Argo

Genel dilin sözcüklerine yan anlamlar kazandırarak genel dilden ayrılan, bir meslek ya da topluluk arasında kullanılan özel dile argo denir Argo, tek sözcükten oluşabileceği gibi söz öbekleri ve deyimlerden de oluşabilir

Örnek :
Okutmak (elden çıkarıp - satmak)
racon (adet - usül)
şabanlık (aptallık - sersemlik)
keklemek (kandırmak - aldatmak)

ARGO Öğrenciler, askerler, denizciler, sporcular, sanatçılar gibi toplumdaki çeşitli meslek gruplarından insanlar, kendi araların*daki konuşmaların kapalı kalmasını istedikle*rinde yalnızca kendilerinin anlayabileceği söz*cükler ve deyimler kullanırlar Çoğunlukla, toplumda kullanılan ortak dildeki sözcüklerin anlamlarını değiştirerek türetilen bu tür söz*cük ve deyimlerin oluşturduğu özel dile argo denir Argo aslında gizli bir anlaşma, konuşma aracı olarak kullanılan, bir toplumun genel dilinden ayrı, ama ondan türemiş özel bir dildir Hangi çevrede ya da meslek grubu arasında türemişse yalnızca o toplulukça anla*şılır Ama zaman içinde toplumun başka kesimlerince de benimsenerek kullanılabilir

Argo sözcükler, yaygın olarak kullanılan ortak dildeki sözcükler gibi yazılır ve okunur Kullanım amacında gizlilik yatan argo, yapı bakımından genel dilden ayrılmaz Bu özel dilde, ortak dilden
bağımsız biçimler yaratıl*maz, dilbilgisi kuralları da değiştirilmez Ar*gonun oluşması için, sözcüklerin alışılmışın dışında bir anlamda kullanılması, yeni anlam*larla donatılması yeterlidirAktarılacak bilgi, sözcüklerin anlamları değiştirilerek gizlenmiş olur Argo sözcükler çoğu zaman, genel olarak kullanılan dilde var olan bir sözcüğe başka bir anlam yükleyerek türetilir Örneğin çalışkan ve saf öğrenci anlamına gelen inek ve para anlamına kullanılan arpa sözcükleri böyle türetilmiştir Yabancı dillerdeki sözcük ya da sözcük parçalarını değiştirmeden ya da boza*rak alıp Türkçe'deki sözcük parçalarıyla bir*leştirerek türetilen argo sözcükler de vardır Örneğin, Türkçe'deki atma sözcüğünü Fran*sızca tion ekinden bozma syon'la birleştirerek oluşturulan atmasyon, uydurma, yalan haber anlamına gelir Kimi argo sözcükler ise Türkçe'den ya da yabancı dillerden yararlanıp uydurma, yakış*tırma, benzetme yoluyla türetilmiştir Boş, değersiz anlamına gelen pof yoz, yalan karşılı*ğı kullanılan maval ya da aptal anlamındaki keriz bu tür argo sözcüklerdir Sözlük hazırla*yanlar, dilbilimciler, öğretmenler ve uzman*lar arasında hangi sözcüklerin argo olduğu konusunda bir anlaşma yoktur Çünkü, argo*nun birçok sözcüğü öbür dil grupları arasına karışmıştır Ama, kesin bir ayrım yapılamasa da argoyu insanlar arasındaki senli benli konuşmada kullanılan dilden, halk dilinden ve kaba konuşmadan ayırmak gerekir Argo kullanımı Türkiye'de daha çok İstan*bul'da ilgi çekmiştir Kayış dili olarak da adlandırılan İstanbul argosunun gelişmesinde külhanbeylerin, eski dönemlerin itfaiyecileri olan tulumbacıların ve ayaktakımının büyük rolü olmuştur Argo kullanımının nedenlerinden biri de, konuşmaya ya da yazıya canlılık getirmesidir Pek çok argo sözcükte şaka ya da mizah duygusu gizlidir Edebiyat alanında argodan, gülünç durumlar yaratma, gündelik dile yak*laşma, dile yeni ve canlı bir boyut getirme gibi amaçlarla yararlanılır Argonun yazı diline geçmesi, gizliliğin orta*dan kalkmasına neden olur Argo sözcükler herkesçe kullanılır hale gelince argo olmaktan çıkar Kimi argo sözcükler yalnızca belli bir süre kullanılır, daha sonra kaybolup gider Bu değişkenlik ve kendini yenileme argonun başlıca özelliklerinden biridir

Buna karşılık kimi sözcükler de günlük dile kabul edilir Eskiden argo olan sözcükler zamanla günde*lik dilde kullanılmaya başlar Örneğin, eski*den argo sayılan ve tembel, kaytarıcı anlamın*da kullanılan hayta sözcüğü günlük dilde yaygın bir kullanım kazanarak argo olmaktan çıkmıştır Bu olguya aşağı yukarı bütün diller*de rastlanır Tümü de Latince'den türemiş olan Fransızca, İspanyolca ve İtalyanca'daki pek çok sözcük, kitaplarda kullanılan klasik Latince'den değil, halkın günlük yaşamında kullandığı Latince'den ve Roma ordusunun argo sözcüklerinden kaynaklanır

Sözgelimi, Fransızca'da baş anlamına gelen tete sözcüğü Latince'de baş anlamına gelen caput sözcü*ğünden değil, Latince bir argo sözcük olan ve testi ya da toprak kap anlamına gelen testa'dan türemiştir Eskiden daha çok ağızdan ağıza yayılan argo sözcükler, günümüzde çeşitli kitle iletişim araçları aracılığıyla çok kısa sürede yaygınlık kazanmaktadır Argo yersiz ve zamansız kullanıldığında kötü izlenim yaratır; çok sık kullanıldığında da tüm gücünü yitirir Bu durum hem kaba, küfürlü sözcükler, hem de "kibar" argo türle*ri için geçerlidir İlk kullanıldıklarında yeni ve eğlencelidirler, ama sürekli kullanıldıklarında sıkıcı olmaya başlarlar