İstanbul’Un Fethinde Kullanılan 1,5 Ton Ağırlığında Şahi - Darbzen Topları

Büyük dahi Fatih Sultan Mehmed Hân’ın, İstanbul’un Fethi için balistik hesaplarını bizzat kendisinin yaptığı, yaklaşık 17 ton bakır kullanılarak dökülen ve 1,5 ton ağırlığındaki mermileri 1200 metre uzağa atabilen “Şahi” adını verdiği muazzam toplar döktürdüğünü… 50 çift manda ve 700 askerle iki ayda Edirne’den İstanbul yakınlarına getirilebilen bu, o zamana kadar misli görülmemiş topların ilk deneme atışları yapılmadan önce yakında bulunan kimselerin dillerini yutmamaları ve gebe kadınların çocuklarını düşürmemeleri için şehrin her tarafına münadiler salınarak topların atılacağı zamanın ilan ettirildiğini… Biliyor muydunuz?


Fatih Sultan Mehmed’in İstanbul’u almak için döktürdüğü büyük top Şahi adını taşıyordu Bu topun namlusu 915cm idi 15966 kilogram ağırlığındaki güllesini menzili 1200 metre idi Osmanlı ordusunda daha sonra kullanılan büyük toplara da Şahi adı verildi


Osmanlı devletinde ilk topu 1 Murat, Mohaç Meydan Savaşında kullanmıştır Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’un fethi için döktürdüğü “Şahi Topları” çağ açıp çağ kapatmıştır Kanuni zamanında ise Osmanlı topçuları Mohaç Meydan savaşında Osmanlı topları karşısında kalan Macar ordusunu perişan etmiş ve Macar ordusu 2 saat gibi kısa sürede tamamen yok edilmiştir

İşte Kanuni Sultan Süleyman devrinde yıllarca İstanbul’da kalmış olan İspanyol yazar Cristobol de Villalon yazmış olduğu eserinde:

“Dünyada hiçbir devletin Türk topçusu ile mukayese edilebilecek topçusu yoktur İstanbul’da eski model olduğu için kullanılmayıp süs diye surlara konan topları inceledim Bunlar bile İspanya ordusundaki toplardan çok daha kaliteliydi Tophane sırtlarında çaptan düşmüş diye yığılan 40 kadar topu hayretle seyrettim Bunları alıp topçu kuvveti oluşturmak istemeyecek hiçbir Avrupa devleti bilmiyorum” diye yazarak Osmanlı’nın muhteşem topçu gücünü itiraf etmekten kendini alamamıştır



Fatih Sultan Mehmed istanbul’un fethi için en büyük engel olarak gördüğü surları yıkmak için ellerinde olan toplardan daha büyük toplara ihtiyaç olduğunu bilir ve bunun için daha büyük top dökülmesini emreder ancak ülkedeki ustalardan hiçbiri daha önce o kadar büyük bir top dökmediği için güvenemez istihbarat şeflerine emir verdirerek istanbul içinde bu işi yapabilecek usta olup olmadığının araştırılmasını ister Çabalar sonucunda Bizansda hakketiği değeri görmediğine inanan bir usta bulunur ve edirne’ye getirilir ancak getirilen ustanın da sadece bir döküm ustası lduğu anlaşılır bunun üzerine deneme yanılma metodları kullanılarak rum döküm ustası ve Türk mühendislerinin önderliğinde tarihte benzerine o zamana kadar rastlanmamış olan büyük bir top imal edir adı Fatih’in isteğiyle Şahi konur ilk denemede topun gülleyi 1,5 kilometre uzağa atması izleyici halkı sevince boğar




Yalnız gösteri sonrası Fatih sadrazam çandarlıya topun işe yaramaz olduğunu, muhtemelen savaş sırasında bir kaç kulanımdan sonra patlayacağını etrafındak akıncıların ölmesine neden olacağını söyler bunları bilmesine rağmen topun askerlerinin maneviyatını arttırdığını ve bu yüksek maneviyatın topun zayi edeceği askerlerden çok daha fazlasını kurtaracağını söyleyerek topun savaşa katılmasını emreder savaş sırasında Şahi surları çeviren 3 topçu birliğinden en büyüğü olan ve bugünkü topkapı önüne yereştirilmiş olan topçu birliğinde yerleştirilir ancak Fatih’in öngörüsü doğru çıkar ve Şahi birkaç atıştan sonra patlar ve etrafındaki onlarca akıncının ölmesine neden olur



Fatih’in Yavuz’un topları ise birer harikaydı İlk defa büyük toplar döktüren ve bu toplarla o günün en müstahkem şehri olan İstanbul’u fetheden Fatih’tiçağın en modern silahı olan topları geliştirme yolunda büyük gayretler harcamıştı Macar Urban’a top döktürmek istemiş, ama onun topun patlamasıyla ölmesi üzerine Saruca Bey’le idaresindeki teknisyen ve ustalara döktürmüştü


Osmanlı eskiden beri kendi silahlarını kendileri yaparlardı Fatih, top döktürmekle de meşhurdu Yapılacak topların planlarını bizzat kendisi çizdi Mimar Muslihıddin Ağa kaleme aldı Saruca Sekban ise döktü Top döküm işleri günümüzün atom çalışmaları gibi tamamen gizlilik içerisinde yürütüldü Dökülen bütün toplara “şahî” adı verildi Her biri 300 kantar (yaklaşık 17 ton) bakırdan döküldü



Bu toplar 1200 okka (1,5 ton) ağırlığındaki mermileri 1200 metre uzaklığa atabilecek güçteydi Fatih toplam üç tane şahî, 27 tane de diğer toplardan döktürdü Şahî toplarını yüz öküz ancak çekebiliyordu Topların taşınması için ayrıca 700 de asker kullanıldı İki ayda Edirne’den İstanbul surları önüne gelindi Bu toplar, dünyada yapılan topların en büyükleriydi


Fatih Sultan Mehmed 23 Mart 1453’te Edirne’den hareket etti 5 Nisan 1453’te karadan ve denizden kuşatmayı başlattıSultan boş yere kan dökülmemesi için imparatordan şehrin teslimini istedi İmparator bu teklifi reddetti 6 Nisan sabahı Şahi topların ortalığı cehenneme çeviren atışları ile savaş başladı



Birçok Kaynaktan Alınıp İstikameteu (Artemistr) Tarafından Derlenmiştir Bu Yüzden Şahi Toplarıyla İlgili En Uzun Makalelerden Biri Olduğunu Söyleyebilirim