Taksim'de yapılan bir baloya ilk defa Müslüman kadınlar katıldı 10 EYLÜL - İstanbul Heybeliada yangını; (60 ev, 30 dükkan, 2 han) 13 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa; İstiklal Mahkemesi tarafından vatana hıyanet suçu ile mahkum edilen gazetecileri affetti 13 EYLÜL - Bakanlar Kurulu, Avrupa'ya öğrenci gönderilmesine karar verdi 19 EYLÜL - Türkiye - İsveç Dostluk Antlaşması imzalandı 23 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Samsun'da İstiklal Ticaret Okulu'nda verilen çayda öğretmenlere seslendi "Dünyada her şey için, maddiyat için, maneviyat için, hayat için, muvaffakiyet için en hakiki mürşit ilimdir, fendir İlim ve ferinin haricinde mürşit aramak gaflettir, cehalettir Yalnız, ilmin ve fennin yaşadığı¬mız her dakikadaki safhalannm tekamülünü idrak etmek ve terakki-yatı zamanla takip etmek şarttır En mühim, en esaslı nokta, terbiye meselesidir Terbiyedir ki, bir mille¬ti ya hür, ya müstakil, şanlı, ali bir heyeti içtimaiye halinde yaşatır, ya bir milleti esaret ve sefalete terk eder Milli terbiyenin ne demek olduğunu bilmekte artık bir güna teşevvüş kalmamalıdır Bir de milli terbiye esas olduktan sonra onun lisanım, usulünü, vasıtalarım da milli yapmak zarureti gayri kabili münakaşadır Milli terbiye ile inkişaf ve ila edilmek istenilen genç dimağları bir taraftan da paslandıncı, uyuşturucu, hayali zevaitle doldurmak¬tan dikkatle içtinap etmek lazımdır 26 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Burea'da Hidiv Abbas Hilmi Paşa'yı kabul etti 5 EKİM - İstanbul Darphanesinde ilk Cumhuriyet altım basıldı 8 EKİM - Gazi, yurt seyahatine çıktı Bursa'ya geldi 9 EKİM - Gazi, Balıkesir'de halka seslendi: ' Türk Milletim, kendi nefsini bile anlamaktan yasaklayan sebepler, engeller yok edilmiştir, yıkılmıştır ve devamlı olarak yıkılacaktır Millet tuttuğu yolda süratle, şiddetle yürüyecektir Gazi Paşa, Cumhuriyetin ilanından evvel Kurtuluş Savaşı'nm hemen bitiminde, 7 şubat 1923'te Balıkesir, Paşa Camii minberinden öğle namazından sonra onlara şöyle seslennüşti: 'İnsanlara feyiz ruhu vermiş olan dinimiz son dindir, en mükemmel dindir Çünkü dinimiz akla, mantığa, hakikate tamamen tevafuk ve tetabuk ediyor Efendiler! Camiler birbirimizin yüzüne bakmaksızın yatıp kalkmak için yapılma¬mıştır Camiler itaat ve ibadet ile beraber din ve dünya için neler ya¬pılmak lazım geldiğim düşünmek yani meşveret için yapılmıştır Millet işlerinde her ferdin zihni başlı basma faaliyette bulunmak elzem¬dir İstikbal ve istiklalimiz için, bilhassa hakimiyetimiz için neler düşündüğümüzü meydana koyalım Minberler halkın dimağları, vicdanları için bir feyiz membaı, bir nur membaı olmuştur Böyle olabilmek için minberlerden aksedecek söz¬lerin bilinmesi, anlaşılması, fennî hakikatlara uygun olması lazım¬dır Dolayısıyla hutbeler tamamen Türkçe ve zamanın icaplarma uygun olmalıdır' 10 EKİM - Gazi Paşa, Manisa'yı ziyaret etti 11 EKİM - Resmî merasimde giyilecek elbise ve teferruatı hakkında (2626 sayılı) Bakanlar Kurulu karan kabul edildi (Frak, silindir, vb) 12 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, İzmir sonbahar manevralarım iz¬ledi ve konuştu 14 EKİM - Gazi, İzmir Erkek Öğretmen Okulu'nda şereflerine verilen çay toplantısında öğretmenlere ve yeni kuşağa seslendi 14 EKİM - Türkiye'de ilk betonarme köprü Menderes Nehri üzerinde yapıldı (3 gözlü, 75 m uzunluğunda) 15 EKİM - İstanbul Erkek Lisesi onuncu sınıf öğrencilerinin, Arapça öğretmeni Tahir Bey'in sandalyesine iğne yerleştirmeleri ve suçluyu söylememeleri üzerine olay büyüdü Basın haftalarca bu konuyu işledi Disiplin Kurulu sınıfın tüm mevcudu olan 46 öğrenciye, okuldan uzaklaştırma cezası verdi Karar Bakanlıkça da onaylandı Öğrenciler bir yıl okuldan uzak kaldılar, ertesi yıl cezaları affedilerek tekrar okullanna döndüler 17 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Konya'yı ziyaret etti 18 EKİM - Türkiye - Bulgaristan Dostluk Antlaşması imzalandı 19 EKİM - Ankara Tıp Fakültesi açıldı 21 EKİM -1926 yılı bütçesinde gelir; 218 milyon Türk Lirası olarak hesaplandı 21 EKİM - Gazi Paşa, Ankara'ya döndü 28 EKİM - Türkiye - Yugoslavya Barış ve Dostluk Antlaşması (No 702) imzalandı 29 EKİM - Cumhuriyefin yıldönümü şenlikleriyle beraber İstanbul'da şapka kullananlar çoğaldı 1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin ikind dönem, üçüncü toplanma yılım açh 2 KASIM - Kastamonu Vilayeti halkı Gazi Paşa hazretlerinin hayat bo¬yunca Cumhurbaşkanı kalmaları için TBMM'ye teklifte bulundular 5 KASIM - Ankara Hukuk Mektebi açıldı Gazi'nin bir konuşmasıyla açılan bu okul; 1931'de fakülte olmuş, 1946'da Ankara Üniversite-si'ne bağlanmıştır 9 KASIM - ismet (İnönü) Paşa Kabinesi, 2'ye karşı 159 oyla güven aldı 14 KASIM - Bakanlar Kurulu, mevcut 150 milyon kağıt paranın değişti-rilmesini TBMM'ye teklif etti 14 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın I Dünya Savaşı bitiminde İstanbul'da şişli (Halaskar Gazi) Caddesi'nde oturduğu 123 saydı eve 'plaka' konuldu 14 KASIM - Sivas'ta, bir takım gericilerin devrimlere karşı baş kaldırmaları anında bastınîdı Gericilik, teşebbüsten ileri gidemedi 16 KASIM - Samsun - Sivas ve Ankara - Kayseri - Sivas demiryollarının inşasına dair (662 sayılı) kanun kabul edildi 20 KASIM - Ankara - Sivas hattı (Yerköy) hizmete açıldı 21 KASIM - Sıkıyönetim Meclis tarafından 1 yıl süre ile uzatıldı 22 KASIM - İstanbul Darülfünunu'nda bir 'İnkılap Tarihi Kürsüsü' kurulması için karar alındı 23 KASIM - Danıştay (Şuray-ı Devlet/in yeniden kurumlaşma dair (669 sayılı) kanun kabul edildi 25 KASIM - Şapka iktisabı hakkında (671 saydı) kanun kabul edddi Bir tane ret oyu verildi 25 KASIM - Erzurum'da bazı gericüerin gösteri yapmaya kalkışmaları üzerine şehirde bir ay süre ile sıkıyönetim kabul edildi 80 kişi tutuk¬landı Tutuklananlardan bazdan daha sonra ölüm cezasına çarpnni-ddar 25 KASIM - Türk Tarih Encümeni İstanbul'da toplanarak 'Cumhuriyet Armasi'nm esaslarım tespit etti 26 KASIM - İstanbul Belediye Başkanı Op Emin Bey de Mario Serra arasmda Yıldız Sarayı'nda bir milletlerarası oyun yeri işletmeye açılması hakkında antlaşma imzalandı 27 KASIM - Maraş'ta ufak bir gerici topluluğu, camideki yeşil bayrağı alarak Hükümet Konağı önünde 'Müslümanlık elden gidiyor, şapka istemeyiz' diye bağırarak gösteri yapmak istediler Yürüyüş dağıtıldı, kırk kişi tutuklandı 28 KASIM - Rize'de gericilerin kıpırdanmaları hissedildi 82 kişi tutuklandı Bilahare 8 kişi ölüm cezasma çarptırıldı 29 KASIM - Sivas'ta gericilerin baş kaldırma teşebbüsleri, anında bash-nidı 30 KASIM - Tekke ve zaviyelerle türbelerin kapatılmasına ve türbedar¬lıklarla birtakım unvanların yasaklanmasına ve kaldmimasına dair (677 saydı) kanun kabul edildi 30 KASIM - Büyük Millet Medisi'ne 'Hakimiyet Milletindir' levhası asıldı 7 ARALIK - İstiklal Mahkemesi Erzurum'da çabşmalara başladı 9 ARALIK - Memur üniformalannm yerli malı olmasma dair (688 sayılı) kanun kabul edildi 12 ARALIK - Eski Donanma Cemiyeti hukukunun Tayyare Cemiyetine devrine dair (689 saydı) kanun kabul edildi 12 ARALIK - Başbakan İsmet (İnönü) Paşa, TBMM'sinde son gericilik olayları hakkında açddama yaptı Bastınîdığııu ve vatandaşların kandırıldığım, tertip olduğunu söyledi 12 ARALIK - Ankara - Ereğli demiryolunun inşasına dair (692) saydı kanun kabul edildi 17 ARALIK - Türkiye - Sovyetler Birliği Tarafsızlar Anüaşması Paris'te imzalandı (Kanun No 726) (7111945'te Sovyetler tarafından bozuldu) 21 ARALIK - Milli Eğitim Bakam Hamdullah Suphi (Tannöver)'in yerine Necati Bey atandı 26 ARALIK - îstddal Mahkemesi tarafmdan Ankara'da yargdanmalanna karar verilen 27 sanık, Ankara'ya sevk edddi Tutuklular arasmda 'Frenk Mukallitliği' kitabı yazan İskilipli Atıf Hoca da bulunuyordu 26 ARALIK - Günün yirmi dört saate taksimine dair (697 saydı) kanun kabul edddi 30 ARALIK - Banknotların değiştirilmesi hakkında (701 saydı) kanun kabul edddi

04-17-2009	#4
KRDNZ	" 1926 " 1 OCAK - Gece yarısından itibaren milletlerarası takvim ve saatte yapılan değişiklik uygulanmaya başlandı 9 OCAK - Piyango hakkının Hava Kurumu'na ait olduğuna dair (710 sayılı) kanun kabul edildi 10 OCAK - Ankara İstiklal Mahkemesi, Albay Osman ve yardımcılarını, karışıklık çıkarmak suçundan ölüme mahkum etti 14 OCAK - Mali yılın l Haziran'dan itibaren başlamasma dair (715 sayılı) kanun kabul edildi 14 OCAK - Ölen Süleyman Sim Bey'in yerine Bayındırlık Bakanlığına Behiç Bey atandı 18 OCAK - Patlayıcı maddelerle balık tutmayı yasaklayan (721 sayılı) kanun kabul edildi 18 OCAK - İstanbul Belediye Başkanı Op Emin Bey istifa etti 25 OCAK - Subayların 3 yıllık Doğu hizmeti hakkındaki (722 saydı) kannun kabul edildi 26 OCAK - İstanbul Belediye Başkanlığına Muhittin (Üstündağ) tayin edildi 30 OCAK - DrAdnan (Adivar) milletvekilliğinden istifa etti 30 OCAK - Türkiye - Şili Dostluk Antlaşması imzalandı 6 ŞUBAT - Varşova Büyükelçisi İbrahim Tali Bey, Diyarbakır milletvekilliğine seçildi 11 ŞUBAT - İstanbul'da 'Milliyet' gazetesi yayınlanmaya başladı 13 ŞUBAT - Men'i Israfat Kanunu (Sayı 737) kabul edildi 13 ŞUBAT - Konya'da Mevlana Celaleddin-i Rumi Türbesinin 'Müze' haline getirilmesi kabul edildi 17 ŞUBAT - 'Türk Medeni Kanunu' (sayı 743) kabul edildi (Bu kanuna göre evlenme akdinin evlendirme memuru tarafından yapdacağına dair 'medenî nikah' esası, aynı kanunun 110 maddesinde kayıtlandı) 18 ŞUBAT - Türkiye - Suriye Antlaşması imzalandı 18 ŞUBAT - Türkiye - Amerika geçici ticaret antlaşması imzalandı 27 ŞUBAT - Temettü Vergisi yerine (755 saydı) Kazanç Vergisi kanunu kabul edildi \| 27 ŞUBAT - Başbakan İsmet (İnönü) Paşa Mersin'de incelemelerde bu-lundu 28 ŞUBAT - İstiklal Mahkemeleri'nin çalışması, 7 Eylül 1926 tarihine kadar uzatıldı 1MART - Türk Ceza Kanunu (No 765) kabul edildi 3 MART - Hakimler Kanunu (No 766) kabul edildi 3 MART - Tıp daçlanna verilecek Türkçe adlarla ilgili 'Codex' komisyonu hakkındaki (767 sayılı) kanun kabul edildi 11 MART - Türkiye - Sovyetler Birliği Ticaret ve Seyrisefain Antlaşması imzalandı 13 MART - Mustafa Kemal Paşa'nın anıları 'Hakimiyet' ve 'Milliyet' gazetelerinde yayınlanmaya başladı 14 MART - İstanbul milletvekilliğinden çekilen Dr Adnan (Adıvar)'m yerine 9 Kolordu eski komutanlanndan İhsan Paşa seçildi 16 MART - Bitlis Valisi Kazım (Dirik) Paşa, İzmir Valili'ğine naklen atandı 17 MART - Kayseri - Ulukışla demiryolunun inşasma dair (787 sayılı) kanun kabul edildi 18 MART - Antalya'da deprem 22 MART - Memurin Kanunu (No 788) kabul edüdi 22 MART - Türk Dili Akademisi'ne dair (789 sayılı) kanun kabul edildi 22 MART - Müskirat inhisannm (İçki Tekeli) devlete geçmesine dair (790 saydı) kanun kabul edildi 24 MART - Fevzi Paşa - Diyarbakır demiryolunun yapılmasına dair (793 saydı) kanun kabul edddi 25 MART - Türkiye - Almanya geçici ticaret antlaşması imzalandı 1 NİSAN - 30 Ağustos'un 'Zafer Bayramı' olarak kabulü hakkındaki (795) saydı kanun kabul edildi 10 NİSAN - İktisadi kurumlarda yazışmanın Türkçe yapdmasına dair (805 saydı) kanun kabul edddi 11 NİSAN - Kabine; İtalya Başbakanı Musolini'nin 'Doğu Akdeniz' de ilgdi demeci üzerine kısmi seferberUk karan aldı 13 NİSAN - İstanbul - Üsküdar İcadiye yangını (28 ev yandı) 17 NİSAN - Ankara'da, Musul konuşu de dgdi görüşmelere başlanıldı 19 NİSAN - Ankara'da Sovyet Elçiliği yeni binası hizmete açddı 19 NİSAN - Türkiye sahdierinde nakliyat-ı bahriye (Kabotaj) ve limanlarla karasulan dahdinde icra-yı sanat ve ticaret hakkındaki (815 sayılı) kanun kabul edddi (1 Temmuz 1926'dan itibaren 'Kabotaj Bay¬ramı' olarak kutlanacaktır) 19 NİSAN - Adli Tıp Kanunu kabul edildi 22 NİSAN - Borçlar Kanunu (No 818) kabul edildi 22 NÎSAN - Türkiye - İran Dostluk ve Güven Antlaşması imzalandı 26 NİSAN - İranlılarla evlenmeyi yasaklayan kanunun kaldınîması hakkındaki (824 sayılı) kanun kabul edildi 30 NİSAN - Samsun - Kavak demiryolu hizmete açıldı 7 MAYIS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Adana'yı ziyaret etti 13 MAYIS - Sıtma mücadelesi hakkındaki (839 sayılı) kanun kabul edildi 16 MAYIS - Son Osmanlı Padişahı (VI Mehmet Vahdettin) San Remo İtalyan kıyı şehrinde öldü (1861-1926: Osmanlı padişahlarının 36'ncısı ve sonuncusudur Abdülmecid'in en küçük oğludur) 17 MAYIS - İstanbul'da Türkische Post' Gazetesi yayınlanmaya başladı 17 MAYIS - Ticaret Vekili Ali Cenan! Be/in yerine Rahmi Bey atandı 18 MAYIS - İstiklal Mahkemeleri'nin görev süresi 731927 tarihine ka¬dar uzatıldı 20 MAYIS - İlkokul öğretmenleri hakkında (824 sayılı) kanun kabul edil¬di 21 MAYIS - Musul Antlaşmasi'nın kabulü hakkında Bakanlar Kurulu karar aldı 21 MAYIS - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın Bursa seyahati 23 MAYIS - Emlak ve Eytam Bankası Kanunu (No 844) kabul edildi 26 MAYIS - İstiklal Savaşı'na katılmayan memurların işten çıkaniması- na dair (854) saydı kanun kabul edildi 26 MAYIS - Çekirge mücadelesi hakkında (858 saydı) kanun kabul edildi 28 MAYIS - Ödemiş'te 'Ük Kurşun' (28 Mayıs 1919) anıtı törenle açıldı 29 MAYIS - Ticaret Hukuku Kanunu (No 865) kabul edildi 29 MAYIS - On bir din kaldınîması hakkında (877 saydı) kanun kabul edüdi 30 MAYIS - Ankara'da otomatik telefon şebekesi kurulması hakkında (876 saydı) kanun kabul edddi 30 MAYIS - İç41erinde 18 dçenin kurulmasıyla dgüi (Baskil, Gölpazan, Osmaneli, Bozüyük, Sorgun, Çumra, Hadım, Cihanbeyli, Bucak, Kü¬re, Torbalı, Nizip, Susurluk, Gercüş, Hilvan, Yaylak, Polatlı, Serik) kanun kabul edildi 31 MAYIS - Türkiye - Sovyetler Birliği Antlaşması imzalandı \| 2 HAZİRAN - Türkiye - Finlandiya Ticaret Antlaşması (No 1084) kanu¬nu kabul edildi 5 HAZİRAN - Ankara'da, Türkiye - İngdtere - Irak arasında Musul Antlaşması imzalandı 5 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 'Gülcemal' Vapuru ile Marmara Denizi'nde gezinti yaptı Büyükada açıklanna kadar yaklaştı 6 HAZİRAN - Musul Konuşu ile ilgili olarak Halk Fırkası gizli bir toplantı yaptı 8 HAZİRAN - Kızılay pullannın bayram günlerinde kullanılmasma dair (919 sayılı) kanun kabul edildi 9 HAZİRAN - Bursa kaplıcalannın ıslahı için (923 sayılı) kanun kabul edildi 10 HAZİRAN - TBMM toplantısı geri bırakıldı 13 HAZİRAN - Ankara telsiz istasyonunun temeli atıldı 15 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın îzmir'e ziyareti (16 Haziran 1926) fırsat bilen hasımları, bir suikast düzenlediler Gazi otomobille şehirden geçerken, Gaffarzade Oteli yakmında dar bir dönemeçte Ziya Hurşit ve adamları kendisine ateş edip, kargaşalıktan yararlanarak Sakız Adasına kaçacaklardı Suikastçıların kaçmasını sağ¬layacak olan motorcu Şevki, hazırlıkları İzmir Valisi Kazım Dirik'e haber vererek suikastçıları yakalattı 16 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paça, Balıkesir yolu ile îzmir'e geldi 18 HAZİRAN - Ankara İstiklal Mahkemesi, İzmir'de görevlendirildi 18 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa, suikast dolayısıyla Anadolu Ajansi'na demeç verdi: 'Benim naçiz vücudum bir gün elbette toprak olacaktır Fakat, Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır' 19 HAZİRAN - Türkiye - İtalya müzahereti hukukiye ve mücrimlerin geri verilmesi hakkında antlaşma imzalandı 20 HAZİRAN - Geniş ölçüde tutuklama yapıldı Tutuklananlar arasın-da milletvekillerinin ve ordu kumandanı paşaların da bulunması he¬yecanı artırdı Şark Fatihi Kazım Karabekir Paşa da tutuklananlar arasında idi Başbakan İsmet (İnönü) Paşa, Emniyet Müdürüne emir vererek Karabekir Paşa'yı serbest bıraktırdı TBMM'nin karan olma¬dan milletvekillerinin tutuklanmaması lazımdı İstiklal Mahkemesi; 'TBMM adına yargı yetkisi kullandığım' ileri sürerek, işine kansan İsmet Paşa'nın tutuklanmasına karar verdi 26 HAZİRAN - İstiklal Mahkemesi; İzmir'de Milli Kütüphane binasm-da sanıklan yargılamağa başladı Ali (Çetinkaya) Başkan Ali (Rize), Dr Reşit Galip, üye ve Necip Ali (Küçükada) da savcıydı 26 HAZİRAN - Antalya'da deprem 29 HAZİRAN - Türkiye - Arjantin Dostluk Antlaşması (No 956) imza¬landı 30 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Çeşme'yi ziyaret etti 1 TEMMUZ - Yeni Ceza Kanunu yürürlüğe girdi 1 TEMMUZ - Türkiye, Uluslararası Cenevre Antlaşmasi'na katıldı l TEMMUZ - Kabotaj Bayramı (Bkz 1941926) kutlandı 4 TEMMMUZ - Kazım Karabekir ve Ali Fuat Paşalar, İzmir'de İstiklal Mahkemesi'nde sorguya çekildiler 5 TEMMUZ - İstiklal Mahkemesi ile aralan açılan Başbakan İsmet Paşa, tutuklama karan üzerine Mustafa Kemal Paşa'nın tavsiyeleriyle iz¬mir'e geldi İstiklal Mahkemesi heyetiyle ayn ayn görüştü Yapıl¬makta olan oleinlerin usule uygun olduğu taraflarca kabul edildi 6 TEMMMUZ - Cavid Be/in sorgusu yapıldıktan sonra İstiklal Mahke- mesi Çeşme'de toplantıya devam etti 8 TEMMUZ - İsmail Canbulat ve Bekir Sami Beyler savunmalarım yaptılar 11 TEMMUZ - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Ankara'ya döndü 13 TEMMUZ - İzmir suikastı karara bağlandı: İzmir Milletvekili Şükrü, Saruhan Milletvekili Halis Turgut, İstanbul Milletvekili İsmail Canbulat, Erzurum Milletvekili Rüştü (Paşa), Eski Lazistan Milletvekili Ziya Hurşit, Trabzon Milletvekili Hafız Mehmet, San Efe Edip, Emekli Teğmen Çopur Hilmi, Emekli Baytar Albay Rasim, Laz İsmail, Gürcü Yusuf, eski Ankara Valisi Abdülkadir ve Kara Kemal ölüm cezasma çarptınîdılar Kazım Karabekir, Ali Fuat (Cebesoy), Refet (Bele), Cafer Tayyar, Mer¬sinli Cemal Paşalarla, Milletvekillerinden Faik, Sabit, Halet, Feridun, Fikri, Kamil Zeki, Bekir Sami, Beşim Necati, Münir Hüsrev beraat ettiler 13 TEMMUZ -13 ölüm cezası 13/14 Temmuz 1926 gecesi yerine getiril¬di Bunlar arasında suikastla yakın ilgili; Kurtuluş Savaşı komutanla-rmdan Tümgeneral Rüştü (Doğ: 1872), yine komutanlardan 'Ayia' adıyla ünlü Albay Mehmet Akif (doğ: 1882) de vardı 15 TEMMUZ - 'Karadeniz' Vapuru'nda düzenlenen 'Seyyar Sergi' Hamburg limanına vardı l AĞUSTOS - Ankara'da Ali Çetinkaya'nın başkanhğmda İstiklal Mahkemesi, suikast davasınm 2 bölümüne başladı Sanıkların çoğu eski îttihad ve Terakki Fırkası mensubu olduklanndan bu davaya 'Ittihatçılar Davası' da denilmektedir 2 AĞUSTOS - 'Lotus' adlı Fransız Gemisi, Türk sularında 'Bozkurt' adh Türk gemisini batırdı Çarpışma, uluslararası bir davanın doğmasına sebep oldu, Türk delegasyonu ve onun başkanı hukukçu Mahmut Esat Bozkurt, bu vesileyle Türk Hukuk bilgisini dünya kamuoyuna duyurmak fırsatım buldu 10 AĞUSTOS - Hariciye Nazın Ahmet Nesimi, Maliye Nazın Cavit ve gazeteci Hüseyin Cahit (Yalçın) sorguya çekildi 16 AĞUSTOS - Enver Paşa tarafmdan, Batum'dan Wrangel Ordusu mensuplarım toplamak üzere îstanbul'a gönderilen ve 1920'de tutuklanan Naim Cevad da sorguya çekildi 26 AĞUSTOS - Ankara İstiklal Mahkemesi kararım bildirdi: Eski Maliye Nazın Cavid, Dr Nazım, Milletvekili Hilmi ölüm cezasına çarptınîdı Gazeteci Hüseyin Cahit (Yalçın) beraat etti Rauf (Orbay) ve eski İzmir Valisi Rahmi Bey gıyaben onar yıl kalebentliğe mahkum edildiler Ali Osman ve Salih Kahya da onar yıl hapis cezası aldı Diğer 37 sanık ise beraat ettiler Ölüm kararlan o gece Ankara'da Cebeci'de yerine getirildi 26 AĞUSTOS - İlk milli banka olan 'İş Bankasi'nın kuruluş yıldönümü, (26 Ağustos 1924) Ankara Gazi Çifliği'nde kutlandı 27 AĞUSTOS - Gıyabında ölüm cezası verilmiş olan suikastla ilgili Kara Kemal intihar etti 28 AĞUSTOS - İstanbul'da, Türk Mahkemesi tarafmdan 'Lotus' davasına başlandı 1 EYLÜL - İzmir suikastım haber veren Sevki'ye (6500) lira ikramiye verildi 11 EYLÜL - Ankara'da otomatik telefon işletmeye açıldı 15 EYLÜL - 'Lotus' gemisi süvarisi 'Desmons', Türk hakimleri tarafından 2 ay 20 gün hapse mahkum edildi 22 EYLÜL - İstanbul, Kurtuluş (Tatavla) yangını (207 ev ve dükkan yandı) 26 EYLÜL - İstanbul'da 'Yıldız Gazinosu' açıldı 4 EKİM - Medenî Kanun, Borçlar Kanunu ve Ticaret Kanunu yürürlüğe girdi, (mecelle ve ahkamı seciye kaldınîdı) 4 EKİM - İstanbul'da Saraybumu'nda heykeltıraş Kriepel tarafmdan yapılan 'Gazi' heykeli törenle açıldı (İlk Gazi heykeli) 6 EKİM - Kayseri Uçak Montaj Fabrikası açıldı 8 EKİM - İstanbul - Kartal Maltepe'si yangını (110 ev, dükkan) 12 EKİM - 'Lotus' davasma ait Türk-Fransız karar anlaşmazlığı, Cenevre'yE Uluslararası Mahkemeye götürüldü l KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin ikinci dönem, dördüncü toplamın yılmı açtı 1 KASIM - Refet (Bele) Paşa, milletvekilliğinden çekildi 3 KASIM - TBMM, izmir suikastınm başarıya ulaşmaması dolayısıyla Gazi Mustafa Kemal Paşa'yi tebrik etti 16 KASIM - Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri 'Hayati Bey' öldü 22 KASIM - TBMM, Güneydoğu Anadolu'da sıkıyönetimi 23 Kasım 1927 tarihine kadar uzattı 22 KASIM - Ali Haydar Be/den boşalan Ankara Şehrenünliğine Asaf Bey atandı 26 KASIM - Alpullu Seker Fabrikası hizmete açıldı l ARALIK - Türkiye - Yunanistan 'Mübadele olunan malların hesaplaşması' antlaşması imzalandı 5 ARALIK - İzmir'de suikast davasında suçsuz bulunan paşalar emekliye sevk edildi 8 ARALIK - Türkiye - Sovyetler, 'Sular' Antlaşması imzalandı 17 ARALIK - Uşak Şeker Fabrikası hizmete açıldı 20 ARALIK - Türkiye - Macaristan Ticaret Antlaşması imzalandı 30 ARALIK - Türkiye - Şili Dostluk Antlaşması imzalandı

04-17-2009	#5
KRDNZ	" 1927 " 1927 4 OCAK - Şair Süleyman Nazif (Doğum1870) öldü 6 OCAK - İstanbul liman şirketi ile mavnacılar arasındaki anlaşmazlığa polis müdahale etti Polislerden dördü yaralandıGözaltına alınan 300 mavnacıdan 34'ü tutuklandı 18 OCAK - Lozan Barış Antlaşması, Amerika Senatosunda; 34'e karşı 50 oyla kabul edilmedi 28 OCAK - Eczacılar Kanunu (No 960) kabul edildi 1 ŞUBAT - Milletvekili seçimi yapıldı 7 ŞUBAT - Türkiye - şimendifer inşası antlaşması imzalandı (Milletvekilleri geçici bir zaman için idari işler de alabilirler), 17 ŞUBAT - Türkiye - Amerikan arasında politik 4lerin işlemesini temin amacıyla Türkiye Dışişleri Bakam Tevfik Rüştü (Aras) ile Amerika defa Büyükelçisi Bristol arasında mektup değiş-tokuşu yapıldı 2 MART - 431925 tarihli 'Takriri Sükun Kanunu' 431929 tarihine kadar uzatıldı 7 MART -İstiklal Mahkemeleri kaldırılı 21 MART -1 ve 2 TBMM'ye katılanların emeklilikleri üe ilgili (995 sayı- sayılı) kanun kabul edildi 21 MART - Ankara'da Türk Ocağı'nm temeli atıldı 25 MART - Türkiye - Lehistan Şehbenderlik Antlaşması imzalandı 10 NİSAN - Binaların numaralandırılmasma ve sokakların adlandırılmasına dair (1003 sayılı) kanun kabul edildi 28 NİSAN - Ankara'da Türk Ocakları Kurultayı açıldı 4 MAYIS - Türkiye-İsviçre Ticaret Antlaşması (Kanun No 1119) imzalandı 21 MAYIS - Muamele Vergisi (1039 saydı) kanunu kabul edildi 25 MAYIS - Türkiye-Meksika Dostluk Antlaşması imzalandı 26 MAYIS - Muhasebe-i Umumiye Kanunu (1050 sayı) kabul edildi 28 MAYIS - Teşviki Sanayi Kanunu (1055 sayı) kabul edildi 28 MAYIS - Affedilmeyen "150'likler"in Türk vatandaşlığından çıkarılmasına dair (1064 sayılı) kanun kabul edildi 28 MAYIS - Türkiye Cumhuriyeti dahilinde bilumum mebani-i resnüye ve milliye üzerindeki tuğra ve methiyelerin kaldınîması hakkında (1057 saydı) kanun kabul edildi 29 MAYIS - İsmet (İnönü) Paşa tarafından Ankara-Kayseri demiryolu hizmete açıldı 31 MAYIS - Türkiye - Çekoslovakya Ticaret ve İkamet Antlaşması imzalandı 15 HAZİRAN - Türkiye - Brezilya Dostluk Antlaşması imzalandı 18 HAZİRAN - Hukuk Usulü Mahkemelerine ait (1086 sayılı) kanun yürürlüğe girdi 20 HAZİRAN - Ziraat ve Baytar Enstitüleriyle, yüksek okulların kurulmasına ve ziraat eğitiminin yemden düzenlenmesine dair (1109 sayılı) kanun kabul edildi 21 HAZİRAN - Mecburi Askerlik Kanunu kabul edildi 25 HAZİRAN - Yozgat ilinin adı TBMM'nce 'Bozok' olarak değiştirildi 25 HAZİRAN - Genel Müfettişlik hakkında (1164 saydı) kanun kabul edildi 1TEMMUZ - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Kurtuluş Savaşı'ndan sonra ilk defa İstanbul'a geldi (16 Mayıs 1919'da ayrılmıştı) 4 TEMMUZ - Gazi Mustafa Kemal, İsmet (İnönü), Kazım Özalp Paşalar ordudan ayrıldıar 11 TEMMUZ - Türkiye-Arnavutluk Konsolosluk Kanunu kabul edildi 16 TEMMUZ - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Bursa'da Başbakan İsmet Paşa de buluştu 17 AĞUSTOS - Çerkez Ethem'in kardeşi Reşit, Atina'dan İsmet (İnönü) Paşa'ya mektup gönderdi 27 AĞUSTOS - Sisam Adasi'ndan, Türkiye'ye karışıklık çıkarmak için sızan Haa Sami Çetesi kıskıvrak yakalandı 28 AĞUSTOS - Türkiye-Belçika-Lüksemburg Ticaret Antlaşması imzalandı 30 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa seçimle ilgili bildiri yayınladı 4 EYLÜL - 9 Eylül İzmir Sergisi açıldı (4-25 Eylül 1927) 7 EYLÜL - Lahey Mahkemesi 'Lotus' deniz kazası hakkındaki Türk tezini kabul etti 8 EYLÜL - Türkiye-Brezüya Dostluk Antlaşması imzalandı 8 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın ilk hastalığı Almanya'dan Prof Von Romberg ve Kraus davet edildi 9 EYLÜL - Samsun-Havza demiryolu hizmete açıldı 9 EYLÜL - İstanbul-Küçükpazar yangını (90 ev - dükkan yandı) 12 EYLÜL - İstanbul Savaşı tarahndan Yıldız Gazinosu kapatıldı 15 EYLÜL - Nüfus savunma hazırlık yapılması için Başbakan İsmet Paşa genelge yayınladı 26 EYLÜL - Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğine 'Mehmet Tevfik Bey' atandı 1 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa Bursa'ya geldi 10 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara'ya döndü 10 EKİM - Memurların maaşı ilk defa peşin olarak ödendi 15 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, CHP Büyük Kongresi'ni açtı: (Gazi Mustafa Kemal Paşa, görüşmelerden sonra tekrar söz alarak her gün 6 saat konuşmak suretiyle 6 gün, "36 saaf'te tarihî söylevlerim vermiştir 'Nutuk' adı altında çeşitli baskıları yapılan bu tarihî söy¬levde; 19 Mayıs 1919'dan başlayarak Kurtuluş Savaşı, bütün ayrıntıları ve kapalı yönleriyle gözlerimizin önüne serilmektedir 19 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, bütün mallarım Cumhuriyet Halk Partisi'ne bıraktı 28 EKİM - İlk nüfus sayımı: 13648270 (1935: 16158018, 1940: 17820950, 1945: 18790174, 1950: 20947188, 1955: 24064763,1960: 27754820,1965: 31391421,1970: 35666549) 30 EKİM - St Nazaire Firmasi'yla 'Yavuz' savaş gemisinin onarımı antiaşması Bahriye Vekili ihsan Bey arasında imzalandı l KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 3 defa Cumhurbaşkanı seçildikten sonra, TBMM'nin 3 dönem, l toplantı yılım açtı (O tarihte milletvekili sayışı 316'dır) 3 KASIM - İsmet Paşa Kabinesi; İçişlerine şükrü Kaya, Maliye'ye Saraçoğlu, Savunma'ya Abdülhalik (Renda) getirilerek kuruldu 4 KASIM - Ankara'da, Çankaya Caddesi üzerinde ve Müze önünde hey¬keltıraş Kanonika tarafmdan yapılan Atatürk heykeli törenle açıldı 5 KASIM - İsmet (İnönü) Paşa Kabinesi güven oyu aldı 6 KASIM - Smırlannuzdan sızan Hacı Sami Çetesi hakkında hüküm verildi 8 KASIM - İstanbul ve İzmir'de komünistlerin tutuklanmasına başlandı 18 KASIM - Ankara Telsizi hizmete açıldı 21 KASIM - Samsun - Amasya hattı hizmete açıldı 23 KASIM - Doğu Bölgesinde sıkıyönetim kaldınîdı 24 KASIM - Ankara'da; Taşhan'da (Ulus) heykeltıraş Kriepel tarafmdan yapılan 'Zafer Anın' törenle açıldı 27 KASIM - Güney Doğu'da 8 ili içine alan bir Genel Müfettişlik kuruldu Müfettişliğe İbrahim Tali atandı 17 ARALIK - 'Ceride-i resmiyye'; 763 sayıdan itibaren 'Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazete" adıyla yayınlanmaya başlandı 1927: 22-598 sayılan "Resmi Ceride" adıyla; 1927: 599-762 sayılan 'Türkiye Cumhuriyeti Resmi Ceride" adıyla yayınlanmıştı 24 ARALIK - Yavuz Savaş Gemisi'nin onanmı ile ilgili dedikodular üzerine İsmet Paşa'nm teklifi ile Bahriye Vekili ihsan Bey aleyhine TBMM, Araştırma Komisyonu kurdu 26 ARALIK - 'Marmara' Vapuru ile çarpışma sonunda 'Sevinç' adlı yolcu gemisi Mudanya açıklannda battı

04-19-2009	#6
KRDNZ	1928 1928 1 OCAK - Anadolu Demiryolu satan alındı 8 OCAK - Adliye Vekili Mahmut Esat (Bozkurt), Latin harfleri ile ilgili olarak Türk Ocağı'nda konuşma yaptı 15 OCAK - Kayseri-Sivas hattının devletçe yapılmasına karar verildi 16 OCAK - İktisat Vekaletmin kaldmiması hakkındaki (1198 sayılı) kanun kabul edildi 16 OCAK - İktisat Vekaletinin tekrar kurulmasma dair (1200 sayılı) kanun kabul edildi 26 OCAK - TBMM tarafmdan Bahriye Vekili İhsan Be/in dokunulmaz-lığının kaldırılmasma ve Yüce Divan'a sevkine karar verildi 29 OCAK - Hıristiyanlık propagandası yaptığı anlaşılan Bursa Amerikan Kız Koleji, Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı 31 OCAK - Türk Maarif Cemiyeti Türkiye Eğitim Demeği' kuruldu 3 ŞUBAT - İstanbul'da ilk 'Hutbe' Türkçe olarak yerine getirildi 4 ŞUBAT - Türkiye-İsveç Ticaret Antlaşması imzalandı 12 ŞUBAT - Türkiye-Macaristan Ticaret Antlaşması imzalandı 19 ŞUBAT - Yardımsevenler Demeği kuruldu 1 MART - Yüksek İktisat şürası, Başbakan İsmet Paşa tara&ndan açıldı 10 MART - TBMM, eski Ticaret Bakanı Ali Cenani Bey hakkında araştırılma yapılmasına karar verdi 12 MART - Türkiye-Estonya Ticaret Antlaşması (1307 sayı) imzalandı 18 MART - Eski Bahriye Vekili İhsan Bey, Yavuz-Havuz meselesi dolayısıyla vatana hıyanet suçu ile suçlandı 31 MART - İzmir (Torbalı) depremi 3 NİSAN - Milano'da Türkiye Dışişleri Bakam Dr Tevfik Rüştü Aras, İtalya Başbakam Musolini ile görüştü 5 NİSAN - Halk Partisi; Anayasa'da yapılacak değişiklikler ve laiklik ilkeleri üzerinde karara vardı 10 NİSAN - İsmet Paşa ve 120 arkadaşmın teklifi üzerine Anayasa'dan dini terimlerin kaldırılması hakkındaki (1222 sayılı) kanun kabul edildi Bu suretle laiklik esası yer aldı 11 NİSAN - Temyiz Mahkemesi Teşkilat Kanunu kabul edildi 14 NİSAN - TBMM; Ticaret Bakanı Ali Cenani Be/i Yüce Divan'a sevk etmeye karar verdi 14 NİSAN - Yargıtay Kuruluş Kanunu kabul edildi 16 NİSAN - Eski Bahriye Vekili İhsan Bey suçlu görülerek cezalandırıldı 17 NİSAN - Ankara'da 'Ankara Palas' Oteli hizmete açıldı 1 MAYIS - Sinop milletvekili Zeki, Dr Reşat'ın katili olarak gıyabında ölüme mahkum edildi 6 MAYIS - Sirkeci-Haydarpaşa arasında Feribot İşletilmesi hakkında (1232 sayılı) kanun kabul edildi 9 MAYIS - Ankara Numune Hastanesi'nin yapılmasına dair (1240 sayılı) kanun kabul edildi 14 MAYIS - Eski Ticaret Vekili Ali Cenani Bey, milletvekilliğim korumak suretiyle para cezasına mahkum edildi 19 MAYIS - İçişlerinde, 10 ilçenin kurulması hakkındaki (Borçka, İpsala, Dikili, Kartal, Beykoz, Silivri, Erdek, Ayvalık, Ladik, Dadye) kanun kabul edildi 20 MAYIS - Afgan Kralı Amanullah Han ve eşi Türkiye'yi resmen ziya¬ret etti (20-27 Mayıs 1928) (Memleketim Batı uygarhğma ulaştırmaya çalışmıştır Habibullah Han'm küçük oğludur Bu çalışmaları olumlu sonuç vermedi Taht¬tan uzaklaştırıldı Roma'da 1960 yılında öldü) 20 MAYIS -Uluslararası sayıların kabulü hakkında (1288 sayılı) kanun kabul edildi 23 MAYIS - Türk Vatandaşlığı Kanunu' (No 1312) kabul edildi 25 MAYIS - Türkiye-Afganistan Politik ve Ekonomik İşbirliği Antlaşması (No 1362) Ankara'da imzalandı 28 MAYIS - Türkiye-Almanya Konsolosluk Antlaşması imzalandı 28 MAYIS - Türkiye-Letonya Ticaret Antlaşması imzalandı 28 MAYIS - Van Gölünde, Vapur İşletilmesi hakkında (1347 sayılı) kanun kabul edildi 30 MAYIS - Türkiye-İtalya Tarafsızlık Antlaşması imzalandı 4 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Ankara'dan İstanbul'a geldi 6 HAZİRAN - Türkiye - Sovyetler Birliği Meralar Antlaşması imzalan¬dı 26 HAZİRAN - Latin alfabesinin Türkçe'ye uygulanmasının mümkün olup olmadığım incelemek üzere Ankara'da 'Latin Harfleri Komisyonu' toplandı 28 HAZİRAN - Millet Mektepleri hakkında Bakanlar Kurulu karan 1 TEMMUZ - Komünistlerin izmir'de yapılan mahkemesi son buldu 12 TEMMUZ - Kuraklık dolayısıyla Bakanlar Kurulu acil kararlar aldı 12 TEMMUZ - İstanbul Belediye Başkanı Muhiddin Üstündağ, İstanbul Vali Yardımcılı'ğına da atandı 15 TEMMUZ - Malatya Elektrik Santralı açıldı 17 TEMMUZ - Başbakan İsmet Paşa, Latin Harfleri Komisyonu'nun çalışmalarına katıldı 8 AĞUSTOS - İstanbul, Taksim'de 'Cumhuriyet Anıtı' törenle açıldı (1927 yılında İstanbul Belediyesinde 'Taksim Meydanı Abide Komisyo¬nu' kurulmuş ve çalışmalara başlamışta Heykelin ünlü İtalyan heykeltıraşı 'Pietro Kanonika'ya yaptırılması kararlaştırıldı 16500 İngiliz lirasına kabul etti Heykelin açılışında konuşan Komisyon Başkanı Hakkı şinasi Paşa, bu büyük anlamlı anıtı şöylece anlatmıştır: ' Bu şanlı kafile geçmişin kapısından çıkıyor O kapının ardında bin bir bela ve korkunç tehlikenin imtihanı var' Anıtı yapan Kanonika da eserim şöyle anlahyor: 'Anıtın düzeninde Türk Milleti'nin Gazi Mustafa Kemal Paşa ile birlikte yapmış olduğu savaşlardan ilham aldım Bu savaşa ve Gazi ile diğer arkadaşlarma ait hemen bütün fotoğrafları inceledim Anıtta görülen büyük kapının bir tarafı, Türkiye'yi Kurtuluş Savaşı sı¬rasında canlandırmaktadır Önde Gazi ve ardmda askerler bulun¬maktadır Gazi'nin sağ tarafında ayakları dibinde duran bir kadın vardır Bu kadın bir örtüye bürünmüştür Kucağında çocuğu ile bir¬likte titreyen bu kadına Gazi, 'Yağmur yağmasına rağmen niçin örtüyü üzerine almadığım' soruyor Kadın ise sükunetle örtüyü kaldırarak bombaları gösteriyor ve bunların ıslanmaması için yağmurda ıslandığım söylüyor Kapının öte tarafında da Cumhuriyet'in ilanı canlandırılmaktadır Burada önde Gazi, Cumhurbaşkanı kıyafetiyle, ardmda da Millî Mücadele'de kendisine en çok yardımı dokunmuş kimseler (İsmet Paşa ve Fevzi Çakmak) vardır Kapının iki tarafında da Türkiye'nin iki alayı-nı canlandıran birer asker ile bayrak vardır Üst kısminin bir yönünde ağlayan, öte yönünde gülen birer Türk çehresi vardır' 9 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın, Saraybumu'nda yazı dev-rimini müjdeleyen sözleri: 'Arkadaşlar! Güzel dilimizi ifade etmek için yeni Türk harflerim kabul ediyoruz Arkadaşlar! Bizim güzel, ahengi zengin lisanımız yeni Türk harfleriyle kendini gös¬terecektir Yüzyıllardan beri kafalanmızı demir çerçeve içinde bu¬lunduran, anlaşılmayan ve anlamadığımız işaretlerden kendimizi kurtarmak mecburiyetindeyiz lisanımızı muhakkak anlamak istiyoruz, bu yeni harflerle behemehal pek çabuk bir zamanda, mükemmel bir suretle anlayacağız Ben bu-' na eminim siz de emin olunuz Vatandaşlar! Yeni Türk harflerim çabuk öğreniniz Bütün millete, köylüye, çobanaT hamala, sandalcıya öğretiniz Bunu vatanperverlik vazifesi büiniz' Bu vazifeyi yaparken düşününüz ki bir milletin, bir içtimai hey'etin yüzde sekseni okuma yazma bilmez Bu ayıptır Bundan insan olan¬lar utanmak lazımdır Bu millet utanmak için yaratılmış bir millet değildir; iftihar etmek için yaratılmış ve iftiharla tarihim doldurmuş bir millettir Milletin yüzde sekseni okuma yazma bilmiyorsa hata bizlerde değildir Onlardır ki, Türk sedyesin! anlamayarak birtakım zincirlerle kafalarınızı sarmışlardır Hataları düzelteceğiz' 11 AĞUSTOS - İbrahim Necmi Dümen, İstanbul Dolmabahçe Sarayı'nda Latin harfleriyle ilk dersi verdi 23 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa Tekirdağ'ı ziyaret etti Memurları Türk harHerinden imtihan etti 25 AĞUSTOS - IV Muallimler Birliği Kongresi'nde Ankara öğretmenleri, yeni Türk harflerim öğreteceklerine dair and içtiler 29 AĞUSTOS - İsmet Paşa, Dolmabahçe Sarayı'nda, Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın yanında 'Latin Harfleri' ile ilgili basın toplanhsı yaptı Okuma savaşı açılacağım duyurdu 4 EYLÜL - İkinci İzmir Sergisi açıldı (4-20 Eylül 1928) 14 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, yeni Türk harfleriyle ilgili yurt gezisine çıktı (14-21 Eylül) İstanbul'dan ayrıldı 16 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa Samsun'da 16 EYLÜL - Ankara'da; Maarif Vekaleti'nde yeni harflerle ilgili müste¬şarlar toplantısı yapıldı 18 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Amasya'da 19 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Sivas'ta 20 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Kayseri'de 21 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Ankara'ya döndü 26 EYLÜL - Türk Dili Sözlüğü'nü hazırlamak için ön komisyon kuruldu 29 EYLÜL - Yeni Türk Harfleri Marşı yayınlandı 4 EKİM - Kalecik dolaylannda deprem 14 EKİM - Ankara Ziraat Enstitüsü'nün temeli atıldı 15 EKİM - Bayındırlık Bakam Behiç Beyin yerine Recep (Peker) getirildi 31 EKİM - CHP grup toplantısında 'Latin Harfleri' konusunda karara varıldı l KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin 3 Dönem 2 Toplanma yılım açtı: Efendiler! Türk Harflerinin kabulü ile hepimize, bu memleketin bütün vatanım se¬ven yetişkin evlatlarına, mühim bir vazife teveccüh ediyor Bu vazi¬fe, milletimizin kamilen okuyup yazmak için gösterdiği şevk ve aşka bilfiil hizmet ve yardım etmektir Türk Milleti'ne kolay bir okuma -yazma anahtarı vermek lazımdır' 1 KASIM - Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki (1353 sayılı) kanun kabul edildi 8 KASIM - İsmet Paşa Kabinesi oy birliğiyle güven aldı 11 KASIM - İlmî terimler için 15 üyeli 'Türk Dili Kurumu' kuruldu 11 KASIM - Millet Mektepleri Teşkilat Talimatnamesi hakkında (7284 saydı) Bakanlar Kurulu karan 12 KASIM - İstanbul'da devlet memurları, yeni Türk harflerinden imtihan edildi (12-30 Kasım 1928) 24 KASIM - Millet mekteplerinin teşkilatlandınîmasına başlanıldı 1ARALIK - Gazete ve sokak levhalannm yeni harflerle yazılması mecburiyeti kabul edildi 1ARALIK - İstanbul'da bulunan elçilikler Ankara'ya taşınmaya başladı 1 ARALIK - İkinci İktisat şürası toplandı (1-14 Aralık 1928) 2 ARALIK - General Kazım (Orbay) Paşa başkanlığında, Türk Askeri Öğretim Komisyonu Afganistan'ın başkenti Kabil'e vardı 9 ARALIK - Türkiye-İsviçre Uzlaşma Antlaşması imzalandı 10 ARALIK - Soyadı Komisyonu toplandı 10 ARALIK - Anadolu hattının satın ahnmasına dair Antlaşma, Ankara'da (1375-1377) sayı imzalandı 31 ARALIK - Haydarpaşa-Eskişehir-Konya ve Yenice-Mersin demiryolu satın alındı

04-19-2009	#7
KRDNZ	1929 1929 1 OCAK - Türk harflerinin öğretilmesini sağlayacak 'Millet Mektepleri' yurdun her tarafında açıldı Bu okullar 1936 yuma kadar sürdürüldü 1OCAK - Maarif Vekili, devrim kişilerinden Mustafa Necati Bey (Doğ:1894) öldü 4 OCAK - Türkiye-Uruguay Dostluk Antlaşması (No 1536) imzalandı 5 OCAK - Türkiye-Macaristan Tarafsızlık ve Adli Antlaşması (No 1417) imzalandı 5 OCAK - Anadolu, Bağdat, Adana-Mersin demiryollarının ve Haydar¬paşa Limanı'nm satın alınması (No 1375-77) kanunlaştı ; 6 OCAK - Latin harflerine karşı Sivas'ta bir hareket olduğuna dair yan-1 lış bir haberin İstanbul basınında yer almaşı, sert tepkilerin doğması- na sebep oldu 8 OCAK - Ankara'dan başka şehirlerin, telefon tesisatı kanunu (No44 1379) kabul edildi 9 OCAK - İstanbul iline bağlı turistik Yalova'nın ilçe haline getirilmesi hakkındaki kanun (No 1533) kabul edildi 11 OCAK - şair Abdülhak Hamit Tarhan (1851-1937) açık bulunan İstanbul milletvekilliğine seçildi 21 OCAK - İstanbul Kurtuluş'ta (Eski Tatavla) büyük yangın 27 OCAK- Millet Mektepleri açıldıAynı gün Anadolu demiryolu hattı ile Haydarpaşa Limanı millileştirildi 11 ŞUBAT - Alınan Emden Savaş Genüsi İstanbul Limanı'm ziyaret etti (11-16 şubat 1929) 12 ŞUBAT - Troçki İstanbul'a geldi 17 ŞUBAT - Başbakan İsmet Paşa, 'İlmî Istılahlar Encümeni'nde öztürkçe konuşma yaptı 27 ŞUBAT - İsmet Paşa tarafından vekaleten idare edilen Millî Eğitim Bakanhğı'na, Vasıf (Çınar) atandı 28 ŞUBAT - Şişli'de Gazi Mustafa Kemal'in Kurtuluş Savaşı hazırlıklarım yaphğı evin, müze haline getirilmesi için bir komisyon kuruldu 3 MART - İstanbul'da Ta Hronika' adlı gazetede Türk aleyhtarı yazıların yayınlanması üzerine gazete idarehanesi, yüksek öğrenim genç¬leri tarafından tahrip edildi 6 MART - Türkiye-Bulgaristan Tarafsızlık Antlaşmağı imzalandı 23 MART - Alınan Reisicumhuru Hindenburg, Türkiye Dışişleri Bakam Tevfik Rüştü (Aras)'ı kabul etti 24 MART - İcra ve İflas Kanunu (no 1424-1425) kabul edildi 25 MART - Kağıt para sayışırım 158 milyon lira olarak tespiti hakkındaki (1408 sayılı) kanun kabul edildi 27 MART - İtalyan Kralı Victor Emmanuel U, Türkiye Dışişleri Bakam Dr Tevfik Rüştü (Aras)'ı kabul etti l NİSAN - Türk Askerî Komisyonu Afganistan'dan geri çağrıldı 4 NİSAN - Yerli Mallar Haftası ilan edildi 7 NİSAN - Maarif Vekili Vasıf (Çınar) istifa etti 11 NİSAN - Bursa'da sürdürülen hıyaneti vataniye da vasinin ikind kararı açıklandı 4 ölüm cezası verildi 23 NİSAN - İlk defa 'Çocuk Bayramı ve Haftası' uygulandı 6 MAYIS - Subayların evlenebilecekleri yaşla ilgili '25 yaş' (1434 saydı) kanun kabul edildi 16 MAYIS - Türkiye-Almanya Hakem ve Uzlaşma Antlaşması imzaladı 18 MAYIS - Şebinkarahisar ve Suşehri'nde deprem 28 MAYIS - Türkiye-Almanya Karşılıklı Himaye Antlaşması imzalandı 1 HAZİRAN - Ziraî Kredi Kooperatifleri Kanunu kabul edildi 2 HAZİRAN-Muş ili kuruldu, 8 HAZİRAN - Millî Sanayi Korunma Kanunu kabul edildi 11 HAZİRAN - Türkiye-Romen Ticaret, İkamet ve Seyrüsefer Antlaşması imzalandı 13 HAZİRAN - Türkiye-Felemenk Ticaret Antlaşması imzalandı 1 TEMMUZ - Ankara-İstanbul Şehirlerarası telefon konuşması başladı 5 TEMMUZ - Mersin-Adana demiryolları Devlet Demiryollarına devredildi 17 TEMMUZ - İzmir Ceza Mahkemesi; Dr Hikmet (Kıvılcımlı) ve arka- " arkadaşları komünistlik propagandasından dolayı 4 yıl hapse mahkum borçi,etti Kamı 3 AĞUSTOS - Türkiye-Hicaz-Necid arasmda 'Mekke Dostluk Antlaşma- ve hesı' (No 1621) imzalandı, 5 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa İstanbul'a geldi 11 AĞUSTOS - Türk Yerli Mallar Sergisi İstanbul'da Galatasaray Use- kili V si'nde açıldı (11-25 Ağustos 1929) 12 AĞUSTOS - Türkiye-Füüandiya Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşması imzalandı 14 AĞUSTOS - Eskişehir Temyiz Mahkemesi 20 komüniste, 7 yıl ağır leri'nhapis cezası verdi 29 AĞUSTOS - Türk-Fransız Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşması Ankara'da imzalandı 1 EYLÜL - İlk ve orta öğretim okulları ders cetvellerinden 'Arapça' ve 'Farsça' dersleri kaldırıldı Emil 4 EYLÜL - İcra ve İflas Kanunu yürürlüğe girdi 6 EYLÜL - Türkiye-İtalya Konsolosluk Antlaşması imzalandı 9 EYLÜL - Fevzi Paşa demiryolu hizmete açıldı 9 EYLÜL - İzmir'de Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın emirleriyle '9 Eylül Yerli Mallar Sergisi' açıldı Kara! 17 EYLÜL - Ankara'da 3 Tıp Kongresi açıldı (17-19 Eylül 1929) 27 EYLÜL - Türkiye-İsveç Ticaret Antlaşması (No 1671) imzalandı 1 EKİM - Türk-Amerikan Ticaret Antlaşması (No 1584) imzalandı, landı 1 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara'ya döndü, 8 EKİM - Yüksek okullarda Fransızca'dan ayn ikinci bir yabancı dil okutulması kabul edildi 11 EKİM - Yavuz savaş gemisinin onaniması son buldu ve Türk Deniz Kuvvetleri'ne katıldı, 14 EKİM - İngiliz Deniz Kuvvetleri'nin 'Queen Elisabeth' savaş gemisi İstanbul Limani'nı ziyaret etü Gazi Mustafa Kemal Paşa, Amiral Fi-eid'i kabul etti 17 EKİM - Türkiye-Sovyetler Birliği arasmda Karadeniz Deniz Süahlan-nin Smırlandınîması Antlaşması imzalandı 25 EKİM - İstanbul-Berlin ilk hava postası başladı 25 EKİM - Osmanlı Ceza Kanunu yürürlükten kalktı 30 EKİM - İstanbul'da 'Askerî Müze' hizmete girdi 1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nm 3 Dönem, 3 Toplanma yılım açtı: " Maliyemiz, çetin bir seneyi muvaffakiyetle geçirmektedir Dış borçların ödenmesi, Anadolu Hattı taksitlerinin ödenmesi ve Teadül Kanunu'nun tatbiki malî bünyenin sağlandığı ve bütçemizin hakiki ve hesaplı olması sayesinde başarılmıştır' 1 KASIM - Millet Mektepleri ikinci yıl faaliyetine hızla başladı 7 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara'da, eski İtalya Maliye Vekili Volpi'yi kabul etti 9 KASIM - İsmet Paşa Kabinesi güven oyu aldı 12 KASIM - Kayseri-Gemerek Demiryolu hizmete açıldı 13 KASIM - Kurtuluş Savaşı'ndan sonra ilk defa Fransız Deniz Kuvvetleri'nden 'Edgar Quinet' zırhlısı İstanbul'a geldi 23 KASIM - Bursa'da, tekkelerde ayin yapanlar tutuklandı 25 KASIM - Ankara'da Ziraat Bankası binası hizmete açıldı 26 KASIM - Türkiye-Sovyet Rusya Geçiri Ticaret Antlaşması imzalandı 30 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa; Alman tarih ve biyografi yazan Emil Ludwig (1881-1948)'i kabul etti 2 ARALIK - Yalova ilçe oldu 8 ARALIK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Yalova'ya geldi (8-15-121929) 13 ARALIK - Ankara'da 'Müh* İktisat ve Tasarruf Birliği' kuruldu 16 ARALIK - Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara'da Sovyet Devlet adamı Karahan'ı kabul etti 21 ARALIK - Türk-İrlanda Geçiri Ticaret Antlaşması imzalandı 23 ARALIK - Türkiye-Bulgaristan Suçluların ladesi Antlaşması imzalandı

04-19-2009	#8
KRDNZ	1930 1930 30 OCAK - Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyeti (Ulusal Ekonomi ve Artırma Kurumu) kuruldu 1 ŞUBAT - istatistik Umum Müdürlüğü kuruldu 3 ŞUBAT - Türkiye-Fransa Hakem, Dostluk ve Uzlaşma Antlaşması imzalandı 3 NİSAN - 'Belediyeler Kanunu' (No 1580) kabul edildi (Bu kanunla kadmlara seçme ve seçilme hakkı tanınmaktadır 28 NİSAN - Türkiye-îspanya Uzlaşma, Adlî Tesviye ve Hakem Antlaşması imzalandı 4 MAYIS - İpekiş kuruldu 19 MAYIS - içişleri Bakanlığı Kuruluş Kanunu kabul edildi 21 MAYIS - Türkiye-Macaristan Ticaret Antlaşması imzalandı 22 MAYIS - Mustafa Kemal Paşa'ya altından 'Alfabe' verildi (Bu altın plaka halen Anıt-Kabir'deki müzede bulunmaktadır 27 MAYIS - Türkiye-Bulgaristan Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşması Ankara'da imzalandı 31 MAYIS - Türkiye-Danimarka İkamet, Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşmaşı Ankara'da imzalandı 7 HAZİRAN - Türkiye-Almanya Seyrüsefer Antlaşması imzalandı 10 HAZİRAN - Türkiye-Yunanistan Ahali Mübadelesi Antlaşması imzalandı 11 HAZİRAN - Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanunu (No1715) kabul edildi 14 HAZİRAN-Askerî Yargıtay kuruldu 21 HAZİRAN - Türkiye Ormancılar Cemiyeti kuruldu 22 HAZİRAN - Jandarma Genel Komutanlığı Kuruluş Kanunu kabul edildi 22 HAZİRAN - Türkiye-Avusturya Hukuk ve Ticaret Antlaşması imzalandı 12 AĞUSTOS - 'Serbest Cumhuriyet Fırkası' kuruldu Kurucusu: Fethi, (Okyar) 22 AĞUSTOS - Türkiye-Çekoslovakya Suçluların ladesi ve Adlî Müzaharet Antlaşması imzalandı, 30 AĞUSTOS - Ankara-Kayseri demiryolu Sivas'a ulaşh Yolu İsmet Paşa hizmete açta 1 EYLÜL - İstanbul Vilayetme bağlı olarak; Fatih, Eminönü, Kadıköy,Beşiktaş ilçeleri kuruldu 1 EYLÜL - Bursa vilayetine bağlı İznik ilçesi kuruldu 3 EYLÜL - Türkiye-Almanya Suçluların İadesi Antlaşması Berlin'de İmzalandı 17 EYLÜL - Türkiye-Litvanya Dostluk Antlaşması imzalandı 18 EYLÜL - Türkiye-Romanya Mezarlıkları Muhafaza Antlaşması imzalandı 25 EYLÜL - İsmet Paşa (İnönü) Başbakanlıktan istifa etti 26 EYLÜL - Adana'da 'Ahali Cumhuriyet Fırkası' kuruldu Kurucusu:Abdülkadir Kameli Öğütçü 27 EYLÜL - İsmet (İnönü) Paşa, kabineyi yeniden kurdu 29 EYLÜL - Edirne'de Türk Cumhuriyet Amele ve Çiftçi Fırkası' kurulması teşebbüsüne izin verilmedi 10 EKİM - Türkiye-Japonya Ticaret Antlaşması Ankara'da imzalandı 30 EKİM - Türkiye-Yunanistan Dostluk ve Ticaret Antlaşması Ankara'da imzalandı l KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 3 Dönem, 4 Toplanma yılı açta 'Büyük Millet Meclisi'nin Muhterem Azası! Geçen yılımız, mühim hadiselerle doludur Senelerden beri hariçte beslenen fesat ve tecavüz emelleri, bu sene şark vilayetlerimizde, va-tandaşlanmızın huzurunu bozan vakalara sebep oldu Geçen hadi¬seler, cumhuriyetin kuvvetini, bir daha göstermiştir Efendiler! Geçen senenin mühim hadiselerinden biri de Sivas'a şimendiferin ulaşmasıdır' 17 KASIM - Serbest Cumhuriyet Fırkası, kendi kendisini feshetti 13 ARALIK - Türkiye-İsviçre Ticaret ve İkamet Antlaşması Ankara'da imzalandı 21 ARALIK - 'Ahali Cumhuriyet Fırkası' feshedildi 23 ARALIK - Menemen Olayı, Nakşibendi tarikatına bağlı Derviş Meh¬met ve kendisine katılan birkaç kişinin Menemen'de bir gericilik ola-yma sebep olmaları Kazada yedek subaylığım yapan ilkokul öğretmeni Mustafa Fehmi Kubilay (1906-1930)'m bir manga askerle gericilerin üzerine yürümesi Derviş Mehmet'in Kubilay'in gövdesinden ayırdığı başım bir mızrağa takarak canavarlığım daha da artırması olayı Bu menfur olayda, Hasan ve Şevki adlarmda bekçilerimiz de şehit olmuşlardır Bugün Menemen'de üç şehidin adım taşıyan bir anıt vardır (Orgeneral) Mustafa Muğlalı başkanhğında kurulan özel bir mahkeme, suçluları ölüme mahkum etmiştir

04-19-2009	#9
KRDNZ	1931 1931 17 OCAK - Türkiye-Çekoslovakya Ticaret Antlaşması imzalandı 30 OCAK - Gümrük ve Tekel Bakanlığı kuruldu 16 MART - Turkiye-Norveç İkamet, Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşması imzalandı 17 MART - Türkiye-Çekoslovakya Uzlaşma Hakem ve Adlî Tevsiye Antlaşması imzalandı 23 MART - Türkiye'de ilk tahsillerim okulda yapacak Türk vatandaşı çocukların Türk okullanna girmelerine dair (1778 saydı) kanun ka¬bul edildi 26 MART - Ölçüler Kanunu kabul edüdi (No 1782) 8 NİSAN - Türkiye-Belçika Uzlaşma, Hakem ve Adlî Tesviye Antlaşma¬sı imzalandı 15 NİSAN - Türk Tarih Kurumu kuruldu (İlk adı: Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti) 23 NİSAN - Fevzi Paşa-Malatya demiryolu hattı işletmeye açıldı 4 MAYIS - Milletvekilleri seçimi yapıldı 5 MAYIS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 3 defa Cumhurbaşkanlığına seçildi İsmet (İnönü) Paşa, yeniden kabineyi kurmakla görevlendirüdi 10 MAYIS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, CHP 3 Büyük Kongresi'ni açtı: 'Efendiler! Birinci umumî kongremiz bundan on iki sene evvel Sivas'ta, bir mektep dershanesinde yapılmıştı Gelen murahhaslar türlü takipler altında, bir çok müşküllerle karşılaşmışlardı Müzakerelerimiz dahi¬lî ve haricî düşmanların süngü ve idam tehditleri altında' 1 HAZİRAN - Mudanya-Bursa demiryolu satın alındı 27 TEMMUZ - Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı kuruldu 30 TEMMUZ - Türkiye-Belçika İkamet Antlaşması imzalandı 5 AĞUSTOS - İstanbul-Teşvikiye yangını (74 ev, 7 dükkan yandı) 29 AĞUSTOS - Türkiye-Polonya İkamet Antlaşması Ankara'da imzalandı 29 AĞUSTOS - Türkiye-Polonya Ticaret ve Seyrüsefer Antlaşması Ankara'da imzalandı 1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin 4 Dönem, 1 Toplanma yılını açtı 29 ARALIK - Gümrük ve İnhisarlar Bakanlığı Kanunu (1909 sayılı) kabul edildi, 30 ARALIK - Tanm Bakanlığı kuruldu

04-19-2009	#10
KRDNZ	1932 1932 15 OCAK - Samsun'a heykeltıraş Krippel tarafmdan yapılan 'Atatürk Heykeli' açıldı 17 OCAK - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Korgeneral Ahmet Derviş (doğ: 1884) Paşa öldü 22 OCAK - İstanbul'da Yerebatan Camü'nde ilk defa Hafız Yaşar (Okur) tarafmdan Türkçe Kur'an okundu 23 OCAK - Türkiye-İran Uzlaşma, Adlî Tesviye ve Hakem Antlaşması imzalandı 18 ŞUBAT - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Korgeneral Nurettin (doğ: 1873) Paşa öldü 19 ŞUBAT - Türkiye-îsveç Uzlaşma, Adlî Tesviye ve Hakem Antlaşması imzalandı 19 ŞUBAT - Halkevleri kuruldu (8 Ağustos 1951 tarih ve 5830 sayılı kanun ile kapatıldı) 8 MART - Türkiye-Danimarka Uzlaşma, Adlî Tesviye ve Hakem Antlaşması imzalandı 14 NİSAN - Türkiye-Yugoslavya Afyon Antlaşması imzalandı 16 NİSAN - Türkiye-Hollanda Uzlaşma, Adlî Tesviye ve Hakem Antlaşması imzalandı 23 NİSAN - Kütahya-Balıkesir demiryolu hattı işletmeye açıldı 29 MAYIS - Türkiye-Macaristan iadei mücrimin antlaşması imzalandı 12 HAZİRAN - Hicaz Naibi Emir Faysal Türkiye'yi ziyaret etü 28 HAZİRAN - Solhan (Hakkari) üçesi kuruldu 9 TEMMUZ - Türkiye, Milletler Cemiyetine katıldı 12 TEMMUZ - Türk Dil Kurumu kuruldu 11 Temmuz 1932 akşamı, Türk Tarih Kurumu Kurultayı'nm sona erdiği saatlerde Mustafa Kemal Paşa: ' - Dil işlerim de düşünmek zamanı gelmiştir' diyerek, yürünecek yolu çizmiştir Türk dilinin, kendi benliğine, aslındaki güzellik ve zenginliğine kavuşması için bütün devlet teşkilabmızın, dikkatli, alakalı olmasını isteriz! 18 TEMMUZ - Ezanın Türkçe okunmağı Diyanet İşleri Başkanlığınca ü-gilere duyuruldu ve başlandı TÜRKÇE EZAN Tanrı uludur şüphesiz bilirim, bildiririm Tann'dan başka yoktur tapacak şüphesiz bilirim, bildiririm Taru"mm elçisidir Muhammed Haydin namaza, Haydin felaha Namaz uykudan hayırlıdır Tann uludur, Tanrıdan başka yoktur tapacak 18 TEMMUZ - Türkiye Milletler Cemiyetine girdi 27 TEMMUZ - İzmir'de Atatürk Anıtı, İsmet (İnönü) Paça tarafından aaldı 1 AĞUSTOS - Türkiye Güzeli Keriman Halis Dünya Güzeli seçildi 26 EYLÜL - Birinci Türk Dil Kurultayı Dofanabahçe Sarayı'nda toplandı 27 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Amerika Birleşik Devletleri'nin ünlü komutanı, İkinci Dünya Savaşı'nda Uzak Şark'ta Japonlan dize getiren beş yıldızlı General MC Arthur'u kabul etti (Konuşma 1951'de açıklandı Gazi bu konuşmada; yeni bir dünya savaşının yakın olduğuna, bu savaşta Amerika' nin tarafsız kalamayacağına, italya Başbakanı Mussolini'nin durumunu koruyamayacağma ve izlediği politikanın sonunda bütün müstemlekelerinin elinden gideceğine, savaş sonrası Bolşevik tehlikesinin artacağma işaret etmistir) 1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin 4 Dönem, 2 toplanma yılım açtı: 'Aziz arkadaşlarım! 'Beynelmilel siyasî ve iktisadî buhranlardan, beşeriyetin duymakta olduğu sıkıntı ve acı devam etmektedir Siyasî buhranın mahiyeti, Silahlan Bırakma Konferansınm müşküllerinde hulasa olarak müşahede edilebilir, İktisadî buhran ise, milletler arasında mübadelenin azalması ve daralması şeklinde sahasını genişletmiş ve tesirim artırmıştır, Bizim kanatimizce beynelmilel siyasî emniyetin inkişafı için, ilk ve en mühim şart, milletlerin hiç olmazsa sulhu muhafaza fikrinde, samimî olarak birleşmesidir 5 KASIM - Türkiye-îran dostluk antlaşması imzalandı 1 ARALIK - Demiryolu Malatya'ya ulaştı 15 ARALIK - Samsun-Sivas demiryolu hizmete açıldı

04-19-2009	#11
KRDNZ	1933 1933 1 OCAK - Ölçüler Kanunu uygulanmaya başladı - 8 OCAK - Birinci beş yıllık plan kabul edildi 16 OCAK - Türkiye-Norveç uzlaşma, adlî tesviye ve hakem antlaşması imzalandı 1 ŞUBAT - Bursa'da Türkçe ezanı protesto eden gericilerin kısa süren gösterişi dağıldı 6 ŞUBAT - Gazi Mustafa Kemal Paşa Bursa'da, Bursalılara seslendi: 'Konunun kesin nedeni din değildir Kesin olarak bilinmelidir ki, Türk milletinin millî dili ve millî benliği bütün hayatmda hakim ve esas olacaktır' (Bu önemli konuşma 'Bursa Nutku' olarak adlandırılacaktır) 15 NİSAN - Samsun-Çarşamba demiryolu satın alındı 22 NİSAN - Türkiye ile Osmanlı Düyunu Umumiye Hamilleri arasında antlaşma imzalandı (No 2234) Bu surede Osmanlı borçlaruun tasfiyesi sağlandı 27 NİSAN - Adana-Fevzi Paşa demiryolu hizmete açıldı 5 MAYIS - Atina'da (Türk-Elen Ticaret Odası) kuruldu 8 MAYIS - Türkiye-Yunanistan Ticaret Antlaşması imzalandı 16 MAYIS - Cumhurbaşkanlığı Dairesi Kanunu kabul edildi 20 MAYIS - Başvekalet Teşkilat ve Vazife Kanunu kabul edildi 20 MAYIS - 'Hava Yolları Devlet İşletmesi İdaresi' kuruldu 23 MAYIS - PTT Genel Müdürlüğü kuruldu 31 MAYIS - İstanbul Darülfünun'un ilgasına ve Maarif vekaletince yeni bir üniversite kurulmasına dair (2252 saydı) kanun kabul edildi 1 HAZİRAN - Türkiye-İsviçre İadei Mücrimin Antlaşması imzalandı 3 HAZİRAN - Sümerbank Kanunu kabul edildi 8 HAZİRAN - Halk Bankası ve Halk Sandıkları Kanunu kabul edildi 8 HAZİRAN - Ankara Halk Sandığı hizmete girdi 11 HAZİRAN - Cumhuriyet haninin Onuncu Yıldönümünü Kutlama Kanunu (No 2305) kabul edildi 18 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Hazretleri'nm Medeni Kanun'un 452 maddesine göre olan tasarruflannın mahfuz hisseler hakkında ki hüknumden müstesna olduğuna dair (2307 saydı) kanun kabul edildi 18 HAZİRAN - İzmir Rıhtım şirketi satan alındı (No 2309) 24 HAZİRAN - iller Bankası Kanunu kabul edildi 29 HAZİRAN - Sivas-Erzurum demiryolu hizmete açıldı 1 TEMMUZ - Deniz Yolları İşletmesi kuruldu 1 AĞUSTOS - İstanbul Darülfünun'un yerini 'Üniversite' aldı 2 EYLÜL - Ulukışla-Kayseri demiryolu hizmete açıldı 9 EYLÜL - İzmir Fuarı'mn kuruluşuna bir başlangıç olan '9 Eylül Panayırı' o tarihte Genelkurmay Başkanı olan Mareşal Fevzi Çakmak tarafından açıldı 14 EYLÜL - Türkiye-Yunanistan Samimî Antlaşma Misakı imzalandı 4 EKİM - Yugoslav Kralı Aleksandr Türkiye'yi ziyaret etti 6 EKİM - Turhal'da Türkiye'nin 4 şeker fabrikasının temeli atıldı 17 EKİM - Türkiye - Romanya Dostluk, Saldırmazlık Hakem ve Uzlaşma Antlaşması imzalandı 26 EKİM - Genel Af kabul edildi 29 EKİM - Cumhuriyetimizin 10 Yıldönümü büyük törenlerle yurdun dört bir köşesinde içten gelen sevgi gösterileriyle kutlandı Gazi Mustafa Kemal Paşa'mn Onuncu Yıl Nutku; Türk Milleti! Kurtuluş Savaşı'na başladığımızın 15'inci yılındayız Bugün Cumhuriyetimizin Onuncu yılım doldurduğu en büyük bayramdır Kutlu olsun! Bu anda Büyük Türk Milleti'nin bir ferdi olarak, bu kutlu güne ka¬vuşmanın en derin sevinci ve heyecanı içindeyim Yurttaşlarım' Az zamanda çok ve büyük işler yaptık Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk kahramanlığı ve yüksek Türk kültürü olan TÜRKİYE CUMHURİYETİ'dir Bundaki muvaffakiyeti Türk Milleti'nin ve onun değerli Ordusunun bir ve beraber olarak azimkarane yürümesine borçluyuz Fakat yaptıklanmızı asla kafi göremeyiz Çünkü daha çok ve daha büyük işler yapmak mecburiyetindeyiz Yurdumuzu dünyanın en ma¬mur ve en medenî memleketleri seviyesine çıkaracağız Milletimizi en geniş refah, vasıta ve kaynaklanna sahip kılacağız Millî kültürümüzü muasır medeniyet seviyesinin üstüne çıkaracağız Bunun için bizce zaman ölçüşü geçmiş asırların gevşeüci zihniyetine göre değil, asnimzin sur'at ve hareket mefhumuna göre düşünülmelidir Geçen zamana nisbetle, daha çok çalışacağız Daha az zamanda, daha büyük 41er başaracağız Bunda da muvaffak olacağımıza şüphem yoktur Çünkü, Türk Milleti'nin karakteri yüksektir Türk Milleti güçlükleri yenmesini bilmiştir Ve çünkü, Türk Milleti'nin yürümekte oldu¬ğu terakki ve medeniyet yolunda, elinde ve karaşında tuttuğu meşale, müspet ilimdir Şunu da ehemmiyetle tebarüz ettirmeliyim ki, yüksek bir insan cemiyeti olan Türk Milleti'nin tarihî bir vasfı da, güzel sanatlan sevmek de onda yükselmektedir Bunun içindir ki, Milletimizin yüksek karakterini, yorulmaz ve çalışkanlığım, fıtrî zekasmı, ilme bağlılığım, güzel sanatlara sevgisini, miUî birlik duygusunu mütemadiyen ve her türlü vasıta ve tedbirlerle besleyerek inkişaf ettirmek millî ülkümüzdür Türk Milleti'ne çok yaraşan bu ülkü, onun, bütün beşeriyete hakiki huzurun temini yolunda, kendisine düşen medenî vazifeyi yapmakta, muvaffak kılacaktır Büyük Türk Milleti, on beş yıldan beri, giriştiğimiz işlerde muvaffakiyet vaat eden çok sözlerimi işittin Bahtiyarım ki, bu sözlerimin, hiç birinde Milletinim, hakkımdaki itimadım sarsacak bir isabetsizliğe uğramadım Bugün, ayni inan ve katiyetle söylüyorum ki, millî ülküye, tam bir bütünlükle yürümekte olan Türk Milletinin Büyük Millet olduğunu bütün medenî alem, az zamanda, bir kere daha tanıyacaktır Asla şüphem yoktur ki, Türklüğün unutulmuş büyük medenî vasfı ve büyük medenî kabiliyeti bundan sonraki inkişafı ile atin'in yüksek medeniyet ufkundan yeni bir güneş gibi doğacaktır Türk Milleti! Ebediyete akıp giden her on senede, bu büyük millet bayramım daha büyük şereflerle, saadetlerle huzur ve refah içinde kutlamanı gönülden dilerim Ne mutlu Türküm diyene!' Cumhuriyetimizin 10 yıldönümünü dile getiren bir de 'Onuncu Yıl Marşı' vardı Faruk Nafiz Çamübel ve Behçet Kemal Çağlar tarafından müştereken yazılan bu marş, üç gün bayram, ardmdan gelen günler, haftalar ve yıllar devamlı söylendi Bu marşı bilmeyen, öğrenmeyen, haykırmayan Bir tek Türk vatandaşı kalmadı, 'Onuncu Yıl Marşı' ölümsüz bir marşti Öldü zannedilen bir "Hasta Adam"dan nasıl dipdiri güçlü bir Türkiye Cumhuriyeti' nin doğduğunu haykırıyordu dünyaya ONUNCU YIL MARŞI Çıktık açık alınla on yılda her savaştan; On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan, Başta bütün dünyanın saydığı başkumandan! Demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi; Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde, Türk ileri, Bir hızda kötülüğü geriliği boğarız, Karanlığın üstüne güneş gibi doğarız, Türküz, bütün başlardan üstün olan başlarız; Tarihten önce vardık, tarihten sonra varız Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi; " Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri Çizerek kanımızla öz yurdun haritasını, Dindirdik memleketin yıllar süren yasım; Bütünledik her yönden İstiklal kavgasını Bütün dünya öğrendi Türklüğü saymasını! Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi; Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri Örnektir milletlere açtığımız yeni iz; İmtiyazsız, sınıfsız, kaynaşmış bir kitleyiz: Uyduk görüşte bilgi, gidişte ülküye biz Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz Türküz: Cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi; Türk'e durmak yaraşmaz, Türk önde Türk ileri 1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin 4 Dönem, 3 Toplanma yılım açtı: : 'Büyük Millet Meclisi'nin Muhterem azası!; Bu sene Cumhuriyetin Onuncu yılım kutlamakla bahtiyar olduk, Milletimizin gösterdiği taşkın sevinçler, gönüllerimizi iftiharla doldurdu Geçen on sene gelecek devirler için, bir başlangıçtan başka bir şey değildir' 5 KASIM - Eskişehir Seker Fabrikası hizmete girdi 7 KASIM - Turhal Şeker Fabrikasrnın temeli atıldı 3 ARALIK - Milli Eğitim Bakanlığı 'İnkılap Tarihi'nin liselerin her sını-fında okutulmasına karar verdi

04-19-2009	#12
KRDNZ	1934 1934 21 OCAK - Türkiye-Sovyetler Birliği Kredi Antlaşması imzalandı 29 OCAK -Uluslararası bir festivale katılan ilk Türk filmi "Leblebici Horhor Ağa"nın çekimi bitti Muhsin Ertuğrul'un yönettiği, senaryosu "Mümtaz Osman" takma adıyla Nazım Hikmet tarafından yazılan film, aynı yıl 2 Venedik Film Festivali'nde "Onur Diploması" ile ödüllendirildi 3 ŞUBAT - Atina'da Balkan Pakta (Türkiye-Romanya-Yunanistan-Yugoslavya arasında imzalandı (Kanun No 2381) 12 ŞUBAT - Ünlü Türk Şair ve edibi Cenap Sahabettin (doğ: 1870) öldü 26 ŞUBAT - İstanbul Belediyesi evlerin bazılannda görülen 'kafesler'in kaldırılmasma karar verdi 4 MART - Üniversite ve Yüksek Okullara 'Devrim' dersi konuldu 4 MART - Ankara Radyosu yayma başladı 5 MART - Türk devlet ve devrim adamlarmdan Milli Eğitim Bakanları'ndan Dr Reşit Galip (doğ: 1897) öldü 20 MART - Ankara'da 'İnkılap Tarihi' Kürsüsü kuruldu 23 MART - Yabancı şirketlerde çalışan Türk memurlannm haklarım korumak için kurulan demek, Beyoğlu Halkevi'nde ilk toplamışını yaptı 31 MART - izmir, Kasaba ve temdidi demiryolu satan alındı 31 MART - İstanbul Üniversitesi'nin ıslahı için getirilen Prof Maiş'ın sözleşme süresi son buldu 4 NİSAN - Türkiye-Çin Dostluk Antlaşması imzalandı 9 NİŞAN - Türk Hukuk Kurumu kuruldu 15 NİSAN - Ankara'da Tütün Kongresi açıldı 15 NİSAN - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Korgeneral Kemalettin Sami (doğ: 1884) Paşa öldü 27 NİSAN - Menemen-Bandırma-Manisa demiryolu satan alındı 1 MAYIS - Bünyan Fabrikası Sümerbank tesisleri arasma girdi 14 MAYIS - İzmir Şehir Meclisi, bugünkü Enternasyonal Fuar'ın yerinde 460000 metrekarelik bir Kültürpark kurulmasına karar verildi 20 MAYIS - Kayseri Bez Fabrikası'ıun ilk üniteleri kuruldu 27 MAYIS - Basmahane-Afyon demiryolu satan alındı 31 MAYIS - İzmir-Kasaba demiryolu satan alındı İran Şahı Rıza Pehlevi Türkiye'yi ziyaret etti 21 HAZİRAN - Soyadı Kanunu kabul edildi (Kanun No 2525) 25 HAZİRAN - Liman işlerinin hükümetçe idaresine dair kanun kabul edildi 30 HAZİRAN - Demiryolu Elazığ'a ulaştı 2 TEMMUZ - Yurtiçi bütün yayınları (kitap, broşür, aynbasım, gazete, derrgi, afiş, pul, banknot, kartpostal, vb) eksiksiz olarak beş kütüp-mede toplamak amacıyla 'Basma Yazı ve Resimleri Derleme Kanu-ı' (No 2527) kabul edildi (Kabul:2161934, Yayın: 271934) Bu süitle 'Devlet Nüshası'; İstanbul-Beyazıt Devlet, İstanbul Üniversitesi, Lnkara Millî Kütüphane, Ankara İl Halk Kütüphanesi, İzmir Millî Aitüphanelerine gelmektedir 3 TEMMUZ - İçişleri Bakanhğı'nda 4 ilçenin: (Çat, Kavak, Akçakoca, hılancık) kurulması kanunlaştı 4 TEMMUZ - Hakimler Kanunu kabul edildi 4 TEMMUZ - Polis ve Selahiyet Kanunu kabul edildi 4 TEMMUZ - Musiki ve Temsil Akademisi Kanunu kabul edildi 14 AĞUSTOS - İzmit Kağıt Fabrikasi'nın temeli atıldı 14 AĞUSTOS - Paşabahçe Cam Fabrikasi'nın temeli atıldı 15 AĞUSTOS - Zonguldak Kok Fabrikasi'nın temeli atıldı 15 AĞUSTOS - Kilimli Kömür Yıkama Fabrikası hizmete açıldı 18/23 AĞUSTOS - 2 Dil Kurultayı 27 AĞUSTOS - Küçük Menderes ovası ıslahına başlanıldı 28 AĞUSTOS - Karşıyaka'da Yamanlar suyu açıldı 2 EYLÜL - Kadıköy-Üsküdar ve havalisi tramvayları işletmeye açıldı 5 EYLÜL - Türkiye-Hollanda Ticaret ve Klering Antlaşması imzalandı 9 EYLÜL - İsparta Gül Yağı Fabrikası' mn bir kısım üniteleri hizmete açıldı 1 EKİM - Keçiborlu Kükürt Fabrikası' mn temeli atıldı 9 EKİM - Turhal Şeker Fabrikası işletmeye açıldı 1 KASIM - Atatürk, TBMM 4 Dönem, 4 Toplanma yılını açtı 12 KASIM - Muş Ovasi'nda deprem büyük tahribat yaptı 20 KASIM - Ereğli Bez Fabrikasi'nın temeli atıldı 24 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa'ya 'Atatürk' soyadı verildi 26 KASIM - Atatürk, İsmet (İnönü) Paşa'ya (İnönü) soyadını verdi 26 KASIM - Efendi, Bey, Paşa gibi Lakap ve Unvanların Kaldırılmasına dair (2590 sayılı) kanun kabul edildi 3 ARALIK - Bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair (2596 sayılı) kanun kabul edildi Bu suretle; 'ibadet dışmda bazı elbiseler' dışarıda, her yerde giyilemeyecekti 5 ARALIK - İsmet İnönü ve 191 arkadaşmın önergesiyle; Türk kadınına milletvekili seçmek hakkı verildi 17 ARALIK - 'Atatürk' soyadının başkası tarafmdan kullanılmayacağı hakkında (24111934 gün ve 2587 sayılı kanuna) ek kanun kabul edildi 18 ARALIK - İstanbul Rıhtım, Dok ve Antrepo TAŞ satan alındı 21 ARALIK - Türkiye-Bulgaristan Ticaret Antlaşması imzalandı 22 ARALIK - Tapu Kanunu kabul edildi 26 ARALIK - Menemen'de Yıldiztepe'de Devrim Şehitleri için dikilen 'Kubilay Anıtı' büyük törenle açıldı

04-19-2009	#13
KRDNZ	1935 1935 17 OCAK - Ankara'da Türk Kuşu Kurumu' kuruldu 1 ŞUBAT - İstanbul'da Ayasofya tarihî binası, müze olarak hizmete açıldı 2 ŞUBAT - Kız Teknik Öğretmen Okulu kuruldu 8 ŞUBAT - Milletvekili seçimleri yapıldı Sonuç: 382 erkek, 17 kadın milletvekili 14 ŞUBAT - Manisa Memleket Hastanesi'nin temeli atıldı 21 ŞUBAT - İzmir Havagazı şirketi satan alındı 1 MART - Atatürk, 4 defa Cumhurbaşkanı seçilmesi üzerine konuştu: 'Kurultayın Sayın Üyeleri! Kurultayca beni bu seçim devresi için Cumhurbaşkanlığı'na seçmek yönüyle, Yüksek Türk Ulusu adına göstermiş olduğunuz büyük güvenden dolayı eğilerek hepinize saygılanmı sunarım Bu dönemde ilk defa kadın milletvekili Meclise girdi' 25 MART - Keçiborlu Kükürt Fabrikası Işletmeye açıldı 9 NİSAN - İstanbul Telefon şirketi satan alındı 9 NİSAN - Türk Silahlı Kuvvetleri'nde subay ve astsubay rütbelerim ye¬niden düzenleyen (2/2295 sayılı) kararname yayınlandı 18 NİSAN - İstanbul'da Uluslararası Kadınlar Kongresi toplandı 3 MAYIS - Atatürk'ün himayelerinde 'Türk Kuşu' kuruldu 9 MAYIS - Atatürk, CHP 4 Büyük Kurultayı'nı açtı 'Kurultayın sayın üyeleri! Uçurum kenannda yıkık bir ülke Türlü düşmanlarla kardı boğuşmalar Yıllar süren savaş Ondan sonra, içeride ve dışarıda saygı ile tanınan yem vatan, yeni sosyete, yeni devlet ve bunları başarmak için arasız, devrimler İşte Türk genel devrimi' 27 MAYIS - Ulusal Bayramlar ve Genel Tatiller Hakkında (239 sayılı) kanun kabul edildi Bu kanuna göre, cuma tatili pazar gününe alındı) Kanun No 2739 Kabul: 2751935 Yayım: 161935 Birinci madde: Ulusal Bayram yalnız Cumhuriyet'in ilan edildiği 29 Ekim günüdür Türkiye'nin içinde ve dışında devlet adma yalnız o gün tören yapılır Bayram, 28 Ekim öğleden sonra başlamak üzere 29 ve 30 günleri devam eder ikinci madde: Genel tatil günleri şunlardır: A) Zafer Bayramı: İstiklal Savaşı'nda son zaferin kazanıldığı 30 Ağustos günü B) Ulusal Egemenlik Bayramı; 23 Nisan öğleden sonra ve 23 Nisan gü¬nü C) Bahar Bayramı; Mayısın birinci günü D) Şeker Bayramı; üç gün E) Kurban Bayramı; dört gün F) Yılbaşı günü; her yıl Aralık ayının 31'ind günü öğleden sonra ve Ocak ayının birinci günü Eklenenler: G) Gençlik ve Spor Bayramı; Mayıs'm 19'uncu günü H) Hürriyet ve Anayasa Bayramı; 26 Mayıs öğleden sonra başlar ve 27 Mayıs günü devam eder (Daha sonra kaldınîdı) Bu maddede yazdı tatil günlerinde ve birinci maddede yazılı Ulusal Bayramın 28 ve 30 Ekim günlerinde hususî yerlerin kapanması mecburi değildir, Üçüncü madde: Hafta tatili pazar günüdür Bu tatil 35 saatten eksik olmamak üzere cu¬martesi günü saat 13'te başlar Halkın yemesi, içmesi, giyinmesi gibi zarurî ihtiyaçlarıyla alakalı alışveriş dükkan ve mağazaları hakkında cumartesi günü hafta tatili kanunu hükümleri tatbik edilmez Ek madde: Kanunda tayin edilen genel tatil günlerinin sonu cuma gününe tesad ettiği takdirde müteakip cumartesi bütün gün tatil yapılır 10 HAZİRAN - Mülkiye Mektebi'nin adım 'Siyasal Bilgiler Okulu' olarak değiştiren (2777 saydı) kanun kabul edildi Mülkiye Mektebi, idareci yetiştirmek üzere 28 Ocak 1859 tarihinde İstanbul'da Atik Ali Paşa Camii karşısındaki binada 'Mekteb-i Mülkiye' adı ile kurulmuştu O yularda iki yıllık gündüzlü bir okuldu 14 HAZİRAN - Ankara'da Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi'nin kurulması hakkındaki kanun kabul edildi 14 HAZİRAN - Amortisman Sandığı Kanunu kabul edildi 14 HAZİRAN - Elektrik İşleri Etüd idaresi Kanunu kabul edüdi 14 HAZİRAN - Maden Tetkik Arama Enstitüsü Kanunu kabul edildi 17 HAZİRAN - Türkiye Seker Fabrikaları Genel Müdürlüğü kuruldu 20 HAZİRAN - Aydın Demiryolları satın alındı 10 TEMMUZ - Ekonomi Bakam Celal Bayar, Sovyet Sanayiini incelemek üzere Rusya'ya gitti 31 TEMMUZ - Menemen'de Gediz Köprüsü hizmete açıldı 6 AĞUSTOS - Diyarbakır-Maden Bakır Demiryolu hizmete açıldı 20 AĞUSTOS - Keçiborlu kükürt fabrikası hizmete açıldı 23 AĞUSTOS - Nazilli basma fabrikasının temeli atıldı 16 EYLÜL - Kayseri bez fabrikasının bazı üniteleri hizmete açıldı 16 EKİM - Tekel Genel Müdürlüğü Kanunu kabul edildi 19 EKİM - Atatürk'ü yok etmek amacıyla Suriye'den Kilis yolu ile Anadolu'ya sızan kişiler yakalandı 20 EKİM - Genel Nüfus Sayımı: 1927:13648270,1935:16158018,1940:17820950, 1945:18790174,1950: 20947188,1955:24064763, 1960:27754820,1965: 31391421,1970: 35666549 21 EKİM - Tanm Kredi Kooperatifleri Kanunu kabul edildi 23 EKİM - Etibank hizmete girdi 23 EKİM - Ergani Mardin-Diyarbakır demiryolu hizmete açıldı 1 KASIM - Atatürk, TBMM'nin 5 dönem, 1 toplanma yılım açta 2 KASIM - Tarım Satış Kooperatifleri ve Birliği kuruldu 7 KASIM - Türkiye-Sovyetler arası tarafsizlik antlaşması 10 yıl süre ile uzatıldı 9 KASIM - Türk Mason Demeği, yayınladığı bir bildiriyle, çalışmasına son verdiğim açıkladı Mallarını halkevlerine bağışladı 13 KASIM - İtalya'nın Habeşistan'a saldırması karşısında Türkiye'de tedbirler alındı Bata Anadolu'nun stratejik bölgelerine yığınaklar yapıldı 22 KASIM - Fevzipaşa-Diyarbakır demiryolu hizmete açıldı, 26 KASIM - Demiryolu Isparta'ya vardı 28 KASIM - Bursa Merinos Fabrikasuun temeli atıldı 28 KASIM - Gemlik Sun'i İpek Fabrikasmm temeli atıldı 29 KASIM - Paşabahçe Cam Fabrikası hizmete girdi, 10 ARALIK - Zonguldak antrasit fabrikası çalışmaya başladı

04-19-2009	#14
KRDNZ	1936 1936 1 OCAK - İzmir'de Kültür Park'ın temeli atıldı, 9 OCAK - Ankara'da Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesi öğretime başladı 24 MART - Afyon'da 'Atatürk Zafer Anıtı' açıldı, 25 MART - Afyon-Karakuyu demiryolu hizmete açıldı 26 MART - Bozanözü-Isparta demiryolu hizmete açıldı 9 NİSAN -istanbul Telef on Şirketi satm alındı (Sayı: 3026) 24 NİSAN - Yenileşme edebiyatımızda büyük payı olan yazarlanmızdan Sami Paşazade Sezai Bey (Doğ: 1859) öldü 6 MAYIS - Ankara'da Devlet Konservatuvarı kuruldu, 18 MAYIS - Erzurum-Sivas demiryolu yapımma başlandı, 29 MAYIS-Türk Bayrağı Kanunu (2994 saydı) kabul edildi Yayım tarihi 561936 30 MAYIS - Demir İşletmeleri Genel Müdürlüğü kuruldu 1 HAZİRAN - Maliye Bakanlığı ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Kanunları yürürlüğe girdi, 8 HAZİRAN - İş Kanunu (3008 saydı) kabul edddi 9 HAZİRAN - İhracatçı Birlikleri kuruldu 9 HAZİRAN - İçişleri Bakanlığında 10 ilçenin (Çankaya, Manyas, Gündoğmuş, Yeşdova, Eyüp, Kargı, Gölcük, Yenice, Gülköy)'ün kurulmaşı kanunlaştı, 20 TEMMUZ - Montreux Antlaşması imzalandı (3171936 gün ve 3056 sayılı kanun) Birinci Dünya Savaşı'nda Boğazlar'dan geçilerek Müttefikler safında olan Rusya'ya yardım götürülemediği için Ruslar yenildi Savaşın bitiminde Çanakkale ve Karadeniz Boğazları dünya politika ve stratejisindeki yerini bir kere daha ön plana geçirdi Lausanne Barış Antlaşması sırasında bu konu uzun tartışddı ve anlaşma maddeleri arasında Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki egemenliğim kısıtlayacak maddeler konuldu 2071936 Montreux Antlaşması de Türkiye Boğazlar üzerindeki butün hukukuna kavuştu Ticaret gemilerinin geçmesi serbest bırakıldı, savaş gemilerinin tonilatosundan, toplannın sayı ve çapma kadar ayrıntılı kayıtlar konulmuştur Bu tarihten itibaren her iki Boğaz'ın bekçisi Türkiye Cumhuriyeti ol¬muş ve bu konuda da tarafsızlığım, bütün güçlüklere rağmen koruma-sını bilmiştir 24 AĞUSTOS - 3 Dil Kurultayı 29 AĞUSTOS - İstanbul'da Atatürk Köprüsü'nün temeli atıldı İstanbul'da Haliç üzerindedir Azapkapı'yı Unkapani'na bağlar Dubalar üzerine kurulmuştur İhale bedeli 1585665 Liradır Boyu 477, genişliği 25 mt'dir Bu köprünün yerinde bir başka köprü vardı Unkapanı Köprüsü denilirdi 8 EYLÜL - Ankara ve İstanbul Radyo şirketi devlete geçti 4 EYLÜL - İngiltere Kralı Edward VIII, Türkiye'yi ziyaret etti (Kral bilahare bir izdivaç konuşu dolayısıyla İngiliz geleneklerine göre tahttan feragat etauş ve yurt dışına gitmiştir) 25 EYLÜL - Harp Okulu, İstanbul'da Harbiye semti olarak adlandırılan tarihi binasından Ankara'da yeniden yapılan okul binasına taşındı (Aynı bina yedek subay okulu olarak kullanılmaya başlandı) 26 EYLÜL - Malatya İplik ve Bez Fabrikası Aş kuruldu 26 EKİM - Kurtuluş Savaşı Komutanlanndan Korgeneral şükrü Naili Gökberk (Doğ: 1876) öldü Kurtuluş Savaşı'ndan sonra İstanbul'a giren Türk Silahlı Kuvvetleri'nin basında bulunuyordu 28 EKİM - Türkiye-Yugoslavya Ticaret Antlaşması imzalandı 1 KASIM - Atatürk, TBMM'nin 5 dönem, 2 toplanma yılım açtı: 'Sayın Milletvekilleri! İlk tahsilin yayılması için, sade ve pratik tedbirler almak yolundayız İlk tahsilde hedefimiz, bunun umumî olmasını bir an evvel tahakkuk ettirmektir Bu neticeye varmak, ancak kesintisiz tedbir almakla ve onu melodik tatbikle mümkün olabilir' 6 KASIM - İzmit Kağıt Fabrikası hizmete girdi 18 KASIM - Filyos-Çatalağızı demiryolu hizmete girdi 14 ARALIK - İstanbul Üniversitesine bağlı olarak 'İktisat Fakültesi' kuruldu 15 ARALIK - Ankara Stadyumu hizmete girdi 27 ARALIK - Büyük şair, mütefekkir ve din adamı Mehmet Akif Ersoy (Doğ: 1873) öldü Son Türk Devleti'nin kurtuluş ve kuruluş günlerinde millî bir marş yapılması düşünülmüş ve teklif edilen şiirler arasında Burdur milletvekili Mehmet Akif Bey'in Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ithaf ettiği şiir çok beğenilmiştir 12 Mart 1921'de Meclis'te okunmuş ve coşkun alkışlarla kabul edilmiştir İSTİKLAL MARŞI Güfte: Mehmet Akif (Ersoy) Beste: Zeki Üngör Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak O benim milletinün yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak' Çatma kurban olayım, çehreni ey nazlı hilal! Kahraman ırkıma bir gül; ne bu şiddet bu celal? Sana olmaz dökülen kanlanmız sonra helal Hakkıdır hakka tapan milletinün istiklal Ben, ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım Kükremiş sel gibiyim bendimi çiğner, aşarım; Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhadim var Ulusun, korkma Nasıl böyle bir imam boğar Medeniyet dediğin tek dişi kalmış, canavar? Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın! Siper et gövdeni, dursun bur hayasızca akın Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'm, Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın! Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tam Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır atanı; Verme dünyaları alsan da bu cennet vatanı Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? şüheda fışkıracak toprağı sıksan şüheda, cananı, bütün vanmı alsın da Huda Etmesin, tek vatanundan beni dünyada cüda Rühumu senden, ilahî, şudur ancak emeli; Değmesin mabedimin göğsüne namahrem di, Bu ezanlar, ki şahadetleri dinin temeli, Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli! O zaman vecd ile bin secde eder, varsa taşım; Her cerîhamdan, ilahî, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır, ruh-i mücerret gibi yerden naşım; O zaman yükselerek arşa değer, benim başım Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal! Olsun artık dökülen kanlanırım hepsi helal Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlal! Hakkıdır hür yaşamış bayrağınım hürriyet; Hakkıdır hakka tapan milletinim istiklal!

04-19-2009	#15
KRDNZ	1937 1937 1 OCAK - Sirkeci-Edirne Demiryolları (Şark Demiryolları) satın alındı 5 OCAK - Malatya Milletvekili İnönü ve 153 arkadaşının verdiği önerge ile Anayasmın 2 maddesi düzeltildi Türkiye Devleti; Cumhuriyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır' eklendi Bu suretle 'Altı Ok' Anayasaya girmiş oldu 10 ŞUBAT - Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü kanunu kabul edildi 17 MART - Romanya Dışişleri Bakanı Antonesco, Atatürk'ü ziyaret etti 3 NİSAN - Karabük Demir ve Çelik Fabrikalannın temeli atıldı 4 NİSAN - Ereğli Mensucat Fabrikası hizmete açıldı 7 NİSAN - Türkiye-Mısır Dostluk Antlaşması imzalandı 13 NİSAN - Büyük şair Abdülhak Hamit Tarhan (Doğ: 1851) öldü 19 NİSAN - Başbakanlık Teşküatı Kanunu kabul edildi 20 NİSAN - Türkiye-İran Hava Ulaştırma Antlaşması imzalandı 23 NİSAN - Ankara'da kömür sergisi açıldı l MAYIS - Ereğli Kömür Tesisleri Etibank'a geçti 17 MAYIS - Divriği'de zengin demir yataktan bulundu 25 MAYIS - Malatya Bez Fabrikasının temeli atıldı 29 MAYIS - Türkiye-Fransa arasında Sancak'm mülkî bütünlüğünü ga-ranti eden antlaşma Cenevre'de imzalandı Bu suretli Hatay, bağım-sız oluyordu 31 MAYIS - Ürdün Amiri Abdullah Türkiye'yi ziyaret etti 4 HAZİRAN - Ziraat Bankası Kanunu kabul edildi 11 HAZİRAN - Atatürk, Trabzon'u ziyaret etti 12 HAZİRAN - Atatürk, çiftliklerini hazineye bağışladı 14 HAZİRAN - Tarım Bakanlığı Kanunu kabul edildi 20 HAZİRAN - Sakarya Köprüsü hizmete girdi 20 HAZİRAN - îstanbul-Beşiktaş Uzuncaova yangını (31 ev yandı) 21 HAZİRAN - 'Aşkale' ilçesi kuruldu l TEMMUZ - Fevzi Paşa-Meydan Ekbez demiryolu hizmete girdi 8 TEMMUZ - Tahran'da Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasmda 'Sada-bat Paktı' imzalandı (No 3324) 9 TEMMUZ - Ankara'da Motorlu Tayyarecilik Okulu açıldı 20 TEMMUZ - Erzurum İstasyonunun temeli atıldı 27 TEMMUZ - IX Yerli Mallar Sergisi açıldı 12 AĞUSTOS - Demiryolu Zonguldak'a ulaştı 16 ağustos - Hekimhan-Çetinkaya demiryolu hizmete girdi 16 AĞUSTOS - Atatürk manevra dolayısıyla (1837 Trakya Büyük ma- nevrası) geceyi Çerkezköy'de geçirdi 27 ağustos - Kozlu Kömür İşletmesi hizmete açıldı 14 EYLÜL - Akdeniz'de korsanlığa karşı beraber tedbir ahnmasını ön-gören Lyon Antlaşması imzalandı 20 EYLÜL - Türk Tarih Kurultay'ı Atatürk'ün huzuru ile açıldı 20 EYLÜL - İzinli bulunan Başbakan İnönü'nün yerine vekaleten (Baş-bakanlığa) Celal Bayar atandı 27 EYLÜL - Büyük Dil Kurultayı, Dolmabahçe Sarayında toplandı 1 EKİM - Çatalağızı-Zonguldak demiryolu hizmete girdi 8 EKİM - Türkiye-Sovyetler Birliği ticaret ve Ödeme Antlaşması imza-landı 9 EKİM - Nazilli Bez Fabrikası Atatürk'ün eliyle hizmete açıldı 10 EKİM - Atatürk, manevralar dolayısıyla Söke'yi ziyaret etti 18 EKİM - Atatürk, Yunan Başbakanı General Metaksas'ı Ankara'da ka-bul etti 25 EKİM - İsmet İnönü Başbakanlıktan çekildi Kabineyi kurmakla Celal Bayar görevlendirildi 25 EKİM - Celal Bayar; şükrü Kaya ve Dr Tevfik Rüştü Aras'ı di; bırakmak suretiyle yeni Kabineyi kurdu Başbakan Celal Bayar Adliye Bakam Hilmi Uran Savunma Bakanı Gen Kazım Özalp İçişleri Bakam Dr Refik Saydam Dışişleri Bakam şükrü Saraçoğlu Maliye Bakam Fuat Ağralı MEğitim Bakanı Saffet Ankan Bayındırlık Bakanı Ali Çetinkaya Ekonomi Bakam şakir Kesebir Sağlık Bakam Dr Hulusi Alataş Gümrük ve İn Bakam Rana Tarhan Tarım Bakam Faik Kurdoğlu 27 EKİM - Türkiye-Japonya ticaret antlaşması imzalandı 28 EKİM - Atatürk, Romen Başbakanı Tateresko'yu kabul etti 28 EKİM - Türkkuşu paraşüt kulesi hizmete açıldı 29 EKİM - Ankara İstasyonu yeni gar binası hizmete açıldı l KASIM - Atatürk, TBMM'nin 5 dönem, 3 toplanma yılını açtı: 'Sayın Milletvekilleri, Memnuniyetle görmekteyiz ki Cumhuriyet rejimi yurdumuzda hu-zur ve sükunun en iyi yerleşmesini temin etmiş bulunuyor Vatandaşlar ve bu yurtta oturanlar Cumhuriyet kanunlannm eşit şartları altında kendileri için hazırlanan hürriyet, refah ve saadet imkanlanndan azamî istifade etmektedirler Milletimizin layık olduğu yüksek medeniyet ve refah seviyesine var-masmı alıkoyabilecek hiçbir engel düşünmeye yer bırakılmadığım ve bırakılmayacağım huzurunuzda söylemekle bahtiyarım millî ekono-mimizin temeli ziraattir Bunun içindir ki, ziraatte kalkınmaya büyük önem vermekteyiz Köylere kadar yayılacak programlar ve pratik çalış-malar, bu maksada erişmeyi kolaylaştıracaktır Bir defa memlekette topraksız çiftçi bırakılmamalıdır Bundan daha önemli olan bir çiftçi ai-lesin! geçindirebilen toprağın, hiçbir sebep ve suretle, bölünmez bir ma-hiyet almaşı Büyük çiftçi ve çiftlik sahiplerinin gidebilecekleri arazi genişliği arazinin bulunduğu memleket bölgesinin nüfus kesafetine ve toprak verim derecesine göre sınırlanmak lazımdır İşaret ettiğim um-deleri, Türk gençliğinin dimağında ve Türk Milletinin şuurunda daima canlı bir halde tutmak, üniversitelerimize ve yüksek okullanmıza düşen başlıca vazifedir Bunun için, memleketi şimdilik üç büyük kültür bölgesi halinde mütalaa ederek; bah bölgesi için istanbul Üniversitesi'nde başlanmış ıslahat programım daha radikal bir tarzda tatbik ederek Cumhuriyete cidden modem bir üniversite kazandırmak; merkez böl-gesi için (Ankara Üniversitesini az zamanda kurmak lazımdır; ve Doğu Bölgesi için Van Gölü sahillerinin en güzel bir yerinde her şubeden ilk okullarıyla ve nihayet üniversitesiyle modem bir kültür şehri yaratmak yolunda, şimdiden fiiliyata geçilmelidir Ordu, Türk Ordusu! işte bü-tün milletin göğsünü itimat, gurur duyguları ile kabartan şanlı ad! Onu, bu yıl içinde, kısa fasılalarla iki defa, büyük kütleler halinde, yakından gördüm Trakya ve Ege büyük manevralarmda Disiplinim, enerjisini, subaylarının vukuflu gayretim, büyük komutan ve generallerimizin yüksek sevk ve idare kabiliyetlerin! gördüm; derin iftihar duydum, takdir ettim Ordumuz, Türk birliğinin, Türk kudret ve kabiliyetinin, Türk vatan-severliğinin çelikleşmiş bir ifadesidir Ordumuz; Türk topraklarının ve Türkiye idealim tahakkuk ettirmek için sarf etmekte olduğumuz sistemli çalışmaların, yenilmesi imkansız teminatıdır' ATATÜRK'ün TBMM'nde son açış konuşmasıdır bu Aman vermez hastalık 1938 yılının aynı gününde O'nü yatakta bulacaktı 4 KASIM - Kızılırmak Nehri üzerinde 'Çetinkaya Köprüsü' hizmete açıldı 7 KASIM - Türkiye-İran Telefon-Telgraf Antlaşması imzalandı 11 KASIM - Atatürk y anında Başbakan Bayar olduğu halde Doğu seyahatine çıktı 13 KASIM - Atatürk, Malatya'yı ziyaret etti 16 KASIM - Diyarbakır-Cizre demiryolu hizmete açıldı 16 KASIM - Atatürk, Urfa ve Diyarbakır'ı ziyaret etti 20 KASIM - Çetinkaya-Divriği demiryolu işletmeye açıldı 29 KASIM - Anayasa'nın, 42,47,48,49,50 ve 61 maddeleri değiştirildi l ARALIK - Başbakan Celal Bayar, Parti Grubunda Hatay hakkında bilgi verdi 31 ARALIK - Türkiye-Afganistan Muhadenet ve Teşriki Mesai antlaşması imzalandı