Dinler Tarihi: Unitaryenizm

Unitaryenler deyimi; teslisi ( Hıristiyanlıkta ki gibi üçlü bir tanrı anlayışını) reddeden dini düşünce taraftarlarına verilen genel bir addır

Unitaryen adı " Tanrının Birliği " inancından gelmektedir Hristiyanlıkta Pavlus ile ortaya çıktığını ileri sürülen Teslis doktrinine karşı ilk yüzyılda başlayan ve Arsus la şekillenen bir muhalefet bulunmaktadır 325 yılında yapılan İznik Konsili ´nde Aryus ´un görüşleri reddedilmiştir Bu tarihten sonra Aryus ´un görüşleri Aryanizm adıyla biline gelmiştir Ancak " Unitaryenizm " adıyla bir Hareket haline gelmesi 16yy dadır Avrupa ´da ve İngiltere ´de Unitaryenliğin yayılması Reformasyon devresinde ve sonrasında Kutsal Kitabın serbest ve bağımsız incelenişiyle at başı yürümüştürBöylece üçlemeye karşı tenkitler16yy ve sonrasında ortaya çıkmıştır İspanya ´da Michael Servetus (1511-1533)bu yolda hayatından olmuştur Jonn Biddle ( 1616 - 1662 ) İngiliz Unitaryenliğin babası diye nitelendirilirken Faustus Socinus ( 1539 - 1604 ) İsa Mesih ´in şahsı ile ilgili inançları onun sadece insan olduğu şeklinde netleştirmiştir8

Unitaryen hareketi bir çok Hıristiyan ülkesinde yasaklanmış ve taraftarları göçe zorlanmıştır(17 yüzyılda) Unitaryen hareketi dini konulardaki geniş toleransıyla18 yy da gelişmesini sürdürmüştür Saygı gören bir piskopos olan Theophilus Lindsey Unitaryenler toplantısı yapmış ve toplantı yeri mabet olmuştur İlim adamı olan Joseph Priestley Unitaryenlerin liderliğine getirilmiştir Fakat bu yeni dini hareketin üyeleri sürgün ve hatta 1813 yılına kadar ölüm cezasıyla cezalandırılmıştır Unitaryenlerin çoğu merkezi Boston ´da bulunan ve " Amerika Unitaryen Cemiyeti " nin kurulduğu Amerika ´ya göç etmişlerdir İngiltere ´de yeniden yapılanan Unitaryenler 1825 yılında " The British and Foreign Unitarian Association " (Britanyalı ve Yabancı Unitaryenler Birliği) oluşturmuşlardır O günden bu tarafada varlıklarını sürdürmüşlerdir

Unitaryenler´in İnanç Esasları


Unitaryenler ´in inanç esasları; Tanrı ´nın birliği Tanrı ´yı ve insanları sevmekten ebedi bir hayata inanmaktan ibarettir

İnançla ilgili meselelerde otoritelerin değil aklın kabul ettiğini çeşitli din ve görüşlere karşı hoşgörüyü esas alırlar İsa ´nın hatırasına saygı gösterirler ancak " Tanrı ´lığı " nı reddeder ve " yanılmaz " olduğunu kabul etmezler Hıristiyan Kutsal Kitap ´larını insan tecrübesinin bir belgesi olarak görür fakat yazarlarının insan olukları içinhata yapabileceklerini ileri sürerler

Unitaryenlerinsanın günah işlemeğehata yapmaya eğimi olsadaasıl itibariyle günahkar olduğuna inanmazlarUnitaryenlercehennem ve ahiret konusunda farklı düşünceye sahiptirler Tanrı ´nın her dönemde insanlara doğru yolu göstermek için peygamberler gönderdiğini kabul ederlerİsa Mesihi de bunların en üstünü olarak görürler

Unitaryenler dualarda herhangi bir destek ve dilekte bulunmayı Tanrı ´nın işine karışma olarak telakki ederler Ölümden sonra insan ruhunun yaşadığına; ahiret hayatının nasıl ve ne derecede olacağını bilemeyeceklerinefakat Tanrı ´ya sevgilerinden dolayı cehennemde olmayacaklarına inanırlar


Günümüzde Unitaryenler


Bir çok Avrupa ülkesinde teşkilatlanmakla birlikte en yoğun olarak Amerika Kanada Macaristan Polonya Transilvanya ve İngiltere ´de faaliyette bulunmuş olan Unitaryenler ; bugün Avrupa ve Amerika ülkelerinde yaşamaktadırlar


Alıntı