Cezbedici Sibirya

Vakit gece yarısını bulmuş Palace lokantasının dans pistindeki çiftler kendilerini müziğin yumuşak ritmine bırakmış dans ediyor "Za nas, za neft -Bize ve petrole" diye mırıldanıyor şarkıcı

Yaşam bizi nereye sürüklerse,
Bize ve petrole,
Kadehlerimizi ağzına kadar dolduralım
Batı Sibirya'nın Hantı-Mansi eyaletinde Petrolcüler Günü Petrol işçilerinin -neftyaniki- zorlu çalışma koşullarının onuruna her yıl eylül başlarında bir gün, yazın sivrisineklerin en yoğun olduğu dönemden sonra ve ekimden -ilk kar düşmeden- önce kutlanıyor Gün ışığı yitip gitmekteyken, binlerce kişilik kalabalık, açık havadaki dev spor tesisinde saatler öncesinden toplanıyor Sahnenin ardında koyu yeşil, gür bir orman uzanıyor Balonlar salıveriliyor, meşaleler yakılıyor ve topluluk hep bir ağızdan şarkı söylüyor:
Hepimizin tek bir eğlencesi var,
Ve ihtiyacımız olan tek şey de o,
Yüzümüzü yeni petrolle yıkamak,
Sondaj kuyusundan gelen petrolle
Rusların petrolü kutlamasında şaşılacak bir şey yok Çünkü devir, ekonomik patlama devri Küresel petrol fiyatları 1998'den bu yana on kat arttı ve Rusya, Suudi Arabistan'ı geride bırakarak dünyanın bir numaralı ham petrol üreticisi oldu Kremlin'in bütçesi şimdi yeni okullar, yollar ve ulusal savunma projeleri için ayrılan fonlarla dolup taşıyor ve Moskova'nın yeni zenginleri malikâne boyutlarındaki "daça"lara milyonlarca dolar para harcıyor
Patlamanın kalbi, batı Sibirya'nın -günde yaklaşık 7 milyon varil ile Rus petrolünün yüzde 70 civarında bir bölümünü üreten- petrol sahaları Zengin yataklar, yaklaşık Fransa büyüklüğünde bir eyalet olan Hantı-Mansi'ye, adı her zaman zorlu iklim koşullarını ve ıssızlığı çağrıştıran bu bölgede modern, hatta arzu edilir yaşam koşulları sağlama konusunda eşsiz bir olanak sunuyor
Hantı-Mansi'nin eyalet başkenti, petrolcüler günü kutlamalarına sahne olan yer, petrol vergi gelirleriyle yeniden yapılanıyor Yeni yapıların arasında bir havaalanı terminali, 19 yüzyıl Rus ustalarının eserlerinin sergilendiği bir sanat müzesi ile matematik ve sanat alanında yetenekli çocuklar için yapılmış çok iyi donanımlı iki yatılı okul bulunuyor Bir zamanlar durağan bir taşra kasabası olan Surgut'ta bile bugün yeni banliyöler gelişiyor
Ancak petrolün sağladığı tüm bu olanaklar bölgenin elinden kayıp gidebilir Petrol fiyatlarındaki ciddi artışa rağmen batı Sibirya'daki petrol üretimi son yıllarda sabit bir seyir izliyor 2008'in ilk birkaç ayında Rusya'daki petrol üretimi son on yıldır ilk kez düşüşe geçti Ve petrol üretim miktarı 2004-2007 arasında hemen hiç artmadı Bu dönem, donuk bakışlı, kontrol odaklı Kremlin yöneticilerinin, bir zamanlar özel petrol patronlarının elinde olan gözde petrol sahalarını ele geçirdiği yıllardı
Özel petrol patronları -namı diğer oligarklar-, değerli toprakları kendi aralarında paylaşmaya çalışan türden, açgözlü kişilerdi Ama aynı zamanda üretimi ve kârı artırmak için petrol sahalarına çok büyük yatırımlar da yaptılar Buna karşılık Kremlin, petrolü yalnızca ulusal bir zenginlik kaynağı olarak değil, Rusya'yı yeniden dünyanın süper gücü haline getirecek siyasi bir araç olarak kullanmayı hedefliyor Kremlin'in sert tedbirler içeren taktikleri yabancı yatırımcıları temkinli olmaya itiyor ve bu, gelişmenin -aynı zamanda Hantı-Mansi'nin parlak bir geleceğe sahip olma şansının- önüne geçebilir



Rusya’nın giderek güçlenen en zengin petrol bölgesi Hantı–Mansiysk’teki buzdan heykeller ışıltılarıyla uzun Sibirya kışını aydınlatıyor



Rodniçok (küçük pınar) anaokulunda yeni sunulan olanaklar arasında ısıtmalı bir havuz da var Bugün belediyeye ait olan bu 30 yıllık okul, bölgenin gelişen enerji operasyonlarından devlet hazinesine akan fonlarla yeniden yapılandırıldı



Soğuktan donmuş, üstü başı çamur içindeki petrol işçileri bir sondaj borusunu değiştiriyor Rusya’nın petrol endüstrisi, dünyada tırmanan petrol fiyatlarına bağlı olarak yaklaşık on yıldır büyüyor Ulusal çapta üretim günde hemen hemen on milyon varil düzeyine ulaştı



Gaz alevleri ve sondaj kulesi ışıkları Savuiskoye petrol sahasında gece gökyüzünü aydınlatıyor Rusya bugün dünyanın en büyük ham petrol üreticisi Rezervlerinin yaklaşık yüzde 70’i batı Sibirya’da bulunuyor Çıkarılan petrolün çoğu, yabancı tüketicilere gönderiliyor



Işıltılı apartmanlar petrol ülkesinin kalbi Nijnevartovsk’ta tekdüze blokların yerini almış ve artan nüfusu barındırabilmek için daha fazlasına ihtiyaç duyulacak Önümüzdeki birkaç yılda kentte yeni konutlar üretilmesi için hemen hemen bir milyar dolar harcama hedefleniyor



Işıklandırılmış palmiye soğuktan usanmış Rusları, –Mısır, İspanya, Türkiye gibi– sıcak tatil bölgelerine tur satışı yapan Surgut’taki bir seyahat acentesine çekiyor Başarının simgesi olan ve lüks tutkusunu yansıtan parlak yeşil palmiyeler Batı Sibirya’da diskoları, casinoları ve ilan panolarını süslüyor



Narin sulakalanlar üzerine inşa edilmiş bir sondaj platformu yeni petrol rezervleri arıyor Batıdan ithal edilen teknoloji Rusya’nın petrol endüstrisinin modernleşmesine yardımcı olsa da Sovyet dönemindeki petrol sızıntıları ve boru hatlarındaki kırılmalar bölgenin büyük bölümünü kirletmiş



Petrol, Kogalım’da “Yaşam damlası” adlı bronz bir heykele dönüştürülmüş Bu heykel 2001’de Rusya’nın en büyük özel petrol şirketi Lukoil’in kuruluşunun onuncu yılı nedeniyle şirket tarafından kente armağan edildi Özel şirketlere hoşgörü gösterse de ulusal hükümetin endüstri üzerindeki denetimini artırması bazı uzmanları endişelendiriyor



Güney Yagunskoye’de petrol kuyusu kontrol merkezinin iç bölümünün ışıltılı görüntüsü Lukoil’in geleceğinin şimdilik parlak olacağını gösteriyor



Güney-Priobskoye gibi petrol sahalarında yeni sondaj, pompalama ve diğer teknoloji araçlarının devreye girmesi Rusya’nın petrol endüstrisinin Sovyet sonrası dönemdeki çöküşten çıkmasına katkıda bulundu

Yazı: Paul Starobin
Fotoğraflar: Gerd Ludwig