Kazım Karabekir Paşa'nın Öğütleri >

Kâzım Karabekir Paşa'dan 17
Eylül 1919 günü de kişiye özel bir şifre aldım Pek içten ve kardeşçe bir dille
yazılmış olan bu şifrede bir iki uyarma vardı Kâzım Karabekir Paşa: Paşam,
diyor, Sivas'tan gelen bildirimler ve genelgeler, kimi zaman Heyeti Temsiliye
adına, kimi zaman da doğrudan doğruya sizden geliyor 10 Eylül 1919 günü
İstanbul'daki Hükümete doğrudan doğruya bildirim yaptığınız ve uyarma yazıları
yolladığınız olmuştur Şuna inanmalısınız ki, böyle imzanızla yaptığınız
bildirimler, sizi en çok saygı ile sevenler arasında bile, büyük bir içtenlik ve
düşünce esenliği ile eleştiriliyor Bunun ne denli etkili olacağını ve tepkilere
yol açacağını çok iyi bilirsiniz Bu bakımdan, Heyeti Temsiliye ve Kongre
kararlarının her zaman imzasız, yalnızca Heyeti Temsiliye diye yayılmasını rica
ederim Telyazısı şu sözlerle son buluyordu: Yüksek kişiliğinizin herâ?¢ halde
ortada tek başına görülmemesi ülke yararı bakımından gereklidir Oybirliği ile
(bu işte oyları toplanan kişilerin ya da kurulun kimler olduğu daha bugüne değin
öğrenilememiştir) bilginize sunulan bu dileklerimin iyi karşılanacağına
inanıyorum Ellerinizden öperim (belge: 96)
Kâzım Karabekir Paşa'yı
gerçekten duraksattığını ve bizi eleştirmeye dek götürdüğünü gördüğünüz
noktaları elden geldiğince belirgin olarak yorumlamanın ve açıklamanın gerekli
olduğu besbellidir O günlerdeki duygu ve düşüncelerimden esinlenen görüşlerimi,
bugünün yeni etkilerine kendimi kaptırmaktan çekinerek belirtmek için, o gün
verdiğim karşılığı olduğu gibi bilginize sunmayı yeğ görürüm:
19 Eylül 1919
On Beşinci Kolordu Komutanı
Kâzım Paşa Hazretleri'ne
Y: Sayın Kardeşim, Derin bir
içtenliğe dayandığından kuşku duymadığım kanılarınızı açık ve kardeşçe bir dille
bildirmiş olmanız, kardeşlik bağlarımızı pekiştirmiş ve beni yürekten
sevindirmiştir Aklınıza gelen sakıncaları çok iyi anlıyorum 10 eylül günü
hükümete doğrudan doğruya yazılmış bir bildirim yoktur Yalnız, telgrafhanede
bulunduğum bir sırada, Dahiliye Nazırı Ã?dil Bey'le makine başında bir rastlantı
sonucu karşı karşıya geliverdik Onun Sivas Valisi Reşit Paşa ya verdiği yersiz
karşılıklar üzerine, ben de ona karşı, salt kişisel olmak üzere, bildiğiniz
biraz sertçe uyarmalarda bulundum Bu, basbayağı bir konuşma biçiminde olup
geçmiştir Bundan başka, gerek hükümete, gerek Padişaha gerekse yabancılara
başvurmalarımızda hep Kongre Kurulu ya da Heyeti Temsiliye sözleri, imza
yerine geçmiştir Yalnız, Amerika Senatosuna yazılan ve sizin de bildiğiniz bir
mektuba Kongre kararıyla beş kişi imza koymuştur ki bu arada benim de imzam
vardır İçerde yapılan açık yazışmalara gelince; bunda da Heyeti Temsiliye
sözlerini imza yerine kullanmakta idik Ancak, bunun kimi çevrelerde kötü etki
yaptığı, güvensizliğe yol açtığı görüldü Gerçekten, böyle genel bir deyimin
bildirdiği kişiler ve kuvvet gizli kalıyor Ortada sorumlu kimdir? Kimi
yerlerden, özellikle Kastamonu, Ankara, Malatya, Niğde, Canik gibi yerlerden,
doğrudan doğruya ben, makine başına çağrılmaya başlandım Sanki Heyeti
Temsiliye adı altında gizlenen kişilerle, aramızda birlik olup olmadığı
üzerinde bir duraksama belirtisi sezildi Trabzon'dan Servet Bey bile Heyeti
Temsiliye imzalı genelgeyi kötüye yorarak ve adı geçen kurulun nitelik ve
niceliği üzerinde birçok yanlış düşüncelere kapıldıktan sonra, beni makine
başına çağırdı Görüştükten sonra bütün bu tartışmaların, imzanın Heyeti
Temsiliye olarak, belirsiz bir kişilik bildirir gibi atılmış olmasından
çıktığını söyledi İşte bu nedenlerden dolayı, bu imza işi siz kardeşimin
bildirmenizden önce, Heyeti Temsiliye'de görüşülmüştü Heyeti Temsiliye'nin,
gizli bir komitenin yürütme kurulu olmayıp, hükümetten resmi izin almış, yasal
ve türeye uygun bir derneğin temsilcilerinden meydana gelmiş olması dolayısıyla,
ilgili yasaya uyularak, kararları ve bildirimleri sorumlu bir kişinin imzalaması
zorunlu görülmüştü Heyeti Temsiliye'nin bildirim ve yayımlarını genel ve
belirsiz bir ad altında yaparak düşeceği yasadışı durumdan doğacak sakıncalar,
bu bildirim ve yayımlara imza atılması üzerine ulusal akıma karşı olanların
yapmakta oldukları zararlı propagandalara katabilecekleri zarardan pek çok
görüldü ve sonuç olarak, bildirim ve yayımlara imza atılması, oybirliği ile
karar altına alındı Bu karar alındığı halde, bu kez yaptığınız kardeşçe uyarma
üzerine, sorunun bir daha görüşülmesini Heyeti Temsiliye'ye önerdim Daha önce
ileri sürülmüş olan gerekçe ve düşüncelerden dolayı, yazılan şeylerin, Heyeti
Temsiliye kararıyla olduğu açıklanmak üzere yazılmasına oybirliğiyle karar
verdiler Kendimle ilgili bulunduğundan, bu görüşmelerde tarafsız kalmayı uygun
gördüm İlke olarak, bir kişinin imza etmesi kabul edildikten sonra, benim
yerime başka bir kişinin imza etmesi söz konusu oldu Bu noktada, kurulun ileri
sürdüğü sakıncalar şunlardır: Bütün dünya, benim bu işin içinde bulunduğumu
bilir Bugün başka bir kişinin imzasıyla bildirimler yapmaya başlanınca ve benim
adımın ortadan kalkmasıyla, ya aramızda bir bozuşma ve ayrılık olduğu sanılacak
ya da herhangi bir kişi imza eylediği halde benim ortaya çıkmaktan çekinir,
yasadışı bir durumda bulunduğum ve böylelikle, yapılan işlerin de yasal olmadığı
sanısına düşülecektir Bundan başka, kamuya inan ve güven verici başka bir
arkadaşımız, imzasıyla ortaya çıkınca, bugün benim için düşünülen sakıncalar
yine o arkadaşımız için de düşünülecektir O zaman onun da çekilip başka birinin
imza atmaya başlaması gibi sonunda bizim için güçsüzlük belirtisi olacak bir
sıra gütmek gerekecektir Bilmem böyle bir tutumu ne ölçüde uygun bulursunuz?
Gerçekten, özellikle işin başlangıcında, doğrudan doğruya beni saldırı hedefi
olarak görmüşlerdi Ama, gerek içerden gerek dışardan, beklenen saldırılar
yapılmış, Tanrı'ya şükür, hepsi de amacımız yararına sonuçlanmıştır İstanbul
Hükümeti ve kötülüğümüzü isteyenler, her girişimlerinde bozguna uğramışlardır
Yabancılara gelince; Amerikalılar, Fransızlar ve İngilizlerle pek önemli
görüşmeler yapılmış ve bunların Sivas'a kadar gelen yetkili görevlileri, bizden
yana bir tutumla, karşılıklı iyi ilişkiler kurma yolunu tutmuşlardır Bizim de
katıldığımız Kuvayi Milliye'nin, bir iki kişinin kışkırtması sonucu olmayıp,
bütün anlamıyla ulusal ve kamuya yaygın bir biçim ve nitelikte olduğunu, bize de
bilgi vererek, rapor ile kendilerinin bağlı bulundukları yerlere
bildirmişlerdir Bir de, bu gibi işlerde az çok önayak olanlar için, yurdumuzda
bilinen ********lık gereği, bazı kirli vicdanlı kimselerin yapacakları
dedikoduların önüne geçilemez Bu duygusal durum, her ulusta da böyledir Bu
gibi sakıncalara karşı buraca düşünülen tek çare, bizim yürekten gelen sarsılmaz
bir dayanışma ile kutsal amacımıza yürümekte bir an duraksama
göstermemekliğimizdir Ben, kamu yararına ve geniş kapsamlı olan işlerimizde
kendi görüşlerime göre değil, bütün değerli arkadaşlarımın candan ve gönülden
birliği ile çalışmayı yeğlediğimi, siz kardeşim de kabul edersiniz Bununla
birlikte, bu konuda başkaca düşünceleriniz olursa bildirmenizi siz kardeşimden
bekler, üstün saygı ve içtenlikle gözlerinizden öperim kardeşim
Mustafa Kemal
Baylar, İstanbul Hükümetiyle
yazışmayı kestiğimiz 12 Eylül 1919 gününden sonra Ferit Paşa Hükümetinin düştüğü
güne değin değişik zamanlarda Padişaha, yabancı devlet temsilcilerine, İstanbul
Belediyesine ve bütün basına çeşitli andırı ve bildiriler yazıldı (belge: 97)