Maydanoz

Eski Yunan ve Romalılar döneminden beri sofraları süsleyen, sebze olmadığı halde birçok yemekle salatalara çeşni vermesi için yaprakları katılan Maydanoz, Maydanozgiller'in örnek bitkisidir Anayurdu Akdeniz havzası olan, dünyada ve ülkemizde yaygın şekilde yetiştirilen maydanoz, ikiyıllık otsu bir bitkidir



Birinci yılında 30-40 cm kadar boylanabilen bitki, bol yapraklı bir rozet oluşturur İkinci yılında gövdeleri oluşarak bunların aralarından 80-100 cm kadar uzayan saplarının ucunda, şemsiye biçiminde baş oluşturan ufak, sarı renkli pek çok çiçek açar



Maydanozun gövdesi ve sapları yuvarlak kesitli, içi dolu ve hoş kokuludur Yaprakları çok parçalı, üzeri koyu yeşil ve altı daha açık yeşil renkli olur Bitkinin ikinci yılında olgunlaşan çiçeklerinden meydana gelen minik tohumları, esmer renkli ve orak biçimlidir Maydanozun yaprakları çiğ olarak yenildiği gibi bazı yemeklere tencere ocaktan indirilmeden önce son dakikada eklenerek ve salatalara da katılarak bolca tüketilir



BESİN DEĞERLERİ



100 gr taze maydanozun içerdiği önemli besin değerleri şunlardır: 34 kalori; 7,7 mgr demir; 760 mgr potasyum; 200 mg kalsiyum 4040 mcgr A vitamini kaynağı betakaroten: 10 mgr folik asit ve 190 mgr C vitamini



SAĞLIĞIMIZA YARARLARI



Yukarıda sayılan bazıları çok önemli besin değerlerinin yanı sıra;



o Maydanoz güçlü bir idrar, balgam ve safra söktürücüdür: Günde yalnızca 25 gramlık maydanoz alımı, bedendeki aşırı sıvı birikimlerini yok eder (Ama, ödemlerin nedeni konusunda uzman doktorlara başvurulmalıdır) Bu işleviyle maydanoz gut hastalığı tedavisi ile böbreklerin yavaş çalışmasının hızlandırmaya yardımcı olur Maydanoz, C vitamini ile A vitamini kaynağı betakaroten gibi antioksidan maddeler yönünden çok zengindir Bu nedenle maydanozu bolca tüketen kişilerin kanser, kalp hastalıkları ve katarakta yakalanma; felç olma rizikosu azalmaktadır



o Maydanoz, içerdiği yüksek orandaki demir, folik asit ve C vitamini ile kansızlığı önler, bedeni güçlendirici etkiler yapar



o Maydanoz çok zengin ve doğal bir kalsiyum kaynağıdır



o Ayrıca maydanozun, sağlığa yararlı su etkileri de vardır: Kadınların aybaşı ağlarını azaltır, aybaşı dönemini düzene sokar İştahı açıp sindirimi kolaylaştırır Mide ve bağırsaklardaki aşırı gazı söktürür Karın ağrılarını hafifletir Soluğun kötü kokusunu yok eder Grip hastalığının atlatılmasına yardımcı olur Afrodizyak (cinsel gücü artırıcı) etkileri olduğu da ileri sürülmektedir



Bütün bu çok yararlı etkileri sağlamak üzere körpe maydanozların gündelik diyetimize katılması ve günde 25 gr alınması yeterli olur



Dikkat: Maydanoz dölyatağını (rahmi) uyardığından, gebelikte aşırı miktarda alınmamalıdır



BİTKİSİNİN ÜRETİLMESİ



Maydanoz bitkisi tohumlarıyla çoğaltılır Bu tohumların taze olmaları gerekir Bahçemizde derince kazılan ve düzeltilen yerlerine bu tohumlar, ilkbaharda havalar ısındığında, günün öğle saatlerinde serpilerek ve üzerleri ince toprakla örtülerek ya da daha iyisi 15-20 cm aralıklarla birkaç tohum bir arada olmak üzere, 1-1,5 cm derinliğe elle dikilir



Tohumların çabuk çimlenmesi için bir gün önce, geceden suya yatırılması yararlı olur Toprağa ekilmiş tohumların açgözlü karıncalar tarafından devşirilmemesi için süzgeçle sıkça sulanmaları ve çimlenme başlayıncaya dek toprağın ıslak kalması da doğru olur



BİTKİSİNİN YETİŞTİRİLMESİ



İklim isteği: Aslında Akdeniz havzasının bitkisi olan maydanoz, dünyada ılıman iklimli bütün bölgelerde yetiştirilmektedir Maydanoz bitkisi, güneşli ve özellikle yarı gölge yerleri çok sever Balkonlarda kutu biçimindeki saksılarda bile yetiştirilebilir



Sulama: Maydanoz, suyu çok seven bir bitkidir Toprağı sürekli olarak nemli tutulursa bitki çok iyi gelişir, yaprakları iri ve canlı olur Sulama yetersiz kalırsa bitki bodurlaşır, yaprakları ufalır ve sararır



Gübreleme: Maydanoz bitkisine yılda bir -iki kez iyi yanmış çiftlik gübresi verilmesi ya da kompoze fenni gübre serpilmesi yararlı olur



Hasat (Derim): Maydanoz bitkisinin yaprakları, tohumlarının ekiminden iki ay kadar sonra, irileştikçe saplarıyla birlikte koparılarak hasat edilir Ancak her seferinde bitkinin üzerinde birkaç yaprak bırakılarak bitkinin canlılığı ve sürekliliği sağlanır Maydanozun ikinci yılında uzayan çiçek sapları koparılıp atılırken aynı yerde, yeni bitkilerin üremesi için birkaç çiçek şemsiyesi bırakılıp ongunlaşmasına olanak tanınır