Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918)

Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918)
Mondros Mütarekesi; 30 Ekim 1918’de Osmanlı adına bahriye nazırı Rauf Orbay ile; İtilaf devletleri adına İngiliz amirali Caltrop arasında Limni Adasının Mondros Limanında Agamemnon Zırhlısında imzalanmıştır


Nedenleri:

• Wilson İlkeleri'ne güvenilmesi
• Bulgaristan'ın IDünya Savaşı'ndan çekilmesi
• Ahmet İzzet Paşa Kabinesi İtilaf Devletleri'nden ateşkes yapılmasını istemiştir
• Osmanlı’nın savaşacak gücünün kalmaması
• Güney cephelerinin çökmesi
• Savaş taraftarı olan İttihat ve Terakki Partisinin ülkeyi terk etmesi sonucunda başa barış isteyen Hürriyet ve İtilaf Fırkasının gelmesi

a) Osmanlı Devleti'nin Egemenliğini Kısıtlayan Hükümler:

• Boğazlar tüm devletlere açık olacak ve İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek
• İtilaf Devletleri, kendi güvenliklerini tehdit edecek bir durumda herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecek (7madde)
• Vilâyât-ı Sitte'de (Altı il, Erzurum, Van, Harput, Diyarbakır, Bitlis, Sivas) bir karışıklık çıkarsa, İtilaf Devletleri buraları işgal edebilecek (24Madde)
• Bütün haberleşme-ulaşım araç ve gereçleri İtilaf Devletleri'nin kontrolüne verilecek

b) Askeri Hükümler:

• Güvenliği sağlayacak askerden fazlası terhis edilecek
• İtilaf Devletleri ve Ermeni esirleri serbest bırakılacak
• Türk askerleri İtilaf Devletleri'nin kontrolünde kalacak
• Hicaz, Yemen, Suriye, Irak ve Trablusgarp'taki Türk subay ve askerler en yakın İtilaf devletine teslim edilecek

c) Ekonomik Hükümler:

• Toros Tünelleri İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek
• Tüm demiryolları ve donanma gücü İtilaf Devletleri'nin kontrolüne bırakılacak, gemiler limanlarda tutuklu kalacak
• Silah, cephane ve orduya ait tüm mallar İtilaf Devletleri'nin kontrolüne bırakılacak
• Yer altı ve yerüstü zenginlik kaynakları İtilaf Devletleri'nin kontrolüne bırakılacak
• Ülkenin ihtiyaç fazlası kömür, akaryakıt ve deniz gereçleri dışarıya satılmayacak

Mondros Antlaşması'nın Sonuçları:

• Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir
• İttihat ve Terakki Partisi, adını Teceddüt Partisi olarak değiştirmiş ve kendini feshetmiştir
• Ermeniler korumaya alınmış ve doğuda bir Ermeni Devleti kurma zemini hazırlanmıştır (24madde)
• Antlaşmanın 7 maddesi Osmanlı topraklarının işgalini kolaylaştırmıştır
• İlk olarak İngilizler Musul'u işgal etmiştir (3 Kasım 1918) Ardından Urfa, Antep ve Maraş'a girmişlerdir
• İtilaf Devletleri'nin donanmaları İstanbul önlerine gelmiştir (13 kasım 1918)
• İşgallere karşı Türk milleti tarafından direniş cemiyetleri kurulmuştur
• Azınlıklar da işgalleri kolaylaştırmak için zararlı cemiyetleri kurmuştur
• MKemal Suriye-Filistin Cephesi'nde iken, yabancı işgaline açık bırakan maddelere tepki göstermiştir
• İstanbul Hükümeti, Yıldırım Orduları Grubu'nu ve VIIOrdu Karargâhı'nı kaldırmış, MKemal'i Harbiye Nezareti'ne almıştır

Not: İngiltere, Mondros'tan sonra işgal ettiği Urfa, Antep ve Maraş'ı Paris Barış Konferansı'nda, Fransa'ya bırakmıştır

Mondros Mütarekesinin Önemi:
1-Osmanlı Devleti İtilaf devletlerine teslim olmuştur
2-Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir
3-Gizli antlaşmaların uygulama safhası başlamıştır
4-Milli cemiyetler kurulmuşturforumsinsinet
5-Mütarekeyi imzalayan Rauf Orbay gözden düşmüştür