İlim Öğretme'nin Fazileti

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-24-2012

İlim Öğretme'nin Fazileti

“ Rasûlüm! İnsanları Kur’an’la, güzel söz ve nasihatle Rabbinin yoluna davet et” (1)

“İlimden bir şey öğrenip, öğrendiği şeyi halka öğreten bir âlime, yetmiş sıddık’ın sevabı verilir” (2)

“Öğrenip amel eden ve öğrendiklerini öğreten bir kimse, semâvât aleminde büyük olarak yâd edilir” (3)

“Muhakkak ki Allahü Teâlâ, melekleri, göklerin ehli, yerin ehli ve hatta yuvasında bulunan karıncalar, denizde bulunan balıklar; halka hayır yollarını gösteren kişi için Allah’ü Teâlâ’dan rahmet dilerler” (4)

“Bir Müslüman’ın diğer Müslüman’a dinlediği bir hadis-i şerifi aktarmasından daha büyük bir yardımı olamaz” (5)

“Mü’minin dinlediği hayırlı bir kelimeyi başkasına öğretmesi ve onunla amel etmesi, bir senelik ibadetten daha hayırlıdır” (6)

Hz Ömer (ra) : “Bir hadis rivayet eden ve rivayet ettiği bu hadisle insanların ameline yardımcı olan kimseye, o hadisi yaşamasından dolayı kazandığı sevap verildiği gibi, başkalarının yaşamasından olacak sevap kadar da verilir” buyurdu

Rivayet ediliyor ki: Süfyan-ı Servi Askalan şehrine geldi Orada üç gün ikâmet ettiği halde kendisine hiç kimse gelip ilmî bir mesele hakkında sual sormadı Çok üzüldü ve “Bana ücreti karşılığında bir binek veriniz, bu beldeden hemen gideyim Çünkü bu beldede ilim ölmüş” dedi Süfyan-ı Servi bu hareketiyle öğretimin ne kadar büyük bir ehemmiyet taşıdığını ve ilmin devam etmesinin bu vazifenin yapılmasına bağlı olduğunu ifade etmek istemiştir Kendisinin bu vazifeye ne kadar bağlı olduğunu da bu şekilde göstermiştir

Atâ bin Ebû Ribah şöyle buyurdu: “Ben Said bin Müseyyib’in evine gittiğimde onu ağlar bir halde buldum, ağlamasının sebebini kendisine sorduğum zaman bana şöyle cevap verdi: “Ağlayışımın sebebi, hiç kimsenin gelip benden ilmî bir mes’ele sormamasıdır”

Selef-i Salihinden bazıları şöyle buyurdu: “Alimler, zamanlarının ışıklarıdır Âlimlerin her biri devrinin çırasıdır ve o devrin insanları onların her birinden ışık alır”

Hasan Basrî (ra) buyurdu ki: Şayet âlimler olmasaydı insanlar, hayvanlar derekesine düşerdi; yani insanları hayvanlık derekesinden âlimler çekip çıkarır, onları lâyık oldukları insanlık mevkiine yükseltirler”

İkrime (ra)’e “İlmin değeri nedir?” diye soruldu Şöyle cevap verdi: “Onun değeri onu koruyabilecek ve hiçbir şekilde zayi etmeyecek kimselere öğretmektir”

Yahya bin Muaz (ra); “Alimler ümmet için analarından ve babalarından daha merhametleridir” demiştir Bunun nasıl olabileceğini kendisinden sorulunca: “Çünkü babalar ve anneler çocuklarını ancak dünya ateşinden korurlar Yani dünyadaki felâketleri önlerler Halbuki âlimler ise Muhammed ümmetini âhiretin şiddetli ateşinden korurlar” diye cevap verdi

Muaz bin Cebel, öğretmenin fazileti hakkında şöyle buyurdu: “İlmi öğreniniz, zira ilmi Allah için öğrenmek, öğrenene Allah korkusu verir İlmi talep etmek ibadettir İlmi müzakere etmek tesbihtir İlmi araştırma yapmak en büyük cihaddır İlmi, bilmeyen bir kişiye öğretmek sadakaların en makbulüdür İlmi, ehlini bulup vermek ise Allah’a en çok yaklaştırıcı bir harekettir İlim, yalnız kaldığı zaman âlimin en yakın arkadaşıdır Tenha yollarda ise en emin yoldaşıdır İlim dinde delildir Genişlikte ve darlıkta sabrı öğretendir Dostlar yanında yardım eden bir vezirdir Ecnebiler yanında ise sana en büyük destektir Cennet yolunun nişanesidir Allah’u Teâlâ, ilim sayesinde bir takım kavimleri yüksektir ve onları hayırda lider ve izlerinde gidilen rehberler yapar

Onlar hayır babında herkese misal teşkil eder Eserlerine ve gösterdikleri yollara herkes bağlanır, hareketleri ise herkes tarafından tâkip edilir Melekler bunlarla arkadaşlık yapmaya can atar ve kanatlarıyla onları sıvazlar Dünyadaki bütün yaş ve kuru nesneler onun için Allah’u Teâlâ’dan af dilerler Denizlerdeki balık ve haşereler; karadaki yabani ve evcil hayvanlar, gök ve yıldızlar onlar için Allah’u Teâlâ’dan af talebinde bulunur Çünkü ilim, insanların kalplerini körlükten kurtaran bir nimettir Gözleri zulmetten nura kavuşturan bir ışıktır İnsan bünyesini kuvvetlendiren bir kuvvet kaynağıdır Kul ancak ilmi sayesinde Allah yolunda olanların mertebesine varır, yüce derecelere ulaşır

İlim ve düşünce oruçla eşittir İlim müzakeresi, yapılan bütün ibadetlere denktir Allah’u Azîmüş-Şân’a ancak ilimle itaat edilebilir Gene ilimle ibadet etmek mümkün olur

Allah’ın birliği ancak ilimle bilinir Allah’ı ancak ilim bilenler güzelce tesbih edebilirler Kişi, ilim sayesinde takvâ ehli olabilir İlim sayesinde sıla-i rahim yapar insan… Haram ve helâl yalnız ilimle bilinir İlim imandır Amel ise ilmin izinden gitmeye memur bir emir eridir Allah’u Teâlâ ilmi sâid kullarına ihsan eder Ondan ancak şakileri mahrum bırakır

KAYNAKLAR
1 Nahl/125
2 Nesâi, Kitabu’l İlim
3 Deylemî, Müsnedü’l Firdevs
4 Tirmizî, Kasımın rivayetiyle Ebu Derdâ’dan rivayet etti
5 İbnü Abdulher Mürsel olarak Muhammed bin El-Münkedir’den rivayet etti
6 Deylemî, “Müsned-ül Firdevs”

08-24-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İlim Öğretme'nin Fazileti İlim Öğretme'nin Fazileti “ Rasûlüm! İnsanları Kur’an’la, güzel söz ve nasihatle Rabbinin yoluna davet et” (1) “İlimden bir şey öğrenip, öğrendiği şeyi halka öğreten bir âlime, yetmiş sıddık’ın sevabı verilir” (2) “Öğrenip amel eden ve öğrendiklerini öğreten bir kimse, semâvât aleminde büyük olarak yâd edilir” (3) “Muhakkak ki Allahü Teâlâ, melekleri, göklerin ehli, yerin ehli ve hatta yuvasında bulunan karıncalar, denizde bulunan balıklar; halka hayır yollarını gösteren kişi için Allah’ü Teâlâ’dan rahmet dilerler” (4) “Bir Müslüman’ın diğer Müslüman’a dinlediği bir hadis-i şerifi aktarmasından daha büyük bir yardımı olamaz” (5) “Mü’minin dinlediği hayırlı bir kelimeyi başkasına öğretmesi ve onunla amel etmesi, bir senelik ibadetten daha hayırlıdır” (6) Hz Ömer (ra) : “Bir hadis rivayet eden ve rivayet ettiği bu hadisle insanların ameline yardımcı olan kimseye, o hadisi yaşamasından dolayı kazandığı sevap verildiği gibi, başkalarının yaşamasından olacak sevap kadar da verilir” buyurdu Rivayet ediliyor ki: Süfyan-ı Servi Askalan şehrine geldi Orada üç gün ikâmet ettiği halde kendisine hiç kimse gelip ilmî bir mesele hakkında sual sormadı Çok üzüldü ve “Bana ücreti karşılığında bir binek veriniz, bu beldeden hemen gideyim Çünkü bu beldede ilim ölmüş” dedi Süfyan-ı Servi bu hareketiyle öğretimin ne kadar büyük bir ehemmiyet taşıdığını ve ilmin devam etmesinin bu vazifenin yapılmasına bağlı olduğunu ifade etmek istemiştir Kendisinin bu vazifeye ne kadar bağlı olduğunu da bu şekilde göstermiştir Atâ bin Ebû Ribah şöyle buyurdu: “Ben Said bin Müseyyib’in evine gittiğimde onu ağlar bir halde buldum, ağlamasının sebebini kendisine sorduğum zaman bana şöyle cevap verdi: “Ağlayışımın sebebi, hiç kimsenin gelip benden ilmî bir mes’ele sormamasıdır” Selef-i Salihinden bazıları şöyle buyurdu: “Alimler, zamanlarının ışıklarıdır Âlimlerin her biri devrinin çırasıdır ve o devrin insanları onların her birinden ışık alır” Hasan Basrî (ra) buyurdu ki: Şayet âlimler olmasaydı insanlar, hayvanlar derekesine düşerdi; yani insanları hayvanlık derekesinden âlimler çekip çıkarır, onları lâyık oldukları insanlık mevkiine yükseltirler” İkrime (ra)’e “İlmin değeri nedir?” diye soruldu Şöyle cevap verdi: “Onun değeri onu koruyabilecek ve hiçbir şekilde zayi etmeyecek kimselere öğretmektir” Yahya bin Muaz (ra); “Alimler ümmet için analarından ve babalarından daha merhametleridir” demiştir Bunun nasıl olabileceğini kendisinden sorulunca: “Çünkü babalar ve anneler çocuklarını ancak dünya ateşinden korurlar Yani dünyadaki felâketleri önlerler Halbuki âlimler ise Muhammed ümmetini âhiretin şiddetli ateşinden korurlar” diye cevap verdi Muaz bin Cebel, öğretmenin fazileti hakkında şöyle buyurdu: “İlmi öğreniniz, zira ilmi Allah için öğrenmek, öğrenene Allah korkusu verir İlmi talep etmek ibadettir İlmi müzakere etmek tesbihtir İlmi araştırma yapmak en büyük cihaddır İlmi, bilmeyen bir kişiye öğretmek sadakaların en makbulüdür İlmi, ehlini bulup vermek ise Allah’a en çok yaklaştırıcı bir harekettir İlim, yalnız kaldığı zaman âlimin en yakın arkadaşıdır Tenha yollarda ise en emin yoldaşıdır İlim dinde delildir Genişlikte ve darlıkta sabrı öğretendir Dostlar yanında yardım eden bir vezirdir Ecnebiler yanında ise sana en büyük destektir Cennet yolunun nişanesidir Allah’u Teâlâ, ilim sayesinde bir takım kavimleri yüksektir ve onları hayırda lider ve izlerinde gidilen rehberler yapar Onlar hayır babında herkese misal teşkil eder Eserlerine ve gösterdikleri yollara herkes bağlanır, hareketleri ise herkes tarafından tâkip edilir Melekler bunlarla arkadaşlık yapmaya can atar ve kanatlarıyla onları sıvazlar Dünyadaki bütün yaş ve kuru nesneler onun için Allah’u Teâlâ’dan af dilerler Denizlerdeki balık ve haşereler; karadaki yabani ve evcil hayvanlar, gök ve yıldızlar onlar için Allah’u Teâlâ’dan af talebinde bulunur Çünkü ilim, insanların kalplerini körlükten kurtaran bir nimettir Gözleri zulmetten nura kavuşturan bir ışıktır İnsan bünyesini kuvvetlendiren bir kuvvet kaynağıdır Kul ancak ilmi sayesinde Allah yolunda olanların mertebesine varır, yüce derecelere ulaşır İlim ve düşünce oruçla eşittir İlim müzakeresi, yapılan bütün ibadetlere denktir Allah’u Azîmüş-Şân’a ancak ilimle itaat edilebilir Gene ilimle ibadet etmek mümkün olur Allah’ın birliği ancak ilimle bilinir Allah’ı ancak ilim bilenler güzelce tesbih edebilirler Kişi, ilim sayesinde takvâ ehli olabilir İlim sayesinde sıla-i rahim yapar insan… Haram ve helâl yalnız ilimle bilinir İlim imandır Amel ise ilmin izinden gitmeye memur bir emir eridir Allah’u Teâlâ ilmi sâid kullarına ihsan eder Ondan ancak şakileri mahrum bırakır KAYNAKLAR 1 Nahl/125 2 Nesâi, Kitabu’l İlim 3 Deylemî, Müsnedü’l Firdevs 4 Tirmizî, Kasımın rivayetiyle Ebu Derdâ’dan rivayet etti 5 İbnü Abdulher Mürsel olarak Muhammed bin El-Münkedir’den rivayet etti 6 Deylemî, “Müsned-ül Firdevs”