Nasil Malzemeler Kullanilmali?

Malzeme seçimi doğa sporlarında ayrıca incelenmesi gereken, önemli bir konudur Yapılışı ve kullanılışı bakımından özel olmakla birlikte oldukçada pahalı olan bu malzemeleri alırken dikkat edilmesi gereken konular aşağıda sıralanmıştır;

GİYİM

Bir doğa aktivitesine katılırken uygulayacağınız temel kural;ihtiyacınız olan malzemeyi yanınıza almaktır Bunların en önemlilerinden biri ise giysilerinizdir Temel özellikleri sizi dış etkilerden korumak olan giysileriniz, doğada bu dış etkilerin şiddeti sebebiyle daha başka özellikler de taşımak zorundadırlar Doğadaki hava şartları, şehirden çok farklı olacağından giysilerinizin bu farklılıklara uygun olması gerekmektedir

Alacağınız giysilerin doğa sporlarına uygun olabilmesi için:

-dayanıklı ve hafif olması

-çok yer kaplamaması

-çabuk kuruyabilmesi

-su geçirmemesi GEREKMEKTEDİR

NELER GİYİLİR?
Doğa sporlarında çok çeşitli malzemelerden üretilmiş giysiler vardır Bu giysiler özellikle kumaşlarına göre gruplara ayrılmışlardır Ancak biz en çok kullanılan malzemelerden bahsedeceğiz

Bunların başında gelen sentetik giysiler yani polarlardır polarlar oldukça hafif, çok çabuk kuruyan, az yer kaplayan ve sıcak tutan giysilerdir Bu sebeple oldukça fazla tercih edilirler Ekonomiktirler ve piyasada kolayca bulunurlar

Diğer önemli bir malzemede yünlü kumaşlardan üretilmiş giysilerdir Islandıklarında suyu fazla tutmazlar ve çabuk kururlar Ayrıca çokta sıcak tutarlar tek dezavantajları ise ağırlıklarının ve hacimlerinin fazla olmasıdır

Doğal dolgu malzemelerinden üretilen giysilerdende bahsetmek gerekmektedir Genellikle kaztüyü gibi malzemelerden üretilen bu giysiler oldkça hafiftirler ve ısıyı çok iyi tutarlarÇok az yer kaplarlar, kolay taşınırlar Ancak ıslandıkları zaman oldukça ağırlaşırlar Bu yüzden kullanımları zordur

Ayrıca özellikle pantolonlarda kullanılan ketenden üretilen giysiler vardır Oldukça sağlam olmalarına karşı kurumaları zordurYazın tercih edilebilirler Doğa şartlarına karşı dayanıklıdırlar

Bu temel malzemelerin yanında su geçirmez ve nefes alabilen yani terle oluşan ıslaklığı dışarı çıkarabilen kumaşlardan üretilmiş giysiler vardır Bunlar piyasada üretici firma adıyla(gore-tex)tanınırlar Özellikle mont ve pantolon olarak çok uygun giysilerdir Hafiftirler, sağlamdırlar, ve oldukça kalitelidirler Genellikle outdoor mağzalarında bulunurlar ve buralardan alınmaları gerekmektedir Tek dezavantajları, pahalı olmalarıdır Kumaş üzerinde gözle görülmeyecek kadar ufak delikler vardır Bu delikler suyu içeri almayacak kadar ufak teri dışarı atacak kadar büyüktürler Bu özellikleri sayesinde hem su geçirmezler hemde soluyabilirler

Tüm bu malzemelerin yanında kullanılmaması gereken bazı giysilerde vardır

Nasıl Giyinilir?

Doğada giyim konusunda uygulanacak temel kural kat kat giyinmektir Bu kural doğrultusunda kullanılacak giysiler iç katman;orta katman ve dış katman olarak 3 gruba ayrılmaktadır

İç Katman

Bu kat en alta giyilen giysilerden oluşur ve ten ile direk temas eder Bu yüzden mümkün olduğu kadar kuru kalmalıdır Ayrıca esnek ve rahat olmalı, hareket alanını kısıtlamamalalıdır Bu tariflere en uygun giysiler yünlü olanlardır Ancak tende rahatsızlık yaratması ve ağır olması nedeniyle fazla kullanılmamaktadır Daha iyi sonuçlar verdiği için artık sentetik kumaşlar tercih edilmektedir

Örnek:yün yada polar içlikler

Orta Katman

Genellikle ceket yada yelek şeklinde kullanılan giysilerdir Yalıtımı sağlayarak sıcak havayı hapsetmeli ve vücudun ısı kaybını önlemelidir Çift kat giyildiğinde, içerdeki hava hapsedilerek ısı yalıtımı sağlanabilir

Bu katmanda dikkat edilecek önemli bir konuda giysilerin fermuarllı olmasıdır Çünkü gerektiğinde çıkarmak ve havalandırmak daha kolaydır

Örnekünlü kazak yada yelek, polar mont

Dış Katman

Bu katmanda ise diğer katmanları ve sizi, yağmur ve rüzgar gibi dış etkilerden koruyabilecek özellikteki giysiler kullanılır

Genellikle ceket, mont yada yağmurluk gibi giysilerdir Özellikle yağmur ve kar suyunu sızdırmamaları gerekmektedir Ayrıca yine kullanım kolaylığı açısından fermuarlı olması ve ceplerinin bulunmasıda önemlidir

Diğer Malzemeler

Tüm bunların dışında vücudumuzda özellikle korumamız gereken önemli yerlerde vardır El, ayak kafa ve yüz gibi bölgeler hem oldukça hassas hem de dış faktörlerden direk etkilendikleri için korunmasızdırlar Bu yüzden özellikle soğuk havalarda:

--Mutlaka eldiven, bere, ve yedek çorap bulundurmalıyız Bu malzemelerin en çok işe yarayanları yün ya da polardan yapılmış olanlarıdır Ayrıca ellerimiz için sağlam ve kaliteli eldivenler kullanmalı, karlı ve buzlu ortamlarda su geçirmeyen kumaşlardan olmasına dikkat etmeliyiz

Ayaklarımız içinde aynı şeylere dikkat etmeli, ayakkabımız su geçirmese bile terden doğabilecek ıslanmalara karşı çabuk kuruyabilen kumaşlardan yapılmış çoraplardan giyerek önlem almalıyız

Bunun yanısıra pantolonla ayakkabı arsından girebilecek su;kar, çamur gibi dış etkenleri engelleyen ve tozluk adı verilen malzeme ise özellikle zorlu parkurlarda ve kış aylarında oldukça gereklidir Outdoor malzemelerinin satıldığı mağazalardan alınmalıdır Genellikle su geçirmez ve nefes alabilen kumaşlardan yapılırlar Alırken dikkat edilmesi gereken en önemli konu ayakkabıya iyi oturması ve arada boşluk bırakmamasıdır

Hangi mevsimde faliyet yaparsanız yapın yanınıza almanız gereken diğer önemli bir malzemede güneş kremidir Çünkü dağda karşılaşabileceğimiz en zararlı etkenlerden biride yakıcı güneş ışnlarıdır Yazın direk , kışın ise karlardan yansıttığı ışınlarıyla cildimiz için önemli bir tehlikedir Ayrıca vücuttaki enerjiyi ve suyu emdiği için baş ağrısı, halsizlik gibi rahatsızlıklara neden olabilir Bunların önüne geçmek için yanınıza mutlaka çok faktörlü bir güneş kremiyle bir şapka almayı unutmayın

Güneş yanıklarının ciddi rahatsızlıklara yol açtığını aklınızdan çıkarmayın

UYARI!!!

Her malzemede olduğu gibi giyimde de belli bir marka yoktur Piyasada oldukça çeşitli ürünler satılmaktadır Eğer ciddi bir yürüyüşcü yada tırmanışcı olmak istiyorsanız outdoor malzemesi satan bir mağazaya gidip istediğinizi almalısınız Ancak faliyetlerinizi günübirlik geziler ve basit kamplarla sınırlı tutacaksanız bu tip mağzaların yanısıra kaliteli ürün satan giyim mağzalarından da yararlanabilirsiniz

AYAKKABI

İyi bir ayakkabı nasıl olmalı?Doğru ayakkabı nasıl ve nerelerden bulunmalı???

Eğer doğada sıkıntı yaşamak istemiyorsanız, ayakkabınızın sizi yarı yolda bırakmıyacağından emin olmak ve uzun yıllar kullanmak istiyorsanız mutlaka iyi bir ayakkabı seçmeniz gerekmektedir İyi bir ayakkabının taşıması gereken en temel özellikler;

-Rahat, koruyucu ve dayanıklı olmalı

-Yapılan aktiviteye uygun olmalı

-Ayağa ve bileğe yeterli desteği vermeli, kaygan ve bozuk zeminlerde tutunabilmeli

-Su geçirmemeli ayağı kuru ve doğru sıcaklıkta tutabilmeli

-Tabanı çok sağlam ve sert olmalı, kolay esneyip bükülmemelidir

En başındada söylediğimiz gibi doğada kullanılan malzemelerin ortak temel özellikleri vardır ve yapılan faaliyet ağırlaştıkça bu özelliklerde çeşitlenmektedir Aynı kural ayakkabı içinde geçerlidir Yukarıda saydığımız özelliklerin yanında iyi bir dağ ayakkabısında olması gereken başka ayrıntılarda bulunmaktadır

Özellikle ayakkabının tabanları oldukça önemlidir Fakat sadece yürüyüş amaçlı ve düz zeminlerde kullanılacaksa daha esnek bir ayakkabı tercih edilebilir Ancak dağlık arazide kullanılacaksa sert tabanlı, bileğinize daha fazla destek veren bir ayakkabı seçmeniz en doğru seçim olur Değişik ayakkabı üreticileri farklı tabanlar kullanırlar Ancak bunlardan ençok kullanılanı ve bilineni Vibram tabanlardır

Ayakkabı konusunda dikkat edilecek önemli bir noktada ayakkabının hangi maddelerden yapıldığıdır En çok yaygın olanı deri ayakkabılardır Çünkü oldukça sağlamdırlar ve uzun süre dayanabilirler Ayrıca su geçirmezler, oldukçada sıcak tutarlar Bunların dışında süet ve kumaş botlarda yazın ve kurak iklimlerde kullanılabilirler En büyük avantajları ise deriye göre daha rahat ve hafif olmalarıdır Ancak su geçirme ihtimalleri yüksektir

Alacağınız bota karar verirken ağırlığını da göz önünde bulundurmanız gerekmektedir Çünkü ayaklarınızda taşıyacağınız 1kg’lik fazla yük, omuzlarınıza 5kg olarak yansır

Ayakkabınızın az dikişli olmasıda önemlidir Böylelikle dikişlerden su alma olasılığı azalır

Nasıl Alınmalı, Nerelerden Bulunmalı?

En mükemmel donanımla üretilse bile, eğer doğru büyüklükte değilse hiçbir işinize yaramayacaktır Bu yüzden doğru ayakkabıyı almak için, mutlaka bu ayakkabıyı giymeyi planladığınız çorapla deneyerek almalısınız

Ayrıca insanların ayakları yürüyüşlerde şiştiği için, ayakkabıyı almaya akşam gitmeniz daha uygun olacaktır

Ayakkabının doğru büyüklükte olup olmadığını anlamak için, ayaklarınızı ön tarafa doğru ittiğinizde işaret parmağınızın enine girmesi gerekmektedir Parmaklarınızıda rahatlıkla oynatabilmelisiniz

Ayakkabınızı aldıktan sonra ise derisinin yumuşaması, ayaklarınızın şeklini alması için faaliyete gitmeden önce toplam10-15km yürümeniz yararlı olacaktır

Doğa yürüyüşlerine en uygun ayakkabılar yine doğa sporları malzemeleri satan yerlerden, tüm bu tavsiyeler ışığında alınmalıdırAncak alırken üretici firmanın kullanım ve bakım konususndaki önerileri de dikkate alınmalıdır Sırf markalı diye piyasadaki çeşitli botlardan alarak paranızı sakın boşa harcamayın Unutmayın bazen o botların yerine, alınacak sağlam bir asker postalı bile işinize yarayabilir

Ayakkabıların Bakımı

Kaliteli bir dağ botu, iyi bir bakımla uzun süre kullanılabilir İlk olarak dağdan geldikten sonra ayakkabılarınızı mutlaka temizleyin Çamurlu kirli bırakmayın Ama sakın kuruması için kalorifer üstüne yada yüksek ısılı bir yere bırakmayın Çünkü derisine zarar verebilirsiniz Temizledikten sonraki bakımını üretici firmaya sormanız daha doğru olabilir Genellikle deri botlarda su geçirmezliği sağlamak için wax adlı madde sürülür Süet ayakkabılar içinse sprey ve sıvılar kullanılır

Kullanmadığınız zamanlarda ise kuru ve serin yerlerde saklayın, faaliyete gitmeden havalandırmanız ve wax sürmeniz ayakkabıdan daha çok verim almanızı sağlıyacaktır

ÇANTA

Çanta doğada kullandığınız malzemelerin en önemlileri arasındadır Çünkü sırtınızda taşıdığınız için ağırlık merkezinizi direk olarak etkiler İçi yiyecek, su , yedek giysi ve diğer malzemelerle dolu olan bir çantanın doğa sporlaına uygun olmadığını düşünecek olursak, vücudumuzun en hasas bölgesi olan bel ve sırtımızı büyük bir riske atarız Ayrıca faaliyet boyunca sırtımızda taşıyacağımız bu gereksiz yüklede kaza ve sakatlanma olasılığınıda maximum seviyeye çıkarmış oluruz

Kullanım amacına göre çantalar kendi aralarında 2’ye ayrılırlar

A- Zirve Çantaları: Kamptan zirveye giderken kullanılan çantalardır Bu çantalar zirveye çıkarken ihtiyaçduyulacak eşyaları ve teknik malzemeyi içine alabilecek kapasitede olmalıdır Dikkat edilecek en önemli konular çantada baton ve kazma takmakiçin perlonlarının olması, hafif ve dayanıklı olmasıdır Ayrıca suyu geçirmemesi açısından mümkün olduğunca az fermuarlı olmasında da yarar vardır İdeal hacmi yaklaşık 25-40lt arasıdır

B- Kamp Çantaları: Kamp yükünün taşındığı çantalardır Bütün kamp malzemeleri bu çantanın içinde olacağından dikkat edilmesi gereken birçok özelliği vardır Ancak en temel özellikleri ayarlanabilir bir sırt sistemiyle, sağlam ve dolgun bir bel kolonunun olmasıdır Böylelikle ağırlık merkezi omuzlar değil vücudumuzun en sağlam kaslarının bulunduğu kalçalarımız olur Hemdaha az yoruluruz hemde bel ve sırtımızı korumuş oluruzAyrıca özellikle sırtı kolay kuruyabilen kumaşlardan olmalı, su geçirmemesine dikkat edilmelidir

Tüm bunların yaında;yükseklik ayarlarının olması, yanlarında ceplerinin bulunması ve yine ayarlanabilr kazma- baton taşıma perlonlarıyla bel, kol ve sırt perlon ve kolonlarının olması gerekir

Günübirlik yürüyüşlerde kullanılabilecek çantalar:

İster günübirlik bir yürüyüş için olsun, ister uzun bir kamp faaliyeti için çantanızda bulunması gereken temel özellik ağırlığı omuzlardan alıp kalçanıza verecek bir bel kolonunun olmasıdır Bel kolonları artık bir ihtiyaça halini almıştır Yine çantanızı daha kolay taşımanız için ayarlanabilir bir sırt sisteminin bulunması gereklidir Mümkün olduğunca hafif olmalı, dayanıklı ve su geçirmeyen kumaşlardan üretilmiş olmalıdır

Nerelerden alınmalı?

Piyasada birçok yerde anlattığımız özelliklere benzer özellikler taşıyan çantalar satılmaktadır Ancak bu tip çantalar sadece seyahat amaçlı üretilmiş çantalardır Belki günübirlik yürüyüşlerde kullanılabilirler ancak dağ aktivitelerinde mutlak bir dağ çantasında olması gereken özellikleri taşıyan ve ancak outdoor mağazalarında bulabileceğiniz çantalar kulanmanız şarttır

Bakımı:

Özel bir bakım gerekmez Sadece temiz tutulmalı, her faaliyet öncesi ve sonrası perlon ve kolonları kontrol edilmelidir

UYKU TULUMU VE MAT

Bu iki malzemede dağcılık ve kampçılık hayatının vazgeçilmez iki unsurudur Bu malzemeler olmazsa doğada kamp yapmanız imkansızdır Rahat ve güvenli bir kampın gerçekleşmesi için bu malzemelerin yakından tanınması gerekmektedir

Uyku tulumu

Adındanda anlaşılacağı gibi içinde geceyi geçirdiğimiz malzemenin adıdır Kısacası uyurken kullandığımız bizi koruyan giysimizdir En önemli görevi havayı hapsederek vücudun etrafında tutmak, böylece ısıyı korumaktır Yani uyku tulumları sizi ısıtmaz sadece sıcak tutar Bu görevide yapısındaki dolgu malzemesi gerçekleştirir Uyku tulumları işte bu dolgu malzemesine göre çeşitlilik gösterirler

Kaztüyü tulumlar:

Oldukça hafiftirler, az yer kaplarlar ve çok sıcak tutarlar Bu yönleriyle kullanışlıdırlar Ancak fiyatları yüksektir ve ıslandıkları zaman kolay kurumazlar Bakımı kuru temizlemeyle yapılır ve askıda asılı bir şekilde saklanır

Elyaf tulumlar

Ağırdır, çok yer kaplarlar ve ısı dereceleri düşüktür Ancak fiyatları uygundur, bakımları ve saklanmaları kolaydır Kolay kururlar makinada yıkanabilirler

Dağcılıkta ve kampçılıkta ayak kısmı dar, kafa ve omuz kısmı büzgülü yani “mumya”tipi tulumlar kullanılır Hacmi düşük olan bu tulumlar ısınmayı kolaylaştırırlar

Alırken dikkat etmeniz gereken konular, dolgu malzemeleri, iç ve dış kumaşları ve şeklidir ayrıca kesinlikle sıkıştırılmış olarak saklanmazlar, asılı bir durumda saklanırlar Bazıları yıkanabilirler, ancak temizlenmesi konusunda satıcı firmaya danışmanız gerekir

Piyasada av vekamp malzemeleri satan yerlerde ve outdoor mağazalarında satılırlar Standartlara uygun olduktan sonra bu yerlerden alınabilirler

Matlar

Çadır içinde, çadırın tabanıyla uyku tulumu arasına yerleştirilen kapalı hücrelerden oluşan bir yapıdaki hava izolasyonunu sağlar Ezilmelere, katlanmalara çok dayanıklıdırlar İçlerinde süngerimsi bir madde vardır Av malzemeleri satan yerlerde ve outdoor mağazalarında bulunurlar