Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı

Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı

Osmanlı DevletiBatı’nın Rönesansla başlayıp çeşitli alanlardaki reform hareketleriyle ilerleyişine ayak uyduramamış ve 17yydan sonra gerilemeye başlamıştır
Siyasi ve toplumsal hayatta ortaya çıkan bu gerileme edebi hayatta da kendini göstermiştir3 Kasım 1839 tarihinde Mustafa Reşit Paşa tarafından Gülhane Parkı’nda okunan Tanzimat Fermanı(Gülhane Hattı Humayunu)ile hem siyasi hem de edebiyat alanında yeni bir dönem başlamıştır
Tanzimat Edebiyatının başlangıcı Tercüman-ı Ahval gazetesinin 1860’daki yayın hayatına başlaması kabul edilir Tanzimat ile birlikte Türk edebiyatına yeni türler girmiştir ve bu dönemde Batı’dan çeviriler yapılmış ya da ilk örnekleri verilmiştirŞimdi bu yeni türleri görelim:
Roman-Hikaye
Türk edebiyatı romanla ilk kez Yusuf Kamil Paşa’nın Fenelon’dan yapmış olduğu Telemak’ın çevirisiyle karşılaşırŞemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talat ü Fıtnat adlı romanı edebiyatımızda ilk yerli romandır İlk hikaye kitabı Ahmet Mithat Efendi’nin Lataif-i Rivayat adlı eseridir İlk edebi roman da Namık Kemal’in İntibah adlı eseridir
Tiyatro
Yayınlana ilk tiyatro eseri Şinasi’nin Şair Evlenmesi adlı eseridir Bu iki perdelik bir piyestirYazar görücü usulüyle evlenmeyi yererŞinasi bu eserinde meddah geleneğinden yararlanmıştır Tanzimatçılar toplum için sanat görüşünü benimsedikleri için toplumu aydınlatmada tiyatroyu bir araç olarak görmüşlerdir
Şiir
Tanzimat döneminde şiir alanında büyük yenilikler olmuştur Şiirde biçim olarak divan edebiyatına bağlı kalınmış ancak konusu genişletilmiştir
Tanzimatla birlikte kanunadaleteşitlikhürriyet vatan gibi konular işlenilmeye başlanmıştırBu dönemdeki şiirlerde konu bütünlüğü vardır Eski şiirde parça bütünlüğü vardı
Tanzimat şiirinde dört ana tema vardır;
Sosyal temalar:medeniyetakılkültürhürriyetadalet eşit likvatanmillet
Metafizik temalar:varlıkyoklukAllahölümmadderuh
Aşk teması:Divan edebiyatındaki soyut ve platonik aşk yerine ete kemiğe bürünmüş aşk anlatılır
Tabiat teması: Mazmunlarla anlatılan soyut tabiat yerine somut bir tabiat işlenmiştir
Gazete
İlk gazete 1831 yılında çıkarılan Takvim-i Vakayi’dir Bu resmi bir gazetedirCeride-i Havadis yarı resmi bir gazete olup 1840 yılında İngiliz William Churchill yayınlanmaya başlanmıştır
İlk özel gazete ise Şinasi ve Agah Efendi’nin birlikte çıkardıkları Tercüman-ı Ahval’dirDaha sonra Şinasi tek başına 1862 tarihinde Tasvir-i Efkar adlı gazeteyi çıkarmaya başlamıştırBu gazete bir zaman sonra Namık Kemal tarafından yönetilmeye başlarBu gazete dışında Muhbir(1866)Hürriyet(1867)Basiret(1869)İbret(186 7) adlı gazeteler çıkarılır