|  | Canlı Türlerinin Yaşama Alanları |  | 
|  09-01-2012 | #1 | 
| 
Prof. Dr. Sinsi
 |   Canlı Türlerinin Yaşama AlanlarıCanlıların Yaşam Alanları Canlıların Yaşam Alanları Hakkında Bilgi Canlıların Yaşam Alanları Nelerdir canlı türlerinin yaşama alanları Canlıların yaşam alanına ekosistem denir  Ekosistem ise: Karşılıklı olarak madde alışverişi yapacak biçimde birbirlerine etki yapan organizmalarla (biyotik), bitki ve hayvanların birbirine eklemlendiği ve ayrıca kaya, toprak gibi fiziksel çevre faktörlerinin (abiyotik) birarada bulunduğu herhangi bir doğa parçası bir ekosistemdir  Ekosistem yaklaşımı, bireysel organizmalar ya da topluluklardan çok tüm alanın işlevlerinin nasıl olduğuyla ilgilenir  Bir alandaki organizmalar ve cansız çevreleriyle olan ilişkilerine bakar  Bir ekosistem, temel olarak abiyotik maddeler, üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılardan oluşur  Ekosistemlerde yaşam, enerji akışı ve besin döngüleriyle sürer  Açık bir sistem olan ekosistemde, enerji ve besin giriş-çıkışı süreklidir  Sistem kuramı, ekolojik bakış açısının sosyolojik boyutunu ele almaktadır  2 Ayrıca sibernetik disiplini, canlılarda kontrol ve iletişim boyutuyla kaynağını yine ekosistemde bulmaktadır  Bir ekosistemin dört temel bileşeni vardır  Üreticiler ototroflar, tüketiciler (hetotroflar), ayrıştırıcılar (saprofitler) ve doğal çevre  İlk üç bileşen, dördüncü bileşenin oluşturduğu cansız doğa içinde varlıklarını sürdüren canlı yaşamı kapsar  Cansız doğal çevre ile bu çevre içinde yaşamlarını sürdüren canlılar arasındaki ilişkileri ve etkileşimleri inceleyen bilim dalına ekoloji adı verilir  Canlı türlerinin yaşama alanları EKOLOJİ Yaşama alanı veya yaşam birliğinin oluşturduğu topluluğa EKOSİSTEM denir  EKOLOJİ’NİN görevide; canlılar arasındaki karşılıklı etkileşim ve cansız çevre ile organizmalar arasındaki ilişkiyi incelemektir  Ekoloji temel olarak şu sorulara yanıt arar: 1  Bitki ve hayvanların canlı ve cansız faktörler ile çevrelerine bağımlılığı nasıldır? 2  Canlılar besinlerini ve enerjilerini nereden bulur? 3  İnsanların ekosisteme etki biçimini ve ne ölçüde bu etkiyi yapabildiğini? Ekosistemlerin büyüklükleri farklı olabilir  Örneğin : Balina ekosistemi okyanus iken, Tenyanın ekosistemi bağırsak içersidir  Göl orman ve deniz çeşitli büyüklükteki ekosistemlerdir  Yeryüzündeki Yaşam Alanları ve Ekoloji Terimleri Yaşama Birliği (Biyosönoz): Başka türden canlıların bir arada yaşadıkları ve coğrafik olarak sınırlanabilir alana yaşama birliği denir  Biyotop : Yaşama birliğinde yaşamın olduğu sınırlı bölüme BİYOTOP denir  Abiyotik Faktörler : Yaşam alanındaki iklim ve toprak yapısı gibi etmenlere denir, Biyotik Faktörler : Yaşam alanının bitki örtüsü ve diğer canlılardan kaynaklanan etkilere Biyotik faktörler denir  Populasyon : Belirli bir yaşam alanındaki aynı türe ait bireylerin oluşturduğu topluluğa denir  Biyoster : Ekosistemlerin tamamına yeni yaşamın mümkün olduğu yeryüzü parçasına denir  Optimum : Bir çevre faktörü bakımından, canlı için uygun olan basamağa denir  Komünite : Belli bir bölgedeki bütün populasyonların oluşturduğu çevredir  Bu populasyonların bir biriyle olan ilişkileridir  Habitat : Bir populasyonun yaşayabileceği ortamdır  Örneğin : Bir kutup ayısının habitatı kutuplardır  BESİN ZİNCİRİ Beslenme seviyelerinde enerji transferindeki hiyerarşi “kim kimi yer” sorusunun cevabına göre belirlenir  Eğer B canlısı A canlısı ile besleniyorsa enerji A’dan B’ye doğru akıyor demektir  Besin zinciri “kim kimi yer” sorusunun basit cevaplandırılmasıdır  Bunu pekte mutlu bir sonla bitmeyen bir hikaye ile açıklayalım  Balıkçı az önce yosunlarla beslenmiş olan balığı tutar  Sonra pişirir ve yer  Daha sonra dengesini kaybeder ve suya düşer  O esnada gezintiye çıkan bir köpek balığı balıkçıyı yer  Buradaki besin zinciri şu şekildedir  Su yosunu balık balıkçı köpek balığı EKOSİSTEMDE ENERJİ DÖNGÜSÜ Enerji döngüsüyle ilgili genel özellikler; Ekosistemde temel enerji kaynağı güneştir  Enerji akışı tek yönlüdür  Ekosistemin her basamağında enerji kaybı olur  Basamaklardaki enerji kayıpları ısı olarak dışarıya verilir  Basamaklar arasında enerjinin aktarılması bezin zinciriyle sağlanır  Bütün sistemler güneş enerjisinden faydalanırlar  Ototroflar (bitkiler ve bakteriler ) bu enerji ile fotosentez sonucu basit inorganik maddelerden organik besin üretirler  Ör karbonhitrat, protein, yağ   Bütün fotosentetik ototroflar pirimer üreticidirler  Primer Üretim : Ototroflar ışık enerjisini tutar ve organik bileşik halinde kimyasal enerjiye çevirir  Ekosistemdeki primer üretim, verilen sürede enerji depolama miktarı ile orantılıdır  Bu miktar, mevcut sistemdeki fotosentez ve oksijenli solunum arasındaki denge ile bağlantılıdır  Ör / Fotosentez oksijenli solunumdan daha fazla yapılırsa enerji besinlerde depo edilir  Brüt Primer Üretim : Ekosistemdeki toplam fotosentez hızıdır (Verilen zaman periyodunda)  Net Primer Üretim : Bitkinin dokularında depoladığı enerjinin, yine kendisinin yaptığı oksijenli solunumdan sonra geriye kalan kısımdır  Ekosistemler dışarıdan enerji ve besin girişine ihtiyaç duyarlar  Enerji devrinde geri dönüşüm yoktur  Bütün ekosistemlerde enerji çıkışı vardır  Ototroflar ile tutulan enerjinin çoğu çevreye ısı olarak verilir Bununla birlikte besinlerde tipik bir döngü vardır  Diğer canlılar hetotroftur (=tüketicidirler) Otcullar = pirimer tüketiciler Etçiller = sekonder tüketiciler Yırtıcılar = tersiyer tüketiciler Bitki ve et yiyenler = omnivorlar Ayrıştırıcılar = Çürükçüler = Saprotifler Detritivorlar = Çürükçüllerin artıklarıyla beslenirler | 
|   | 
|  | 
|  |