Cumhuriyet Dönemi > Türkiye Cumhuriyeti'nin Temeli Kültürdür > Atatürk İnkilapları; Bir Kültürel Reform > Türk Tarihi Ve Türk Tarih Kurumu >

Türk Ocaklarının 27-28 Nisan 1930'daki kurultayına Aksaray delegesi olarak
katılan Afet İnan ve arkadaşları Atatürk'ün emriyle kurultaya bir önerge
vermişlerdir
Bu şekilde, Türk Ocaklarına Merkez Heyeti, Türk tarih ve
medeniyetini ilmî bir surette tetkik ve tetebbu eylemek vazifesiyle mükellef
olmak üzere bir Türk Tarih Heyeti teşkil etme görevi verilmiştir





Türk
Ocakları Kurultayı nda kurulması kararlaştırılan Türk Tarih Heyeti, Türk
Ocakları Merkez Heyeti tarafından teşkil edilmiştir 16 kişiden oluşan heyetin 4
Haziran 1930'da Türk Ocakları Merkez Heyeti Hamdullah Suphi Tanrıöver
başkanlığında yapılan ilk toplantısında yönetim kurulu seçilmiştir







Yönetim
Kurulu, Başkanı olarak Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Tevfik Bıyıklıoğlu'nu
seçmiştir Böylece konunun Cumhurbaşkanı Atatürk'ün himayelerinde olduğu açıkça
ortaya konulmuştur Başkanvekilleri Ankara Hukuk Fakültesi Siyasî Tarih
Profesörü ve İstanbul milletvekili Yusuf Akçora ve Çanakkale milletvekili Samih
Rifat olurken, Genel Sekreter olarak da Aydın milletvekili Dr Reşit Galip
seçilmiştir

Türk Tarih Heyetinin diğer üyeleri de dikkat çekici kişilerdir:
1
Afet (İnan): Ankara Musiki Muallim Mektebi Tarih Öğretmeni,

2 İsmail Hakkı
(Uzunçarşılı): Balıkesir Milletvekili

3 Hâmit Zübeyir (Koşay): Ankara
Etnografya Müzesi Müdürü

4 Halil Edhem (Eldem): İstanbul Müzeleri Genel Müdürü


5 Ragıp Hulûsi (Özdem): Dil Encümeni Üyesi

6 Reşit Safvet (Atabinen): Kocaeli
Milletvekili

7 Zâkir Kadiri: Maarif Vekâleti Telif ve Tercüme Heyeti Üyesi

8
Sadri Maksudi (Arsal): Ankara Hukuk Fakültesinde Profesör

9 Mezaroş Ankara
Etnografya Müzesi Uzmanı

10 Mükrimin Halil (Yinanç): Tarih Öğretmeni

11 Vasıf
(Çınar): Maarif eski Vekili, İzmir Milletvekili

12 Yusuf Ziya (Özer): İstanbul
Hukuk Fakültesinde Profesör
Heyet Başkanı Tevfik Bıyıklıoğlu amaçlarını şöyle
izah ediyor:





Meşgul olacağımız mesele millî Türk tarihidir Bir millî Türk tarihinin
yazılması, tesbiti lüzumu hakkında yüksek huzurunuzda söz söylemeyi fazla
görürüm Türk millî tarihi, dünya yüzündeki bütün diğer milletlerin tarihleriyle
kıyas edilemeyecek kadar yalnız şanlı şerefli tarih vesikalarıyla değil, fakat
aynı zamanda bugünkü beşeriyetin saadet ve refahını temin eden esaslı medeniyet
vasıtalarını ilk olarak bulmuş, kullanmış ve neşr ü tamim etmiş olmakla temeyyüz
etmiştir Bu kadar feyizli ve şerefli bir tarihi ihmal etmek bilhassa cumhuriyet
devrinde hakikaten büyük günah olurdu



â??Yakın zamanlara kadar şimdiki
medeniyetimizin yegâne membaı Yunanistan ve Roma bilinirdi Halbuki, bugün
katiyen tahakkuk etmiştir ki, Yunan medeniyeti orijinal değildir Yunan
dediğimiz İyon medeniyeti, kendisinden daha eski Türk medeniyetlerinin ancak
nakilidir




â??Vatanı düşman istilâsından eski zaman mucizelerini hakikaten gölgede
bırakacak bir surette kurtardıktan sonra milletimizi esaslı bir inkılâbın siyasî
içtimaî, iktisadî prensipleriyle techiz eden millî kahraman büyük Gazi'nin millî
tarihimizle bizzat meşgul olması ve heyetimizi yüksek himayelerine almaları Türk
milletinin yüksek talihine, tezimizin ve davamızın doğru olduğuna parlak bir
delil ve aynı zamanda bir teminattır





Türk Ocaklarının kendini feshederek
CHP'ne katılmasından sonra Türk Tarih Heyeti Atatürk'ün emriyle ayrı bir dernek
olarak faaliyetlerine devam etmiş ve Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti adını almıştır
Cemiyetin tüzüğüne göre Cumhurbaşkanı Atatürk Derneğin hamisidir ve Derneğin
Fahri Başkanı ve Türkiye Cumhuriyeti Eğitim Bakanıdır


Cemiyet in Nizamnamesinde
maksat şu şekilde açıklanıyor:
1- Türkiye Cumhuriyeti Reisi Gazi Mustafa Kemal
Hazretlerinin yüksek himayeleri altında ve Ankara şehrinde (Türk Tarihi Tetkik
Cemiyeti) adlı ilmî bir cemiyet kurulmuştur

2- Türkiye Cumhuriyeti Maarif
Vekili bu cemiyetin fahrî reisidir

3- Cemiyetin maksadı, Türk tarihini tetkik
ve elde edilen neticeleri neşir ve tamim etmektir

4- Türk Tarihi Tetkik
Cemiyeti maksadına ermek için aşağıdaki vasıtaları kullanır:

Toplanıp ilmî
müzakerelerde bulunmak;

Türk tarihî membalarını araştırıp bastırmak;

Türk
tarihini aydınlatmaya yarayacak vesaik ve malzemeyi elde etmek için icap eden
yerlere taharri, hafir ve keşif heyetleri göndermek;
Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti mesaisinin semerelerini her türlü yollarla neşre
çalışmak

Böylece Türk Tarihini Tetkik Cemiyeti adeta Türkiye Cumhuriyeti'nin
resmî tarih görüşünü oluşturmak gayesindedir






3 Ekim 1935'te Türk Tarih Kurumuna
dönüşecek olan cemiyet liseler için dört ciltlik tarih kitaplarını
hazırlamıştır Atatürk'ün ısrarlı takipleriyle kısa sürede tamamlanmıştır Zaten
Atatürk'ün cemiyetle ilişkisi oldukça yakındır ve Cemiyet Nizamnamesinin
teşkilat kısmını düzenleyen 9 maddesine göre Cemiyet, mesaisinin neticelerini
her üç ayda bir defa tesbit ederek Yüksek Hamisine arzeder Lise tarih
kitaplarını takiben ilk ve ortaokul tarih kitapları hazırlanmıştır




Cemiyet 11
Temmuz 1932'de topladığı Birinci Türk Tarih Kongresi'nde bu kitaplarda ortaya
koyulan Türk tarih tezini ve yeni tarih eğitimi yolunu eğitimcilere ve kamuoyuna
anlatmıştır


Cemiyet tarafından, 1935 yılından itibaren, önce Alacahöyük'te,
bilâhare diğer bölgelerde arkeolojik kazı ve araştırmalar yapılmaya
başlanmıştır






1935'ten sonra ise Atatürk ün emriyle Türk Tarih Kurumunun
hazırladığı programla Millî Eğitim Bakanlığı, CHP ve Hükümetin onayıyla bütün
devlet kurumlarının Türk Tarih Kurumuna yardım etmesi millî ve kutsal bir görev
olarak kabul ve ilân edilmiştir

Türk Tarih Kurumu bu istikametteki
faaliyetlerine daha sonra da devam etmiş, Atatürk hayattayken İkinci Türk Tarih
Kongresi'ni yabancı bilim adamlarının katılımıyla toplamış, Kurumun, adını
Atatürk'ün koyduğu, Belleten dergisi 1937'den itibaren yayımlanmaya başlamıştır