Antik Keltlerin Tanrilari

Antik Keltlerin tanrıları



Her ne kadar en yaygın olduğu zamanda Kelt dünyası Batı ve Orta Avrupa'nın çoğunu kaplıyorduysa da herhangi bir politik birlik veya belirli kültürel etkinin merkezi bir kaynağı vardır Antik Keltlerin homojen olmayan bir kültürel çeşitlilik yaşadıkları söylenebilir Sonuç itibariyle her ne kadar bazı belirli motifler (örneğing tanrı Lugh) Kelt dünyasının her tarafına nüfuz etmiş olsa da Kelt dininin uygulama ve kaidelerinde büyük bir çeşitlilik vardı; uygulama ve kaideler her yerel grupta farklılık arz etmekteydi Roma mitolojisindeki denkleri ile birlikte toplamda 300'den fazla tanrıya dair bilgi içeren kitabeler bugüne kadar gelmiştir Fakat çoğu genii locorum yerel veya kabilesel tanrılar sadece küçük bir kısmı yaygın olarak tapınılan daha genel tanrılardır
Bu antik tanrıların görev ve doğaları hakkında isimlerinden kitabelerinin bulunduğu yerlerden ikonografilerinden onlarla denk olduğu düşünülmüş/yazılmış Roma tanrılarından ve daha sonra Kelt mitolojisinde yer almış benzer figürlerden bilgi edinilebilir


İrlanda tanrıları


En eski mit parçaları İrlanda'dan erken dönem Orta Çağ'da yazılmış yazmalardandır Bunlar Hristiyanlar tarafından kaleme alındığı için karakterlerin önceden sahip olduğu ilahi doğaları belirsizdir Temel mit iki ilahi ırk olan Tuatha Dé Danann ve Fomoriler arasındaki bir savaş hakkındadır Bu mit Cath Maige Tuireadh (Mag Tuireadh Savaşı) metninin temelini oluşturmaktadır


Galler Tanrıları


Britanya'daki tanrılara dair bilgiler Hristiyan bakış açısı nedeniyle karartılmış bir şekilde de olsa Galler yazmalarından gelmiştir Burada iki temel tanrılar grubu Dôn'un çocukları ve Llyr'in çocuklarıdır Fakat bu grupların görevleri arasındaki farklılık ve ayrılık tam olarak belli değildir

Dagda


Görünüşe göre Kelt panteonunun en önemi ve baş tanrısı Dagda'dır İsminin anlamı "İyi Tanrı"dır ki burada iyi ahlâki anlamda değil de her şeyde iyi olmak veya bir başka değişle her şeyde (yani en) güçlü olmak anlamındadır Eşi tanrıça Morrígan'dır[2] Dagda bir baba figürüdür kabilenin koruyucusudur ve temel tanrıdır ki diğer eril Kelt tanrıları onun bazı değişikliklere uğramış formlarındandır Kelt tanrıları genellikle herhangi bir şeyle belirlenmiş ilişkilendirilmemiş karakterlerdi ve bu nedenle belki de düzgün bir panteondan çok bir kabile gibi görülmelidirler Bir açıdan tüm Kelt tanrı ve tanrıçaları Yunanlı tanrı Apollo gibidirler yani hiçbir belirli şeyin tanrısı olarak yalınca tanımlanamazlar

Morrígan


Morrígan ("Büyük Tanrıça" veya "Hayalet Tanrıça"antik İrlandalı Keltlerin üçlü (üçe ayrılmış) savaş tanrıçasıydı Bütün olarak (üç parçası beraber) Morrigu olaak anılırdı fakat parçalarına da Nemhain Macha ve Badh denirdi Bunların her biri savaşın bir yönünü temsil etmekteydi Çoğunlukla bir karga veya kuzgun olarak görünürdü fakat birçok farklı formu da alabilirdi inek kurt ve yılanbalığı dahil


Belenus


Belenus daha çok bölgesel bir tanrıydı ve çoğunlukla kuzey İtalya ve Galik Akdeniz sahili boyunca ona tapınılırdı Her şeyden öte bir tarım tanrısıydı Ayrıca onunla özdeşleşmiş Beltaine isimli büyük bir festival (bayram) da mevcuttu
Onun gerçekten bir tanrı olarak tapınılıp tapınılmadığına dair hâlâ tartışmalar vardır İsmi "parlak ve parlayan" gibi bir anlama sahiptir ve bazılarına göre 'o' sadece Beltaine bayramında yakılan büyük ateşleri temsil etmekteydi


Lúgh/Lug


Tanrı Lug'un Kelt dininde büyük bir alana nüfuz etmiş olduğu adının Galya'dan İrlanda'ya kadar Kelt dünyasının birçok bölgesinde anılmasından bellidir Kelt mitlerine Lug genç bir adam olarak görünür Mızrak ve sapan silahlarıdır İrlanda'da Lughnasa (modern İrlanda dili ile lúnasa) isimli onun onuruna yapılan bir festival (bayram) bulunmaktadır
Sezar'ın Roma mitolojisindeki Merkür'e denk gördüğü Lugh görünüm açısından ve detaylar yönünden Merkür ile birebir aynı sayılmasa da benzerdir Merkür'den farklı olarak bir eşi de bulunur; Maia veya Rosmerta





Diğer Tanrılar




Keltlerin taptığı ama bugün isimleri haricinde haklarında pek bir şey bilinmeyen birçok tanrı vardır Bunlara Dagda'nın kızı tanrıça Brigit (veya Brigid) doğa tanrıçaları Tailtiu ve Macha ve at tanrıça Epona dahildir Ayrıca Cu Roi ve demirci tanrı Goibniu gibi eril tanrılar da bunlara dahildir
Tanrıçaların Kelt mitolojisinde Greko-Romen mitolojiden farklı bir yeri vardır; ilahi eş olarak tanrıları tamamlarlar Bu kıtasal ikonografide de sık sık görülür Eril eşlerini tamamlayıcı yönleri dışında bu tanrıçalar bereket ve mevsimsel döngü ile de ilişkilidir Belirli isimlendirilmiş tanrıçalar ile matres (anatanrıça) veya matronae arasında belirgin bir ayrım yapmak mümkün değildir Ayrıca tanrıça ve matronaenin ilişkilendirilmiş olduğu belirli bölgeler vardır ve bu yerlerin genel olarak koruyucusudur


Zoomorfizm


Kelto-Romen ikonografi yoğun biçimde hayvan betimlemesi içerir Sıklıkla zoomorfik ve antropomorfik formların kombinasyonundan oluşan ilah betimlemeleri görülebilir Belki de en sık betimlenen ve en tanınmış (boğa kaynaklı) boynuzlu tanrı imgesi dışında da çok çeşitli betimlemeler