Şah Tahmasb (1514 - 1576)

Şah Tahmasb (1514 - 1576)



Şah Tahmasb 22 Şubat 1514'te İsfahan'da doğdu Şah Birinci İsmail'in oğlu olan Şah Tahmasb Çaldıran Savaşı'ndan sonra Horasan'a gönderildi Bir süre Sebzvar ve Herat'ta kaldı Şiilerin ve Safevilerin tanınmış bilgin ve şeyhlerinden özel öğrenim gördü

1521'de Sultaniye'deki babasının yanına dönen Şah Tahmasb Şah İsmail'in ölümü üzerine 1524'te tahta çıktı Osmanlı Devleti'nin 1533 Irakeyn seferini açmasını neden olacak sınır olayları onun zamanında yoğunlaştı Ulama Paşa'nın Osmanlılara sığınması Bitlis Bey'i Şeref Han'ın Safevilere yaklaşması bu savaşın başlıca nedeniydi Şah Tahmasb 1528'de Özbeklere karşı yaptığı ilk savaşını kazandıktan sonra Bağdat'a yürüdü Burayı Osmanlılara teslim etmeyi düşünen Musullu Zülfikar Bey'i yenerek Bağdat'a girdi

Özbeklere Horasan'a yeni akınlar düzenliyorlardı Bu nedenle 1529'da Horasan'a dönmek zorunda kalan Şah Tahmasb burada iki yıl kaldı Osmanlı tehlikesi artınca da tekrar batıya yöneldi 1533'te Osmanlı Veziri Azamı İbrahim Paşa Doğu Anadolu'ya geldi ve bölgeyi denetimi altına aldı 1533-34 yılları boyunca Bitlis Adilcevas Erçiş ve Van'dan sonra Azerbaycan'ın başkenti Tebriz'de Osmanlı kuvvetlerince ele geçirildi Irak'a yönelen Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman Bağdat'ı aldı Şah Tahmasb'da Tebriz'i kurtararak Van'a yürüdü Bu nedenle Kanuni Sultan Süleyman ikinci kez İran'a geldi

Bu süre içerisinde kesin bir barış imzalanamamıştı Sınır olayları eksik olmadı Buna rağmen Osmanlı tehlikesini atlatmış görünen Şah Tahmasb Horasan seferine çıktı Özbekleri zayıflatarak bir tehlike olmaktan çıkardı 1540-48 yılları arasında Gürcistan seferine çıktı Kanuni Sultan Süleyman 1548'de düzenlediği seferle Doğu Anadolu'da Şah Tahmasb'ın aldığı yerleri yeniden Osmanlı topraklarına kattı Tebriz direnmeden Osmanlılara teslim oldu Osmanlı padişahı seferden dönerken Van'ı da aldı Bu mağlubiyetlerden sonra Şah Tahmasb yağma ve saldırılar düzenleyerek kasaba ve köyleri yakıp yıktı Erzincan'a kadar ilerleyen Şah Tahmasb Osmanlı kuvvetlerinden çekindiği için Karabağ'a gitti

Gürcistan'a seferler yapmaya devam eden Şah Tahmasb 1552'de Osmanlı sınırları içinde kalan topraklara akınlar düzenledi Bu gelişmeler Kanuni Sultan Süleyman'ı üçüncü kez İran üzerine yürümeye zorladı 1553'te Halep'e giden Kanuni Sultan Süleyman 1554 baharında Kars üzerinden İran topraklarına girdi 1555'de iki ülke arasında Amasya antlaşması imzalandı Şah Tahmasb ölümüne dek barışa bağlı kalarak dostluk ilişkisinin zedelenmemesine özen gösterdi Sultan İkinci Selim'le de dost kalmaya çalışan Şah Tahmasb hükümdarlığının son iki yılını ağır bir hastalıkla geçirdi 1576 yılında Kazbin'de ölen Şah Tahmasb'ın yerine oğlu Haydar Mirza tahta çıktı Bir gün sonra öldürülen Haydar Mirza'nın yerine ikinci oğlu Şah İkinci İsmail tahta çıktı




Alıntı