Beyit Nedir?-Beyit Hakkında

Beyit Nedir?-Beyit Hakkında

İki mısradan meydana gelen nâzım parçası Divan edebiyatında nâzım birimi sayılan beyit aynı vezinde olan ve birbiri peşinden gelen iki mısradır Çoklukla anlamın tamamlandığı bir bölüm Beyitin bir nâzım birimi olarak kabul edilmesi yüzünden divan edebiyatı şiirlerinde konu birliği pek az görülür Divan şairinin bütün düşüncesi beyitleri meydana getirecek kafiyelerle ikişer mısra söyleyebilmekti Divan edebiyatındaki bu şiir anlayışı bizde Edebiyat-i Cedide ile değişmeye başlamıştır Anlamın bir beyitte tamamlanmasının şart olmadığı sonraki beyitte hattâ daha sonraki beyitlere geçebileceği hakkındaki örnekler bu edebiyat akımı ile edebiyatımızda gelişmiştir Böylece bir nâzım şeklinde konu birliğine önem verilmesi yoluna geçilebilmiştir

Beyit kafiyeli iki mısradan meydana gelirse beyt-i musarra bir gazelin en seçme beyti olursa beyt-ül gazel bir kasidenin en güzel beyti olursa beyt-ül kaside içinde şairin adının ya da mahlasının bulunduğu beyitse tac tâc beyit bir kasidenin ya da gazelin ilk beyiti matla son beyti ise makta adını alır


Farklı Bir Kaynaktan Beyit:

Beyit
Şiirde sonları uyaklı iki dizeden oluşan kendi içinde bağımsız bir yapısı ve anlam bütünlüğü bulunan birimdir Bir beytin her dizesi kendi içinde bir bütün olabildiği gibi birinci dizedeki anlam ikinci dizede de sürebilir Beyit uzun şiirlerde anlatım birimi olarak sık kullanılır Güçlü ve özlü söyleyişlere uygun olduğu için bağımsız tek bir şiir olarak da yazılabilir Ya da başka şiir biçimlerinin bir parçası olarak ele alınabilir Divanedebiyatı beyit temeline dayalıdır

Divan edebiyatında bir beyitteki iki dize kendi içinde iki parçaya ayrılır Birinci dizenin ilk parçasına sadr son parçasına aruz ya da harb denir İkinci dizenin ilk parçası ibtida son parçası acz ya da darb'dir Sadr ile aruz ibtida ile acz arasında kalan bölüm haşv olarak isimlendirilir Uyaklı bir beyite "beyt-i musarra" uyaksız olanlara "ferd" ya da "müfred" denir Divanlarda müfredler müfredat adıyla ayrı bir bölümde toplanır Uyaklı beyitlerin olduğu bölüme de "metali" denir


Örnek beyit:

Biz bülbül-i muhrik-dem-i şevkâ-yı firaakız
Âteş kesilür geçse sabâ gül-şenimizden
Selimî (Padişah 2’nci Selim)