08-24-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Küresel İsinmanin Böcek Populasyonlari Üzerinde Muhtemel Etkileri
Küresel ısınma önümüzdeki yüzyılın en önemli çevre gündemlerinden biri olacaktır Küresel iklimde meydana gelecek değişmeler muhtemelen böceklerde dahil pek çok hayvanın davranışını ve yaşam tarzlarını etkileyebilecektir Pek çok böcek için sıcaklık ve nemde meydana gelen artış, gelişme oranının, yer değiştirme hızının ve üreme kapasitesinin artması demektir ve bu değişiklikler aynı zamanda tabiatta gerçekleşen ekolojik süreçleri de etkileyebilir Iklimde meydana gelen değişimler aynı zamanda canlıların yaşadığı çevrenin karakterlerini de değiştirecek ve bu değişimler de o ekolojik ortamda yaşayan böcek toplumlarının davranışlarını dolaylı olarak etkileyecektir
Küresel ısınma (global warming) özellikle son 10 yıl içerisinde bütün dünyanın tartışmaya başladığı ve çözümler üretmek amacıyla uluslararası toplantıların düzenlendiği önemli bir gündem haline gelmiştir Küresel ısınmaya neden olan karbondioksit (CO2) ve diğer sera gazları, dünya atmosferinin kimyasal bileşimini 100-150 yıl öncesine göre fark edilir oranda bir değişikliğe uğratmışlardır Halen azot ve oksijen atmosferin ana gazları olmasına rağmen karbondioksit, metan, ve normalde atmosferde bulunmayan sentetik kimyasalların (kloroflorokarbonlar (CFC)) oranlarında son yıllarda önemli artışlar gözlenmektedir Bu gazlar güneş ışınlarının atmosferden geçerek dünya yüzeyine ulaşmasını sağlamakla birlikte, bu ışınların yeryüzüne ulaşması sonucu oluşan ısı dalgalarını yansıtarak bunların tekrar atmosferin yukarı katmanlarına kaçmasını engellemektedirler Bu özellikleri sayesinde dünya sıcaklığının şu andaki yaşanılabilir düzeylerde olmasını sağlarlar Ancak bu gazların atmosferdeki yoğunluğunun artması, güneş ışınları sonucu oluşan ısının tamamen yeryüzünde hapsedilmesine ve küresel ısınma (global warming) adı verilen olayın kaçınılmaz bir sonuç olarak ortaya çıkmasına neden olmaktadır şu anda dahi küresel sıcaklık 100 yıl öncesine göre 0 5ºC daha fazladır Bugün yoğun bir şekilde tartışılan ve bilim adamlarını düşündüren konu dünyanın sıcaklığında meydana gelecek 1-2 ºC lik ısınmanın tarım, ormancılık, deniz seviyesi ve canlı organizmaların çeşitliliğinde neden olabileceği değişikliklerdir Bu değişim sürecinin ne kadarhızlı olacağı ve ne kadar süreceği konusunda bilim adamları tarafından görüş birliğine varılmış bir kriter bulunmamaktadır
Küresel Isınmanın Böcekler Üzerindeki Muhtemel Etkileri:
Küresel ısınmanın neden olacağı sonuçlar oldukça karmaşık gibi gözükse de genel bir görüşe göre pek çok ekosistemin, içinde barındırdığı canlı toplumları ile birlikte büyük değişikliğe uğrayacağı tahmin edilmektedir Bir görüşe göre (3) sıcaklık nedeniyle hayvan ve bitki toplumlarının yaşam ortamları hem yatay hem de dikey yönde değişecektir Örneğin 3ºClik bir sıcaklık artışı 500 mlik bir yükselti değişimine neden olabilecektir Buna bağlı olarak hayvan ve bitki toplumlarının yaşayabildikleri alanların sınırları daralacaktır Çünkü daha önce 100m yükseltide yaşayan türlerin yaşam ortamları 600m yükseltisi olan dağlık alanlara doğru kayacak bu da yaşam ortamlarının daralmasına neden olacaktır Ekolojik sistemlerin küresel ısınma nedeniyle değişmesi, hayvan ve bitki türlerinin yaşam zonalarının kuzeye doğru kayması hatta bazı türlerin yaşam ortamlarının tamamen değişmesi nedeniyle yok olması sonucunu beraberinde getirebilecektir Çünkü dağların tepeleri eteklerine göre daha dardır ve bu hayvan ve bitki toplumlarının daha da küçülmesine ve böylece hem genetik hem de çevre baskılarına karşı daha hassas hale gelmelerine neden olacaktır Özellikle küresel ısınmadan önce dağların tepelerine yakın yerlerde yaşayan böcek populasyonları belki de yaşayabilecek yeni bir habitat bulamayacaklar ve yaşam ortamları daha sıcak koşullardayaşayabilen başkaca böcek veya canlı organizma grupları tarafından tamamen işgal edilecektir Ekolojik sistemin küresel ısınmadan etkilenerek değişmesi doğal olarak sistemde var olan besin zincirini ve bu zincirin farklı halkalarında yer alan canlı organizma gruplarını da etkileyecektir Sistemin farklı halkalarında yer alan organizmalarda meydana gelebilecek değişimler, yine bu besin zincirinin bir öğesi olan böcekleri de doğal olarak etkileyecek ve onların yaşam ortamı, tür ve çeşitlilikleriüzerinde bazı önemli değişimlerin oluşmasına neden olabilecektir Ekolojik sistemin bitki örtüsünde küresel ısınmanın bir sonucu olarak ortaya çıkacak değişimler, bitki örtüsü ile etkileşim içinde bulunan hayvan topluluklarını da değişikliğe zorlayacaktır Bitki örtüsünde meydana gelebilecek değişikliğin böceklere olan bu olumlu yada olumsuz etkilerine ek olarak küresel ısınmanın doğrudan böceklerde neden olabileceği bazı biyolojik ve davranışla ilgili değişimler de sözkonusudur 
Doğrudan etkiler:
Böceklerin soğuk kanlı hayvanlar olması yani, vücut sıcaklıklarının havanın ve çevrenin sıcaklığına göre değişmesi, küresel ısınmaya bağlı olarak iklim faktörlerinde oluşacak değişikliklerin, böceklerin fizyolojisinde ve coğrafi yayılış sınırlarında önemli bazı farklılaşmalara neden olacağını düşündürür Özellikle sıcaklık ve nemde meydana gelecek değişiklikler böceğin metabolizmasının işlevini, üreme kapasitesini, beslenme alışkanlıklarını ve bunlara bağlı olarak da yayılışını etkiler Sıc
Kaynak: Ayrıntılı bilgi için kureselfelaket com
|
|
|