Zenci Lider Malcolm X

Yıl: 1929 Yer: Amerika Nebraska'ya bağlı Omaha kenti sıkıntılı günler yaşar Kafalarına kukuletalar geçirmiş hayalet kılıklı ırkçılar (klu klux klan) ellerini kollarını sallayarak zencilerin evlerini basar, onları polisin gözü önünde tartaklarlar Nitekim bir gece yarısı gariban â??Little'ların da evini kuşatır, camlarını çerçevelerini kırarlar Çocuklar yataklarından fırlayıp titreşirken içeri neftli bezler, alevli çıralar atarlar Baba Earl, dışarı çıkıp çıkmamakta mütereddittir Öyle ya, kapıda görünür görünmez üzerlerine mermiler yağabilir Ama bu dumana ne kadar dayanabilirler ki? Alevler yükselip duvarlar çatırdayınca kendini siper ederek kapıyı açar Bir kadın ve biri bebek 8 çikolata renkli çocuk (Malcolm henüz 4 yaşındadır) dışarı çıkar Ev göz göre göre yanar, itfaiye sadece seyrine bakar
Little ailesi ister istemez bir başka semte taşınır, baba Earl kırık dökük bir dükkan açar Lakin onu yine bulur, bayıltasıya hırpalar ve raylara uzatırlar Zavallı adam üzerinden tramvay geçince öyle bir hale gelir ki, onu karısı bile tanıyamaz Ms Little bu ülkede siyahla evlenmenin "bedeli" olduğunu iyi anlar Anlar ama ne fayda

Zulüm, baskı, açlık
Sigortadan gelen para Bay Earl'ın cenaze masraflarını bile karşılayamaz Ms Little ne iş bulursa yapar, taş siler, sebze çapalar, temizlik işlerine koşar Ama onun siyahi çocukları olduğunu anlayanlar anında değişir, vebalı muamelesi yaparlar Kovmaktan beter eder, parasına emeğine el koyarlar
Gariban aile üç beş sente bile muhtaç olur, gün gelir hindiba ağacı yapraklarını kaynatıp karınlarını doyururlar Bir ara Ms Little siyah bir adamla evlenmeye kalkar; ancak adam sekiz çocuğu görünce sırra kadem basar Zavallı kadıncağız bu olaydan sonra çöküntüye uğrar, daldan dala geçip kendi kendine konuşmaya başlar
ABD Aile Kurumu yetkilileri Ms Little'ın çocuklarına bakamayacağını anlar, aileyi dağıtma kararı alırlar Diğer kardeşleri devlet yurtlarına yollar, Malcolm'u (belki de derisinin rengi nispeten açık olduğu için) orta halli bir ailenin yanına bırakırlar
O yıllarda bütün Amerikan kahramanları, Teksaslar, Tommiksler, Zagorlar beyazdırlar Zenciler masallarda bile kölelik yaparlar Otellerde konaklayamaz, lokantalara sokulamaz, cafelerde oturamazlar Tiyatro ve sinema kapılarında iri kırmızı harflerle "zenciler ve köpekler giremez" yazar Minik Malcolm için tek yol kalır: "Beyazlamak!" Bu yüzden çok süt içer, tıkanasıya makarna yer ama çikolatayı ağzına sokmaz Yüzünü diş macunu ile yıkar ve derisini kazırcasına banyo yapar Avuçlarının içine, tabanının altına ve pembe diline bakılırsa, olacak gibidir, bir gün arınacağından emindir

Avukatın siyahı olur mu?
Aradan yıllar geçer, Malcolm zeki ama isyankar bir talebe olur Kendini kimseye ezdirmez, icabında öğretmenlerine bile posta koyar Eh hal böyle olunca hem okuldan kovulur, hem de evinden olur İster istemez sokakla tanışır, çalar, çarpar, kavga çıkarır ve soluğu ıslahevinde alır Islahevi yetkilileri ona bir şans daha tanırlar, Malcolm kendisine güvenenlerin yüzünü kara çıkarmaz Çalışkanlığı ile akranlarına fark atar, onu sınıf başkanı yaparlar
Malcolm sınıfının tek siyah öğrencisidir Bir gün baş başa kaldıklarında öğretmeni sorar: "Sahi Malcolm, ne olmak istersin?" Çocukcağız bunu hiç düşünmemiştir, laf olsun diye "Avukat" der Kadıncağız "gerçekçi olmalısın Malcolm" diye ikaz eder, "sen bir zencisin Niçin marangoz olmayı filan düşünmüyorsun?" Bu yerinde bir nasihattir, lakin Malcolm'u derinden yaralar
Garip zencimiz ıslahevinden kurtulunca Boston'a (ablasının yanına) gider Evet o mütevazı işlere de razıdır ama patronların yanına yaklaşamaz O devirde işi rast giden bir zenci garsonluk yapar, hele demiryolu işçisi ya da otobüs biletçisi olabilenler iyiden iyiye şanslıdırlar Malcolm ışıklı müzikhollere takılır, ünlülerin ayakkabılarını boyar Onlar gibi topukları mahmuzlu çizmeler, renkli pantolanlar, uzunca ceketler giyer, saçlarını ütületip "maça" yapar
Bu arada ırkçılar gemi azıya alır, habire zenci kırarlar Dört kardeşinin de ölüm haberini alan Malcolm şirazeden çıkar Gider Harlem'e sığınır ve intikam peşinde koşar Ardı sıra "pis zenci" diye fısıldayanların yakalarına yapışır, altıpatlarının namlusunu ağızlarına sokar Önceleri kinini dindirmekiçin yol kesip, gasp yapsa da zamanla "kadrolu eşkıya" olur Harlem'in zencileri gettoya sıkışmış akbabalar gibidirler ve üç kuruş için birbirlerini kırarlar Ayakta kalmak isteyen güçlü ve acımasız olmalıdır, hoş o da onu yapar, oyunu kuralına göre oynar

Alman-İngiliz rekabetinin savaşa dönüştüğü ve alevlerin Avrupa'dan, Pasifik'e sıçradığı yıllar İkinci Cihan Harbinin uzayacağı anlaşılınca, her genç gibi Malcolm'u da orduya çağırırlar Delikanlı, askere gitmemek için her yolu dener Hasta ve sakat rolü yapar, acaip acaip ilaçlar yutar ama bu hileleri subaylara yutturamaz Görüşmeye çağrıldığında en uçuk elbisesini giyer, saçlarını kırmızıya boyar Sıraya filan bakmadan; milletin önüne geçer ve bankodaki çavuşa "hey seen! Hadi koçum bitir şu işi, gel beni general yap" gibilerinden saçmalar(!) Onu aralarında psikologların da bulunduğu heyetin karşısına çıkarırlar Malcolm omuzu en kalabalık subayı seçip kulağına eğilir ve "bak babalık" der, "boşver bu Pasifik dümenlerini sen en iyisi beni Güney'e yolla Bir an önce zencileri örgütleyip, beyazları temizlemem lazım Vaktiniz azaldı, hepinizin gırtlağını sıkmazsam namerdim!" Adamlar ne düşünür bilmiyoruz ama onu kapıdan içeri sokmazlar
Askerlikten yırtar ama
Malcolm her ucuz serseri gibi kendini sokakların kralı sanır Sivilleri gözünden tanıyacak kadar uyanık geçinse de polis onun attığı her adımdan haberdardır Zira barmenler, garsonlar ve çalıntı malları paraya çeviren ölü gömücüler federallerin adamıdır Kapkaç yapmak, kadın pazarlamak, uyuşturucu satmak Evet "Sam amca" bütün bunlara katlanabilir ama bir zencinin, itibarlı bir beyazın kızıyla (Ms Sophia) arkadaşlık etmesini kaldıramaz Kızın babası şikayet dilekçesini verdiği gün Malcolm'u takibe alır ve arakladığı saati satarken yakalarlar Doğru dürüst "anan kim, baban neci" demeden 10 yıl ceza verip, içeri tıkarlar Malcolm'un nasıl hırçın ve saldırgan olduğunu, ayyaşların, kumarbazların arasında yetişip, gaspa, hırsızlığa bulaştığını anlatmıştık Hapishaneye düşünce uslanacak yerde, hepten şirazeden çıkar, içerinin uyuşturucu trafiğine el koyar Gardiyanları bile yıldırır, nasihate kalkışan papazlara söver, sayar
İslamla tanışınca
Bir gün ziyarete gelen kardeşi Reginald ona Eljiah isimli siyah liderden bahseder ki bu adam kendini peygamber sanan sapığın tekidir İslamiyet'le tek ilgisi Müslüman olduğunu söylüyor olmasıdır o kadar Elijah, hilali kullanan bir ırkçıdır, "şeytanın beyaz adam kılığına girdiğini" söyleyerek zencileri etrafına toplar
Malcolm, belki başlangıçta sırf beyazlara inat Müslüman olur ama bu yolda aradığını bulur Uyuşturucuyu, kavgayı bırakır, kitaplarla tanışır Abdest alır, namaz kılar ve münazaralara katılmaya başlar
İçeride koca koca yıllarını harcayan ve çok değişen Malcolm, hürriyetine kavuşur kavuşmaz Müslümanların yanına koşar Onların birbirlerine "kardeşim", "bacım" diye hitabetmelerine bayılır Bir fırsatını bulup Elijah Poole ile görüşür ve ona bağlanır Artık gece gündüz lideri için çalışır Afrika'da iken ailesinin taşıdığı soyadını bilmediği için kendine "X" gibi bir soyadı yakıştırır Hem sömürü ve zulüm çarkına "çarpı" çeker, hem de isyanını haykırır
Salonları çınlatan adam!
Sohbetler, toplantılar, konferanslar derken örgüt içinde ciddi görevler alır ve aynı teşkilattan bir hanımla evlenip inandığı gibi yaşamaya başlar "Sokaklarda kavga eden, volta atan, uyuşturucu kullanan birçok erkek ve kız kardeşimiz varken, bu sıralarda boş kalmamalı" der, "sen kim olduğunu bilmiyorsun Zira beyaz şeytan, seni senden gizledi Sen, zengin krallıkların, el değmemiş uygarlıkların parçasısın ama adını bilmiyorsun, dilini konuşamıyorsun Beyaz şeytan ve uşakları, seni yurdundan çaldı, adını sildi, ırzına geçti, kirletti, katletti"
Malcolm X, özellikle kiliseler dağılırken siyahları çevirir ve özenle hazırladığı broşürleri ellerine tutuşturur "Kardeşlerim" der, "Beyazlar bizi niçin Hristiyanlığa çağırıyorlar? Çizmeleriyle ensemize basabilmek, terimizi ve kanımızı emebilmek için Köle tacirleri seni ülkenden koparıp, sömürürlerken papazlar â??dert çekmenin erdem olduğunu' anlatıyorlar Peki yeryüzünün nimetlerinden kim yararlanıyor: "Beyazlar!"
Malcolm X artık efendiden bir adamdır, lakin mevzu "ırk ayırımı" olduğunda "ya beyazlara yaptıklarını ödeteceğim, ya da öleceğim" diyecek kadar gözü karadır
Surdaki delikler
1955'te 14 yaşında bir çocuk olan Emmet Till, beyaz bir kadına "güle güle bebek" diye laf attığı için feci bir şekilde öldürülünce zenciler ayağa kalkar Yine o günlerde belediye otobüsünde oturan yaşlı bir siyah, beyazlara yerini vermeyince arabadan indirilir ve ortalık çok gerilir Malcolm bütün zencileri boykota çağırır Otobüs idaresi ciddi zararlar eder ve uygulama yumuşar Derken Afrika kökenli James Meredith, Mississipi Üniversitesine tayinini ister, beyazlar buna kesinlikle izin vermezler Dönemin Başkanı John F Kennedy olaya el koyar Bu iyi bir jesttir ama milyonlarca siyah çocuk ilkokullara bile sokulmazken yaraya pansuman olamaz

" Gelecek,bugünden onu için hazırlananlara aittir "





Malcolm X (Malcolm Little ve daha sonrasında El Hac Malik el-Şahbaz) ABD’li siyaset adamı, mücahit ve siyah hakları savunucusudur 1952'de Malcolm X adıyla Black Muslims hareketine girdi Elijah Muhammad'ın yolunu izledi ve ona ABD içinde tümüyle bağımsız olacak bir siyah cumhuriyetinin kurulması fikrini benimsetti Ancak Mart 1964'de iki önderin arası açıldı; Malcolm X, Afrika - Amerika Birliği örgütünü kurdu ve 1964'de Afrika ile Ortadoğu'ya (Mekke'de hac için bulundu) iki gezi yaptı Dönüşünden kısa bir süre sonra da öldürüldü

Massachusetts'in siyah mahallesinde ilköğrenimini bitirir Çok istemesine rağmen, üniversiteye gidemeyince, küçük yaşta çalışmak zorunda kalır Michigan ve Boston derken, kendini birden Harlem'de bulur Bir siyah olarak, kendisine dayatılan yaşama biçimi, onu sonunda hapishaneye düşürür Üniversiteyi Harlem sokaklarında tamamladığını ve doktora tezini de hapishanede hazırladığını uzun uzun anlatır O okuma açlığını hapishanede giderir Doymak bilmez bir istekle hapishane kütüphanesindeki kitapları tek tek okur Hapishane yılları için: "Bir insanın düşünmeye ihtiyacı varsa, gidebileceği en iyi yer, bana sorulursa, üniversiteden sonra hapishanedir" diyerek, hiç kimsenin çaresiz ve çözümsüz olmadığını vurgular

O, yedi yıllık “hapishane eğitiminden” sonra, başka bir Malcolm X olarak Harlem’e geri döner Hapisten önce bir sokak serserisiyken, şimdi Amerika’da büyük bir hızla gelişen İslam’ın etkili ve ateşli bir temsilcisidir

Malcolm Little olan soyadını Harlem’de X olarak değiştirir Yeni soyadı, onun Afrikalı atalarının artık kendisi başta olmak üzere, kimse tarafından bilinmediğinin simgesidir Elijah Muhammed'in öncülüğünü yaptığı "Siyah Müslümanlar Hareketi" Malcolm X’le birlikte daha da kuvvet kazanarak yayılmaktadır Artık Malcolm, Elijah Muhammed’in baş kurmayıdır Fakat Elijah Muhammed'in zina yapmasına karşı çıkması, daha sonra da Elijah Muhammed’in, Malcolm'a, Başkan Kennedy'nin öldürülmesi hakkındaki yetkisiz ve iğneleyici sözlerinden ötürü sessiz kalmasını emretmesi, Malcolm’un kendi hareketi içinde izole edilmesine sebep olur

Gerçek İslam'ın Elijah'tan çok uzak olduğunu biliyordu Ancak İslam'ı bütün incelikleriyle kavrayabilmek ırk, renk ve dil ayrımı yapmadığını görebilmek için Hac’a gitmesi gerekiyordu O Amerika'da bildiği İslam'la, Hac'da Mekke'de gördüğü İslam arasında dağlar kadar fark olduğunu anlayınca, X olan soyadını
El Şahbaz'a çevirdi Çünkü o “gözleri mavinin en mavisi, saçları sarının en sarısı insanlarla aynı tabaktan yemek yemiş, aynı saflarda omuz omuza namaz” kılmıştı

Başlangıçta, ilk siyah müslüman hareketinin öncüsü Elijah Muhammed'in bağlısı olarak ırkçı düşünceler taşıyorken, Hac dolayısıyla İslam dünyasına yaptığı bu gezi onu bu düşüncelerden döndürdü Artık kendisini İslam'ın sömürgecilik ve ırkçılık karşıtı evrensel mesajını tüm dünyaya iletmeye adamıştı Bu amacını kitleler çapında gerçekleştirmeye çalıştığı toplantılarından birinde suikasta uğrayıp, 21 Şubat 1965'de öldürüldü

Malcolm X isimli filmi ile yaşamı çarpıcı bir şekilde ortaya konmuştur