Coğrafi Keşiflerin Nedenleri Nedir?

Coğrafi Keşiflerin Nedenleri Nedir?


Coğrafî keşifler 15 yüzyıl ve 16 yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının bulunması amacıyla başlattıkları ve yeni okyanusların ve kıtaların bulunmasıyla gerçekleşmiş olan keşifleri ifade eder Bilimsel bir merak ve yeni ufukların keşfedilmesi duygusu sözkonusu olmakla birlikte temelde bu keşifler özellikle 15yüzyıldan itibaren açık bir şekilde ekonomik nedenlerden kaynaklanmıştır İlk keşif denemeleri Atlantik Okyanusu ve Afrika kıyılarına doğru 14 yüzyılın başlarında Fransız ve Cenevizli gemiciler tarafından yapılmıştır Kanarya Adaları ve Azor Adaları keşfedilmesi bu girişimlerin sonucudur

Keşiflerin belli başlı nedenleri şunlardır;
-Avrupa'da coğrafya bilgilerinin artması ve gemicilik deneyiminin çoğalması pusulanın ögrenilmesi
-Avrupanın kendinde olmayan ama Doğu uygarlıklarında olduğunu bildikleri zenginliklere (baharat ipek ve diger maddi kaynaklara) ulaşmak için yeni kısa ve ucuz yol arayışı

• Özellikle İspanyol ve Portekiz krallıklarınca değerli madenlere ulaşılması için gemicilerin desteklenmesi
• Hiristiyanlık dininin ve Avrupa kültürünün yaymak istenilmesi
• Artan bilgilerin de etkisiyle dünyanın tanınmak istenilmesi
• Pusulanın geliştirilmesi
• Sağlam gemilerin yapılması
• Coğrafya bilgisinin artması ve cesur gemicilerin yetişmesi
• Avrupada bu gelişimleri takip eden dönemde doğuya ulaşmak isteyen gemicilerİspanya ve Portekiz krallıklarından aldıkları yardımlarla açık denizlere açıldılar

Kristof Kolomb (1451-1506) 1492'de Amerika Kıtası'na ulaştığında gerçekte hem daha ucuz hem daha kısa yoldan Asya'ya ulaşma arayışı içindeydi Çünkü buradan baharat ve benzeri maddeleri ucuz ve hızlı taşımak gibi bir sorun sözkonusuydu Portekizli gemici Bartolomeu Dias'ın Ümit Burnu'nu bulmasından sonra Vasko dö Gama buradan dolaşarak Hint Okyanusu ve Hindistan'a ulaştı Portekizli Macellan ve Del Kano dünyayı dolaşarak geçtiler ve bunun sonucunda dünyanın yuvarlaklığına dair kesinleştirici sonuclara ulaşmışlardır Venedikli gezgin Marko Polo (1254-1324) Asya gezilerinin anlatımlarıyla Avrupa'nın Doğu uygarlıklarını tanımasını sağlamıştır


Keşiflerin sonuçları

Coğrafî keşifler Reform ve Rönesans hareketlerinin etkileriyle gelişmiş oldukları gibi kendileri de bu hareketlerin gelişimini etkilemişlerdir Bu keşifler sonucunda Avrupa yeni kıtalara yayılma ve onların zenginlik kaynaklarını ele geçirme olanağı elde etmiştir Avrupa düşüncesi ve kültürü evrensel bir değer olarak bu süreçten itibaren yayılmaya ve egemen kılınmaya başlanmıştır Bunu yaparken Avrupalılar yerli halkları ve yerel yaşamı dağıtmış ve hatta yok etmiş avrupa kültürünü egemen kılma sürecini şekillendirmiştir Hem doğal hem de kültürel farklılıkları yok eden bir süreç olmuştur bu Klasik Sömürgecilik olarak bilinen sömürgecilik süreci bu dönemle başlamıştır
Bunun yanı sıra coğrafî keşiflerin sonucunda sözkonusu dönemdeki öteki bilimsel devrimlerle de birleşerek tüm bir dünyayı/evreni kavrayış tarzı değişime uğramıştır Bu kavrayış değişikliği sonucunda ve bu süreçte dünyanın düz değil yuvarlak olduğu kendi etrafında ve güneşin etrafında döndüğü evrenin merkezi olmadığı ortaya çıkmış bunların sonucunda tüm bir evren kavrayışı değişime ugramıştır Kopernik devrimi denilen zihniyet değişikliginin kaynaklarından birisinin de coğrafi keşifler olduğunu söylemek yanlış olmaz
Dünya'nın yuvarlak olduğu ispatlandı bunun sonucunda da kiliseye olan güven azaldı
Kakaovanilyadomatespatates gibi yeni bitki türleri ve hayvan türleri keşfedildi
Yeni yerler tanındı
Avrupa'da zenginliğin kaynağı toprak olmaktan çıkıp maden olmuştur
Hristiyanlık yeni yayılma alanları buldu
Yeni kültürler keşfedildi
Ticaret yolları yer değiştirdi
Atlas Okyanusu limanları önem kazandıAkdeniz limanları önem kaybetti

Keşiflerin Osmanlı devleti açısından önemi
Bu keşiflerle Osmanlının elinde bulunan İpek ve Baharat Yolu önemini kaybetmiş yeni ticaret yolları bulunmuştur Bu da Osmanlı Devleti'nin vergi gelirlerinin azalmasına yol açmıştır Tüm bunlar Osmanlı Devletini maddi açıdan kötü etkilemiştir Daha doğrusu; Osmanlı Devleti ve diğer müslüman devletler zarara uğrayıp ellerindeki malların değerleri gitmiştir
Coğrafî Keşifler bütün insanlığı etkilemiştir Bu yönüyle evrensel bir özelliğe sahiptir Akdeniz Limanları Coğrafî Keşifler sonucunda önemini kaybetti Ancak 1869'da Süveyş Kanalı'nın Fransızlar tarafından açılmasıyla bu limanlar yeniden önem kazanmıştır
Coğrafî Keşifler Müslüman ülkeler açısından büyük zararlara neden olmuştur İslam ülkeleri yoksullaşmış Türkistan Hanlıkları giderek zayıflamış ve Ruslar karşısında gerilemiştir Osmanlı İmparatorluğu İpek ve Baharat Yollarına hakim olmasına rağmen yolların değişmesinden dolayı umduklarına ulaşamamıştır Osmanlı İmparatorluğu ticaret faaliyetlerini yeniden geliştirebilmek için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar vermek zorunda kaldı
Ayrıca Osmanlı topraklarında kervan yolları boyunca faaliyet gösteren halk ve zanaatkârlar işsiz kaldı Bu durum Osmanlı Devleti'nde ekonomik sıkıntılara ve Celali İsyanları'na zemin hazırlamıştır

Kaynak: wikipedia