Harita Ölçeği Ve Hesaplanması Nasıl Olur?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Harita Ölçeği ve Hesaplanması Nasıl Olur?

Harita üzerinde belli iki nokta arasındaki uzunluğun

yeryüzündeki aynı noktalar arasındaki uzunluğa oranıdır

Diğer bir deyişle

gerçek uzunlukları harita üzerine aktarırken kullanılan küçültme oranıdır

Örneğin : Boğaz Köprüsü’nün gerçekte 1074 m olan iki ayağı arası uzaklık

ölçeği bilinmeyen bir haritada yaklaşık 0

5 cm gösterilmiştir

Haritanın ölçeğini bulmak için harita üzerindeki uzunluğu gerçek uzunluğa oranlarız

Buna göre haritanın ölçeği yaklaşık 1/200

000′dir

Ölçek = Harita Üzerindeki Uzunluk / Arazi Üzerindeki Uzunluk (Gerçek Uzunluk)
Kesir Ölçek
Haritalardaki küçültme oranını basit kesirle ifade eden ölçek türüdür

1 / 25

000

1 / 500

000

1 / 1

000

000 birer kesir ölçektir

Kesir ölçekte

pay ile paydanın birimleri aynıdır

Uzunluk birimi olarak santimetre (cm) kullanılır

Örneğin : 1 / 1

000

000 ölçeğinde

arazi üzerindeki 1

000

000 cm (10 km)’lik uzunluk harita üzerinde 1 cm gösterilmiştir

Çizgi (grafik) Ölçek
Haritalardaki küçültme oranını çizgi grafiği üzerinde gösteren ölçek türüdür

Kesir ölçeğe göre düzenlenir ve santimetre (cm)’nin üstündeki tüm uzunluk birimleri kullanılır

Kesir Ölçeği Çizgi Ölçeğe Çevirme
Kesir ölçeği

çizgi ölçeğe çevirirken önce 1 cm’nin kaç km’yi gösterdiği bulunur

Örnek : 1 / 2

500

000 ölçeğinde 1 cm 25km’yi gösterdiğine göre çizgi ölçekte de 1 cm 25 km’yi göstermelidir

Bir doğru parçası çizilerek eşit aralıklara bölünür

Üzerine

1 cm 25 km’yi gösterecek şekilde değerler yazılır

Sıfırın sol tarafındaki aralık 25 km’den daha kısa uzunlukların ölçülmesine yarayacak biçimde bölümlenir

Çizgi Ölçeği Kesir Ölçeğe Çevirme
Çizgi ölçeği kesir ölçeğe çevirirken önce ölçeğin uzunluğunun

toplam kaç km’yi gösterdiği bulunur

1 cm’nin kaç km’yi gösterdiğini bulmak için orantı kurulur

Örneğin : Çizgi ölçeğin uzunluğu 5 cm’dir

5 cm 20 km gösterdiğine göre
1 cm x km’yi gösterir

—————————————-
x = 20 / 5 = 4 km
Bulunan değer cm’ye çevrilir

Buna göre kesir ölçek 1 / 400

000′dir

UYARI : Çizgi ölçeği kesir ölçeğe çevirirken

grafiğin sonundaki uzunluk birimine dikkat etmemiz gerekir

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Harita Ölçeği Ve Hesaplanması Nasıl Olur? Harita Ölçeği ve Hesaplanması Nasıl Olur? Harita üzerinde belli iki nokta arasındaki uzunluğun yeryüzündeki aynı noktalar arasındaki uzunluğa oranıdır Diğer bir deyişle gerçek uzunlukları harita üzerine aktarırken kullanılan küçültme oranıdır Örneğin : Boğaz Köprüsü’nün gerçekte 1074 m olan iki ayağı arası uzaklık ölçeği bilinmeyen bir haritada yaklaşık 05 cm gösterilmiştir Haritanın ölçeğini bulmak için harita üzerindeki uzunluğu gerçek uzunluğa oranlarız Buna göre haritanın ölçeği yaklaşık 1/200000′dir Ölçek = Harita Üzerindeki Uzunluk / Arazi Üzerindeki Uzunluk (Gerçek Uzunluk) Kesir Ölçek Haritalardaki küçültme oranını basit kesirle ifade eden ölçek türüdür 1 / 25000 1 / 500000 1 / 1000000 birer kesir ölçektir Kesir ölçekte pay ile paydanın birimleri aynıdır Uzunluk birimi olarak santimetre (cm) kullanılır Örneğin : 1 / 1000000 ölçeğinde arazi üzerindeki 1000000 cm (10 km)’lik uzunluk harita üzerinde 1 cm gösterilmiştir Çizgi (grafik) Ölçek Haritalardaki küçültme oranını çizgi grafiği üzerinde gösteren ölçek türüdür Kesir ölçeğe göre düzenlenir ve santimetre (cm)’nin üstündeki tüm uzunluk birimleri kullanılır Kesir Ölçeği Çizgi Ölçeğe Çevirme Kesir ölçeği çizgi ölçeğe çevirirken önce 1 cm’nin kaç km’yi gösterdiği bulunur Örnek : 1 / 2500000 ölçeğinde 1 cm 25km’yi gösterdiğine göre çizgi ölçekte de 1 cm 25 km’yi göstermelidir Bir doğru parçası çizilerek eşit aralıklara bölünür Üzerine 1 cm 25 km’yi gösterecek şekilde değerler yazılır Sıfırın sol tarafındaki aralık 25 km’den daha kısa uzunlukların ölçülmesine yarayacak biçimde bölümlenir Çizgi Ölçeği Kesir Ölçeğe Çevirme Çizgi ölçeği kesir ölçeğe çevirirken önce ölçeğin uzunluğunun toplam kaç km’yi gösterdiği bulunur 1 cm’nin kaç km’yi gösterdiğini bulmak için orantı kurulur Örneğin : Çizgi ölçeğin uzunluğu 5 cm’dir 5 cm 20 km gösterdiğine göre 1 cm x km’yi gösterir —————————————- x = 20 / 5 = 4 km Bulunan değer cm’ye çevrilir Buna göre kesir ölçek 1 / 400000′dir UYARI : Çizgi ölçeği kesir ölçeğe çevirirken grafiğin sonundaki uzunluk birimine dikkat etmemiz gerekir