Kum Tepeleri Denizi

Havadan bakıldığında kum tepeleri rüzgârlı bir günde kurutulmak için dışarıya asılmış bembeyaz çarşaflar gibi görünüyor Gerçekten de bu bölgenin adı, Lençóis Maranhenses Maranhão'nun çarşafları anlamına geliyor Maranhão mu? Brezilya'nın tropik kuzeydoğu sahilinde hilal şeklinde kum tepelerinin yer aldığı eyaletin adı Adı her ne olursa olsun, birbirini izleyen parlak beyaz kum dalgalarından oluşan büyülü bir çöl burası Gümüş renkli balık kümeleri yağmurların ardından oluşan parlak mavi-yeşil gölcüklerde yüzüyor Çobanlar keçi sürülerini yüksek kum tepelerinin üzerinde güdüyor Ve balıkçılar sadece yıldızlar ve batık gemilerin hayaletlerinin yol göstericiliğinde denize açılıyor 30 yıl önce bu benzersiz ekosistemi korumak amacıyla kurulan 1550 kilometrekarelik ulusal parkın eski yöneticisi Carolina Alvite, "Burası insana sanki başka bir gezegendeymiş duygusunu yaşatıyor" diyor Bahamalar'daki bu deniz, sanki birdenbire Sahra'nın ortasında bir serap gibi belirmiş Ancak bu çölde serap, gerçeğin ta kendisi anlamına geliyor Coğrafya uzmanı Antonio Cordeiro Feitosa'ya göre aslında teknik standartlar gözönüne alındığında Lençóis bir çöl değil Bölgede yılda ortalama metre kareye 1200 kg civarında yağmur düşüyor Herhangi bir yerin çöl olarak tanımlanması içinse yılda 250 kg'dan daha az yağış ortalamasına sahip olması gerekiyor Ve bu kum manzarasının oluşması ancak suyun varlığı ile olanak kazanıyor Yakınlardaki iki nehir, Parnaíba ve Preguiças, kumu kıtanın orta kesimlerinden alıp Atlas Okyanusu'na taşıyor Oradan da kum, okyanus akıntılarıyla batı yönünde sürükleniyor Bu tortunun çoğu, parkın 70 kilometre uzunluktaki kumsalında toplanıyor Kurak mevsim boyunca, özellikle de ekim ve kasımda durmaksızın esen rüzgârlar kum taneciklerini 50 kilometre kadar içerilere taşıyor 39 metre yüksekliğe ulaşan ve göz alabildiğince uzanan hilal şeklinde tepeler işte böyle şekilleniyor Cordeiro'nun gözleri aynı zamanda Lençóis Maranhenses'in daimi hareketini de seçebiliyor Bazı yerlerde bu tepeler yılda 20 metre kadar ilerliyor Cordeiro, "Burada peyzaj her yıl mevsimlere göre gözle görülür bir şekilde değişiyor" diyor Lagünler, ocaktan hazirana kadar süren yağmurların kum tepeleri arasındaki vadileri doldurmasıyla her yıl yeniden oluşuyor Bu geçici su birikintilerinin bazıları 90 metre uzunlukta ve üç metreye ulaşan derinlikte Temmuz başlarında, en dolu oldukları dönemde, nehirlerin kum tepeleri arasından yol bulmasıyla lagünler birbirine bağlanıyor Böylece balıklar da kuma gömülü böcek larvaları ve diğer balıklarla beslendikleri lagünlere ulaşmalarını sağlayan bir yola sahip oluyor Kurtbalığı (Hoplias malabaricus) gibi bazı türler de, kurak mevsimi çamurun içinde uyuyarak geçirip yağmurlar başladığında yeniden ortaya çıkıyor Yağmur mevsimi sona erdiğindeyse lagünler ekvator sıcağında buharlaşmaya başlıyor Su seviyeleri ayda bir metre gibi büyük bir hızla azalabiliyor Bölgenin yegâne sakinleri balık ve böceklerden ibaret değil



Kum tepesi şeritleri yağmur sularını tutuyor



Turistlerin gözde bir uğrak yeri olan Mavi Lagün, Brezilya'nın Barreirinhas kasabasından bir buçuk saatlik bir araba yolculuğunun ardından uzun bir yürüyüşle varılan Lençóis Maranhenses Ulusal Parkı'nda tozşeker görünümündeki kum tepelerinin eteğinde parıldıyor



Çiçekler yüzeydeki sapların üzerinde akıp gidiyor



Yağmur mevsiminde hâlâ ıslanan bir kesimde, yakındaki bir ormanın sularını tanen rengine boyadığı bir nehir kumlara ebruli bir görünüm veriyor



Adının tanenle kararmış sularından alan Rio Negro ("Siyah Nehir") kumlar arasında kıvrılarak ilerler Parkın gölcüklerindeki canlı alg toplulukları bazen suyu mavi ya da yeşil renge büründürür



Keçiler, yağmurların yağdığı bereketli aylarda serbestçe dolaşıp besleniyor Kurak mevsim geldiğindeyse sahipleri tarafından toplanıp güdülüyorlar



Balıkçılar parkın batı ucundaki bir mevsimlik kampta teknelerini demirliyorlar Kurak mevsimde çiftçilik yapan bu insanlar, yağışlı aylarda toprağı işlemenin zor olması nedeniyle kum tepelerinin eteğindeki beldelerinden ayrılarak, saz damlı kumsal kulübelerinin yolunu tutuyorlar Oradan ağlarını dalgalara serpiyorlar ya da motorlu tekneleriyle denize açılıyorlar

Amansız rüzgârlar bir kum tepesinin üstünde ince yarıklar açmış ve bir mangrov ormanına serptikleri kumlarla ağaçları boğarak çıplak gövdeden ibaret hale getirmiş

Parkın kumları ve köpüklü suları yuva yapan kuşları, kaplumbağaları ve balıkları barındırır Ancak ekolojik denge kırılgan Yürüyüşçüler ve bisiklet sürücüleri kum tepelerinde hoş karşılanıyor Motorlu araçlara ise izin verilmiyor

Gece yağan yağmur nedeniyle sertleşen kum dalgaları, yakaladığı balığı satıp, ihtiyaçlarını karşılayacak olan bisikletli balıkçının yolu boyunca uzanıyor Kum tepesi bir-iki gün içinde kuruyacak ve rüzgârlar onu bir kez daha şekillendirmeye başlayacak

YAZI: RONALDO RIBEIRO
Fotoğraflar: GEORGE STEINMETZ