Eşeyli Üreme

EŞEYLİ ÜREME

1 Eşeyli üreme ile oluşan ferdin iki atası vardır
2 Üreme hücrelerine gamet denir
3 Erkek ve dişi gametlerin birleşmesiyle oluşur
4 Yüksek yapılı bitkilerde, hayvanlarda, bazen de eşeysiz üreyen canlılarda görülür
5 Eşeysiz üremeye göre üstünlüğü, iki ataya ait özelliklerden sayısız gen birleşimlerine sahip olan yeni fertlerin dünyaya gelmesidir
6 Eşeyli üremede iki temel olay vardır Üreme hücrelerini oluşturan mayoz bölünme ile döllenmedir Döllenme, iki gametin birleşmesi sonucu 2n kromozomlu zigotun oluşmasıdır
7 Tür içinde yeni gen kombinasyonlarına neden olduğu için daha dayanıklı bireyler oluşturur
a) İzogami: Erkek ve dişi gamet görünüş ve büyüklük bakımından birbirinin aynıdır İkisi de kamçılı ve hareketlidir İzogamet denir Aynı yada farklı bireylerden oluşabilir Chlamydomonas Ulotrix ve Spyrongia
b) Heterogami=Anizogami: Erkek gamet küçük, dişi gamet büyüktür İkisi de kamçılı ve hareketlidir Bazı alg ve mantarlar
Oogami: Erkek gamet küçük, kamçılı ve hareketlidir Dişi büyük ve hareketsiz, bol sitoplazmalıdırİnsanda olduğu gibi
c) Konjugasyon: Hücreler arasında geçici sitoplazmik köprü kurulur Köprü aracılığıyla gen alış verişi sağlanır Daha sonra hücreler ayrılır Böylece kalıtsal çeşitlilik sağlanır ve dayanıklılık artar Bakteri ve paremesyumda
d) Partenogenez: Özel bir üreme şeklidir Döllenmemiş yumurtadan yeni bir birey oluşumudur Arılarda, su pirelerinde, bazı kelebeklerde, yaprak bitlerinde ve karıncalarda görülür
e) Hermafroditlik (erselik): Bazı basit yapılı canlılarda erkek ve dişi gamet aynı bireyde gelişir Buna hermafroditlik denir Hermafroditlerin bazıları (tenyalar) kendilerini dölleyebilirken, bazıları ise dölleyemez (Toprak solucanı ve istiridye) Bunlarda erkek ve dişi gametler farklı zamanlarda olgunlaşır Çiçekli bitkilerin çoğu hermafrodittir
f) Metagenez(döl almaşı): Eşeyli ve eşeysiz üremenin birbirini takip etmesine metagenez denir Çiçeksiz bitkilerde ve bazı bir hücrelilerde görülür Kalıtsal çeşitlilik sağlar
Plazmodyumda metagenez
Sivrisinek ısırmasıyla kana geçen plazmodyum, kemik iliği, kas ve dalak gibi yapıların hücrelerinde çoğalır Buradan tekrar kana geçip alyuvara girerBüyüyerek amip şeklini alır ve şizont diye adlandırılır Şizont çok sayıda bölünmelerle çok sayıda çekirdek oluşturur Bunların etrafında bir miktar sitoplazma birikerek merozite dönüşür Alyuvarın patlamasıyla merozoitler yayılır Kimi yeni alyuvarlara girerken bir kısmıda erkek ve diş gamet olarak adlandırılır Bu gametler sivrisineğin ısırmasıyla onun vücuduna geçer ve burada döllenerek bağırsak epiteline yapışır Mayoz bölünme geçiren zigot yeni sporları oluşturur İnsan vücudunda eşeysiz, sivrisinek vücudunda eşeyli çoğalma görülür