Saffariler

İran’ın Sistan bölgesinde hüküm sürmüş bir hânedân Kurucusu Yâkûb bin Leys-es-Saffâr’dır Yâkûb daha önce demirci, yâni saffâr olduğundan kurduğu emirliğe de bu ad verilmiştir

Yâkûb bin Leys mesleğini icrâ ederken, Tâhirî Hânedânının adâletsiz hükümlerine karşı gelerek, Sistan’a kaçtı Burada Tâhirîlere karşı mücâdele veren Salih bin Nasr’a katıldı Daha sonra Sistan hükümdârı olan Dihram bin Nasr tarafından ordu komutanlığına getirildi Bir müddet sonra Dihram’ı ortadan kaldıran Yâkûb-es-Saffâr, Herat, Belh ve Toharistan’ı ele geçirerek emirliğini kurdu (867) Afganistan’dan geçerek o devirde, Hindistan hudûdunda putperest bir bölge olan Kâbil’e kadar hâkimiyetini genişletti Bölgedeki mahallî hükümdârları ortadan kaldırdı Horasan’a hâkim olan Tâhirîlere hücûm edip, topraklarını ele geçirdi Tâhirîlerin başşehri Nişâpur’u 873’te zaptetti Yâkûb, 879’da ölünce yerine kardeşi Amr geçti

Amr, Tâhirîlerin zayıflamasıyla Abbâsî halîfeliğince Sistan, Horasan ve Fars vâlisi tâyin edildi Mâverâünnehr’e sefer tertip ettilerse de, Sâmânîlerce durduruldular Amr, Sâmânî emîri İsmâil bin Ahmed tarafından 900’de mağlûp ve esir edildi 901’de Bağdât’ta öldü

Saffârî ülkesi, Samânîlerin hâkimiyetine geçtiyse de, sülâle Sistan’da 15 yüzyılın sonuna kadar devâm etti Ancak bu târihten îtibâren hânedân üyeleri Gazneliler, Büyük Selçuklular, Gurlular, Harezmşahlar, Moğollar, Tîmûrlular, Karakoyunlular ve Akkoyunlulara bağlı kaldılar Bölgede uzun zaman kalmalarının sebebi, Sistan halkının millî menfaatlarını ve arzularını temsil etmeleridir