Erezyon Konu Anlatımı

Erozyon Konusu

Toprak Erozyonu

Erezyon Konu anlatımı

Erozyon (Toprak Erozyonu) :

Verimli toprak örtüsünün su ve rüzgârın etkisi ile aşınıp taşınması olayına erozyon denir Erozyon, tabiatın normal süreci içinde meydana geliyorsa normal erozyon; insanın tabiattaki toprak, su ve bitki arasındaki dengeyi bozması sonucu meydana geliyorsa hızlandırılmış erozyon adını alır (Normal erozyon, genellikle insan müdahalesi olmayan yerlerde görülür ve çok yavaş olarak gelişir Meraların aşırı derecede otlatılması, ormanların tahrip edilmesi ile daha az korunan toprak, su ile kolayca taşınabilmektedir ve erozyon hızlanmaktadır)

a) Erozyona Neden Olan Faktörler :

1- Bitki örtüsünün olmaması (ormanların yok edilmesi)

2- Arazinin engebeli ve eğimli oluşu

3- Toprağın aşırı işlenmesi (yanlış kullanımı)

4- Meraların aşırı otlatılması (meraların tahrip edilmesi)

5- Toprağın eğime paralel sürülmesi

6- Yangınlar ve ani su taşkınları

7- Yağışların düzensiz olması (İklim)

8- Yamacın eğim ve uzunluğu

9- Toprak yapısı

10- Dağınık ve düzensiz yerleşme

b) Erozyonu Azaltan Faktörler :

1- Ağaçlandırma yapılması

2- Meraların aşırı otlatılmaması

3- Ürünlerin nöbetleşe dikilmesi

4- Eğimli arazilerde, toprağın eğime dik sürülmesi

5- Eğimli arazilerde sekiler (taraçalar) yapılması

c) Erozyonun Zararları :

1- Toprağın verimini düşürür

2- Çölleşmeye sebep olur

3- Suları kirletir

4- Ürün kalitesini düşürür

5- Toprak ve arazi kaybına neden olur

6- Toprakların su depolama gücünü azaltır

7- Toprağın işlenmesini güçleştirir

Erozyon Çeşitleri :

1- Su Erozyonu :

Yağmurun, araziler üzerinde oluşturduğu yüzeysel akışlar ve akarsuların etkisiyle toprağın aşınması ve taşınması olayıdır Ayrıca denizlerde oluşan dalgaların, kıyılardaki kayalara çarpması ve bu kayaları aşındırması ve taşıması da bir su erozyonudur

Su erozyonu iki aşamalıdır Önce yağmur damlalar sayesinde toprak çözünür Daha sonra biriken yağmur sularıyla çözünen bu toprak eğim yönüne doğru taşınır

NOT : 1- Hindistan’daki Ganj ve Çin’deki Sarı Irmak nehirleri her yıl milyonlarca ton toprağı

denize taşır Böylelikle nehirlerin denize döküldüğü alanlarda büyük deltalar oluşur

2- Yağmur damlaları düz bir toprak yüzeyine dik olarak çarptığı zaman 60 cm yukarı, 1,5 metre kadar da yanlara doğru sıçrayabilmektedirler Bu sıçrama esnasında toprağı da kendisiyle birlikte etrafa sıçratmaktadır Bu sıçramalar eğimli bir arazide olduğu takdirde oluşan etki daha şiddetli olmaktadır

3- Su erozyonunun yönünün ve hızının bağlı olduğu faktörler:

• Arazinin eğimi

• Rüzgarın hızı, yönü ve damlanın toprağa çarpma açısı

• Damlanın büyüklüğü

• Damlanın düşme ve çarpma hızı

• Toprağın bir bitki örtüsü ile örtülü olup olmaması

• Toprak yüzeyinin pürüzlülüğü

2- Rüzgâr Erozyonu :

Rüzgâr sayesinde toprağın aşınması ve taşınması olayıdır Rüzgâr erozyonu sonucu verimli toprakların kaybı, buharlaşmanın hızlanmasıyla toprak nemliliğinin azalması, bitki büyümesinin yavaşlaması, ulaşımın aksaması ve verimin düşmesi olumsuzluklarını ortaya çıkarmaktadır Taşınan kum ve verimsiz toprak, üretken tarım topraklarını kaplayarak, tarım yapılamaz hale getirmektedir

Yağış, rüzgâr erozyonunda faydalı bir göreve sahiptir Toprak ıslak veya nemli olunca rüzgârın onu alıp sürüklemesi oldukça güçtür Fakat toprağın kuru bulunduğu dönemlerde veya yazın rüzgâr etkili olabilir

kaynak :fen okulu