Orta Asyada Kurulan İlk Türk Devletleri Hangileridir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Orta Asyada Kurulan İlk Türk Devletleri Hangileridir?

ASYA HUN İMPARATORLUĞU
Türk dünyasının ilk devletidir

Türk devlet geleneğinin temeli kurulmuştur

M

Ö

58’de iç çarpışmalar görülmüştür

48 ‘de Kuzey – Güney olarak ikiye ayrıldı

150 ‘de Kuzey Hun’lar Batı’ya göç etti

216’da Güney Hunlar Çin hakimiyetine girdi
GÖKTÜRK İMPARATORLUĞU
552’de Avarlar’ın yıkılması sonucu Bumin Kağan tarafından kuruldu

Merkez Ötüken

“ TÜRK” adıyla kurulan ilk devlet

582’de Doğu – Batı olarak ikiye ayrıldı

630’da Doğu

659’da Batı Göktürk Çin hakimiyetine girdi

2GÖKTÜRKLER ( KUTLUK )
681’de Kutluk Kağan tarafından kuruldu

38 harfli Göktürk alfabesi icat edildi

Türk tarihinin ilk yazılı belgesi “ Orhun Abideleri” yapıldı

745’te Uygurlar tarafından yıkıldı

UYGUR DEVLETİ
745’te Kutluğ Bilge Kül Kağan tarafından kuruldu

Merkez Karabalasagun( Ordubalık)

İlk yerleşik Türk devletidir

Gök tanrı inancı ve Uzakdoğu dinleri de yayılmıştır

751 Talas Savaşı’ndan sonra İslamiyet ile tanıştılar

Karluk

Yağma

Çiğil İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyları

18 harfli Uygur alfabesini kullandılar

Kırgızlar tarafından yıkılmıştır

KIRGIZLAR
840’ta Ötüken’de kuruldu

Günümüze ulaşan “Manas” destanı tarihi belge niteliği taşır

Moğollar tarafından yıkılmıştır

SİBİRLER
Volga ‘dan Kafkaslara kadar uzanan bölgede 6

yy da kuruldu

Bugünkü Sibirya adını buradan alır

Avarlar tarafından yıkılmıştır

AVARLAR
Göktürklerin baskısıyla bugünkü Macar topraklarına yerleştiler

Sasaniler ile işbirliği yaparak İstanbul’u kuşatmışlardır

İstanbul’u kuşatan ilk Türk boyu

845’te franklar tarafından yıkılmıştır

TÜRGİŞLER
Merkezi Balasagun olup Türkistan’da kuruldu

Emevilerle mücadele etmişlerdir

İlk para basan Türk devletidir

Karluklular tarafından yıkılmıştır

HAZARLAR
Kafkaslar da kurulmuştur

Hazar Denizi adını buradan almıştır

İslamiyet’ in Kafkaslara yayılmasını engelle mişlerdir

Yönetici kesim Musevi

halk arasında ise her dinden insan görülmüştür

Müslümanlarla mücadele etmişlerdir

KARLUKLAR
Talas savaşından sonra İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyu

Karahanlı devletinin etnik temelini oluşturmuşlardır

BULGARLAR
Göktürklerin yıkılmasından sonra kurulmuştur

Hazarların baskısıyla Tuna ve İtil-Volga Bulgarları olarak ikiye ayrılmıştır

Tuna Bulgarları Hıristiyanlığı kabul ederek Slavlar içinde eriyip yok olmuşlardır

İtil-Volga Bulgarları Müslüman tüccarların etkisiyle İslamiyeti resmi din olarak kabul edip benliklerini koruyabilmişlerdir

1237’de Moğollar tarafından yıkılmalarına rağmen bugün de Kazan Türkleri adıyla yaşamaktadır

MACARLAR
Peçenek baskısı sonucu Ural-İtil’den bugünkü Macaristan’a yerleşmişlerdir

Hıristiyanlığı benimsediklerinden Türk ırkının özelliğini koruyamamıştır

Türk tarihi ile ilgili araştırmalar yapan “Budapeşte Türkoloji Enstitüsü”nü kurmuşlardır

PEÇENEKLER
Oğuzların baskısıyla Aral Gölü civarında Karadeniz’in kuzeyine gelmişlerdir

Slavlarla mücadele etmiş ve bağımsız bir devlet kuramamışlar

11

yy da Bizans egemenliğine girerek paralı asker olarak görev yapmışlardır

1071’de Malazgirt Savaşında Büyük Selçuklularla birleşmişlerdir

OĞUZLAR(UZLAR)
En kalabalık Türk Boyudur

Orta Asya’da kalan kolu Selçuklu ve Osmanlı gibi önemli devletler kurmuşlardır

Küçük bir bölümü ise Balkanlara gelerek devlet kuramamış ancak Bizans ordusunda ücretli olarak görev yapmışlardır

1071 Malazgirt savaşında Büyük Selçuklularla birleşmiştir

KIPÇAKLAR(KUMANLAR)
Türk ırkının fiziki olarak en güzel boyudur

Dede Korkut Destanı’na konu olmuşlardır

Moğolların Türkleşmesinde etkili olmuştur

1239’da Moğol ve Bizans etkisi ile yıkılmışlardır

AKHUNLAR(EFTALİTLER)
Kuzey Hunların soyundandır

Çin hakimiyetini kabul etmeyip Göktürk-Sasani toprakları arasında kuruldu

Göktürk ve Sasani saldırılarıyla 567’de yıkılmıştır

MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ
KARAHANLI DEVLETİ
Bilge Kül Kadir Han tarafından merkez Balasagun olmak üzere 840’da kuruldu

Karluk

Yağma

Çiğil boyları etnik temeli oluşturur

İlk kervansaray örnekleri görülür

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Orta Asyada Kurulan İlk Türk Devletleri Hangileridir? Orta Asyada Kurulan İlk Türk Devletleri Hangileridir? ASYA HUN İMPARATORLUĞU Türk dünyasının ilk devletidir Türk devlet geleneğinin temeli kurulmuştur MÖ 58’de iç çarpışmalar görülmüştür 48 ‘de Kuzey – Güney olarak ikiye ayrıldı 150 ‘de Kuzey Hun’lar Batı’ya göç etti 216’da Güney Hunlar Çin hakimiyetine girdi GÖKTÜRK İMPARATORLUĞU 552’de Avarlar’ın yıkılması sonucu Bumin Kağan tarafından kuruldu Merkez Ötüken “ TÜRK” adıyla kurulan ilk devlet 582’de Doğu – Batı olarak ikiye ayrıldı 630’da Doğu 659’da Batı Göktürk Çin hakimiyetine girdi 2GÖKTÜRKLER ( KUTLUK ) 681’de Kutluk Kağan tarafından kuruldu 38 harfli Göktürk alfabesi icat edildi Türk tarihinin ilk yazılı belgesi “ Orhun Abideleri” yapıldı 745’te Uygurlar tarafından yıkıldı UYGUR DEVLETİ 745’te Kutluğ Bilge Kül Kağan tarafından kuruldu Merkez Karabalasagun( Ordubalık) İlk yerleşik Türk devletidir Gök tanrı inancı ve Uzakdoğu dinleri de yayılmıştır 751 Talas Savaşı’ndan sonra İslamiyet ile tanıştılar Karluk Yağma Çiğil İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyları 18 harfli Uygur alfabesini kullandılar Kırgızlar tarafından yıkılmıştır KIRGIZLAR 840’ta Ötüken’de kuruldu Günümüze ulaşan “Manas” destanı tarihi belge niteliği taşır Moğollar tarafından yıkılmıştır SİBİRLER Volga ‘dan Kafkaslara kadar uzanan bölgede 6yy da kuruldu Bugünkü Sibirya adını buradan alır Avarlar tarafından yıkılmıştır AVARLAR Göktürklerin baskısıyla bugünkü Macar topraklarına yerleştiler Sasaniler ile işbirliği yaparak İstanbul’u kuşatmışlardır İstanbul’u kuşatan ilk Türk boyu 845’te franklar tarafından yıkılmıştır TÜRGİŞLER Merkezi Balasagun olup Türkistan’da kuruldu Emevilerle mücadele etmişlerdir İlk para basan Türk devletidir Karluklular tarafından yıkılmıştır HAZARLAR Kafkaslar da kurulmuştur Hazar Denizi adını buradan almıştır İslamiyet’ in Kafkaslara yayılmasını engelle mişlerdir Yönetici kesim Musevi halk arasında ise her dinden insan görülmüştür Müslümanlarla mücadele etmişlerdir KARLUKLAR Talas savaşından sonra İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyu Karahanlı devletinin etnik temelini oluşturmuşlardır BULGARLAR Göktürklerin yıkılmasından sonra kurulmuştur Hazarların baskısıyla Tuna ve İtil-Volga Bulgarları olarak ikiye ayrılmıştır Tuna Bulgarları Hıristiyanlığı kabul ederek Slavlar içinde eriyip yok olmuşlardır İtil-Volga Bulgarları Müslüman tüccarların etkisiyle İslamiyeti resmi din olarak kabul edip benliklerini koruyabilmişlerdir 1237’de Moğollar tarafından yıkılmalarına rağmen bugün de Kazan Türkleri adıyla yaşamaktadır MACARLAR Peçenek baskısı sonucu Ural-İtil’den bugünkü Macaristan’a yerleşmişlerdir Hıristiyanlığı benimsediklerinden Türk ırkının özelliğini koruyamamıştır Türk tarihi ile ilgili araştırmalar yapan “Budapeşte Türkoloji Enstitüsü”nü kurmuşlardır PEÇENEKLER Oğuzların baskısıyla Aral Gölü civarında Karadeniz’in kuzeyine gelmişlerdir Slavlarla mücadele etmiş ve bağımsız bir devlet kuramamışlar 11yy da Bizans egemenliğine girerek paralı asker olarak görev yapmışlardır 1071’de Malazgirt Savaşında Büyük Selçuklularla birleşmişlerdir OĞUZLAR(UZLAR) En kalabalık Türk Boyudur Orta Asya’da kalan kolu Selçuklu ve Osmanlı gibi önemli devletler kurmuşlardır Küçük bir bölümü ise Balkanlara gelerek devlet kuramamış ancak Bizans ordusunda ücretli olarak görev yapmışlardır 1071 Malazgirt savaşında Büyük Selçuklularla birleşmiştir KIPÇAKLAR(KUMANLAR) Türk ırkının fiziki olarak en güzel boyudur Dede Korkut Destanı’na konu olmuşlardır Moğolların Türkleşmesinde etkili olmuştur 1239’da Moğol ve Bizans etkisi ile yıkılmışlardır AKHUNLAR(EFTALİTLER) Kuzey Hunların soyundandır Çin hakimiyetini kabul etmeyip Göktürk-Sasani toprakları arasında kuruldu Göktürk ve Sasani saldırılarıyla 567’de yıkılmıştır MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ KARAHANLI DEVLETİ Bilge Kül Kadir Han tarafından merkez Balasagun olmak üzere 840’da kuruldu KarlukYağmaÇiğil boyları etnik temeli oluşturur İlk kervansaray örnekleri görülür