Cemaatle Namaz Kılmak Neden Tavsiye Edilmiştir

Cemaatle namaz




Teheccüd namazı kılıyorum Fakat sabah namazına camiye gelemiyorum Bir mahzuru var mıdır?

CEVAP

Hazret-i Ömer, sabah namazında, camide Süleyman isimli bir genci göremeyince, nerede olduğunu sordu Dediler ki:

(O, gece pek uyumaz Teheccüd ve benzeri nafile ibadetle meşgul olur, belki şimdi uykuya dalmıştır)


Hazret-i Ömer buyurdu ki:

(Eğer bütün gece uyuyup da sabah namazını cemaat ile kılsaydı daha iyi olurdu) [İmam-ı Malik]


Cemaatle namaz kılmak Sünnet-i hüda, yani İslam’ın şiarı olan mühim sünnettir Cemaatle kılınan namaz, yalnız kılınan namazdan 25 veya 27 derece daha faziletlidir Cemaatle namaz kılmanın önemi hakkında bildirilen hadis-i şerif meallerinden birkaçı şöyle:

(Beş vakit namazı cemaatle kılan, Sırat köprüsünü şimşek gibi geçer) [Taberani]


(Bir kimse, kırk gün sabah namazının ilk tekbirine yetişirse, kendisine iki berat yazılır: Cehennemden kurtuluş beratı ile münafıklıktan eminlik beratı) [Ebuşşeyh]


(İlk tekbire yetişecek şekilde, kırk gün cemaatle kılana Cennet vacip olur) [Ebu Ya’la]


(Cemaatle namaz kılmak için bekleyen, hep namazda gibi sevap kazanır) [Buhari]


(Evi mescide uzak olanın [her adımına sevap verileceği için] sevabı daha fazladır) [Buhari]


(Peygamberin sünnetini [önem vermeyip] terk eden kâfir olur) [Ebu Davud]


(Cemaatin bir kısmı dua eder, ötekiler de âmin derse, o dua kabul olur) [Hakim]


(İmam, namazı tamamlayıp cemaate yüzünü döndürünceye kadar onunla bulunan, gece ibadet etmiş gibi sevaba kavuşurlar) [Tirmizi]


(Namazlarını cemaatle kılanları Allahü teâlâ sever) [Taberani]


(En kıymetli yer mescitlerdir Cami ehlinin en efdali, ilk girip son çıkandır Cemaate ilk gelen ilk müslüman olan gibi kıymetlidir) [İ Râfi’i]


(Ezanı işitip de, cemaate gitmemek, münafıklık alametidir) [İmad-ül-islam]


Yatsı ile sabah namazını cemaatle kılmamak münafıklık alametidir Nasıl ki, yalan söylemek münafıklık alameti ise, cemaate gelmemek de münafıklık alametidir Bu, cemaate gelmeyen münafık demek değildir Kendisinde münafıklık alametinden bir alamet var demektir Verdiği sözde durmamak da münafıklık alametidir Sözünde durmayana münafık denmez Fakat münafıklık alametinden birini işlemiş olur Bu konudaki hadis-i şeriflerin mealleri de şöyle:

(Yatsı ile sabahı cemaatle kılmak, bizi münafıklardan ayıran alamettir Münafıklar, yatsı ve sabah namazına devam edemezler) [Beyheki]


(Yatsı ile sabah namazını cemaatle kılmak, münafıklara çok ağır gelir Eğer bundaki ecri bilselerdi, sürünerek de olsa, cemaate gelirlerdi Namaza gelmeyenlerin evlerini yakmak istedim) [Buhari]


(Yatsıyı cemaatle kılan, gecenin yarısını, sabahı da cemaatle kılan, gecenin tamamını ibadetle geçirmiş olur) [Müslim]


(Yatsıyı cemaatle kılan Kadir gecesinden hisse almış olur) [Taberani]


Fıkıh kitaplarında cemaate gitmemeyi mubah kılan mazeretler vardır Böyle bir mazereti olmadan cemaate gitmemek caiz değildir Bunlar kendilerinde münafıklık alameti bulunan kimselerdir Böyle kimselerden olmamaya dikkat etmeliyiz!


Münafık, müslüman görünen kâfir demektir


Bir mazereti olup da camiye gitmeyenlere de suizan etmemelidir!


Cemaatle namazın önemi

Sual: Camide yalnız kılınan namazın sevabı, evde cemaatle kılınanın sevabından daha fazla mıdır?

CEVAP

Hayır Evde de cemaatle kılınsa camide yalnız kılanın sevabından çok fazladır


Buhari'de bildirilen hadis-i şerifte, cemaatle kılınan namazın sevabı, yalnız kılınandan 25 ve başka rivayette 27 kat fazla olduğu bildirilmektedir Bir hadis-i şerif meali de şöyledir:

(Cemaatle kılınan namaz, tek başına kılınan namazdan daha çok sevabdır İki kişiyle birlikte kılınan namaz da, bir kişiyle kılınandan daha çok sevabdır Cemaat ne kadar çok olursa, sevabı daha çok olur) [Tirmizi]


Camide kılmanın ise, ayrı bir sevabı vardır Yani camide namaz kılmak, evde kılmaktan daha sevabdır Bir hadis-i şerif meali şöyledir:

(Evde kılınan namaza bir sevab, mahalle mescidinde yirmi beş sevab, Cuma namazı kılınan büyük camide beş yüz sevab, Mescid-i Aksa'da beş bin sevab, Medine'deki bu mescidimde elli bin sevab, Mescid-i haramda [Kâbe'de] yüz bin sevab vardır) [İbni Mace]


Evde de cemaatle kılınsa, yalnız kılmaktan 27 derece fazla sevab alınır Bir hadis-i şerif meali:

(Cemaatle kılınan namaz, yalnız kılınan namazdan 27 derece daha faziletlidir) [Buhari]


Cemaat gitmemek

Sual: Camiye yani cemaate gitmemek için neler özür olur?

CEVAP

Mazeretsiz cemaate gitmemek caiz olmaz Çünkü bazı âlimler cemaate gitmeye vacip demişlerdir


Şunlar, cemaate gitmemek için özür olur:

1- Yağmur, çamur, şiddetli sıcak ve soğuk, gece şiddetli rüzgar, havanın çok kararması gibi hava muhalefeti


2- Felçli, yaşlı veya başka sebeple yürüyemeyen, bir ayağı kesik olan veya kör [Bunların yardımcıları veya arabaları olsa da, gitmeleri gerekmez]


3- Canına veya malına saldıracak düşman korkusu


4- Abdesti sıkışık olan


5- Hareket halindeki yolcu


6- Hastalığının artmasından veya uzamasından korkan hasta


7- Yerine bırakacak kimse bulunmayan hasta bakıcı


8- Nadir bulunan fıkıh dersini kaçırmak


9- Sofra hazır iken, sevdiği yemeği veya içeceği kaçırmak istemeyen


10- İmamın bid'at sahibi olduğunu veya abdestin, guslün, namazın şartlarını gözetmediğini bilen


Cemaat ile kılınan namazın sevabı, yalnız kılınan namaz sevabından pek çoktur Cemaatin bu kadar büyük fazileti, imamın namazının sahih olduğu takdirdedir


Eskiden İslamiyet kuvvetli olduğu zamanlarda, imamlara ve her müslümana hüsn-i zan edilirdi Fakat şimdi, müslümanım diyenlerin ve imam olmak isteyenlerin bazısının, dinden, imandan haberi olmayan cahiller olduğu söz, hâl ve hareketlerinden anlaşılıyor


O halde, bugün Ehl-i sünnet itikadına karşı olduğu belli olmayan ve guslünü, abdestini ve namazını doğru yapabilen ve haram işlemekten sakınan imam bulup ona uymak lazımdır Aksi takdirde cemaat sevabı değil, namazımız da elden kaçar Fâsık imamın arkasında kılınan namaz, Maliki’de sahih değildir (Halebi)


Sabahı cemaatle kılmak

Sual: Tam İlmihal’de Tahtavi’den naklen deniyor ki:

(Sabah namazının sünneti çok faziletlidir Fakat, bunu bile kılmayan için, hiç ceza bildirilmedi Halbuki, sabah farzını cemaat ile kılmayıp, yalnız kılanın Cehenneme gideceği bildirildi)

Burada cemaatin önemi mi, yoksa sabah namazını cemaatle kılmanın önemi mi anlatılmak isteniyor?

CEVAP

Burada hem cemaatin, hem de sabahı cemaatle kılmanın önemi bildiriliyor O cümlenin devamında cemaatin önemi vurgulanıyor Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:

(Cemaati terk edip evde namaz kılan sünneti terk etmiş, sapıtmış olur) [Müslim]

(Mazeretsiz cemaate gitmemenin sapıklık olduğu bildiriliyor)


(Ezanı duyup da cemaate gitmemek kişinin asi ve bedbahtlığına kâfidir) [Taberani]

(Buradaki bedbahtlık Cehennemlik anlamındadır)


(Gece kaim, gündüz saim olan cemaate gelmezse Cehenneme gider) [Tirmizi]

(Geceleri ibadet edip gündüzleri de oruç tutan kimsenin bile, mazeretsiz cemaate gitmezse Cehenneme gideceği bildiriliyor)


(Beş vakit namazı cemaatle kılan, Sırat köprüsünü şimşek gibi geçer) [Taberani]

(Cemaatin önemi bildiriliyor)


Yatsıyı cemaatle kılmak, öğle, ikindi ve akşamı cemaatle kılmaktan önemlidir Sabahı cemaatle kılmak ise hepsinden önemlidir Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:

(Sabahı cemaatle kılmak, yatsıdan iki misli daha faziletlidir) [İbni Huzeyme]


(Emekleyerek de olsa, yatsı ve sabahı cemaatle kılmaya gidin!) [Taberani]


(Sabah namazını cemaatle kılan Allahü teâlânın himayesindedir) [İbni Mace]


(Hastalar, çocuklar ve kadınlar olmasaydı, sabah namazı için, mazeretsiz cemaate gelmeyenlerin evlerini yakardım) [İAhmed, İbni Mace]


Son hadis-i şerif, sabah namazı için camiye gelmenin önemini bildiriyor Ev yakmak tabiri bir deyimdir, işin önemini gösterir Yoksa evin yakılması gerektiğini göstermez


Bir mazereti olmayan, beş vakti de cemaatle kılmaya çalışmalıdır


Camide namaz kılmak

Sual: Evim camiye uzaktır Namazları evde kılmamda mahzur var mıdır?

CEVAP

Cemaatle namaz kılmak, yalnız başına kılmaktan 25 veya 27 derece daha sevaptır Ayrıca camiye gitmenin fazileti çok büyüktür Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Camiye gidip gelen, Allah yolunda cihaddadır) [Taberani]


(Allahü teâlânın en çok sevdiği yerler camilerdir) [Müslim]


(Camiler Allah’ın evidir Camiye devam edenin, huzura kavuşmasına ve Sırattan geçip Cennete girmesine Allahü teâlâ kefildir) [Beyheki]


(Güzel abdest alıp camiye giren Allah’ın misafiri olur Allahü teâlâ da misafirine mutlaka ikram eder) [Beyheki]


(Şeytan, insanın kurdudur Sürüden ayrılan koyunu kurt kaptığı gibi, şeytan da cemaatten ayrılanı kapar Sakın cemaatten ayrılmayın! Cami ve cemaatte bulunun) [Tirmizi]


(Hak teâlâ, bir cemaate rahmet edince [kötü olan] birini affetmemekten haya eder) [Ebuşşeyh]


(Camiye giren, o andan itibaren namazda sayılır Başkasına sıkıntı vermediği ve abdesti bozulmadığı müddetçe melekler ona, "Allah’ım, buna rahmet et ve bunun tevbesini kabul et!" diye dua ederler) [İbni Ebi Şeybe]


(Topluluk, birlik beraberlik rahmet, ayrılık ise azaptır) [Hadika]


(Şehirde, köyde, bir yerde, üç kişi beraberken namazı cemaatle kılmazlarsa, onlara şeytan hakim olur O halde cemaat olun!) [Nesai]


(Cemaatten bir karış ayrılan İslam halkasını boynundan çıkarmış olur) [Ebu Davud]


(Cemaatten ayrılan yüzüstü Cehenneme düşer) [Taberani]


(İki kişi, bir kişiden; üç kişi, iki kişiden hayırlıdır O halde birlik olun!) [İ Asakir]


(Seferde üç kişi olunca birinizi reis seçin!) [Taberani]


(Bir topluluğu seven, onların arasında haşrolur) [Hadika]


Cemaatle namaz kılmak "Sünnet-i hüdadır Yani İslam’ın şiarı olan sünnettir Özürsüz terki caiz değildir Hadis-i şerifte, (Cemaatle namaz kılmak, sünnet-i hüdadır Cemaate gelmeyen münafıktır) ve (Cemaati terk eden, dört kitapta da lanetliktir) buyurulmuştur (Hidaye, İmad-ül-islam)


Evde kılınan namaz

Sual: Evi camiye yakın olanın bazı sünnetleri, evde kılması uygun olur mu?

CEVAP

Yolda konuşulmazsa evde kılmak daha uygun olur Çünkü hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Evinizi kabre çevirmeyin, evde de namaz kılın!) [Buhari]


Evde cemaatle kılmak

Sual: Bir kimse, herhangi bir sebeple bazen camiye gidemese, evinde cemaat yaparak namazı kılsa, cemaat sevabından mahrum kalır mı?

CEVAP

Herhangi bir sebeple camiye gidemeyen eğer, evinde cemaatle kılarsa cemaat sevabından mahrum kalmaz Özürsüz camiye gitmeyip evinde cemaatsiz, yani yalnız kılarsa, cemaat sevabından, hatta namazının sevabından da mahrum kalır İslam Ahlakı kitabındaki bir hadis-i şerifin meali şöyle:

(Özürsüz, evinde [yalnız] namaz kılan kişinin borcu ödenir, namazının sevabı noksan kalır)


Ancak camideki imamın itikadı düzgün değilse, bid'at ehli ise veya fâsık ise elbette evde kılmak gerekir Cemaat sevabı alacağım derken namazdan da olmamalıdır


Sünnete başlamak

Sual: Cemaatle namaz kılınırken, sünnete başlamak mekruh mudur?

CEVAP

Evet tahrimen mekruhtur


Sabah sünnetini kılmamış olan, sünneti kılarsa, cemaat ile namazda oturmayı da kaçıracağını anlarsa, sünneti kılmaz, hemen imama uyar Cemaat ile 2 rekatta oturabileceğini anlarsa, sünneti câminin dışında, sofada [holde] çabuk kılar Hol yoksa, içerde direk arkasında kılar Böyle yer yoksa sünneti kılmaz Çünkü, cemaat ile kılınırken, nafile kılmak mekruhtur Mekruh işlememek için sünnet terk edilir


Vacib olmayan yerler

Sual: Cemaatin imama uyması vacip olmayan yerler var mıdır?

CEVAP

Mevkufat kitabında buyuruluyor ki:

Dört şeyi, imam yaparsa, cemaat yapmaz Bunlar:

1- İmam, ikiden çok secde yaparsa, cemaat yapmaz

2- İmam, bayram tekbirini, bir rekatta üçten çok yaparsa, cemaat yapmaz

3- İmam, cenaze namazında, dörtten çok tekbir yaparsa, cemaat yapmaz

4- İmam, beşinci rekata kalkarsa, cemaat kalkmaz İmamla beraber selam verirler


Yine aynı fıkıh kitabında buyuruluyor ki:

On şeyi imam yapmazsa, cemaat yapar Bunlar:

1- İmam, iftitah tekbirinde el kaldırmasa da, cemaat kaldırır

2- İmam, Sübhaneke okumazsa cemaat okur "Okumaz" diyen âlimler de vardır

3- İmam, rükuya eğilirken tekbir getirmezse, cemaat getirir

4- İmam, rükuda tesbih okumasa da cemaat okur

5- İmam, secdelere gidip gelirken tekbir söylemese, cemaat söyler

6- İmam, secdelerde tesbih okumasa da cemaat okur

7- İmam, "semiallahü" demese de, cemaat "Rabbena lekel hamd" der

8- İmam, ettehıyyatüyü okumazsa, cemaat okur

9- İmam, namazın sonunda selam vermeden çıkıp gitse, cemaat selam vererek çıkar

10- Kurban Bayramında, 23 farzdan sonra, imam selam verince tekbir okumasa da, cemaat okur


Bu hususlar diğer fıkıh kitaplarında da yazılıdır (Halebi, Hindiyye)


Beşinci rekat

Sual: İmam, dördüncü rekatta oturup, Ettehıyyatüyü okuduktan sonra beşinci rekata kalkmışsa, cemaat ne yapar?

CEVAP

Cemaat oturarak imamı bekler İmam, yanıldığını hatırlayıp otursa ve secde-i sehv de yapmadan hemen selam verse, cemaat de selam verir İmam, rüku ve secdeye giderse, cemaat imamı beklemeden selam verir Eğer imam, dördüncü rekatta oturmadan kalkmışsa, yanıldığını hatırlamayıp secdeye gitse, namaz fâsid olur, yani bozulur Cemaatin oturması ve selam vermesi fayda vermez


İmama tek kişi uyarsa

Sual: İmama tek kişi uysa, o da, ayaklarında kireçlenme olduğu için dizlerini bükemese, imam ile yan yana durunca ayakları imamın ayaklarından ileri olmuş oluyor Böyle namaz sahih olur mu?

CEVAP

Ayakların imamın ayaklarından ileri olup namaza mani olması, sağlam insanlar içindir Hasta olup, dizlerini bükemeyen, bu yüzden secde edemeyerek ima ile kılan kimsenin, imamın ayaklarından ileride olmasının mahzuru olmaz Böyle kimsenin başı, imamın başından ileri olmamalıdır


Tekbirleri söylememek

Sual: Namaz içinde rükuya, secdeye giderken ve secdeden kıyama kalkarken tekbirleri imamın sesli olarak söylemesi vacip midir, unutulunca secde-i sehv gerekir mi?

CEVAP

İmamın intikal tekbirlerini sesli söylemesi vacip değil, sünnettir Unutulursa secde-i sehv gerekmez İmam bu tekbirleri söylerken, cemaatin de Allahü ekber demesi sünnettir (Halebi)


Ön saftakilerin fazileti

Sual: Namazda ön safta bulunanın daha faziletli olduğu bildirildi Arka saftakiler faziletsiz midir?

CEVAP

Hadis-i şerifte de bildirildiği gibi, namazda ön safta bulunmak, fazileti daha çok olana nasip olur Başka bir hadis-i şerifte de, sevap bakımından daha faziletli olana önce selam vermek nasip olacağı bildirilmiştir Daha sonra selam verenin veya son saftakilerin faziletsiz olduğu değil, daha az sevaba kavuşacağı anlaşılmaktadır


Bir kimse, hep ön safta bulunuyorsa, her zaman arkadaşından önce selam veriyorsa, onun daha faziletli olduğu anlaşılır


İmamın itikadından şüphe etmek

Sual: İmamın durumundan şüphe edenin, onunla kıldığı öğle namazını iade etmeyip de, son sünneti kılarken (Kılması üzerime farz olan öğle namazını kılmaya) diye niyet ederek dört rekat namaz kılması uygun mudur?

CEVAP

İmamın abdestinden veya itikadından şüphe eden veyahut namazın sıhhatinden şüphe eden kimse, (Vaktine yetişip kılamadığım son öğle namazının farzını kılmaya) diye niyet ederek dört rekatlık bir namaz kılmalıdır! Eğer imam ile birlikte kıldığı namaz sahih ve kabul olmuş ise, bu kıldığı kaza olur İmamla kıldığı sahih değilse, bu kıldığı öğle namazının farzı olur Fakat niyet ederken, (Kılması üzerime farz olan) dememelidir! Çünkü öğle namazı, öğle vaktinde kılınınca farz yerine gelirse de, hemen kılmak farz olmaz İkindiye dört rekat namaz kılacak kadar zaman kalınca edası farz olur Eğer (Kılması üzerime farz olan son öğle namazını kılmaya) diye niyet edilirse, bir gün önceki öğlenin farzı kılınmış olur Onu da, bir gün önce kılmış olduğundan bu kıldığı nafile olur Onun için (Vaktine yetişip kılmadığım son namazını kılmaya) diye niyet etmelidir!


Sırta secde etmek

Sual: Camide cemaatle namaz kılarken yer dar olduğu için öndeki şahsın ayağının üstüne veya sırtına secde etmek sahih olur mu?

CEVAP

Evet


Namaz kılanların önünden geçmek

Sual: Ön saftaki boş yere geçmek için namaz kılanların önünden geçmek günah olur mu?

CEVAP

Birinci safta boş yer olup ikinci safta yoksa, ikinciyi yarıp birinciye geçilir Ön safa geçmek için, namaz kılanların önünden geçmek günah olmaz


İmamın burnunun kanaması

Sual: İmamla namaz kılarken, onun burnu kanadı Abdesti bozulduğu için namazdan çıkıp gitti Ben namazımı tamamladım Namazım sahih oldu mu?

CEVAP

Evet Cemaat birden fazla olsa idi, imamın, birini vekil bırakması gerekirdi (Redd-ül-muhtar)


Akşam namazını geciktirmek

Sual: Akşam namazını cemaatle kılabilmek için yarım saat geciktirmekte mahzur var mıdır?

CEVAP

Akşam namazını vaktin evvelinde kılmak sünnettir Özürsüz yıldızlar görününceye kadar geciktirmek haramdır Cemaatle kılmak sünnettir Sünnet işlemek için namazı haram vakte bırakmak caiz değildir Hastalık, seferi olmak gibi özürlerle yıldızlar çok görülünceye kadar geciktirilebilir Cemaat için geciktirilemez Cemaat için 15-20 dakikadan fazla geciktirmemelidir!


Yer değiştirmek

Sual: Farz namazdan sonra sünnet kılarken yer değiştirilir mi?

CEVAP

Cemaatle farz namazı kıldıktan sonra safları bozmak müstehaptır Dışarıdan gelen bir kimsenin, cemaatle kılınmadığını bilmesi için, safları bozmak iyidir Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Farz namaz kıldıktan sonra nafile namaz kılmak isteyen, biraz ileri veya geri, biraz sağa veya sola gitsin!) [Ramuz]


İmamın son sünneti, farz kıldığı yerde kılması mekruhtur Biraz sağda veya biraz solda kılar Küçük mescitlerde veya cemaat çok olup safları bozma imkanı olmayan yerlerde, cemaat olduğu yerde durur Olduğu yerde azıcık kıpırdaması kâfidir Yanındakini kendi yerine çekmesi, onun yerine kendisinin gitmesi, böylece yanındaki müslümanı rahatsız etmesi doğru değildir Safları bozmak şart değildir Bu bakımdan yanındaki müslümanları rahatsız etmek asla caiz olmaz


Ayağa kalkmak

Sual: İmama, ikinci veya üçüncü rekatta yetişen kimse, imam selam vermeden mi ayağa kalkıp namazını tamamlar?

CEVAP

İmam, selam verdikten sonra ayağa kalkar


Sübhaneke okumak

Sual: Cemaatle namaz kılarken Sübhanekeyi bitirmeden imam sesli okumaya başlıyor Okumayı kesip imamı dinlemem gerekir mi?

CEVAP

Sübhaneke okumak sünnet, imamı dinlemek vaciptir İmam sesli okurken cemaate yetişen, Sübhanekeyi okumaz İmamın nefes almak için okumayı kestiği yerlerde, Sübhanekenin kalan kısmı tamamlanabilir! (Halebi)


Önce selam vermek

Sual: Cemaatle namazda salli bariki okuyunca selam verdim, sonra imam da selam verdi Namazım sahih oldu mu?

CEVAP

Mekruh olarak sahih oldu İmama uymak vaciptir


Teyemmüm etmiş imam

Sual: Abdest almış olanın, teyemmüm etmiş olan imama uyması caiz midir?

CEVAP

Caizdir Sargı üzerine mesheden imama uyması da caizdir (Redd-ül-muhtar)


Oturarak kılana uymak

Sual: Namazı ayakta kılan, oturarak kılana uyabilir mi?

CEVAP

Ayakta durarak namaz kılan kimsenin, oturduğu yerde secde edebilen kimseye uyması caizdir Ayakta namaz kılan kimse, imayla namaz kılan kimseye uyamaz (Hindiyye)


Mukim olarak namaz

Sual: Öğle vakti misafirlerle uyuyakalmışız İkindi vaktinde öğle namazını cemaatle kaza ederken, ev sahibi olarak ben imam oldum Seferi olan bu misafirlerin, mukim olduğum için bana uyarak kıldıkları namaz sahih oldu mu?

CEVAP

Sahih olmadı Çünkü bu namazı, siz mukim olduğunuz için 4 rekat olarak, misafirler ise 2 rekat olarak kaza edecektiniz Misafirlerin ilk oturuşu farz, mukim olan imamın ilk oturuşu vaciptir Farz kılan bir kimse, nafile veya vacip kılan imama uyamadığı gibi, bir rüknü farz olarak eda edecek kimse de, onu nafile veya vacip olarak eda eden imama uyamaz (Redd-ül-muhtar)


Seferi imam

Sual: Öğle vakti misafirle uyuyakalmışız İkindi vaktinde öğle namazını cemaatle kaza ederken, seferi olan arkadaş imam olup ikindiyi bize dört rekat olarak kıldırdı Mukim olduğum için seferi olan bu imama uyup kıldığım namaz sahih oldu mu?

CEVAP

Sahih olmadı Çünkü misafirin kıldırdığı son iki rekat namaz nafiledir Siz farz kılıyorsunuz, farz kılan nafile kılana uyamaz (Redd-ül-muhtar)


Misafir imam, üçüncüye kalkınca siz, ondan ayrılıp kendiniz iki rekat daha kılsaydınız namazınız olurdu


Elleri kaldırırken tekbir

Sual: Bazı imamlar, namaza başlarken, Allahü ekber diyerek ellerini kulaklarına götürüyorlar Böylece namaza başlamış oluyorlar Sonra da namaza başlamış olduğu için, ellerini namaz içinde göbeklerine bağlıyorlar İki elin bir hareketi namazı bozacağı için bunların namazı bozulmuyor mu? Bir de vitrin üçüncü rekatında, elleri aşağı bırakmadan tekbir almak gerekmez mi?

CEVAP

Eller, kulaktan ayrılırken Allahü ekber demeye başlanıp, göbek altına bağlarken bitirilir Bahsettiğiniz şekilde yapmakla da namaz bozulmuş olmaz Yani ellerini kulaklarına götürürken veya ellerini kulaklara kaldırınca da tekbir getirilirse yine namaz bozulmuş olmaz Fakat uygun olanı bizim bildirdiğimiz gibidir


Vitirde de tekbir, ilk başlarken alınan tekbir gibidir Eller aşağıya salıverilmeden kaldırılır Eller salınsa da, namaz bozulmuş olmaz Fakat aşağı salmadan kaldırılmalıdır


İki rekât sünnet

Sual: Cemaate yetişebilmek için, bazen ikindinin sünnetini iki rekat olarak kılmakta mahzur var mı?

CEVAP

Cemaat başlamışsa, iki rekat da kılınmaz Cemaatle namaz kılmak sünneti, diğer sünnetlerden 27 derece efdaldir Bu bakımdan cemaate yetişmek için ikindinin sünnetini iki rekat olarak kılmakta mahzur yoktur Resulullah efendimizin, ikindinin sünnetini iki rekat kıldığı da olmuştur (Resulullah, ikindinin farzından önce, bazen iki rekat namaz kılardı) diye rivayet vardır (Ebu Davud)


Rabbena’yı terk

Sual: Cemaate veya iftitah tekbirine yetişmek için Rabbenayı terk caiz midir?

CEVAP

Evet


İftitah tekbirine yetişmek

Sual: İftitah tekbirine ne zaman yetişilmiş sayılır?

CEVAP

Fatiha bitene kadar imama uyan, yetişmiş sayılır


Son teşehhüt

Sual: Camiye girdiğimde, cemaat son teşehhüdde oturuyordu İftitah tekbirini alıp otururken imam selam vermeye başladı Cemaate yetişmiş oldum mu?

CEVAP

İmam selam vermeden önce, iftitah tekbirini aldığınız için, cemaate yetişmiş oldunuz


Bayılan biriyle ilgilenmek

Sual: Cemaatle namaz kılarken sara tutan veya bayılan biri ile ilgilenmek için namazı bozmak caiz mi?

CEVAP

Evet


Ön saftaki boş yer

Sual: Namaza duracağımız sırada, bazen ön safta bir kişilik boş yer oluyor Yanımızdaki, bir yaşlıya, boş olan yere geçmesini işaret etmek caiz midir?

CEVAP

Caizdir Kendisinin geçmesi iyidir İsâr, muhtaç olduğu bir şeyi kendi kullanmayıp, muhtaç olan din kardeşine vermektir İnsana lazım olan şeylerde isâr yapılır Kurbet ve ibadetlerde isâr yapılmaz Mesela, taharetlenecek kadar suyu, setr-i avret edecek kadar örtüsü olan, bunları muhtaç olana vermez, kendi kullanır Namazda ön saftaki yerini başkasına vermez Namaz vakti gelince abdestsiz kimsenin abdest suyunu başkasına vermesi caiz değildir (Eşbah)


Allahü teâlânın beğendiği şeylere taat denir Allah rızası için taat yapmaya ise, kurbet denir


İmamın yüksek sesle okuması

Sual: Birkaç kişi, sabah namazına uyanamayıp, güneş doğduktan bir saat sonra sabahın farzını cemaatle kaza etseler, imamın yüksek sesle okuması gerekir mi?

CEVAP

Gerekir (Hindiyye)


Mihrapta cemaatle namaz

Sual: Camide, mihraptan başka yerlerde, cemaatle namaz kılmak caiz midir?

CEVAP

Camilerde birinci cemaatin imamı mihrapta kıldırmazsa, mekruh olur İmamı ve cemaati belli kimseler olan her camide, vakit namazları, imam mihrapta olarak, cemaat ile kılındıktan sonra, tekrar cemaatler yapılabilir Ancak sonraki cemaatler, mihraptan başka yerde kılmalıdır!


(Eğer sonraki cemaatin imamı mihrapta bulunur, ezan ve ikamet okunmazsa, mekruh olmaz) diyen âlimler de vardır İhtiyaten sonraki cemaatler mihrapta kılmamalıdır!


Yol kenarlarındaki belli bir imamı olmayan mescitlerde, ezan ve ikamet okunarak, mihrapta veya mescidin başka yerinde cemaatler yapılabilir (Halebi)


Camiye koşarak gitmek

Sual: Camiye koşarak gitmek uygun mu?

CEVAP

Cemaate yetişilemeyecek bile olsa, yine camiye koşarak gitmek mekruhtur Peygamber efendimiz, (Namaza koşarak gitmeyin) buyurdu (Buhari)


Camide yer ayırmak

Sual: Camide kendine belli yer ayırmak uygun mu?

CEVAP

Camide kendine yer ayırmak mekruhtur Fakat, dışarı çıkarken, kimse oturmasın diye, yerine ceketini bırakırsa, gelince oraya tekrar oturabilir Umumi yerlerde, parkta, vapurda, otobüslerde de böyledir


Bu yerin fazlasını, iki kişi isterse, hangisine verirse, o oturur İkisi de istemeden, bu fazla yere biri oturursa, bundan alıp ikincisine veremez Fakat, burayı, onun emri ile, onun için ayırdım, kendim için ayırmadım diye yemin ederse, kaldırabilir Umumi yerlerde, ilk oturan, herkese zararlı olmuş ise, kaldırılabilir


Eksik kılınırsa

Sual: 4 rekatlık bir namaz kılan bir kimse dalgınlıkla 3 rekat kılsa ve 4 rekat kıldığını bilmese ve namazı bitirdikten sonra onu gören başka birisi onun 3 rekat kıldığını söylemesi gerekir mi?

CEVAP

Söyleyen salih biri ise o namazı iade etmesi gerekir


Kalkmayı unutmak

Sual: 4 rekatlık bir namazda ikinci rekatta kalkmayı unutup, iki tarafa da selam verdik Ayağa kalkıp devam edip sehv secdesi yapmak kurtarıyor mu?

CEVAP

Evet kurtarır


İmamın namazı

Sual: İmamın namazı sahih olmazsa, bundan cemaat mesul mü?

CEVAP

Mesul değildir


Yavaşça Kur’an okumak

Sual: Mescitte namaz kılanların yanında Kur’an okunabilir mi?

CEVAP

Yavaşça okunabilir


Ettehıyyatü’yü yavaş okumak

Sual: Cemaate geç yetişen kimse, cemaat 4 rekata oturduğu zaman ettehıyyatüyü okuduktan sonra selam verilene kadar bir şey okur mu?

CEVAP

Ettehıyyatüyü yavaş yavaş okur Hızlıca okursa, o zaman, kelime-i şehadeti tekrar eder


Mekruh vakitte namaz

Sual: Akşam ezanına 10 dakika kala yani mekruh vakitte, birkaç kişi ikindiyi cemaatle kılabilir mi? Kılarsa cemaat sevabına kavuşulur mu?

CEVAP

Evet kılabilir ve cemaat sevabına kavuşur


Farzdan önce

Sual: Farzdan önce üç İhlas okumak bid’at midir?

CEVAP

Evet üç ihlas okumak bid’attir


Salaten tüncina

Sual: Salâten tüncinayı, selamdan sonra okumak bid'at midir?

CEVAP

Evet bid'attir Namazlardan sonra (âyet-el-kürsi) okunur Sonra tesbihler çekilir, ondan sonra dua edilir Dua ederken Salâten tüncinayı okumakta mahzur yoktur Âyet-el kürsinin okunduğu yerde Salâten tüncinayı okumak sünneti değiştirmek olur Yani bid'attir


Kerahet vakti

Sual: Kerahet vakitlerinde de namazı cemaat ile kılmak caiz midir?

CEVAP

Caizdir


Sünneti evde kılmak

Sual: Farzı camide cemaatle kılmak için sabah namazının sünnetini evde kılıp çıkıyoruz Camiye gelince imam, Kuran-ı Kerim okumayı bitirince El fatiha diyor Fatihayı okumak gerekir mi?

CEVAP

Sünneti kılanlar okuyamaz Sünneti kılmayanların okumasında mahzur yoktur


Ettahıyyatü bitmeden kalkmak

Sual: Biz ettehıyyatüyü bitirmeden imam kalkarsa bizim de kalkmamız gerek mi?

CEVAP

Ettehıyyatüyü bitirip kalkmamız gerekir


Yanlış niyeti duymak

Sual: Öğleyi cemaatle kılarken imamın yanılarak yatsı namazına diye niyet ettiğini duydum Namazdan sonra sen yatsıya niyet ettin dedim, hayır ben öğleye niyet ettim dedi Namazımız sahih oldu mu?

CEVAP

Dil ile niyetin önemi yok Kalben öğleye niyet etmişse, namaz sahih olur


Namazdan sonra

Sual: Beş vakit namazdan sonra (Estağfirullah) ifadesini müezzin mi, imam mı yoksa cemaat mi okur?

CEVAP

Herkes kendisi okur


Cemaate sonradan yetişmek

Sual: Cemaate sonradan yetişen, Sübhanekeyi okuması gerekir mi, gerekirse ne zaman okumalıdır?

CEVAP

Sübhaneke okumak sünnettir İmam içinden okuyorsa, başlar başlamaz okur İmam açıktan okuyorsa okumaz


Yüksek sesle âmin

Sual: Yüksek sesle âmin demek uygun mu?

CEVAP

Fatihadan sonra, imam ve cemaat, sessiz olarak, âmin der İmam Fatihayı bitirince, cemaatin ve imamın yüksek sesle âmin demesi mekruhtur Hafif söylemelidir


İmamla dua etmek

Sual: Cemaat imamla dua ederken, imamın duasına mı âmin diyecek, kendi de dua edebilir mi?

CEVAP

Her ikisini de yapacaktır İmamın duasına da âmin diyecek, kendisi de dua edecek Bazı kimseler hep kendisi dua okuyor, imamınkine âmin demiyor Kimisi de hep âmin diyor, kendisi hiç dua etmiyor Her ikisini de yapmalıdır


Başka cemaat

Sual: İkindiyi kılıp tesbih çekerken veya akşam namazının farzını kılıp son sünnetini kılmak için ayağa kalkınca, mescitte başka bir cemaat oluşuyor Ben farzını kıldım, onlara tekrar uyup kılmam mı gerekiyor, yoksa hemen dışarı çıkmam mı gerekiyor?

CEVAP

Farzı yalnız kılmışsanız, hemen çıkmanız gerekir, cemaatle kılmışsanız, çıkmanız gerekmez


Farz için beklerken

Sual: Sünneti kılıp farz için cemaati beklerken kelime-i tevhid okumakta mahzur var mı?

CEVAP

Hiçbir şey okunmaz


Sırta dokunmak

Sual: Namaza sonradan gelen kişinin sırtımıza dokunmasını beklemek gerekir mi? Beklemeden onun cemaate uyacağını anlayıp kendiliğimizden geriye gelebilir miyiz?

CEVAP

Evet uygun olanı onun vurmasını beklememektir Onun sözü ile gidilirse namaz bozulmuş olur Kendi arzumuzla gidersek namaz bozulmuş olmaz


Ara tekbirler

Sual: İmamla birlikte ara tekbirlerini bizim de söylememiz gerekir mi?

CEVAP

Evet gerekir


Tertip sahibinin kazası

Sual: Tertip sahibiyim Sabah namazına uyanamadım Kaza etmeyi de unutmuşum Aynı gün akşam namazında imam oldum Yatsı namazını kıldıktan sonra sabahı kaza etmediğimi hatırladım Ne yapmam lazım? Akşam namazını benimle kılan cemaatin namazı kabul oldu mu?

CEVAP

Cemaatin namazı sahih olmuştur Onlara duyurmak gerekmez Sizin sabah namazını kaza etmeniz lazım, çünkü kılmadınız Tertip sahibi olduğunuzu unutarak, kıldığınız diğer namazları kaza etmeniz gerekmez, çünkü unutmak özürdür


Üzeride yazı olan tişört

Sual: Üzerinde yazı, resim, fotoğraf olan tişörtle namaz kılınır mı?

CEVAP

Mekruh olur


Sırttaki yazı

Sual: Bazen de sırt kısmında yazı olan kıyafetler var, bunun mahzuru olur mu?

CEVAP

Arkasındaki yazıyı cemaat okursa namaz mekruh olur Çünkü bir yazıya, bakıp, anlamak bozmaz ama anlayınca mekruh olur


Telefon çalarsa

Sual: Cemaatle namaz kılarken devamlı çalan cep telefonunu namazı bozup kapatmak caiz mi?

CEVAP

Namazı bozmak haram olur Namazı bozmadan az hareketle kapatma imkanı varsa kapatılır [Namazdan önce tedbir almalı, ya kapatmalı veya sesini kısmalıdır]


Namazda uyumak

Sual: İmama uyan, namazda ayakta veya otururken uyusa namazı veya abdesti bozulmuş olur mu?

CEVAP

Namazda uyumak abdesti de namazı da bozmaz


Çocukla cemaat

Sual: On yaşında bir çocuğum var Onunla cemaat olup cemaatle namaz kılabilir miyim?

CEVAP

Çocukla da cemaat olur ve cemaat sevabı alınır


Farzı kaçırmak

Sual: Mescide gelen ikindi veya yatsı namazın sünnetine başlandığını görse, o da eğer namaza duracak olsa, farzın ilk rekatını kaçıracağını anlasa ne yapar?

CEVAP

O rekat kaçacaksa, yani biz sünnet kılarken farz kılınacağı için mekruh olur Onun için sünneti dört değil iki rekat olarak kılar İki rekat kılınca da yetişemeyeceğini anlarsa, bekler, namaza durmaz


Cemaate başlanırsa

Sual: Öğlenin farzını yalnız kıldım Ben bitince yanımda farzı cemaatle kılmaya başladılar Onlara uymam lazım mı, uymam lazımsa nasıl niyet edeceğim?

CEVAP

Cemaat olunca cemaate uymalı Allah rızası için namaz kılmaya, uydum imama demeniz yeterlidir Sadece öğle ve yatsı namazını böyle cemaatle kılabilirsiniz Diğerlerini kılamazsınız Çünkü sabahın ve ikindinin farzından sonra nafile kılınmaz Akşamda ise üç rekat nafile olmaz Sadece öğle ve yatsı namazı kılınır


Sessiz selam

Sual: Cemaatle namaz kılarken imam namazı bitirince sessiz selam verse ne yapılmalıdır?

CEVAP

Diğerleri de selam verip namazdan çıkarlar


Ayakkabıların yeri

Sual: Camide ayakkabıları arkaya mı öne mi koymak uygundur?

CEVAP

Çalınma endişesi ile namaz kılmak huşuya mani olacağı için ayakkabıları arkaya koymak mekruhtur Öne ve sağa koymak da sünnete aykırıdır Sol tarafa koymak sünnettir Çalınma endişesi yoksa, yani huşuya mani değilse, arkaya koymanın da mahzuru olmaz


Namaz kılarken

Sual: Camide namaz kılarken yanımızdan geçen, çarpmasın diye yana çekilsek namaz bozulur mu?

CEVAP

Kendi arzumuzla çekildiğimiz için namaz bozulmaz


Takkesiz imam

Sual: Takkesiz namaz kıldıran imamın arkasında namaz kılınır mı?

CEVAP

Kılınmaz Kılınırsa mekruh olur Takkeye önem vermiyorsa daha kötüdür İtikadı bozuk olabilir Kasten sünnete riayet etmeyen imamlara uymamalıdır


İtikâfa niyet

Sual: Mescide girerken niçin "itikâfa niyet ettim" deniyor?

CEVAP

İtikâfa niyet edince orada yatmak, yiyip içmek vs caiz olur İtikâfa niyet etmezsek bunlar yapılmaz


Cemaate uymak

Sual: Mescitte vaktin farzını tek başına veya cemaatle kılan bir kimse, mescide gelen bir grup cemaat yapar ise, bu cemaate uymak zorunda mıdır? Bu konu ile ilgili hüküm nedir?

CEVAP

Cemaatle namaz kılınırken tek başına namaz kılmak veya oturup dua etmek tesbih çekmek mekruh olur, ya cemaate uyulur veya dışarı çıkılır Ama itikâfa niyet edilmişse orada durulabilir İkindiyi, sabahı veya akşamı kıldıktan sonra tekrar cemaate uyulmaz; ya dışarı çıkmalı veya itikâfa niyet etmelidir


Müezzin yerleri

Sual: Bazı camilerde müezzinlerin yerleri yüksek oluyor Buradan imama uyulabilir mi?

CEVAP

Yüksekte durmanın mahzuru olmaz Fakat tek başına dururlarsa tahrimen mekruh olur İki veya daha fazla kişi olursa kurtarır


Camiye gitmenin önemi

Sual: Camiye gidemiyorum Ne tavsiye edersiniz?

CEVAP

Camiye gitmeyi ihmal etmemelidir Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Her namaz vakti camiye giden, ya Allah yolunda istifade edeceği bir ahiret kardeşi bulur, ya güzel bir ilme, ya hidayetini artıracak veya onu sapıklığa düşmekten muhafaza edecek bir kelimeye yahut rahmet-i İlahiyyeye mazhar olur) [Taberani]


Euzü besmele

Sual: Cemaatle namaz kılarken, sübhanekeyi okuduktan sonra, euzü besmele çekilir mi?

CEVAP

Çekilmez


Okuduktan sonra

Sual: Cemaatle namaz kılarken, imam selam verir vermez kalkıp, Allahümme entesselamü ayakta veya başka yerde okuyabilir miyiz?

CEVAP

Gerek cemaatle ve gerekse yalnız kılarken, okunduktan sonra ayağa kalkmalıdır


3 secde

Sual: İmamdan önce başı secdeden kaldırıp koymak 3 secde sayılır mı?

CEVAP

Hayır


İmamın adını niyette söylemek

Sual: Cemaatle namaz kılarken uydum Ali’ye dedim İmam Veli imiş Namaz sahih mi?

CEVAP

Sahih olmaz Onun için imamın ismini söylememeli, sadece uydum imama demeli


İkinci saf

Sual: İkinci safa da imamın arkasından mı başlanır?

CEVAP

Evet


Ön saftaki boşluk

Sual: Ön safta boş yer varken, arkada yalnız imama uyulur mu?

CEVAP

Mekruh olur


Tesbih çekmeden dua

Sual: İmam duaya başlayınca, tesbih çekmeyen de duaya katılır mı?

CEVAP

Tesbihi çektikten sonra duaya katılması daha iyidir İşi varsa tesbih çekmeden dua etmesi de caizdir Hatta hiç tesbih çekmeden, dua etmeden gitmesi de caizdir


Yatsıyı kılmış olan

Sual: Yatsıyı ve vitri de kılmış olan yatsının farzını kılana uyar mı?

CEVAP

Nafile olarak kılması iyi olur


İmamın yanına durmak

Sual: İmamla bir kişi namaz kılarken, biri gelip imamın arkasına veya soluna veya sağdakinin sağına dursa, mekruh olur mu?

CEVAP

Mekruh olmaz


Mesbuka uymak

Sual: Mesbuka uymak caiz mi?

CEVAP

Hayır Mesbuk imam olamaz


Dışarıdan gelenin selamı

Sual: Camide sünneti kılıp, farzı beklerken, dışarıdan gelenin selamını almak, sünnet ile farz arasında bir şey okumak gibi mi?

CEVAP

Evet Vakit az ise, tefekkür veya kalben zikir etmeli Vakit fazla ise, kaza namazı kılmalı


Bir kişilik boşluk

Sual: Cemaatle namazda en sağda duranın solundaki kişinin abdesti bozulup gitse, bir kişilik boşluk kalıyor Sağdaki de yana bir adım atarak boşluğu doldursa namaz bozulur mu?

CEVAP

Bozulmaz


Kaza kılan kimse

Sual: Cemaatle namaz kılınmaya başlansa, kaza kılan kimsenin, namazı bozup onlara uyması caiz midir?

CEVAP

Hayır


Cemaate uymak

Sual: Yalnız başına farzı kılanın yanında, sabah veya akşamın farzı cemaatle kılınmaya başlansa, o kişi namazı bozup imama uyabilir mi?

CEVAP

Evet hemen sağına selam verip cemaate uyar Sadece akşam ve sabah namazında, birinci rekâtta secde ettikten sonra da, namazı bozup cemaate uyar, fakat ikinci rekâtın secdesini yaptıysa, cemaate uymayıp namazını tamamlar Diğer namazlarda böyle değildir


Dört rekâtlı farzlarda, birinci rekâtın secdesini yapmadıysa, yine hemen sağına selam verip cemaate uyar Birinci rekâtın secdesini yaptıysa, iki rekât kılıp selam verir Üçüncü rekâtın secdesini yapmadıysa, ayakta bir tarafa selam verip bozar ve cemaate katılır Üçüncü rekâtın secdesini yaptıysa, dört rekâtı tamamlar


Sesli okumamak

Sual: Akşam namazını kılana uydum Sesli okunacağını bilmediği için gizli okudu Benim namazım sahih oldu mu?

CEVAP

Evet, sizinki sahih olur Onun da bilmemesi özür olur Kasten yapsa idi vacibi terk etmiş olurdu


İmamın selamı

Sual: İmam, selam vermedi diye imama uydum Bir arkadaş, beni görmüş, selamdan sonra uyduğumu söyledi Ona inanıp tekrar kılmam lazım mı?

CEVAP

Evet


Cemaatin önüne geçmek

Sual: Odada imamın arkasına bir saf sığıyor Sonradan gelenlerin, cemaatin önünden geçip, imamın sağına, soluna durması caiz mi? Arka saf dolar zannı ile imamın sağına soluna durmak caiz mi?

CEVAP

Her ikisi de caizdir


İkamet okunurken

Sual: İkamet okunurken imam ayakta ise, cemaat de kalkar mı?

CEVAP

Kalkması lazım değildir Kalkmaları caizdir


İkamet okunurken

Sual: İkamet okunurken camiye girince oturmak gerekir mi?

CEVAP

İkamet okunurken camiye giren kimse, imam mihraba gitmek üzere ayağa kalkmamışsa, oturur


İmam otururken ayakta beklemek mekruh olur (N İslam)


Sırta secde etmek

Sual: Sırta secde edenin sırtına, secde etmek caiz mi?

CEVAP

İkincisinin secdesi, sahih değildir


El Fatiha denince

Sual: İmam el-fatiha deyince salevat da okumak efdal mi?

CEVAP

Evet


İmamın hatası

Sual: İmam, ilk oturuşu unuttu İkaz ettik Namazı secde-i sehv yapmadan tamamladı Namazı iade etmesi vacip miydi?

CEVAP

Değildi Çünkü imamın secde-i sehv etmeme yetkisi var


Maliki’de selam vermek

Sual: İmam, secde-i sehv için selam verince, Maliki’yi taklit eden secde-i sehv olduğunu bilmeden selam verse, namaz bozulur mu?

CEVAP

Hayır


Selam vermeden kalkmak

Sual: İmam, son rekatta salli bariki okuduktan sonra, selamı unutup, kalkıp gitse, cemaat, kendi kendine mi selam verir?

CEVAP

Evet


Son teşehhüd

Sual: İmama son teşehhüdde uyan, namazı nasıl kılar?

CEVAP

Yalnız kılan gibi kılar


Aşır okumak

Sual: Her namazdan sonra mihrabiye, aşır okumak caiz mi?

CEVAP

Evet


Mihrabiye’den sonra

Sual: Mihrabiyeden sonra, uzun salevat-ı şerife okumak caiz mi?

CEVAP

Ara sıra okunması caizdir Sünnetmiş intibaını vermemek için her zaman okunmamalıdır


İmamın gizli okuması

Sual: İmam, açık okunacak yerde, Fatihanın yarısını gizli okusa, gizli okunacak yerde, açık okusa, secde-i sehv gerekir mi?

CEVAP

Evet Fakat cemaatle secde-i sehv yapmamak caizdir


Tesbihleri okumak

Sual: Cemaatten biri, işi varken, tesbihleri ve duayı beklemeden dışarı çıkınca, dışarıda veya gittiği yerde okuması caiz olur mu?

CEVAP

Evet


Dar pantolon

Sual: Dar pantolon olunca, cemaati terk etmek gerekir mi?

CEVAP

Cemaat terk edilmez


İmamın getirdiği tekbir

Sual: İmam, cenaze namazında üç tekbir getirdi Cemaatten dört tekbir getirenler de oldu Bunların namazı sahih oldu mu?

CEVAP

Evet


Dolu mescit

Sual: Mescit dolu idi İmamın son teşehhüdde oturduğunu anladım Birinin önüne oturdum Günah mı?

CEVAP

Zaruret olduğu için caizdir


Cemaatin kalkması

Sual: İmam 4 rekata kalkmayı unutup oturursa cemaat kalkar mı?

CEVAP

Ön saftaki cemaatten birinin "sübhanallah" diye ikazı iyi olur


İki namazı cem

Sual: İki namazı cem ederken, yanımda, ikindi cemaatle kılınmaya başlansa, öğleyi kıldıktan sonra onlara uymam caiz mi?

CEVAP

Evet


İmamı duymamak

Sual: İmamın tekbirini duymadık İmam, rükudan kalkarken biz rükuya indik Secdede imama yetiştik Namazımız sahih oldu mu?

CEVAP

Evet


Kerahet vaktinde ikindi

Sual: Kerahet vaktinde, ikindiyi yine cemaatle kılmak gerekir mi?

CEVAP

Evet


Gece yarısı yatsı

Sual: Yatsı gece yarısına kalsa, cemaatle mi kılmak evladır?

CEVAP

Evet


Sübhaneke okurken

Sual: Biz Sübhaneke okurken, imam sesli okumaya başlıyor İmam, nefes aldığı zamanlarda kalan kısmı tamamlamak uygun mudur?

CEVAP

Evet


Selamı uzatmak

Sual: İmam, sağa selam verirken (Lah) kısmını uzatıyor Cemaat, kısaca selam veriyor İmamdan önce selam verilmiş sayılır mı?

CEVAP

Hayır Namazları sahihtir


İmama uymaya niyet

Sual: Evinden çıkarken imama uymaya niyet eden, yolda biri ile konuşsa, yeniden mi niyet etmesi gerekir?

CEVAP

Evet


5 rekata kalkmak

Sual: İmam yanılıp 5 rekata kalksa, o anda biri gelip ona uysa, namazı sahih olur mu?

CEVAP

Hayır sahih olmaz Çünkü farz kılacak olanın nafile kılana uyması caiz değildir


Kılınmamış rekat

Sual: İmam, teşehhüdden sonra, 5 ye kalktı 6 da kılıp selam verdi 2 rekatta imama uymuştum İmam 5ye kalkınca, uymayıp, kılmadığım bir rekatı tek başına kıldım Sahih mi?

CEVAP

Evet


Sure-i Haşr’ı okumak

Sual: Sure-i Haşrın sonunu imam okuyunca, cemaat de okumuş sayılır mı?

CEVAP

Evet Çünkü kendisinin okuması sünnet, dinlemesi ise farzdır Sünnet sevabı, farzın yanında denizde damla bile değildir


İmamın namazı bozulursa

Sual: İmamda namazı bozan bir şey bulunduğunu anlayan kimse ne yapmalı?

CEVAP

Bu namazı tekrar kılar Bunu imam namazda hatırlarsa yahut namazda iken namazı bozan bir şey hasıl olursa, bunu hemen cemaate bildirir Namazdan sonra anlarsa, o cemaatten olduklarını hatırladığına söyleyerek, haber göndererek bildirir Haber alan, iade eder Alamayan affolur Bir kavle göre de, imamın cemaate haber vermesi gerekmez


Namazda adım atmak

Sual: Cemaatle namaz kılarken, önümdeki saftan birisi veya yanımdaki ayrılsa, namaz içerisinde onun yerine bir adım atarak geçebilir miyim?

CEVAP

Geçmek gerekmez Geçilse de mahzuru olmaz Yani hem öne hem yana geçilebilir


İmamla aradaki mesafe

Sual: İmamla cemaatın arasından 15-16 metrelik bir yol geçiyor Yolun arkasında kalan cemaatin namazı sahih olur mu? Yol dışarıda, cemaat cami dışındadır

CEVAP

Cami içi ile dışarısı farklıdır (Fetâvâ-yı Hindiyye)de diyor ki, (İmama uymaya mani olan sebeplerden biri, imam ile cemaat arasında, kayık geçecek kadar nehir veya araba geçecek kadar yol yahut sahrada kılarken, arada iki saflık boşluk bulunmaktır Camilerin içinde büyük boşluk arkasında, imama uymak caizdir) Demek ki dışarıda olduğu için o kadar bir boşluk varsa imama uymak caiz olmuyor


Elleri bağlamak

Sual: Cemaat otururken imama uyacağımız zaman ellerimizi bağlayıp öyle mi cemaate dahil olacağız?

CEVAP

Elleri bağlamak gerekmez


Kadınla namaz

Sual: Ben namaz kılarken hanımım veya annem yahut yabancı bir kadın benim önümde namaz kılarsa namazım olur mu?

CEVAP

Sizden dokuz ayak ileride iseler namazınız sahih olur


İmamın uyuması

Sual: Son teşehhüdde salli bariki okuduktan sonra imam uyusa veya epey vakit geçtiği için uyuduğu sanılsa, cemaatin selam verip namazdan çıkması caiz mi?

CEVAP

Evet


Namazda iki niyet

Sual: Öğle, ikindi ve yatsı namazının ilk sünnetlerini ve akşamın farzını kılarken, abdestten sonra kılınan sübha namazına veya tehıyyat-ül-mescid namazına da niyet edilebilir mi?

CEVAP

Evet, niyet edilmesi iyi olur Hattâ bir yolculuğa çıkılacaksa veya yolculuktan yeni dönülmüşse, niyet sevabı da almak için, tehıyyat-ül-menzil namazına da niyet edilebilir Mesela (Bugünkü akşam namazının farzına, tehıyyet-ül-mescide, tehiyyat-ül menzile ve sübha namazı kılmaya) diye niyet edilir


Mukim kılmak

Sual: Ankara'ya gitmek üzere evden çıktım, 10 km uzaklıktaki iş yerime geldim, daha İstanbul'da olduğum için kendimi seferi hissetmedim İmam olup öğleyi mukimlere kıldırdım Benim ve cemaatin namazları sahih oldu mu?

CEVAP

Sizinki mekruh olarak sahih oldu Cemaatinki ise hiç sahih olmadı Çünkü farz kılanın nafile kılana uyması caiz değildir Sizin son iki rekatınız nafile olduğu için cemaatin namazı sahih olmadı


Tesbih atmak

Sual: Mescitte, tesbihi olmayana, tesbih atmak edebe aykırı mı?

CEVAP

Evet


Evde cemaat

Sual: Evinde namazını kılanın yanına, birkaç kişi gelip, ikindi veya akşam namazını cemaatle kılsa, onun evden çıkması gerekir mi?

CEVAP

Hayır


İmamın yerine geçmek

Sual: İmamın abdesti bozulsa, yerine geçen, nereden okur?

CEVAP

Baştan veya imamın kaldığı yerden okuması caizdir


İmamın hatasını söylemek

Sual: Hariçten biri, imamın hatasını söylese, o da düzeltse caiz olur mu?

CEVAP

Caiz olmaz


Namaz kılınırken çalışmak

Sual: Odada cemaatle namaz kılınırken çalışmam caiz mi?

CEVAP

Namaz kılmış olan için caizdir


Namazı iade etmek

Sual: Tanıdığım salih arkadaşlara baktım cemaatle ikindi namazını kılıyorlar Ben de onlara uyup kıldım Sonra saatime baktım ki namaz vakti yeni girmiş İade ettim Eğer saatime bakmasaydım bu namaz veya daha önce böyle saatime bakmadan onlara hüsnü zan edip kıldığım namazlar ne oldu? Bazen unutup abdestsiz kıldırsalar veya iyi sandığımız kimsenin, sonradan inançsız olduğu meydana çıksa, bütün bu namazları kaza etmemiz gerekir mi?

CEVAP

Kaza etmeniz gerekmez Bu konuda birkaç örnek:

1- Dinimiz, zahire göre hükmeder Adamın abdestsiz olduğunu niye bilmedin veya inançsız birisi olduğunu niye anlamadın diye sorguya çekmez


2- İmam unutup abdestsiz kıldırsa, namazdan sonra hatırlasa cemaate söylemese, abdest alıp namazını kılsa, cemaate söylemediği için günaha girmiş olmaz Eğer cemaate benim abdestim yoktu demişse, duyanların tekrar kılmaları gerekir Duymayanlar sorumlu olmazlar


3- Vesvese etmekten sakınmalıdır İbadette zannı galip yeterlidir Mesela gusledip banyodan çıksa, fakat bazı yerleri kuru kalmış olsa, kuru kaldığını bilmese guslü sahih olur Bunun gibi insan domuz yağı bulunan bir şey yese, domuz yağı olduğunu bilmese, bilmediği için ona günah olmaz


4- Araştırıp kıble istikameti diye yanlış olarak ters yöne dönse bile, yine namazı sahih olur


5- Bayram hilaline baksa hava bulutlu olduğu için görülmese, ama gerçekte ise ertesi günü bayram olsa, o kimse hilali görmediği için ertesi günü yani bayram günü oruç tutsa, hem günah olmaz, hem de o oruç ramazan ayından sayılır


Rüku’a gitmek

Sual: Cemaate imam rükuda iken yetişen mesbuk, yalnız tekbir getirip de mi rükuya gider, yoksa tekbir getirdikten sonra bir daha Allahü ekber der öyle mi rükuya gider?

CEVAP

Vakit müsaitse inerken de tekbir getirir, değilse sadece iftitah tekbiri yetişir


Namazı kılmış olan

Sual: Vaktin farz namazını kılan bir kişi namaz kılmamış bir kişiye imam olup namaz kıldırabilir mi?

CEVAP

Kıldıramaz Şafii’de kıldırabilir


İlk oturuş

Sual: İmama sonraki rekatlarda yetişildiğinde ilk oturuşta sadece ettehıyyatü mü okunur?

CEVAP

Evet


Farzdan sonra sünnet

Sual: Öğle namazı farzı kılınırken imama uyan, ilk sünneti farzdan hemen sonra mı, yoksa son sünnetten sonra mı kılmalıdır, yatsı namazında da durum böyle midir?

CEVAP

Önce ilk sünnet kılınır


Tek kişi

Sual: İki kişi cemaatle namaz kılarken, cemaat olan tek kişi imamın neresine durur? Bunlar namaz kılarken bir başkası gelse o nereye durur?

CEVAP

Cemaat bir kişi ise, imamın sağ yanında hizasında durur Solunda veya arkasında durması mekruh olur Ayağının topuğu, imamın topuğundan ileri olmazsa, namazı sahih olur Çok kimse, bunu bilmediği için imamın gerisinde duruyor İmamla omuz omuza olmalıdır İmamdan ileri olmamak için ayağının topuğu imamın topuğundan ileri olmaması yeter İhtiyat için dört parmak kadar geriden durulabilir


İki kişi cemaatle namaz kılarken, bir kişi daha gelse, bu kişi, imamın yanındakinin omzuna hafifçe dokunur, geriye gelmesini bekler O geriye gelirse onun yanında durur, gelmezse, yahut o kişinin geleceğini sanmıyorsa, o kişinin sağına veya imamın soluna durabilir


Bazı kimseler böyle geriye gelineceğini bilmiyor Bilmediği için de gelmeyebilir veya vuran kimsenin emri ile geriye gelirse namazı bozulur Kendi isteği ile geriye gelirse namazı bozulmuş olmaz Gelen kişi yalnız kalmasın diye kendi isteği ile gelmelidir


Papazın imamlığı

Sual: Bir papaz, inancını saklayıp müslüman gibi senelerce namaz kıldırsa, cemaat onun papaz olduğunu bilmediği için, cemaatin namazına bir zarar gelir mi?

CEVAP

Gelmez


Âlimin yanında yürümek

Sual: Yaş veya ilimce büyük olan bir zatla giderken, onun sağında mı, solunda mı gitmek gerekir?

CEVAP

İki kişi cemaatle namaz kılarken biri imam olunca, diğeri cemaat olur Cemaat olan sağda, imam olan solda durur Yürürken de rütbesi veya ilmi fazla olan solda yürür


İmam vekil etmek

Sual: Ben imam oldum, birkaç arkadaşla evimizin bir odasında cemaatle namaz kılarken, öbür odada hasta yatan annem çağırdı Ben de yavaşça selam verip namazı bozdum Giderken bir arkadaşı yerime vekil ettim O namazı tamamladı Bu namaz sahih oldu mu?

CEVAP

Evet sahih oldu


Abdestsiz namaz

Sual: Birkaç arkadaşla cemaatle namaz kıldırıyordum Bir müddet sonra abdestimin olmadığını hatırladım Hemen namazı bozup yerime birisini vekil edip gittim Niye gittiğimi sordular, ben de abdestimin olmadığını söyledim Onların namazı sahih oldu mu?

CEVAP

Onların namazı sahih olmadı Çünkü sizinle kıldıkları sahih değildi S Ebediyye’de şöyle bildiriliyor:

İmamda namazı bozan bir şey bulunduğunu anlayan kimse, bu namazı tekrar kılar Bunu imam namazda hatırlarsa, bunu hemen cemaate bildirir Namazdan sonra anlarsa, o cemaatten olduklarını hatırladığına, söyleyerek, haber göndererek, yazarak bildirir Haber alan, iade eder Alamayan affolur Bir kavilde ise imamın cemaate haber vermesi lazım değildir Şafii mezhebinde haber vermesi gerekmez


Mekruh mu, sünnet mi?

Sual: İşyerinde veya evde, namazları cemaat yapıp kılalım diyoruz Fakat namaz oldukça gecikiyor Namazı, yalnız dahi olsa erken vaktinde kılmak mı, yoksa kerahet vaktinde dahi olsa cemaati beklemek mi daha efdaldir?

CEVAP

Sünnet ile mekruh çakışınca mekruh işlememek için sünnet terk edilir Mekruh vakitte cemaatle kılmak mekruhtur Onun için mekruh vakit girmeden yalnız kılınır


Mihrabda durmak

Sual: Camide, ilk cemaatin imamı, mihrapta durmazsa mekruh olur deniyor Namaz kıldığımız camide, birkaç bölme var Mihrap olan yerde, Cuma ve bayram namazları kılıyoruz Kışın burası soğuk olduğu için, beş vakit namazı küçük odada kılıyoruz, fakat orada da mihrap yok Kıldığımız namazlar mekruh mu oluyor?

CEVAP

Her oda, müstakil yer demektir Kışın küçük odada namaz kılmak mekruh olmaz


Cemaatin farza başlaması

Sual: Sünnet veya kaza namazı kılarken, cemaat farza başlarsa, namazı bozup, imama uymak gerekir mi?

CEVAP

Dört rekat sünnete başlamış ise, iki rekat kılınca selam verip imama uyar Üç rekat kılmışsa dörde tamamlar Sünnet kılarken kaza namazına da niyet eden, farza başlanıldığını görürse, namazını bozmaz İki veya dört rekata tamamlar Mesela öğlenin ilk sünnetinde iki rekatta selam veren, farzdan sonra, iki daha kılarak, dörde tamamlar Yeniden dört rekat kılması, daha iyi olur Kaza kılarken cemaate başlanırsa, tertip sahibi olan bozmaz Maliki mezhebinde de böyledir


Cemaatle namaz kılarken, başka bir namaz kılmak tahrimen mekruhtur Bunun için, iftitah tekbirine yetişemeyeceğini zanneden, başka namaza başlamaz, cemaati bekler


Tekbiri ayakta almak

Sual: İmama rükuda yetişmek için, acele tekbir alıp, rükua gidince tekbiri bitiren, o rekata yetişmiş olur mu?

CEVAP

İftitah tekbirini ayakta almak şarttır Eğilirken alınırsa imam uyulmuş olmaz O namaz sahih olmaz


İftitah tekbirini ayakta alıp, sonra imamla rükuda bir an beraber kalınca, hem namaz sahih olmuş olur, hem de o rekata yetişmiş olunur Rekata yetişeceğim diye eğilirken tekbir alınmamalı Rekata yetişemese de, namaza uyması sahih olmalı Namaza uymak sahih olmazsa, namaz da sahih olmaz


Evden çıkarken niyet

Sual: Cemaatle namaz kılmak niyetiyle evden çıkan, yeni bir niyet etmeden imama uyabilir mi?

CEVAP

Uyabilir; fakat yolda namazı bozacak bir şey yapmamak gerekir Yürümek ve abdest almak zarar vermez (SEbediyye)


Seferi imama uyan

Sual: Seferi imama uyunca, imam selam verdikten sonra, iki rekât daha kılarken Fatiha okumak gerekir mi?

CEVAP

Bazı âlimler, seferi imama uyan mukim, üçüncü ve dördüncü rekâtlarda Fatiha okumasa da olur dediyse de, Şems-ül eimme Abdülaziz Halvani ve başka âlimler, okur dediler O hâlde, ihtiyat ederek okumalıdır (Cami-ur-rumuz, Tatarhaniyye)


İmamın ve cemaatin niyeti

Sual: İmam cemaatle namaz kıldıracağı zaman nasıl niyet eder?

CEVAP

İmam, (Bana uyan cemaate imam oldum) der İmamın, erkeklere imam olmaya niyet etmesi şart değildir Eğer niyet etmezse namaz sahih olur; ama kendisi cemaatle kılmak sevabına kavuşamaz (Cemaate imam olmaya) niyet ederse bu sevaba da kavuşur


Cemaatte kadın da varsa imamın, (Kadınlara imam olmaya) diye niyet etmesi şarttır Böyle niyet etmezse kadınların namazı sahih olmaz


İmamdan önce selam

Sual: İmam daha okumalarını bitirmeden, dalgınlıkla imamdan önce her iki tarafa da selam verenin namazı bozulur mu?

CEVAP

Bozulmuş olmaz İmamın selam vermediğini görünce, namaza devam eder ve imamla tekrar selam verir


Sünnet kılarken imama uymak

Sual: Tam İlmihal’de (Dört rekât sünnet kılarken, farz kılan imama uyan, namazı farz gibi kılar) deniyor Sünnet kılarken, farz kılan imama nasıl uyulur?

CEVAP

Nafile kılan farz kılana uyabilir Mesela, öğlenin sünnetini kılmadan cemaate yetişen kimse, öğlenin farzını kıldıktan sonra, ilk sünneti kılacağı sırada, yanında yeniden cemaat teşekkül etse, o imama uyarak öğlenin sünnetini kılar İmama uyduğu için de, farz gibi kılar Son sünneti kılarken de uyulabilir; hatta son sünneti kıldıktan sonra da, imama uyup nafile kılınabilir


Kadınla yan yana namaz kılmak

Sual: Hanımımla cemaat olup, on senedir namaz kılıyoruz Hanım benim sağıma duruyordu Şimdi öğrendim ki, kadınla yan yana durup cemaatle namaz kılınca erkeğin namazı bozuluyormuş Şimdi bu on senelik namazımı kurtarmamın bir yolu var mı?

CEVAP

Sizin namazınız bozulunca, hanımınızınki de bozulmuş olur Şafii mezhebinde, cemaatle namaz kılarken, kadın erkeğin yanında namaza dursa ikisinin namazı da sahih olur, ancak kadının erkeklerin arkasında durması iyi olur (Muğnil muhtac, Kitab-ül Üm)


Dört hak mezhep rahmettir (O kılınan namazları Şafii mezhebine göre kıldım) diye niyet ederseniz namazlarınız sahih olur Kaza etmek gerekmez Her ne kadar, o zamanlar, Şafii mezhebinin bütün şartlarına uyulamamış olsa bile, bunda zaruret olduğu için telfîk olmaz, caiz olur


Telfîk, kendi mezhebinde caiz değilken, bir ihtiyaç, bir harac [güçlük] olmadan ve şartlarına riayet etmeden, başka mezhepte caiz olan hükümlerle amel etmek demektir Telfîk haramdır, söz birliğiyle bâtıldır


Ön safa geçmek

Sual: Cemaatle namaz kılarken bazen ön safta boş yer oluyor Namaza başlamış cemaatin önünden geçerek ön safı doldurmak gerekir mi?

CEVAP

Öndeki safta boş yer varken, arkasındaki safta durmak mekruhtur Ön safa geçmek için, cemaatin önünden geçmek de günah olmaz Hatta, birinci safta boş yer olup ikinci safta boş yer yoksa, ikinci safı yarıp birinci safa geçilir


Bulaşıcı hastalığı olan

Sual: Bulaşıcı bir hastalığı olanın, mescide devam etmesi caiz midir?

CEVAP

Caiz değildir


Cemaatle kaza kılmak

Sual: Bir arkadaşım, kaza borcu olduğu için, cemaatle teravih namazı kılınırken imama uyarak kaza namazı kıldığını söyledi Bu şekilde, başka bir namaz kılana uyarak kaza kılmak caiz olur mu?

CEVAP

Şafii mezhebindeyse, caizdir Hanefi mezhebinde caiz olmaz Hanefi mezhebinde, aynı namaz kazaya kalmışsa cemaatle kaza edilebilir Mesela bugünkü sabah namazını vaktinde kılamayanlar, kazasını cemaatle kılabilirler Bunun haricinde, Hanefi’de cemaatle kaza namazı kılmak caiz değildir Çünkü herkesin kazaya kalan namaz vakitleri değişiktir


Hanefi’ye uyan Şafii

Sual: Hanefi imama uyan Şafii veya Şafii imama uyan Hanefi, sabah namazında kunut okur mu?

CEVAP

Hanefiye uyan Şafii, okumaya fırsat olmadığı için, kunut okumaz Şafii’ye uyan Hanefi de, okumaz, imamı bekler


İkinci cemaat

Sual: Mescitte, ikinci üçüncü cemaat yapılsa, imam olanın illa mihrapta mı durması gerekir?

CEVAP

Camide ilk cemaatin imamı mihrapta kıldırmazsa, mekruh olur İmamı ve cemaati belli kimseler olan her camide, vakit namazları, imam mihrapta olarak, cemaat ile kılındıktan sonra, tekrar cemaatler yapılabilir Ancak sonraki cemaatler, mihraptan başka yerde kılmalıdır!


(Eğer sonraki cemaatin imamı mihrapta bulunur, ezan ve ikamet okunmazsa, mekruh olmaz) diyen âlimler de vardır İhtiyaten sonraki cemaatler mihrapta kılmamalıdır!


Yol kenarlarındaki belli bir imamı olmayan mescitlerde, ezan ve ikamet okunarak, mihrapta veya mescidin başka yerinde cemaatler yapılabilir (Halebi)


Cemaatten ayrı ikamet

Sual: Yollarda veya belli bir imamı olmayan yahut cemaati belli kimseler olmayan camilerde, cemaatten ayrı namaz kılarken ikamet okumak gerekir mi?

CEVAP

Yollarda bulunan veya imamı ve müezzini bulunmayan ve cemaati belli kimseler olmayan camilerde, çeşitli zamanlarda gelenler, bir vaktin namazı için, çeşitli cemaatler yaparlar Her cemaat için, ezan ve ikamet okunur Böyle camide, yalnız kılan da, ezan ve ikameti kendi işiteceği kadar sesle okur


İmamla yapılan hatalar

Sual: İmam ile namaz kılarken imam secdeden doğruldu zannederek başımı kaldırdım, baktım ki imam daha secdede Tekrar secdeye gittim Yani benimki üç secde oldu Bir de yine dalgınlıkla, imam selam vermeden önce selam verdim Sonra baktım imam daha okuyor Bekleyip imamla birlikte selam verdim Namazım sahih oldu mu? Secde-i sehv yapmam gerekiyor muydu?

CEVAP

İmamla yapılan hatalarda secde-i sehv gerekmez Namazınız sahih olmuştur


Saf olmak

Sual: Cemaatle namaz kılarken, yalnız bir kişi varsa, o bir kişinin imamdan yarım metre geriye durması mı gerekir?

CEVAP

Hayır Yan yana durmaya saf olmak denir İki kişi yan yana durunca saf olur Birisi geride, imam ileride durunca saf olmaz İmamla yan yana aynı hizada durmaları gerekir İmamın sağ yanında duran kimsenin, secdeye inip kalkarken, imamdan ileri gitmemesi için, topuklarının imamın topuklarından geride durması ihtiyatlı olur İmamdan ileri geçmezse, imamla aynı hizada durmasında mahzur olmaz


Bir kadınla kocası veya mahremi bir erkek, cemaatle namaz kılarken, kadın tam imamın arkasında durur


Sesli okumak

Sual: Sübhaneke okumayı yetiştiremezsek imam açıktan okurken devam edip bitirmemizde veya imam açıktan okumaya başlayınca imama yeni uymuşsak, Sübhanekeyi okumakta bir sakınca var mıdır?

CEVAP

İmam sesli okurken, Sübhaneke okunmaz Yarıda kalmışsak bile kesmemiz gerekir Sübhaneke okumak sünnet, imamı dinlemek ve imama tâbi olmak vacibdir İmam, âyet aralarında nefes alırken Sübhanekeyi parça parça okumakta da mahzur yoktur


İmama tabi olmak

Sual: Kunut’u okumak da, Ettehıyyatü’yü okuyacak kadar durmak da vacib iken, birinci oturuşta Ettehıyyatü’yü yetiştiremeyen, tamamlayıp ondan sonra kalkıyor da, Ramazan’da vitir cemaatle kılınırken, Kunut’u yetiştiremeyen, niye Kunut’u okumayıp imamla birlikte rükûa gidiyor?

CEVAP

İmam arkasında Kunut okumak, vacib değildir, sünnettir Ayrıca Kunut’u bitirmeden imam rükûa giderse, kunutu bitiremeyen, okumayı kesip imama tâbi olur, çünkü imamla birlikte rükûu kaçırma tehlikesi vardır Teşehhüd böyle değildir, bitirdikten sonra kıyama kalkabilir Ama secde, rükû gibi rükünlerde imama muhalefet etmek, namazı bozar (Dürer)


Yeni Müslüman olan imam

Sual: 3 yıl imamlık yapan kişi, (Ben Hıristiyan idim, şimdi Müslüman oldum Arkamda kılınan namazları kaza etmeniz gerekir) dedi Arkasında kılınan namazları kaza gerekir mi?

CEVAP

Hayır, kaza etmek gerekmez (Tergib-üs-salât)


Cemaatle namaz kılmak İslam’ın şiarıdır İslamiyet zahire bakar, Müslümanım diyeni Müslüman kabul eder Cemaat, imamın kalbindeki imanı bilemez, zaten dinimiz de bunun bilinmesini istememiştir İmam olan zat, cemaat için hükmen Müslüman kabul edildiği için, imamın daha sonra gayrimüslim olduğu meydana çıksa da artık, onun arkasında kılınan namazları kaza etmek gerekmez


Safları düzeltmek

Sual: Resulullah, namazdan önce safları düzeltmek için değnekle işaret etmiş midir?

CEVAP

Evet


Sünnetten fazla okumak

Sual: Muteber bir kitapta, (İmamın farz kıldırırken, kıraati ve tesbihleri sünnetten fazla okuması tahrimen mekruhtur) buyurulurken, başka yerindeyse, (İmam cemaatin hâline göre hareket eder) buyuruluyor Bu iki ifadeyi nasıl birleştirebiliriz?

CEVAP

İmamın, sünnetlerden fazla okuması uygun değildir, çünkü cemaatin içinde hastalar, ihtiyarlar, yolcular ve işi acele olanlar olabilir Bunun için sünnetten fazla okumak tahrimen mekruhtur Cemaatin içinde hastalar ve özürlülerin olduğu biliniyorsa, imam sıkıntı vermemek için, sünnetten de kısa okuyabilir Mesela, sabah namazında uzun sure okumak sünnetken, böyle hâllerde kısa sureyle namaz kılınır


Üç rekât kılmak

Sual: Güvenilen biri, (Sen öğleyi üç rekât kıldın) dese, namazı iade etmek gerekir mi?

CEVAP

Öğle namazını kılan, selam verdikten sonra, güvenilir bir kimse, (Sen öğle namazını üç rekât kıldın) dese, namaz kılan kimse de dört rekât kıldığından emin olsa, kendisine üç rekât kıldığını haber veren kimsenin sözüne uyması gerekmez (Fetava-yı Hindiyye)


Araya şeytan girmesin

Sual: Sıcak havalarda, cemaatle namaz kılarken, safları seyrek tutmak caiz midir?

CEVAP

Hava sıcak da olsa, safları sık tutmalı Safların sık olması, rahmetin gelmesine sebep olur Saflar sıklaştırılıp omuzlar birbirine sıkıca değmeli Eshab-ı kiram safta çok sık durduğundan, elbiselerinin omuzları eskirdi İki hadis-i şerif meali:

(Namazda, omuz omuza sık durun! Açıklıkları kapatın ki, şeytan girmesin!) [Hâkim]


(Hak teâlâ, safı sıklaştırana rahmet, safta boşluk bırakana gazap eder) [Nesai]


Sünnete başlamak

Sual: Öğle, ikindi ve yatsı namazlarında, camiye girdiğimizde ilk sünnetler kılınmaya başlanmış, yarısı da kılınmışsa veya sünnetler bitmek üzereyse, ne yapmak gerekir?

CEVAP

İftitah tekbirine yetişemeyeceğini anlayan, sünnete başlamaz, cemaati bekler Cemaat farza başlamadan önce, iki rekât kılabileceğini kuvvetli tahmin ediyorsa, sünneti, sabahın kazasına niyet ederek, iki rekât olarak kılabilir Farzı kıldıktan sonra, öğle ve yatsının son sünneti, iki veya dört rekât olarak da kılınabilir Her zaman, öğlenin ve yatsının son sünnetlerini dört rekât olarak kılmakta da mahzur olmaz, hatta iyi olur İkindinin sünnetini kılamadan farza uyan kimse, farzdan sonra sünneti kılamaz Çünkü ikindi namazının farzından sonra nafile kılınmaz Kaza borcu olan, kaza namazı kılabilir


Ücretle namaz kıldırmak

Sual: Ücretle namaz kıldıran imamın arkasında, namaz kılınır mı?

CEVAP

İmamlık şartlarını taşıyan bir kimse, ücret veya maaş karşılığı imamlık yapıyorsa, bunun arkasında namaz kılmanın caiz olduğuna fetva verilmiştir Kur’an-ı kerim, din dersi öğretmek, ezan ve imamlık için parayla insan görevlendirmek caiz olur Son zamanlarda, dinde gevşeklik olduğundan, Kur’an-ı kerimin ve din bilgilerinin unutulmaması ve imamlığın, müezzinliğin yapılabilmesi için, ücretle yaptırılması zaruret haline gelmiştir; fakat bu fetva, bütün ibadetlerin ücretle yapılabileceğini göstermez (Redd-ül-muhtar)


İmama yetişemeyen

Sual: Cemaatle namaz kılarken, cemaatin de okuduğu yerlerde imama yetişemeyen, mesela ilk oturuşta, Ettehıyyatü’yü okumadan imam ayağa kalksa veya son oturuşta, Ettehıyyatü’yü bitirmeden imam selam verse imama uymamız gerekir mi?

CEVAP

İlk oturuşta da, son oturuşta da, Ettehıyyatü’yü bitirmek gerekir


Ettehıyyatü’yü bitirmek

Sual: Birinci ve ikinci oturuşta, Ettehıyyatü’yü bitirmeden imam kalkar veya selam verirse, cemaatin okuyup bitirmesi gerekiyor Peki, imama birinci veya ikinci oturuşta uyarak mesbuk olanın da, Ettehıyyatü’yü bitirmesi gerekir mi?

CEVAP

Hayır, onun bitirmesi gerekmez


İmamın sessiz okuması

Sual: İmam, sesli okunacak namazlarda, Fatiha’nın yarısını sessiz okuduktan sonra hatırlasa, sesli okumaya baştan mı yoksa kaldığı yerden mi başlaması gerekir?

CEVAP

Baştan başlaması daha iyi olur Secde-i sehv de yapmaz Tamamını sessiz okusaydı, secde-i sehv gerekirdi


İmam Fatiha’yı gizli okursa

Sual: İmam, Fatiha’yı açıktan okuyacakken, yanılıp gizli okusa, sonra hatırlarsa ne yapar?

CEVAP

Fatiha’yı tekrar okumaz Zamm-ı sureyi açıktan okur Bir âyeti veya daha fazla âyeti gizli okursa, onu açıktan tamamlar Tamamını tekrarlamaz Gizli okuması gereken yerde, imam Fatiha’nın çoğunu açıktan okursa kalanını gizli olarak tamamlar Namazın sonunda da secde-i sehv yapar


Cemaatle namaz sünnettir

Sual: Cemaatle namaz kılmak sünnet değil midir?

CEVAP

Evet, Hanefi, Şafii ve Maliki’de, beş vakit namazın farzlarını cemaatle kılmak, erkeklere sünnettir Hanbeli’de bazı şartlar dâhilinde farzdır


Küfür alışkanlığı

Sual: Ara sıra bize imamlık yapan güneyli bir arkadaş var Hafif kızdırsak hemen, dine imana, Allah’a sövüyor Tevbe et diyoruz, tevbe ediyor; fakat alışkanlık haline getirdiği için, basit bir olaydan sonra yine aynı şekilde Allah’a sövüyor Böyle bir arkadaşın arkasında namaz kılmak caiz midir?

CEVAP

Böyle bir kimsenin arkasında namaz kılınmaz Tevbesinde samimiyse; ancak kendini kurtarır Biz onun kalbini bilemeyiz; fakat o halini bilerek, arkasında namaz kılamayız; çünkü hadis-i şerifte, böyle küfrü değil, günahı bile bırakmadan istiğfar edenin, Rabbiyle alay ettiği bildiriliyor


Mekruhla sünnet çakışırsa

Sual: Namazı cemaatle kılmak sünnet olduğu için, vacib olan tadili erkâna riayet etmeyen veya başka mekruh işleyen imama uymak uygun olur mu?

CEVAP

Uygun olmaz (Halebî)


Bir sünnetle bir mekruh çakışınca, yani sünnet işlemek için mekruh işlemek zorunda kalınca sünneti bırakmak gerekir Yani mekruhtan kaçmak, sünneti yapmaktan önce gelir (Uyun-ül-besair)


Kaza kılarken

Sual: Kazası olan veya olmayan kimse, kaza namazı kılarken yanında cemaat teşekkül etse, namazı bozup cemaate uyabilir mi?

CEVAP

Hayır (Halebî)


İmam beşinci rekâta kalksa

Sual: İmam son teşehhüde oturmadan beşinci rekâta kalkınca cemaat ne yapar?

CEVAP

İmam dördüncü rekâtta oturmayıp beşinci rekâta kalkarsa, cemaat, imamı oturduğu yerde bekler İmam hatırlayınca secde yapmadan oturup teşehhüdden sonra selam verirse, secde-i sehv ile namaz sahih olur


İmam, geri dönmeyip, beşinci rekâtın secdesini de yapınca, hepsinin namazları bozulur Cemaatin yalnız başına teşehhüd yapması ve selam vermesi fayda vermez (Redd-ül muhtar)


İmam beşinci rekâtı kılsa

Sual: İmam, öğlenin farzını kıldırırken, Ettehıyyatü’yü okuduktan sonra yanılarak beşinci rekâta kalkıp, altıncı rekâtı da kılıp selam verdi Ben ikinci rekâtta imama uydum İmam beşinci rekâta kalkınca ben imama uymadım Kılmadığım bir rekâtı, kalkıp kıldım İmam selam verirken onunla selam verdim Namazım sahih oldu mu?

CEVAP

Sahih oldu İmamla beşinci veya altıncı rekâtı kılsaydınız sahih olmazdı


Halvette namaz kılmak

Sual: Bir erkek, evine gelen yabancı kadınlara imam olabilir mi?

CEVAP

Evde erkek, mahremi olan kadınlara imam olur, yabancı kadınlara imam olamaz, çünkü halvet olur Eğer cemaat arasında, bir erkek veya imamın mahremi kadın bulunursa, yabancı kadınlar da cemaate girebilir (S Ebediyye)


Bir evde kadınların arasında yalnız bir erkek bulunur da, o erkeğin kızı, kız kardeşi, annesi, halası, teyzesi gibi bir mahremi veya karısı bulunmazsa, kadınlara imam olması mekruhtur, ama yanında bunlardan biri bulunur yahut kadınlara mescidde imam olursa mekruh olmaz (Dürr-ül muhtar)


Kıraati sesli okumak

Sual: İmam, sesli okunacak namazlarda Fatiha veya zamm-ı surenin yarısını gizli okuduktan sonra hatırlarsa, kaldığı yerden mi, yoksa baştan mı sesli okuması gerekir?

CEVAP

Baştan okuması iyi olur


Üst kattan imama uymak

Sual: Apartmanımızın alt katında cemaatle namaz kılınıyor Biz, hemen onun üst katında oturuyoruz İmamın sesini rahat duyabilecek büyüklükte bir delik açtık İmamın sesi duyuluyor Bu durumda üst kattan alt kattaki imama uymak caiz olur mu?

CEVAP

Alt katta boş yer varsa caiz olmaz


İmama tâbi olmak

Sual: İmam rükû veya secdede üç kere tesbih söylemeden kalksa, cemaat üçe tamamlayıp mı kalkar, yoksa imama tâbi olup hemen kalkması mı gerekir?

CEVAP

Hemen kalkması gerekir; çünkü cemaatin imama tâbi olması vacibdir (Dürr-ül-muhtar)


İmamdan önce kalkmak

Sual: Bir kimse, dalgınlıkla imamdan önce başını rükûdan kaldırsa, sonra cemaatin hâlâ rükûda olduğunu görünce tekrar rükûa gitse iki rükû mu yapmış olur?

CEVAP

İmamdan önce başını kaldıran kimse tekrar rükûa döner Bu, iki rükû sayılmaz (Dürr-ül-muhtar)


Yemek yerken

Sual: Yemek yerken namaz vakti girse, ne yapmak gerekir?

CEVAP

Yemek yerken namaz vakti girse, yemeğe devam edildiği takdirde namaz vakti kaçacaksa, yemek bırakılıp namaz kılınır Cemaat kaçacak diye, yemek bırakılmaz Eğer yemek yerken Cuma namazının cemaati kaçacaksa, yine yemek bırakılır (S Ebediyye)


İmam selam verirken

Sual: İmam sağa selam verirken imama uyanın namazı sahih olur mu? İmama yetişemese de, namazı yeni baştan kılacağına göre, namaza devam etmesinde mahzur var mıdır?

CEVAP

Sadece imama uyması değil, namaz da sahih olmaz, çünkü tek başına kılmaya değil, imama uyarak kılmaya niyet etmişti İmama uymanın sahih olması için, selam vermeden önce uymak şarttır


Cemaate yetişmek için

Sual: Bir kimse sabah namazının sünnetini kılarken, cemaatle namaza başlansa, cemaate, imam selam vermeden önce yetişemeyeceğini anlayan, namazın sünnetlerini terk edebilir mi?

CEVAP

Cemaatle kılınan yirmi yedi derece sevaba kavuşabilmek için, Euzü’yü, Sübhaneke’yi terk eder, Rükû ve secdelerdeki tesbihleri birer defa söyler (Halebî-yi sagir)


Namaz kılana uyunca

Sual: Yatsının farzını yalnız kılan kimseye, zamm-ı sureyi okurken bir başkası uysa, imam olan kimse, okuduğu Fatiha ve zammı sureyi tekrar okur mu?

CEVAP

Evet, ikinci defa okur Cemaatle kılınan akşam, yatsı ve sabah namazlarında sesli okunduğu için, açıktan okur (Bahr-ür-Râık, Hindiyye)


Kadınların camiye gitmesi

Sual: Kadınların vaaz veya Kur’an dinlemek, teravih veya vakit namazlarını cemaatle kılmak için, camiye gitmeleri daha sevab olmaz mı?

CEVAP

Hayır Kadınların evde kıldıkları namaz, daha sevabdır İki hadis-i şerif meali şöyledir:

(Kadınların en hayırlı namazı, evlerinin en dip köşesinde kıldıkları namazdır) [Taberani]


(Kadınların, evinin en mahrem yerinde kıldığı namaz, salonda kıldığı namazdan efdaldir Salonda kıldığı namaz ise, camide kıldığından efdaldir) [Ebu Davud, İ Ahmed]


İbni Âbidin hazretleri de buyuruyor ki:

Kızların, genç ve yaşlı kadınların beş vakit namaz ile Cuma ve Bayram namazları için ve vaaz dinlemek için camiye gitmeleri caiz değildir Eskiden, yalnız çok yaşlı kadınların, akşam ve yatsı namazına gitmesine izin verilmişse de, şimdi bunların da gitmesi caiz değildir (Redd-ül-muhtar)


Kadınların cemaate gelmeleri mekruhtur Ancak, (Yaşlı kadınların, sabah, akşam ve yatsı namazına gelmeleri caizdir) diye fetva verilmişse de, zamanımızda fesadın meydana çıkmış olmasından dolayı, kadınların, artık bütün namazlara gelmeleri mekruhtur Tebyin kitabında da böyle bildirilmiştir (Hindiyye)


Yolculukta veya evden uzakta iken camiye girip namaz kılmak gerektiği zamanlarda kadınların, cemaatin camiden çıktığı vakitleri tercih etmeleri gerekir


Namaza başlamış olmaz

Sual: İmamdan önce iftitah tekbiri getirirsek imama uymuş sayılmıyoruz, fakat imam namaza başlarken Allahü ekber cümlesini bitirmeden hemen Allahü ekber diyen, imama uymuş olur mu?

CEVAP

Hayır, imama uymuş olmaz (Dürer ve Gurer)


İmam bitirdikten sonra söylemeli


Camide yer vermek

Sual: S Ebediyye’de (İbadetlerde îsar yapılmaz Mesela, birinci saftaki yerini başkasına vermez) deniyor Bir ihtiyara veya büyük bir zata yer versek mekruh mu olur?

CEVAP

Îsar, muhtaç olduğu bir şeyi kendi kullanmayıp, muhtaç olana vermektir Îsar yapılmaz demek, onu yapmak gerekmez, yapılmazsa günah olmaz demektir Yapılması da caizdir Mesela bir âlime, bir yaşlıya veya emîr durumundaki bir zata, yerimizi vermemiz uygun olur


İmama âmin demek

Sual: Cemaatle imam dua ederken, biz sadece âmin mi diyeceğiz yoksa biz de mi dua edeceğiz?

CEVAP

Hem âmin diyeceğiz, hem de dua edeceğiz Bunun bir istisnası vardır Eğer imam büyük zatlardan biri ise, kendimiz dua etmeyip, sadece o zatın duasına âmin demeliyiz


Hoparlörle kılınırken

Sual: S Ebediyye’de, (İmama uymanın sahih olması için, imamın veya müezzinin sesini işitmek yahut bunları görmek veya cemaatin hareketlerini görmek lâzımdır) deniyor Cemaat de hoparlöre uyduğu için, özellikle cuma ve bayram namazlarında ne yapmak gerekiyor?

CEVAP

Camiye önce gelip imama yakın durmalı Buna da imkân olmazsa, caminin üst katına çıkmalı, imamı görecek bir yere durmalı Secdede iken imam görülmez, ancak hoparlörden gelen sesten sonra, kendi isteğimizle kalkarsak hoparlöre uymamış oluruz Kalkınca bakarız, imam kalkmışsa mesele yoktur İmamın bid’at ehli olduğu kesin biliniyorsa, vakit namazlarında, böyle imamın arkasında namaz kılınmamalıdır


Îmâ ile kılana uymak

Sual: S Ebediyye’de, (Ayakta namaz kılan, oturarak kılana uyabilir) deniyor Buradan îmâ ile kılana da uyabileceği, yani îmâ ile kılanın ayakta kılabilenlere imam olabileceği anlaşılır mı?

CEVAP

Hayır, oturup îmâ ile kılan yani rükû ve secde edemeyen kimse, ayakta kılan kimseye imam olamaz Bu hususta fıkıh kitaplarında deniyor ki:

Ayakta durarak namaz kılan kimse, oturduğu yerde rükû ve secde eden imama uyabilir, fakat rükû' ve secde ile namaz kılan kimse, îmâ ile namaz kılana uyamaz (Fetava-i Hindiyye)


Oturanın, ayakta durana imam olması caizdir, fakat rükû ve secde ile namaz kılanın, îmâ ile namaz kılana uyması sahih değildir (Mecmua-i Zühdiye)


Rükû ve secde eden, îmâ ile kılana uyamaz (İbni Âbidin)


Ayakta kılan oturarak kılana uyar Îmâ ile kılan, îmâ ile kılana uyar Ancak oturarak îmâ ile kılan, yatarak îmâ ile kılan imama uyamaz Ayakta olan da uyamaz (Dürer Gurer)


Hasta, namazın bir kısmını îmâ ile kılar, sonra ayağa kalkıp rükû ve secde ederek namaz kılmaya gücü yeterse, o kimsenin namazını iade etmesi gerekir Çünkü namazı rükû ve secde ederek kılanın îmâ ile kılana uyması caiz olmadığı gibi, îmâ ile kılmaya başladığı namazı, rükû ve secde ederek tamamlaması caiz olmaz (Halebi-yi sagir)


Rükû ve secde ile namaz kılanın, îmâ ile namaz kılana uyması caiz olmaz (Nimet-i İslâm)


Hanefi’de, ayakta namaz kılanın, oturarak rükû ve secdeyi yapabilen imama uyması sahihtir Rükû ve secdeyi yapmaktan âciz olana, ayakta kılanın uyması sahih olmaz (El-fıkhü alel mezahibil-erbea)


Kerahat vaktinde cemaat

Sual: Akşama beş dakika kala, ikindi namazını cemaatle kılmak caiz olur mu?

CEVAP

Evet, cemaatle kılmak daha iyidir Mekruh vakit girdi diye, cemaat terk edilmez