Bütün Rüzgar Çeşitleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-23-2012

YEREL RÜZGARLAR

Dar alanlarda etkilidirler

Bölgesel ısınmaya ve soğumaya bağlı olarak oluşurlar

Sürekli ve mevsimlik rüzgarlara göre kısa süreli rüzgarlardır

1)SICAK YEREL RÜZGARLAR

Ekvator yönünden gelen rüzgarlar sıcak karakterlidir

Bu sebeple ülkemize güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı arttırır

Türkiye’de etkili olan sıcak yerel rüzgarlar şunlardır:

a

Samyeli (Keşişleme)
• Yaz mevsiminde ülkemize güneydoğudan eser

• Çöllerden geldiği için sıcak ve kurutucudur

• Yaz mevsiminde özellikle Güneydoğu Anadolu’nun çok sıcak ve kurak olmasına sebep olur

b

Kıble
Güneyden eser

c

Lodos
• Daha çok kış mevsiminde etkilidir

• Özellikle güneybatıdan eserek Akdeniz, Ege ve Marmara kıyılarını çok etkiler

• Kış mevsiminde sıcaklığı yükselir ve yağışlara sebep olur

d

Föhn(Fön) Rüzgarı: Bir dağ yamacından aşağıya doğru inen hava kütlesinin sıcaklığı, sürtünmenin etkisiyle 100m’de 1°C artar

Bu sıcak ve kurutucu rüzgara föhn (fön) denir

Türkiye’de özellikle Doğu Karadeniz Dağları ve Toros Dağları’nda görülür

Föhn rüzgarı;
• Yamaçlardaki karları eriterek sel baskınlarına,
• Tarım ürünlerinin erken olgunlaşmasına ve kurumasına,
• Kış mevsiminde Doğu Karadeniz’de sıcaklık ortalamalarını yükselterek turunçgillerin üretilmesine,

• Buharlaşmanın artmasına, bağıl nemin azalmasına sebep olur

2)SOĞUK YEREL RÜZGARLAR

Kutup yönünden gelen rüzgarlar genelde soğuk karakterlidir

Bu sebeple ülkemize kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklık ortalamalarını düşürür

Türkiye’de etkili olan soğuk yerel rüzgarlar şunlardır;

a

Karayel: Kış mevsiminde ülkemize kuzeybatıdan esen soğuk rüzgardır

b

Yıldız: Kuzeyden esen soğuk rüzgardır

C

Poyraz: Rusya ve Karadeniz üzerinden gelen soğuk ve sert rüzgardır

Kuzeydoğudan eser

d

Etezyen: İlkbahar mevsiminde kıyı Ege’ye kuzeybatıdan eser

Ülkemizde yaz mevsiminde denizlerle karalar arasında, günlük ısınma ve basınç farkından dolayı kıyı meltemlerioluşur

Bunlara, Ege kıyılarında imbat adı verilir

Ülkemizin engebeli olması nedeniyle dağların yamaçlarında dağ ve vadi meltemleri sıkça görülür

Kıyı meltemi: Gündüz karalar daha sıcak, denizler ise soğuktur

Karalar üzerinde alçak basınç, denizler üzerinde ise yüksek basınç oluşur

Gündüz denizden karaya esen bu rüzgarlara deniz meltemi denir

Dağ meltemi: Dağlık alanlarda, gece daha çabuk soğuduğu için yüksek basınç, vadilerde ise geç soğuduğu için alçak basınç oluşur

Dağlardan

vadilere doğru esen rüzgara dağ meltemi denir

Vadi meltemi: Dağlık alanlar; nem miktarı az olduğu için çabuk ısınır ve çabuk soğur

Gündüz, dağlık alanlar daha çabuk ısındığı için alçak basınç, vadiler ise daha geç ısındığından yüksek basınç oluşur

Vadilerden dağlara doğru esen rüzgara vadi meltemi denir

08-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Bütün Rüzgar Çeşitleri YEREL RÜZGARLAR Dar alanlarda etkilidirler Bölgesel ısınmaya ve soğumaya bağlı olarak oluşurlar Sürekli ve mevsimlik rüzgarlara göre kısa süreli rüzgarlardır 1)SICAK YEREL RÜZGARLAR Ekvator yönünden gelen rüzgarlar sıcak karakterlidir Bu sebeple ülkemize güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı arttırır Türkiye’de etkili olan sıcak yerel rüzgarlar şunlardır: aSamyeli (Keşişleme) • Yaz mevsiminde ülkemize güneydoğudan eser • Çöllerden geldiği için sıcak ve kurutucudur • Yaz mevsiminde özellikle Güneydoğu Anadolu’nun çok sıcak ve kurak olmasına sebep olur bKıble Güneyden eser cLodos • Daha çok kış mevsiminde etkilidir • Özellikle güneybatıdan eserek Akdeniz, Ege ve Marmara kıyılarını çok etkiler • Kış mevsiminde sıcaklığı yükselir ve yağışlara sebep olur dFöhn(Fön) Rüzgarı: Bir dağ yamacından aşağıya doğru inen hava kütlesinin sıcaklığı, sürtünmenin etkisiyle 100m’de 1°C artar Bu sıcak ve kurutucu rüzgara föhn (fön) denir Türkiye’de özellikle Doğu Karadeniz Dağları ve Toros Dağları’nda görülür Föhn rüzgarı; • Yamaçlardaki karları eriterek sel baskınlarına, • Tarım ürünlerinin erken olgunlaşmasına ve kurumasına, • Kış mevsiminde Doğu Karadeniz’de sıcaklık ortalamalarını yükselterek turunçgillerin üretilmesine, • Buharlaşmanın artmasına, bağıl nemin azalmasına sebep olur 2)SOĞUK YEREL RÜZGARLAR Kutup yönünden gelen rüzgarlar genelde soğuk karakterlidir Bu sebeple ülkemize kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklık ortalamalarını düşürür Türkiye’de etkili olan soğuk yerel rüzgarlar şunlardır; aKarayel: Kış mevsiminde ülkemize kuzeybatıdan esen soğuk rüzgardır bYıldız: Kuzeyden esen soğuk rüzgardır CPoyraz: Rusya ve Karadeniz üzerinden gelen soğuk ve sert rüzgardır Kuzeydoğudan eser dEtezyen: İlkbahar mevsiminde kıyı Ege’ye kuzeybatıdan eser Ülkemizde yaz mevsiminde denizlerle karalar arasında, günlük ısınma ve basınç farkından dolayı kıyı meltemlerioluşur Bunlara, Ege kıyılarında imbat adı verilir Ülkemizin engebeli olması nedeniyle dağların yamaçlarında dağ ve vadi meltemleri sıkça görülür Kıyı meltemi: Gündüz karalar daha sıcak, denizler ise soğuktur Karalar üzerinde alçak basınç, denizler üzerinde ise yüksek basınç oluşur Gündüz denizden karaya esen bu rüzgarlara deniz meltemi denir Dağ meltemi: Dağlık alanlarda, gece daha çabuk soğuduğu için yüksek basınç, vadilerde ise geç soğuduğu için alçak basınç oluşur Dağlardan vadilere doğru esen rüzgara dağ meltemi denir Vadi meltemi: Dağlık alanlar; nem miktarı az olduğu için çabuk ısınır ve çabuk soğur Gündüz, dağlık alanlar daha çabuk ısındığı için alçak basınç, vadiler ise daha geç ısındığından yüksek basınç oluşur Vadilerden dağlara doğru esen rüzgara vadi meltemi denir