Bağımsız Sıralı Cümle Nedir?

Bağımsız Sıralı Cümle Nedir?


Öğe ortaklığı olmayan sıralı cümle çeşididir Sıralı cümleyi oluşturan cümleler anlamca birbirine bağlıdır; ancak aralarında öğe ortaklığı söz konusu değildir


"Kitapları çok severdi" sözü yüklemi öznesi olan bir cümledir


"Evindeki kütüphanede binlerce kitabı vardı" sözü de eksiksiz bir cümledir


Bu iki cümle anlamca birbirine bağlıdır


"Kitapları çok severdi; evindeki kütüphanede binlerce kitap vardı" cümlesi ise bir bağımsız sıralı cümle olur Her cüm*lenin öğeleri yalnız kendine ait cümleler arasında öğe ortaklığı yok


"Kitapları çok severdi; evindeki kütüphanede binlerce kitap vardı"



Aşağıdaki cümlelere bakalım:


"Dün öldü bugün can veriyor yarın ise henüz doğ*madı"


"Hayat ne bir yaş ne bir bayram günüdür o bir iş günüdür


"İyi ağaç kolay yetişmez; rüzgâr ne kadar kuvvetli eserse ağaçlar da o kadar sağlam olur"


"Önce biz alışkanlıklarımızı oluştururuz sonra da alış*kanlıklarımız bizi oluşturur"


"Dün tarihtir yarın bilinmeyendir bugün bir hediyedir"


"Her işin başı zamanlamadır; bir işin ne zaman yapıla*cağı nasıl yapılacağı kadar önemlidir"


Yukarıdaki cümlelerin öğeleri bulunacak olursa cümleler arasında herhangi bir öğe ortaklığı olmadığı fark edilir


Yukarıda sıralanan cümlelerin tümü birer bağımsız sıralı cümle örneğidir




Bağımsız sıralı cümle durumundaki bazı atasözlerinde ilk bakışta öğe ortaklığı olduğu zannedilebilir


Horoz ölür gözü çöplükte kalır


İlk cümlenin öznesi "horoz"dur ikinci cümlenin öznesi "gözü" sözcüğüdür Peki bu "gözü" "horozun gözü" değil mi? - Evet horozun gözü "Gözü" yerine "horozun gözü" sözü olsaydı ikinci cümlenin öznesi "horozun gözü" olurdu yine öğe ortaklığı olmazdı




Aşağıdaki atasözleri de aynı şekilde öğe ortaklığı olmayan bağımsız sıralı cümle örneğidir


Besle kargayı ovsun gözünü


Birinci yüklemin öznesi gizli özne sen


İkinci yüklemin öznesi gizli özne o



Sakla samanı gelir zamanı


(Gizli özne sen)




Mirasa "nereye gidiyorsun" demişler; esip savurmaya demiş


Sen işlersen mal işler insan öyle genişler


Sıçana rakı içirmişler kediye meydan okumuş


Alçak eşek binmeye kolay öksüz çocuk dövmeye kolay


Alçak uçan yüce konar yüce uçan alçak konar


Karıncadan ibret al yazdan kışı karşılar


Sev beni seveyim seni