Abdülaziz Debbağ Hakkında Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 09-01-2012

Abdülaziz Debbağ hayatı

Abdülaziz Debbağ kimdir

Abdülazîz b Mes'ûd b Ahmed ed-Debbâş el-Hasenî el-Bekrî (ö 1132/1720), Hızıriyye tarikatının kurucusu olarak kabul edilen Faslı mutasavvıftır 1090'da (1679) Fas'ta doğdu Görüş ve düşüncelerinin nakledildiği el-İbrîz adlı eserde devrinin gavs'ı olarak tanı*tılmasına rağmen hayatı hakkında ye*terli bilgi yoktur Kaynaklar ona nisbet edilen bu eseri zikretmekle yetinirler

Kendisiyle Receb 1125'te (1713) tanış*tığını, şeyhinin o sıralarda otuz beş ya*şında olduğunu söyleyen müridi ve el-İbrîz'in derleyicisi Ahmed b Mübarek (ö, 1156/1743), onu eşi bulunmayan ta*sarruf sahibi bir velî olarak anmasına, Allah, Kur'an, kâinat ve insan hakkında söylediği her sözü mutlaka kabul edil*mesi gereken ilâhî bir sır gibi göster*meye çalışmasına karşılık, hayatının ana çizgileri konusunda doyurucu bilgi vermez Meselâ, adı geçen eserde şey*hinin henüz kırk bir yaşını tamamlamadan öldüğünü birkaç defa tekrarlama*sına rağmen ölüm tarihi ve sebebinden hiç bahsetmez

Bununla beraber bizzat Debbâğ, el-İbrîz'de kendisinin Hz Peygamber'in rüyadaki emirleri üzerine gerçekleşen bir evliliğin meyvesi oldu*ğunu söyler ve büyük bir velî olacağının doğumundan çok önce haber verildiği*ne dikkat çeker; Hz Hasan soyundan olduğunu, âlim ve tasavvufa ilgi duyan bir ailenin ikinci çocuğu olarak 1679'da dünyaya geldiğini, 1699'da annesini kaybedince babasının ikinci defa evlen*diğini anlatır Ayrıca soyunun ve tarikat silsilesinin Hz Ebû Bekir'e dayandığını, dolayısıyla Sünnî ve Sıddîkî olduğunu, onun sırlarının vârisi bulunduğunu be*lirtir İlk şeyhi Hızır'ın yanı sıra on Sıddîk şeyhten feyz aldığını, annesini kay*bettiği yıl, daha sonra evleneceği kadının ve ondan doğacak iki oğlu ile kızı*nın kendisine açık bir şekilde gösteril*diklerini ve her şeyin gördüğü gibi gerçekleştiğini ifade eder

Ahmed b Mübârek'in, onun hem “Ümmî” bir zat olduğunu sık sık tekrar*laması, hem de bütün âlemlere, dillere, geçmişe, içinde yaşanılan zamana ve geleceğe ait bilmediği ve bilemeyeceği hiçbir şeyin bulunmadığını ilâve etmesi, gerçeği ifadeden çok, onu tam anlamıy*la bir “İnsân-ı kâmil” olarak takdim et*me gayretiyle açıklanabilir Çünkü el-İbrîz'in muhtevasından Abdülazîz ed-Debbâğ'ın hadis, tefsir, fıkıh ve kelâm İlimlerini iyi bildiği, mükemmel bir ta*savvuf kültürüne sahip bulunduğu, Bâyezîd-i Bistâmî, Hallâc, Hakîm-i Tirmîzî, Gazzâlî, İbnül-Arabî, İbnü'l-Fârız ve benzerlerinin nübüvvet, velayet, keşf ve varlık hakkındaki görüşlerini okudu*ğu anlaşılmaktadır (bk TDV İslam Ansiklopedisi, Abdülaziz Debbağ md)

09-01-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Abdülaziz Debbağ Hakkında Bilgi Abdülaziz Debbağ hayatı Abdülaziz Debbağ kimdir Abdülazîz b Mes'ûd b Ahmed ed-Debbâş el-Hasenî el-Bekrî (ö 1132/1720), Hızıriyye tarikatının kurucusu olarak kabul edilen Faslı mutasavvıftır 1090'da (1679) Fas'ta doğdu Görüş ve düşüncelerinin nakledildiği el-İbrîz adlı eserde devrinin gavs'ı olarak tanıtılmasına rağmen hayatı hakkında yeterli bilgi yoktur Kaynaklar ona nisbet edilen bu eseri zikretmekle yetinirler Kendisiyle Receb 1125'te (1713) tanıştığını, şeyhinin o sıralarda otuz beş yaşında olduğunu söyleyen müridi ve el-İbrîz'in derleyicisi Ahmed b Mübarek (ö, 1156/1743), onu eşi bulunmayan tasarruf sahibi bir velî olarak anmasına, Allah, Kur'an, kâinat ve insan hakkında söylediği her sözü mutlaka kabul edilmesi gereken ilâhî bir sır gibi göstermeye çalışmasına karşılık, hayatının ana çizgileri konusunda doyurucu bilgi vermez Meselâ, adı geçen eserde şeyhinin henüz kırk bir yaşını tamamlamadan öldüğünü birkaç defa tekrarlamasına rağmen ölüm tarihi ve sebebinden hiç bahsetmez Bununla beraber bizzat Debbâğ, el-İbrîz'de kendisinin Hz Peygamber'in rüyadaki emirleri üzerine gerçekleşen bir evliliğin meyvesi olduğunu söyler ve büyük bir velî olacağının doğumundan çok önce haber verildiğine dikkat çeker; Hz Hasan soyundan olduğunu, âlim ve tasavvufa ilgi duyan bir ailenin ikinci çocuğu olarak 1679'da dünyaya geldiğini, 1699'da annesini kaybedince babasının ikinci defa evlendiğini anlatır Ayrıca soyunun ve tarikat silsilesinin Hz Ebû Bekir'e dayandığını, dolayısıyla Sünnî ve Sıddîkî olduğunu, onun sırlarının vârisi bulunduğunu belirtir İlk şeyhi Hızır'ın yanı sıra on Sıddîk şeyhten feyz aldığını, annesini kaybettiği yıl, daha sonra evleneceği kadının ve ondan doğacak iki oğlu ile kızının kendisine açık bir şekilde gösterildiklerini ve her şeyin gördüğü gibi gerçekleştiğini ifade eder Ahmed b Mübârek'in, onun hem “Ümmî” bir zat olduğunu sık sık tekrarlaması, hem de bütün âlemlere, dillere, geçmişe, içinde yaşanılan zamana ve geleceğe ait bilmediği ve bilemeyeceği hiçbir şeyin bulunmadığını ilâve etmesi, gerçeği ifadeden çok, onu tam anlamıyla bir “İnsân-ı kâmil” olarak takdim etme gayretiyle açıklanabilir Çünkü el-İbrîz'in muhtevasından Abdülazîz ed-Debbâğ'ın hadis, tefsir, fıkıh ve kelâm İlimlerini iyi bildiği, mükemmel bir tasavvuf kültürüne sahip bulunduğu, Bâyezîd-i Bistâmî, Hallâc, Hakîm-i Tirmîzî, Gazzâlî, İbnül-Arabî, İbnü'l-Fârız ve benzerlerinin nübüvvet, velayet, keşf ve varlık hakkındaki görüşlerini okudu*ğu anlaşılmaktadır (bk TDV İslam Ansiklopedisi, Abdülaziz Debbağ md)