Dünyanın Yıllık Hareketi Nasıldır?

Dünyanın Yıllık Hareketi Nasıldır?

Dünya ekseni çevresinde hareket ederken aynı zamanda saat ibresinin tersi yönde Güneş’in çevresinde de döner Bu hareketini elips bir yörüngede 365 gün 6 saatte tamamlar Buna 1 Güneş yılı denir Dünya’nın yıllık hareketi sırasında Güneş’in çevresinde çizdiği yörünge düzlemine ekliptik denir Yörünge şeklinin elips olması nedeniyle Dünya yıllık hareket sırasında Günöte – Günberi konumuna gelir
Günöte (Aphel)
Dünya’nın Güneş’ten en çok uzaklaştığı yörüngede en yavaş döndüğü gündür Dünya Günöte konumuna 4 Temmuz’da gelir
Günberi (Perihel)
Dünya’nın Güneş’e en çok yaklaşıp yörüngede en hızlı döndüğü gündür Dünya Günberi konumuna 3 Ocak’ta gelir
Yörünge Şeklinin Sonuçları
Dünya Güneş’in etrafında elips bir yörüngede döner Yörünge şeklinin elips olması nedeniyle;
Dünya’nın yörüngedeki dönüş hızı Güneş’e yaklaştıkça artar Güneş’ten uzaklaştıkça azalır Dolayısıyla sonbahar ekinosuna 2 gün gecikme ile 23 Eylül’de ulaşılır
Her iki yarımkürede mevsim süreleri değişir
Mevsim Süreleri : Yörünge şekli tam daire biçiminde olsaydı Dünya’nın yörüngedeki dönüş hızı değişmez her iki yarım kürede mevsim süreleri eşit olurdu
Dünya’nın eksen eğikliği nedeniyle Kuzey Yarım Küre’de ve Güney Yarım Küre’de aynı anda birbirine göre zıt mevsim yaşanır Birinin yaz süresi diğerinin kış süresi olur Dünya’nın yörüngedeki dönüş hızının Güneş’e yaklaştıkça artması uzaklaştıkça azalması nedeniyle Kuzey Yarım Küre’de İlkbahar ve yaz süresi Güney yarım Küre’de sonbahar ve kış süresi daha uzundur
Eksen Eğikliği
Dünya’nın yıllık hareketi sırasında oluşan yörünge düzlemi (ekliptik) ile Dünya’nın Ekvator düzlemi üst üste çakışmaz
Aralarında 23°27′ lık bir açı bulunur
Yörünge düzlemi ile eksen arasında ise 66°33′ lık bir açı oluşur Buna Dünya’nın Eksen Eğikliği denir
Ekliptik:Dünya’nın yörüngesinden geçtiği varsayılan düzleme Ekliptik veya Yörünge Düzlemi denir
UYARI : Dünya ekseniyle yörünge düzlemi arasında 66°33′lık
Ekvator ile yörünge düzlemi arasında 23°27′ lık açı bulunmaktadır
Bu açı daha küçük ya da daha büyük olsaydı dönence ve kutup dairelerinin enlem dereceleri değişirdi
Eksen Eğikliğinin Sonuçları
Dünya’nın Güneşe karşı konumu yıl içinde değişir
Dünya’nın Güneşe Karşı Konumları
21 Mart – 23 Eylül Durumları (Ekinokslar)
a) 21 Mart ve 23 Eylül’de Ekvator üzerindeki noktalar yerel saat 1200′de Güneş ışınlarını dik açı ile alır
b) b) Ekvator’da yatay düzleme dik duran cisimlerin yerel saat 1200′ de gölgesi oluşmaz
c) Aydınlanma çemberi Kutup Noktalarından geçer
d) Dünya’nın her yerinde gündüz ve gece süresi birbirine eşittir
e) Aynı meridyen üzerinde yer alan tüm noktalarda Güneş yerel saatle aynı anda doğar ve aynı anda batar
f) 21 Mart’tan sonra Kuzey Y’de 23 Eylül’den sonra da Güney Y’ de gündüzler gecelere göre daha uzun olmaya başlar
21 Haziran Durumu (Solstisi)
a) Güneş ışınları dik açı ile yerel saat 1200′de Yengeç Dönencesi’ne gelir
b) Yengeç Dönencesi’nde yatay düzleme dik duran cisimlerin yerel saat 1200′de gölgesi
oluşmaz
c) Aydınlanma çemberi Kutup Dairelerine teğet geçer
d) Bir noktadan kuzeye doğru gidildiğinde gece süresi uzamaya başlar
e) Kuzey Yarım Küre’de yılın en uzun gündüzü Güney Yarım Küre’de ise yılın en uzun gecesi
yaşanır Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’de gündüzler Güney Yarım Küre’de ise geceler
kısalmaya başlar
21 Aralık Durumu (Solstisi)
a) Güneş ışınları dik açı ile yerel saat 1200′de Oğlak dönencesi’ne gelir
b) Oğlak dönencesi’nde yatay düzleme dik duran cisimlerin yerel saat 1200′de gölgesi oluşmaz
c) Aydınlanma çemberi Kutup Daireleri’ne teğet geçer
d) Bir noktadan kuzeye doğru gidildikçe gündüz süresi uzamaya başlar
e) Kuzey Yarım Küre’de yılın en uzun gecesi Güney Yarım Küre’de ise yılın en uzun gündüzü
yaşanır Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’de geceler Güney Yarım Küre’de gündüzler
kısalmaya başlar
UYARI : 21 Haziran’da Yengeç Dönencesi 21 Aralık’ta Oğlak dönencesi 21 Mart ve 23 Eylül’de Ekvator üzerindeki noktalarda cisimlerin saat 1200′da oluşan gölgesi tam dibe düşer Ekinokslarda 450 enlemlerinde oluşan gölge boyu cismin boyuna eşittir
UYARI : 21 Haziran’da
- Güney Kutup Dairesi ile Güney Kutbu arasındaki enlemlerde gece süresi 24 saatten fazladır
- Türkiye’de saat 1200′de cisimlerin yıl içindeki en kısa gölgeleri oluşur
UYARI : 21 Aralık’ta;
- Kuzey Kutup Dairesi ile Kuzey Kutbu arasındaki enlemlerde gece süresi 24 saatten fazladır
- Türkiye’de yerel saat 1200′de cisimlerin yıl içindeki en uzun gölgeleri oluşur
v Dünya’nın eksen eğikliğine bağlı olarak Dönenceler ve Kutup Daireleri’nin yerleri belirlenir
Dönenceler
23°27′ Kuzeye paralelleridir Güneş ışınlarının düz zeminlere dik açı ile geldiği en son yerlerdir
Kutup Daireleri
66°33′ Kuzey ve Güney paralelleridir Aydınlanma çemberinin yıl içinde yer değiştirdiği 21 Haziran ve 21 Aralık tarihlerinde teğet geçtiği paralellerdir
v Dünya’nın eksen eğikliğine bağlı olarak matematik iklim kuşakları oluşur