Önemli Nesir Yazıları Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-25-2012

Aşıkpaşazade ( 15 Yüzyıl )

Şair Ahmed Paşa’nın torunudur
Tarih türünde eser vermiştir Sade bir dili var-dır
Tevârih-i Âl-i Osmânî ( Osmanlı Tarihi ): Sade nesrin bir örneğidir Âşıkpaşazade Tarihi adıyla da bilinir

Sehi Bey (16 Yüzyıl)

Heşt Behişt adlı şuara tezkiresi ile tanınmıştır Bu eserinde 200 kadar şair hakkında sade bir dille bilgi verir

Seydi Ali Reis (16 Yüzyıl)

Şair ve yazardır; ama asıl ününü denizcilikte yapmıştır Osmanlı donanma komutanlarındandır Çıktığı Hindistan seferinde donanmasını Hint Okyanusu’ndaki fırtınada kaybedip karadan ülkeye dönmüştür
Sade bir dili vardır Hatta halk ozanları tarzında şiirler yazmış bazı eserlerinde
Nevai Türkçesini (Çağatay Türkçesi) kullanmıştır
En önemli eseri Mir’atü’l-Memalik adını taşır Hint seferi sırasında yaşadıklarını anlatır
Bir diğer eseri o zamana göre önemli denizcilik bilgilerini içeren Kitabü’l-Muhit’tir

Piri Reis (16 Yüzyıl)

Ünlü Türk denizcisidir
Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabı ve buna eklediği haritalarla tanınır

Feridun Bey (16Yüzyıl)

Feridun Bey Münşeatı adıyla tanınan bir eserin sahibidir Eser Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan III Murat zamanına kadar bazı önemli olaylarla padişahlarla ilgili bilgi ve belgeleri içeren bir derlemedir
Şiirler de yazan Feridun Bey’in bir Divan’ı ile birkaç düzyazı eseri vardır

Evliya Çelebi (1611 -1682)

“Seyahatname“ nin yazarı olan Çelebi’nin gezi türündeki bu eserinden onun tarih toplum bilim ve güzel sanatlar konusunda bilgi sahibi olduğunu anlıyoruz

Kâtip Çelebi (17 Yüzyıl)

Asıl adı Mustafa’dır Hacı Halife diye de anılır
Çeşitli devlet görevlerinde bulunmuş seferlere katıl-mıştır
Tarih coğrafya biyografi bibliyografi otobiyografi; ahlak tasavvuf eğitim düşünce toplum yapısı tıp etnoloji gibi tür ve konularla ilgili geniş bilgisi olan bir kişidir
Süslü nesir akımına kapılmamış topluma yararlı olmak için sade dili tercih etmiştir

Önemli eserleri şunlardır:
Keşfü’z-Zunun: 15

000 eser ve 10

000 yazarın tanıtıldığı bir bibliyografidir

Arapçadır

Cihannüma: Batılı anlayışla hazırlanmış bir coğrafya eseridir

Dünyanın yuvarlak olduğunu da anlatır

Fezleke: 16

ve 17

yüzyıl olaylarını işleyen bir tarih kitabıdır

Tufetü’l-Kibar-i Esfarü’l-Bihar: (Büyüklerin deniz seferlerinden yadigâr) Deniz seferlerinden ve büyük Türk denizcilerinden söz eder

Mizanü’l-Hakk: Dini

ahlaki

toplumsal konuları işleyen didaktik bir eserdir

Pozitif bilimlerin gerekliliği batıl inançların açtığı yaralar

inanç özgürlüğü

hoşgörü gibi konuları işler

Düsturü’l-Amel: Devlet işlerinde gördüğü aksaklıkları ve çarelerini anlatan bir kitaptır

Nâimâ (17 Yüzyıl)

İlk resmi vakanüvis (tarihçi) ve Osmanlı tarihçilerinin en üstünüdür
Tarihçi Nâimâ’nın “Nâimâ Tarihi” olarak bilinen altı ciltlik eseri hem tarih hem de edebiyat açısından önemli bir kaynaktır
Yazar 1591–1636 yılları arasındaki olayları tarafsız bir biçimde anlatır
Devletin aksayan yönlerini eleştirir oldukça başarılı tasvirleri vardır

Peçevî İbrahim (17 Yüzyıl)

İbrahim Peçevî’nin “Peçevi Tarihi”adlı eserinde Kanuni ve IV Murat devrinin olayları sade bir dille anlatır
Yazar canlı ve doğal bir üslupla olayları objektif biçimde anlatır

Nergisî (17 Yüzyıl)

Süslü nesrin örneklerini vermiştir

Veysî (17 Yüzyıl)

Süslü nesrin örneklerini vermiştir

Sinan Paşa

Divan edebiyatında süslü nesrin en iyi örneklerini vermiştir
Tazarruname adlı eseri vardır
Diğer eserleri; Maarifname Tezkiretü’l Evliya

Mercimek Ahmet

Kabusnâme eseriyle ün yapmış tarih ve Osmanlı Tarihi ile ilgilenmiştir

Yirmisekiz Çelebi Mehmet (18 Yüzyıl)

Osmanlı Devleti’nin Avrupa’ya gönderdiği sürekli elçilerden ikincisidir
Padişah III Ahmet’e sunduğu Sefaretname’si ile tanınır Fransa’da gördüğü yenilikleri anlatmışt

08-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Önemli Nesir Yazıları Nelerdir? Aşıkpaşazade ( 15 Yüzyıl ) Şair Ahmed Paşa’nın torunudur Tarih türünde eser vermiştir Sade bir dili var-dır Tevârih-i Âl-i Osmânî ( Osmanlı Tarihi ): Sade nesrin bir örneğidir Âşıkpaşazade Tarihi adıyla da bilinir Sehi Bey (16 Yüzyıl) Heşt Behişt adlı şuara tezkiresi ile tanınmıştır Bu eserinde 200 kadar şair hakkında sade bir dille bilgi verir Seydi Ali Reis (16 Yüzyıl) Şair ve yazardır; ama asıl ününü denizcilikte yapmıştır Osmanlı donanma komutanlarındandır Çıktığı Hindistan seferinde donanmasını Hint Okyanusu’ndaki fırtınada kaybedip karadan ülkeye dönmüştür Sade bir dili vardır Hatta halk ozanları tarzında şiirler yazmış bazı eserlerinde Nevai Türkçesini (Çağatay Türkçesi) kullanmıştır En önemli eseri Mir’atü’l-Memalik adını taşır Hint seferi sırasında yaşadıklarını anlatır Bir diğer eseri o zamana göre önemli denizcilik bilgilerini içeren Kitabü’l-Muhit’tir Piri Reis (16 Yüzyıl) Ünlü Türk denizcisidir Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabı ve buna eklediği haritalarla tanınır Feridun Bey (16Yüzyıl) Feridun Bey Münşeatı adıyla tanınan bir eserin sahibidir Eser Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan III Murat zamanına kadar bazı önemli olaylarla padişahlarla ilgili bilgi ve belgeleri içeren bir derlemedir Şiirler de yazan Feridun Bey’in bir Divan’ı ile birkaç düzyazı eseri vardır Evliya Çelebi (1611 -1682) “Seyahatname“ nin yazarı olan Çelebi’nin gezi türündeki bu eserinden onun tarih toplum bilim ve güzel sanatlar konusunda bilgi sahibi olduğunu anlıyoruz Kâtip Çelebi (17 Yüzyıl) Asıl adı Mustafa’dır Hacı Halife diye de anılır Çeşitli devlet görevlerinde bulunmuş seferlere katıl-mıştır Tarih coğrafya biyografi bibliyografi otobiyografi; ahlak tasavvuf eğitim düşünce toplum yapısı tıp etnoloji gibi tür ve konularla ilgili geniş bilgisi olan bir kişidir Süslü nesir akımına kapılmamış topluma yararlı olmak için sade dili tercih etmiştir *Önemli eserleri şunlardır:* Keşfü’z-Zunun: 15000 eser ve 10000 yazarın tanıtıldığı bir bibliyografidir Arapçadır Cihannüma: Batılı anlayışla hazırlanmış bir coğrafya eseridir Dünyanın yuvarlak olduğunu da anlatır Fezleke: 16 ve 17 yüzyıl olaylarını işleyen bir tarih kitabıdır Tufetü’l-Kibar-i Esfarü’l-Bihar: (Büyüklerin deniz seferlerinden yadigâr) Deniz seferlerinden ve büyük Türk denizcilerinden söz eder Mizanü’l-Hakk: Dini ahlaki toplumsal konuları işleyen didaktik bir eserdir Pozitif bilimlerin gerekliliği batıl inançların açtığı yaralar inanç özgürlüğü hoşgörü gibi konuları işler Düsturü’l-Amel: Devlet işlerinde gördüğü aksaklıkları ve çarelerini anlatan bir kitaptır Nâimâ (17 Yüzyıl) İlk resmi vakanüvis (tarihçi) ve Osmanlı tarihçilerinin en üstünüdür Tarihçi Nâimâ’nın “Nâimâ Tarihi” olarak bilinen altı ciltlik eseri hem tarih hem de edebiyat açısından önemli bir kaynaktır Yazar 1591–1636 yılları arasındaki olayları tarafsız bir biçimde anlatır Devletin aksayan yönlerini eleştirir oldukça başarılı tasvirleri vardır Peçevî İbrahim (17 Yüzyıl) İbrahim Peçevî’nin “Peçevi Tarihi”adlı eserinde Kanuni ve IV Murat devrinin olayları sade bir dille anlatır Yazar canlı ve doğal bir üslupla olayları objektif biçimde anlatır Nergisî (17 Yüzyıl) Süslü nesrin örneklerini vermiştir Veysî (17 Yüzyıl) Süslü nesrin örneklerini vermiştir Sinan Paşa Divan edebiyatında süslü nesrin en iyi örneklerini vermiştir Tazarruname adlı eseri vardır Diğer eserleri; Maarifname Tezkiretü’l Evliya Mercimek Ahmet Kabusnâme eseriyle ün yapmış tarih ve Osmanlı Tarihi ile ilgilenmiştir Yirmisekiz Çelebi Mehmet (18 Yüzyıl) Osmanlı Devleti’nin Avrupa’ya gönderdiği sürekli elçilerden ikincisidir Padişah III Ahmet’e sunduğu Sefaretname’si ile tanınır Fransa’da gördüğü yenilikleri anlatmışt