Tanzimat Döneminde Şiir Özellikleri Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Tanzimat Döneminde Şiir Özellikleri Nelerdir?

Tanzimat edebiyatı sanatçıları her şeyden önce şiirin konusunu ve anlatımını değiştirdiler Namık Kemal “Lisan-i Osmani’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazalar” isimli uzun makalesinde şiirin fikrin gelişmesine ve halkın eğitilmesine olan büyük hizmetinden söz eder
Divan edebiyatının gerçekle ilgisizliğine yapmacıklığına boşluğuna şiddetle hüçûm eden Namık Kemal edebiyatın yeniden düzenlenmesini ister
Bunun içinde her şeyden önce yeni bir anlatım yolu yeni bir dil bulunmasını gerekli görür Dilin bir an önce konuşma diline yaklaştırılması gerekliliğini savunur Buna rağmen Tanzimat şiirinin dilinin sade olduğunu söylemek zordur
Tanzimat şirinin Divan şiirine bağlı kaldığı unsurlar daha çok biçim alanındadır Bu dönemde halk şiirine ve hece veznine olan ilgi biraz artmışsa da divan şiiri ve aruz eski hakimiyetini sürdürmüştür
Divan şiirinin nazım şekilleri aynen kullanılmıştır (Gazel kaside terkib-i bent müseddes murabba gibi şekiller)
Şiirin konusu değişmiş aşk hasret ayrılık gibi kişisel konular bir yana bırakılmış; eşitlik özgürlük adalet hukuk gibi toplumsal konulara önem verilmişitir Ancak bu daha çok ITanzimatçılar denen Şinasi Ziya Paşa Namık Kemal gibi sanatçılarda görülür
IITanzimatçılar denen Recaizade Mahmut Ekrem Abdulhak Hamit Samipaşazade Sezai’de ise kişisel konular yeniden ele alınmıştır
Sonuç olarak Tanzimat Dönemi Şairleri;
* Her iki dönem şairleri biçim yönünden Divan şiiri geleneğine bağlı kalmışlardır

* Her iki dönem şairleri “Romantizm”in etkisinde kalmışlardır

Bu dönem şiirinin Batı düşüncesiyle klasizm ve romantizm edebi akımlarıyla ilişkisi vardır

* 1dönem şairleri “toplum için sanat” anlayışını; 2dönem şairleri ise “sanat için sanat” anlayışını benimsemişlerdir
* 1dönem şairleri “vatan millet adalet” gibi konuları ele alırken; 2 dönemdekiler “aşk doğa ölüm” gibi konuları ele almışlardır Dolayısıyla konu ve temada yenilik yapmayı başarmışlardır
* 1dönem şairleri dilde sadeleşmeyi amaçlamış ancak bunda başarılı olamamışlardır 2 dönem şairleri ise ağır olan bu dili daha da ağırlaştırmışlardır Şiirde sanatlı söyleyiş her iki dönem şairleri için de amaç olmaktan çıkmıştır
* İki dönemin şairleri de şiirde parça güzelliğini bırakıp bütün güzelliğine ve konu birliğine önem vermiştir
* Aruz ölçüsü kullanılmaya devam ederken az da olsa hece ölçüsü kullanılmıştır
* Gazel

kaside

terkib-i bent gibi eski nazım şekilleri kullanılmaya devam etmiştir

Özellikle ikinci dönem sanatçıları yeni nazım şekilleriyle şiir yazmada başarılı olmuşlardır (A

Hamit Tahran

Recaizade Mahmut Ekrem başarılıdır)

* Tanzimat şairleri bireysel duygu düşünce ve anlatıma önem vermiş böylece Türk edebiyatına Batı’daki bireyci anlayışı getirmişlerdir

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tanzimat Döneminde Şiir Özellikleri Nelerdir? Tanzimat Döneminde Şiir Özellikleri Nelerdir? Tanzimat edebiyatı sanatçıları her şeyden önce şiirin konusunu ve anlatımını değiştirdiler Namık Kemal “Lisan-i Osmani’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazalar” isimli uzun makalesinde şiirin fikrin gelişmesine ve halkın eğitilmesine olan büyük hizmetinden söz eder Divan edebiyatının gerçekle ilgisizliğine yapmacıklığına boşluğuna şiddetle hüçûm eden Namık Kemal edebiyatın yeniden düzenlenmesini ister Bunun içinde her şeyden önce yeni bir anlatım yolu yeni bir dil bulunmasını gerekli görür Dilin bir an önce konuşma diline yaklaştırılması gerekliliğini savunur Buna rağmen Tanzimat şiirinin dilinin sade olduğunu söylemek zordur Tanzimat şirinin Divan şiirine bağlı kaldığı unsurlar daha çok biçim alanındadır Bu dönemde halk şiirine ve hece veznine olan ilgi biraz artmışsa da divan şiiri ve aruz eski hakimiyetini sürdürmüştür Divan şiirinin nazım şekilleri aynen kullanılmıştır (Gazel kaside terkib-i bent müseddes murabba gibi şekiller) Şiirin konusu değişmiş aşk hasret ayrılık gibi kişisel konular bir yana bırakılmış; eşitlik özgürlük adalet hukuk gibi toplumsal konulara önem verilmişitir Ancak bu daha çok ITanzimatçılar denen Şinasi Ziya Paşa Namık Kemal gibi sanatçılarda görülür IITanzimatçılar denen Recaizade Mahmut Ekrem Abdulhak Hamit Samipaşazade Sezai’de ise kişisel konular yeniden ele alınmıştır Sonuç olarak Tanzimat Dönemi Şairleri; * Her iki dönem şairleri biçim yönünden Divan şiiri geleneğine bağlı kalmışlardır * Her iki dönem şairleri “Romantizm”in etkisinde kalmışlardır Bu dönem şiirinin Batı düşüncesiyle klasizm ve romantizm edebi akımlarıyla ilişkisi vardır * 1dönem şairleri “toplum için sanat” anlayışını; 2dönem şairleri ise “sanat için sanat” anlayışını benimsemişlerdir * 1dönem şairleri “vatan millet adalet” gibi konuları ele alırken; 2 dönemdekiler “aşk doğa ölüm” gibi konuları ele almışlardır Dolayısıyla konu ve temada yenilik yapmayı başarmışlardır * 1dönem şairleri dilde sadeleşmeyi amaçlamış ancak bunda başarılı olamamışlardır 2 dönem şairleri ise ağır olan bu dili daha da ağırlaştırmışlardır Şiirde sanatlı söyleyiş her iki dönem şairleri için de amaç olmaktan çıkmıştır * İki dönemin şairleri de şiirde parça güzelliğini bırakıp bütün güzelliğine ve konu birliğine önem vermiştir * Aruz ölçüsü kullanılmaya devam ederken az da olsa hece ölçüsü kullanılmıştır * Gazel kaside terkib-i bent gibi eski nazım şekilleri kullanılmaya devam etmiştir Özellikle ikinci dönem sanatçıları yeni nazım şekilleriyle şiir yazmada başarılı olmuşlardır (AHamit Tahran Recaizade Mahmut Ekrem başarılıdır) * Tanzimat şairleri bireysel duygu düşünce ve anlatıma önem vermiş böylece Türk edebiyatına Batı’daki bireyci anlayışı getirmişlerdir