Cem':

CEM':
Birleştirme, bir araya getirme
1 İkindi namazını öğle namazıyla, yatsı namazını akşam namazıyla birlikte kılma
Seferî olmayan (104 kilometreden az giden) Hanefî mezhebindeki bir yolcu, Şâfiî mezhebine uyarak iki namazı cem' edemez (Şemseddîn Remlî)
Seferî olan (104 kilometreden fazla yola gitmeye karar veren) bir Hanefî, yolculuk sırasında, diğer üç mezhebe uyarak, araba mola verdiği zaman, öğle ile ikindiyi ve akşam ile yatsı namazlarını cem edebilir (Hayreddîn Remlî)
Hanefî mezhebinde yalnız Arafat meydanında ve Müzdelife'de hacıların iki namazı cem' etmeleri lâzımdır (Abdullah Mûsulî)
2 Tasavvufta bir makam Fenâ ve sekr (mânevî sarhoşluk) makâmı da denir
Cem' makamında Cenâb-ı Hakk'ın varlığı zuhur ve istilâ edip, sâlik (tasavvuf yolcusu) kendi mevhum olan varlığını yok bulur Hallâc-ı Mansûr'un Ene'l-Hak, Bâyezîd-i Bistâmî'nin Sübhânî sözleri ve benzerleri bu makamda, Allahü teâlâdan başka hiçbir şe y görmeyince söylenen sözlerdir Allahü teâlâ mahlûkları (yarattıkları) ile birleşik değildir Onların aynı ve benzeri değildir O hiçbir bakımdan yarattıklarına benzemez Hallâc-ı Mansur; "Ene'l-Hak" demekle, "Ben Hakk'ım, Hak teâlâ ile birleştim" demek istemedi Böyle diyen kâfir olur Onun sözünün mânâsı: "Ben yokum Hak teâlâ vardır" demektir (İmâm-ı Rabbânî, Muhammed Ma'sûm)