Yabancının Türkiye Portföyü Hızla Eriyor

Yabancının türkiye portföyü hızla eriyor
ANKARA(ANKA) - Yabancı yatırımcıların Türkiye'de büyük bölümü Borsa ve DİBS'te tuttukları ve “sıcak para” niteliğindeki portföylerinin büyüklüğü, küresel mali krizin adeta kasırgaya dönüştü, dünya ekonomisine ilişkin belirsizliklerin arttığı son bir ayda 16 milyar dolardan fazla eriyerek 3 Ekim itibariyle 736 milyar dolara kadar geriledi

Yabancıların Türkiye portföyünde yılbaşına göre erime 336 milyar dolara ulaştı Söz konusu portföy 2007 sonunda 1071 milyar dolar düzeyinde bulunuyordu
Olumsuz küresel konjonktür ve artan iç siyasal istikrarsızlığın ekonomide güveni azaltmasının etkisiyle söz konusu sıcak para hacmi yılbaşından Haziran sonuna kadar olan dönemde 309 milyar dolar küçülerek 769 milyar dolara inmişti Türban ve AKP'ye kapatma davaları ile “Ergenekon operasyonu” kapsamında yaşanan şok gelişmelerin yarattığı gerilimle özellikle Haziran'da hızla küçülen söz konusu portföy, Temmuz ve Ağustos aylarında ise yeniden büyüyerek 897 milyar dolara çıkmıştı

EN BÜYÜK KAYIP BORSA'DA-
ANKA'nın Merkez Bankası, İMKB, Merkezi Kayıt Kuruluşu, BDDK verilerinden yaptığı belirlemelere göre yabancı yatırımcıların Türkiye'deki portföylerinde Ağustos sonundan 3 Ekim'e kadar olan dönemde yaşanan erimenin büyük bölümü, en fazla yatırım yaptıkları Borsa'dan kaynaklandı Yabancıların Ağustos sonu itibariyle 52 milyar 947 milyon dolar olan İMKB'deki hisse senedi portföyünün değeri, yüzde 23 oranında 12 milyar dolar küçülerek 3 Ekim itibriyle 40 milyar 937 milyon dolara indi Bu düşüş hem Borsa'da işlem gören hisselerinin hızla değer yitirmesi, hem de kurlarda yaşanan hızlı artıştan kaynaklandı İMKB'deki yabancı portföyü, toplam portföye ilişkin derlenen tüm verilerin periodunun çakıştığı 3 Ekim itibariyle 409 milyar dolar olurken, Merkezi Kayıt Kuruluşu'nun günlük raporlarından, söz konusu portföyün 15 Ekim itibariyle de 329 milyar dolara kadar indiği belirlendi Buna göre yabancı yatırımcıların İMKB'deki hisse senedi portföyünde 15 Ekim itibariyle yılbaşına göre erime yüzde 532 oranında 374 milyar dolara ulaştı Söz konusu portföy 2007 sonu itibariyle 703 milyar dolar düzeyine ulaşmıştı

DİBS PORTFÖYÜ DE KÜÇÜLDÜ-

Yabancıların Borsa'dan sonra en çok yatırım yaptıkları araç olan devlet iç borçlanma senetlerindeki (DİBS) portföyünün değeri de Ağustos sonundan bu yana yüzde 16 oranında 49 milyar dolar eriyerek, 3 Ekim itibariyle 256 milyar dolara kadar indi Yabancı yatırımcıların DİBS portföyünde 318 milyar dolar olan 2007 sonu düzeyine göre erime 61 milyar dolara ulaştıYabancıların Türk bankacılık sistemindeki mevduatlarının tutarı ise son bir ayda 744 milyon dolar artarak 69 milyar dolara ulaştı Söz konusu mevduat hacmi yılbaşına göre de 19 milyar dolarlık bir artış gösterdi 3 Ekim itibariyle yabancıların katılım bankalarında da 135 milyon dolarlık bir hesabı bulunduğu belirlendi

Yabancıların Türkiye'deki portföy yatırımlarının hacmi (Milyon $)

İMKB DİBS MEDVUAT KATBANK TOPLAM
30 Ara 2005 33812 20370 3979 46 58206
29 Ara 2006 35083 26158 4186 59 65485
28 Ara 2007 70309 31752 4978 91 107129
25 Oca 2008 57946 32285 5499 81 95811
29 Şub 2008 55610 31742 5292 135 92779
28 Mar 2008 47391 28400 5593 150 81534
25 Nis 2008 51502 26598 5462 144 83706
30 May 2008 51831 28081 5576 154 85642
27 Haz 2008 43981 27279 5451 184 76895
25 Tem 2008 50327 30247 5485 125 86222
29 Ağ 2008 52947 30529 6106 121 89703
26 Eyl2008 46040 28575 6694 121 81430
3 Ekim 2008 40937 25643 6850 135 73564

-TÜRKİYE'NİN SICAK PARA SERÜVENİ-

Önceki beş yılda küresel mali sistemdeki likidite bolluğu ve Türkiye'nin sunduğu cazip getiriye bağlı olarak yabancı yatırımcıların Türkiye'deki portföyü kartopu gibi büyümüştü Türkiye, 2003-2007 dönemindeki büyümesini, bu sıcak para girişlerine dayandırdı
2002 sonunda Türkiye'de 35 milyar doları hisse senedi, 36 milyar doları DİBS ve 18 milyar doları da mevduatta olmak üzere toplam 89 milyar dolarlık sıcak para hacmi bulunuyordu 2003 yılında tek parti hükümetinin iş başına gelmesiyle sağlanan siyasi istikrar, hükümetin 2001 krizinin ardından uygulamaya konulan IMF patentli ekonomik programı sürdürme ve küresel piyasalarla entegrasyonu artırma tercihi, Türkiye'ye portföy yatırımları niteliğinde hızlı bir kısa vadeli sermaye girişine yol açtı Türkiye'deki sıcak para hacmi yıllar itibariyle katlanarak arttı 2003 sonunda 169 milyar, 2004 sonunda 328 milyar dolara çıkan sıcak para hacmi, 2005'de 582 milyar, 2006'da 654 milyar ve 2007 sonu itibariyle 1071 milyar dolara ulaştı

Yıllara göre sıcak para hacmi (Milyar dolar)

HS DİBS Mevduat TOPLAM
2002 35 36 18 89
2003 87 52 30 169
2004 154 137 37 328
2005 338 204 39 582
2006 351 262 42 654
2007 703 318 50 1071
3 Ekim 2008 409 256 69 736

-İŞLER TERSİNE DÖNÜYOR-

Önceki beş yıllık dönemde büyümesini tamamen dış kaynağa bağımlı hale getiren Türkiye, küresel mali sistemde yaşanan ve alınan önlemlere karşın bir türlü aşılamayan kriz nedeniyle yüksek risk altına girmiş bulunuyor Küresel sistemde likidite bolluğu yerini likidite sıkıntısına bıraktığı için Türkiye'ye büyümesini sürdürebilmesi için yeni dış kaynak girişi olasılığı ortadan kalkarken, portföy yatırımlarına bağlı mevcut sermayenin de kaçma olasılığı, finansal dengeler ve reel ekonomi için bir tehdit oluşturuyor Bu riskleri gören hükümet, yurt dışında yaşayan Türklerin bulundukları ülke bankalarında duran birikimlerini Türkiye'ye çekmek için yasal düzenlemeye gidiyor Bu kapsamda Türkiye'ye getirilecek paraların menşeinin sorgulanmayacağı, vergi incelemesine tabi tutulmayacağı yönünde taahhütte bulunulacak