11. Sınıf Türk Edebiyatı Sayfa 24 Ve 108 Arası Cevapları

EDEBİYAT SAYFA 12 4 ETKİNLİK

Tanzimat fermanı 3 kasım 1839 da Gülhane parkında padişah,diğer devlet büyükleri,ulema,lonca ve esnaf temsilcileri ve halkın "Gülhane Hattı Humayunu" adıyla Mustafa reşit paşa tarafından okunduBu fermanla Osmanlı devletinde İslam hukuku ve geleneksel kurumların bıraktığı hızlı bir değişim süreci başladı


SAYFA 13

3SORU:Yenileşme kavramı, var olanın çağın gereksinim ve özelliklerine göre yeniden düzenlenmesidir
4SORU:Burada yenilik kavr***** en uygun hareket konağı restore ettirip,ihtiyaca göre eklemeler yapmaktırÇünkü konağı,yıkıp yerine yeni bir bina yapmak yenilik değil,köklü bir değişimdir

SAYFA 15
1 METİN

1On dokuzuncu asır şiirindeki 9,13,14,15,16,17,20,21 ve 22 beyitler ortaçağa özgü dünya görüşünü yansıtmaktadırdiğer beyitlerde ise şair,modern dünyada yaşananları dile getirmiştirModern dünyaya ait ifadelerin bulunması Sadullah Paşa'nın döneminin zihniyetinden etkilendiğini göstermektedirSadullah paşa ortaçağdan beri süregelen inanışları da bilmekle beraber modern dünyaya da kayıtsız kalmamıştır
2Şair,tercihini modern dünya görüşünden yana kullanmaktadırçünkü modern dünya aklı ve deneyi baz alarak bilinmezlere veya yanlış bilinenlere ışık tutmuştur
3Verilen beyitler Sadullah paşanın "insan hakları", "eşitlik", ve "basın-yayın","bilimsellik" ile olan ilgisini göstermektedir
4Ziya paşanın yakınması Doğu medeniyetinin geri kalmışlığı ve cehaleti ile ilgilidirBuna rağmen batı,sürekli gelişmiş ve bilimin öncülüğünde güçlü bir medeniyet kurmaya başlamıştırBu durumda hem aydınların hem de toplumun Batı'ya yönelmesine sebep olmuştur

2ETKİNLİK
***Devlet yöneticileri tarafından istenmiştir

3ETKİNLİK
***İlk Türkçe gazete 1831'de çıkan Takvim-i Vekayi'dirTanzimat döneminde çıkan ilk gazete ise Ceride-i Havadistir Ceride-i Havadis bir meslek gazetesi olan Vekayi-i Tıbbiye izlediYeni Türk nesrinin doğmasında en büyük rolü oynayan en önemli görevi yüklenen başlıca gazete ve dergiler:Takvim-i Vekayi(1831),Ceride-i Havadis(1840) gibi resmi gazetelerle Namık kemalin yayınladığı İbret (1871),Hadika(1872)Ali Suvai’nin yönettiği Muhbir(1866)Ahmet Mithat'ın çıkardığı Devir (1872)

4ETKİNLİK
***Gazete ile birlikte makale fıkra gibi türlerle roman hikaye ve tiyatro gibi türlerde Tanzimat'la birlikte ortaya çıkmıştır

5ETKİNLİK
***Surlar içinde İstanbul,Osmanlı sosyal yaşamının geleneksel yapısını koruyan ve yaşatan kısacası Türk İstanbul'un canlı bir merkezidirBeyoğlu ise eskiden beri gayrimüslimlerin zorunlu ikamet yeri olarak Batılı bir yaşamı sürdüren ,Batı'dan gelen yeniliklerin görüldüğü ilk yer olma özelliğine sahip bir yerdir


soru 1:nizam-ı cedit ordusu kuruldu
*giderlerini karşılamak için nizam-ı cedit hazinesi kuruldu
*tersane ıslah edildi
*avrupa'nın önemli merkezlerinde sürekli elçilikler açıldı
*resmi devlet matbaası kuruldu
*Frasnsızca devletin ilk resmi yabancı dili olarak kabul edildi
*merkeze bağlı eyaleteler yeniden düzenlendi

bu yenilikler askeri,mali,kültürel alanları kapsamaktadır
soru 2:can güvenliği,ırz,namus ve malın korunmasında yenilikler yapılmıştır
askeri alandan askerlerle ilgili yenilikler yapılmıştır

soru 3:evet kapsaryapılan yenilikler birşekilde halkıda etkilemiştirFermanın içerdiği yenilikler halkın karşılaştığı sorunlara çözüm yolu getirir

sayfa 25 ve 26 cevapları

soru 1:*ceride-i havadis
*tercüman-ıahval
*tasvir-i efkar
*muhbir
*ibret

soru 2:devletin ,milletin gelişmesini ve kalkınmasını sağlar
ilim tüm insanların hizmetine sunulur
halkı bilinçlendir

soru 3:gazete o devrin en önemli iletişim aracıydıBu devirde yapılan yenilikler halk tarafından şüpeyle karşılanmıştırHalkın aydınlatılması,dünya ve ülkeden haberler vermek için gazate ihtiyacı duyulmuş ve gazete ortaya çıkmıştır

soru 4:yeni edebi türler:makale,roman,tiyatro,hikaye,anı,tenkit(el eş tiri)türleridir

gazeteyle ilişkisi:bu türler halkın alışması için gazetelerde yayınlanmıştırBu yüzden aralarında ilişki vardır

soru5:halkı aydınlatmak,onlara ders vermek için çıkarıldığını söyleyebilirizOrtaya çıkan yeni edebi türler ve fikirler halka ulaştırılırHalk biliçlenir

soru 6:evet kurulurTanzimat döneminde batıya yçneliş vardırBu dönemde yaşayan edebiyatçıların pek çoğu Batı dilini özellikle Fransızcayı çok iyi biliyorlardı

soru 7:not almamışım

anlama yorumlama 1:tanzimat döneminde halka faydalı olacak konular işlenmişBu devrin edebiyatçıları haklı bilgilendirmek,eğitmek istemişlerBu nedenle eserlerinde üslüp kaysıgı yokturyani bu dönemle ilişkilendirilemez

soru 2:tanzimat fermanı halka okunmak için yazılmıştırparagraflar halinde yazılan fermanda ifadeler açık cümleler kısadırmecaz ve yan anlamalara yer verilmez

gazetede ise cümleler daha uzundurmecaz ve yan anlamlar bunlunabilirHalkı aydınlatmak için yazılır

soru 3:Abdülmecit ve Abdülaziz batı tarzında giyinmişlerdirdaha modern elbiseleri vardırKavuğun yerini fes,kaftanın yerini ceket almıştırGeleneksel giyime sahip padişahların sakalları varken batılaşmayı benimsemiş padişahların sadece bıyıkları vardır

soru 4:televizyon ve internet almıştır

SAYFA 27 - 28
1-) Boşluk doldurmalar
d,y,y

2-) gazete,roman,tiyatro
3-) Eşleştirmeler bu şekilde olacak

1 & 3
2 & 2
3 & 1

4-) E
5-) Askeri alanda yapılmıştır Öncelikle bu alanda yapılmıştır


SAYFA 28 HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1-) Halka yönelik uygulamalar vardır, kralın yetkileri kısıtlanmıştır
İkiside yenilikçi ve özgürlükçüdür

2-) yok

3-) Makale,gezi yazısı,fıkra çünkü bunlar gazetede kullanılmıştır

SAYFA 29 - 30
2ETKINLIKŞema
Birbiriyle bağlı konular metinde verilmek istenen mesajı ortaya çıkarırlar

1-) Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi Ana düşüncesi : Gazete
Müsavat Ana düşünce : Kanun önünde eşitlik
2-) Resim,müzik tiyatro
3-) Toplumun yaşayışı ve gerçekliği metni yazan kişiyide etkiler
Kişi bu metinde yaşananları yazdığı için bu kavramlar ana düşünceyi etkiler
4-) aAli Suavi kanun önünde herkesin eşit olduğunu savunur Şinasi'de bu gazetenin önemini ve gazatelerin Türkçe yazılması gereksinimi olmasını savunur
bHalkı bilinçlendirmek amacıyla


5-) boşluk doldurma

1tablo

hükümet >politika gazeteleri
vekiller meclisi >bilim kuvveti
medeni millet >matbaa

2tablo

eşitlik > hak
kanun > hukuk
islam hukuku > kanunsal haklar
kanun > zengin fakir
6-) Öğretici metinlerdir
7-) aTutarlı hükümler vermiştir, bazı kelimeler anlaşılabilir değildir
b Vardır Çünkü ortaya çıktığı zaman kullanılan dil metinde kullanılır
8-) Batı kültüründe gelişen Türkçe tanzimatla geldiği için vardır
9-) Resmi dil değişse bile kullanılan dilin değiştirilmesi zaman almıştır


10-) Metin Türleri : Makale
Metinlerin yazıldıkları tarih : 1860
Metnin bağlı olduğu gelenek : Tanzimat edebiyat geleneği yapı şekli divan edebiyatı

11-) Edebiyatta tanzimat edebiyatıyla ortaya çıkan yeni türdürÖnemli bir eserdir ve öğreticidir








Sayfa 29 2 Etkinlik:
Anlam birliği şu şekilde oluşturulur:
Birtakım heceler bir araya gelerek kelimeleri oluşturur Bu kelimeler cümleleri cümleler paragrafları paragraflar da verilmek istenen iletiyi meydana getirir Tercüman-ıAhval ve Musavat metinlerinde paragraflar metinleri meydana getirmiştir
Sayfanın Devamındaki sorular:
1- Tercüman-ı Ahval Mukaddimesinin ana fikri gazetenin faydalarıdır Musavat metninin teması ise Eşitliktir Bu iki tema yenileşme ve Tanzimat dönemlerinde sıklıkla işlenmiş temalardır Bu devirde avrupadan alınan yeniliklerin ve kavramların halka anlatılması ve benimsetilmesi için yeni yollar aranmıştır Çeşitli kavramların anlatılması için iletişim araçların kullanılmasının öneminden bahsedilmiştir Bu durum gösterir ki bu iki metinin teması evrenseldir ve her çağda görülebilir temalardır
2- Metinlerin anafikirleri günümüzde ki iletişim araçlarıyla anlatacak olsaydım, televizyon ve interneti kullanırdım bu sayede sadece dili değil dilin yanında görselliği de kullanmış olurdum Ayrıca bu iletişim araçlarını kullanarak istediğim bölgede birçok insana ulaşabilirdim
3- Her iki metinde Tanzimat döneminde yazılmıştır Bu dönemde batıdan bolca fikir ve kavram alınmıştır Bu kavramların halka aktarılması içinde o günün şartlarında en çok kişiye ulaşabilecek iletişim aracı olarak gazete kullanılmıştır Sonuç olarak o dönemin sosyal yaşantısı gerçeğe yakın olarak edebi metinlerde halka aktarılmıştır
4- A) Şinasi, insanların faydalı fikirlerini gazeteler vasıtasıyla başka insanlara sunabilecğini belirtmektedir Bununla ilgili olarak çoğunlukta olan Müslüman insanların bu haklarını tam kullanamadığını, kendisi de bu hakkın nasıl kullanılacağını anlatmaya çalışmaktadır Ali Suavi ise eşitlik kavramının ne olduğunu nasıl uygulanacağını anlatmaya çalışmaktadır
B) bu metinler halka bilgi vermek için yazılmıştır
C) ulaşamayabilirlerdi Çünkü roman veya tiyatro daha çok sanat yapmak için yazılan erlerdir İki yazar ise halka bilgi vermeyi amaçlamışlardır Bu şekilde ki eserlerde ise dil süslü ve sanatlıdır Şiirsel bir anlatım görülür Bu yüzden roman veya tiyatro eserleriyle halka bilgi zor bir olaydır
5- Kanun à kanuni vazife
Devlet-i Aliyye à kazanılmış hak
Milli Eğitim Bakanlığı Meclisi à Mazbata (tutanak)
Vekiller meclisinde à izin

Musavat isimli metinde:
kanun à her vatandaşın eşit olması
mahkeme à eşit yargılanma
Devlet-i Aliyye à kazanılmış hak
Bu kavram ve ifadeler bize Tanzimat fermanı ile birlikte gelmiştir Bu kavram ve ifadeler Avrupa devletlerinin oluşturdukları sosyal siyasi dini ve ekonomik yapının bir sonucudur Osmanlı Devleti’nde bu kavram ve ifadeler ile ilgili Avrupalılar gibi bir düzenleme yapılmamıştır Bunların Osmanlı Devleti’nde uygulamaya konulması eski ve yeni arasında bir ikiliğin oluşmasına neden olmuştur
3 Etkinlik:
Terimler:
Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi: “ kaznılmış hak, Devlet-i Aliyye, Tanzimat hükümet meclis gazete mazbata “
Müsavat: “ müsavat, kanun İslam hukuku, kamusal hak “

Kavramlar:
Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi: “ halk vazife adalet “
Müsavat: “ sınıf, adalet, ilim, fazilet, görev, şeref, zenginlik “

Günlük hayatla ilgili kelimeler:
Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi: “ menfaat, milletler, dil , fikir, hal dili, tarife hacet olmak vs”
Müsavat: “ sınıf, zümre, hamal, memur, kişi, şahıs vs “

Bütün bu kavram, terim ve gün****k kelimeler yazarın topluma iletmek istediği iletinin yapıtaşlarıdır Bunlar olmadan metnin iletisi okuyucuya sağlıklı bir şekilde ulaşamaz Yine bu kavram ve terimlere bakarak dönemin zihniyetinin öğretici metinlere nasıl yansıdığını anlayabiliriz

6- Metinlerde öğretici, açıklayıcı ve kanıtlayıcı anlatım kullanılmıştır
a Öğretici anlatım:
• Açıklama, bilgi verme amacıyla yazılırlar
• Bu tür metinlerde söz sanatlarına ve süslü anlatımlara yer verilmez
• Her okuyanda aynı etkiyi uyandırır
b Açıklayıcı anlatım
• sorunu ortaya koyan cümlelerle anlatıma başlar
• Sorunu çözümleyen açıklamalar örnekler ve karşılaştırmalar ile devam eder
• Özetleyici ve yargı bildiren ifadelerle metin sonlandırılır
• Bu tür anlatımlarda kesin ve açık ifadeler olması gerekir
c Kanıtlayıcı Anlatım:
• İnandırma aydınlatma, bir başkasına kendi görüşünü kabul ettirme için yazılırlar
• Bu anlatım türünde kavram tanımlanır veya açıklanır
• Okuru etkilemek için bazı kelime öbeği veya cümleler aralıklarla metinde tekrar edilir
7- Her iki metinde de anlatım açık ve anlaşılabilirdir Bunun nedeni iki metinin de öğretici metin olmasından kaynaklanır Misalen: “madem ki bir sosyal toplulukta yaşayan halk bunca kanuni vazifelerle yükümlüdür elbette sözlü ve yazılı olarak kendi vatanının mefaatine dair fikir ileri sürmeyi kazanılmış haklarından sayar” Diğer metin için: “ mesela bir hamal ile bir büyük memurun hukukça kanun önünde eşit tutulması hatta muhakeme bile olunması kısacası en sıradan kişinin hakkının kaybolmamasıdır Öğretici metin olmasından dolayı anlatım açık ve anlaşılırdır Yani metnin türü ile anlatım biçimi arasında bağlantı vardır
8- Tanzimat, kazanılmış hak, gazete, müsavat, kanun, kamusal hak, sınıf, hürriyet, adalet yenileşme vb
9- Metinlerde kullanılan dil yaşadığı döneme göre sadedir Değerlendirme yapacak olursak, Naima’nın eserinde, birden fazla kelimelerle oluşturulmuş tamlamalar, Arapça ve farsça sözcükler görebiliriz Diğer metinler Naima’nın eserine göre daha sadedir ancak günümüz Türkçesi ile inceleyecek olursak Tanzimat dönemi eserlerini anlamakta güçlük çekebiliriz
10- Tercüman-ı ahval ve müsavat öğretici metin olup, Tanzimat döneminde yazıldığı bariz bir şekilde ortadadır
11- Gazeteler kültür,sanat, siyaset, günlük yaşam kısaca hayatımızın her alanından bize bilgiler sunan bir kaynaktır Gazete insanı direkt olarak etkisi altına alan bir iletişim aracıdır Onun dili sade ve süssüz olduğu için her okuyan metni anlayabilir Bu sebepten gazetelerin etkisi günümüzde bile inkar edilemez
12- a) Ali suavi eserinde eşitlik kavramını verdiği örneklerle somutlaştırmıştır “ bir hamal ile en üst düzey bir memurun gerektiğinde hukuk önünde muhakame edilebileceğini belirtmesi örnek olarak gösterilebilir”
b) Şinasinin metninde ise hürriyet kavramı gazete çıkarmak isteyenlerin hakkı olduğu ifade edilerek somutlaştırılmıştır
13- Tercüman-ı Ahval Muk Tema: hürriyettir Müsavatta ise tema: eşitliktir
Benzerlik ve farklılıkları:
• İki temada gazete yazısında ortaya konmuştur
• Temaları anlatmak için metnin türüne uygun bir dil anlatım kullanılmıştır
• İki temada Tanzimat döneminde ortaya çıkmıştır
• Daha önce bu temayla ilgili hiçbir eser yazılmamıştır
• Tercüman-ı Ahval mukaddimesi gazetenin giriş yazısıdır Diğeri ise bir makaledir
14- Yazarlar hakkındaki bilgi internette zaten mevcut
15- Elde edilen bilgiler ışığında iki yazar hakkında karşılaştırma yapılabilir










3 Metin Sayfa 33’teki sorular:
1- Atatürkçü düşüncede çağdaşlaşma uygarlaşma ve batılılaşma kavramları birbirleriyle bağlantılıdır Çağdaşlaşma ülkenin refaha kavuşması için yapılan etkinliklerin tümüdür Bu kavramla körü körüne taklit hedeflenemez Ülkenin ilerlemesi için batılı ülkelerden alınan yenilikler ülkenin değerleriyle birleştirildikten sonra kullanılmalıdır Bu kavramlar Atatürkçü düşüncede birbirlerinden ayrılamazlar
2- Metne göre çağdaşlaşma Türk toplumu için vazgeçilmez bir idealdir Bu idealin dayandığı temel “Büyük davamız en uygar ve en refaha kavuşmuş millet olarak varlığımızı yükseltmektir” Şeklinde ifade edilmiştir
3- Tanzimat döneminden itibaren gerçekleştirilen yeniliklerle Atatürk ilke ve inkılapları çağdaşlaşma ve uygarlaşmanın “ siyasal sosyal kültürel ve ekonomik yönlerini” kapsadığını söyleyebiliriz

1- Kafiye redif vs eklemek uzun sürecek o yüzden bu soruyu size bırakıyorum
2- Terkibent devrin söyleyiş tarzından çok farklıdır Şiirin şekli ve dili tamamen eski şiir geleneğiyle ilgilidir Tanzimat dönemi sanatçıları halkı eğitmek istedikleri için genel olarak halkın anlayacağı kelime ve ifadelere yer verirler Bu şiirde şair tümüyle süslü ve sanatlı şiir dilini kullanmıştır
3- Birimler birbirine beyitlerle bağlanmışlardır Bu birimler bir araya gelerek şiirin temasını oluşturmaktadır Şiirin bütün beyitlerinde neredeyse birbirine yakın anlamlar işlenmiştir Sadece şiirin son dizesinde dünyayı anlamanın akılla olmayacağını belirterek tezatlık oluşturulmuştur
2 Etkinlik:
Ziya Paşa’nın Terkibibenti: Şiirin birimleri beyittir Kafiye ve redifler vardır Bu birimler birleşerek temayı ortaya çıkarır

Terkibibentin Yapısal Özellikleri:
a) bentlerle kurulan uzun bir nazım biçimidir
b) Her bent, sayısı 5-10 arasında değişen beyitlerden oluşur
c) Bent sayısı 5-10 arasındadır
d) Genellikle talihten şikayet, dini, tasavvufi ve felsefi konular işlenmiştir
Bu yapısal özellikler divan şiirinin ana damarıdır Yukarıda ki eserlerde bu özellikleri yapılarında barındırmaktadırlar
4- 9 Beyit hariç diğer beyitler bir şekilde sosyal yapı ve tarihi değerler ile ilişkilidir
5- Tema: bu dünyanın insanları sınamak için yaratılmış olduğu ve akılla bu dünyanın tam anlamıyla kavranamayacağıdır Şiirin yazıldığı dönemde bazı şairler iki arada bir derede kalmışlardır Eski ile yeni çatışması içine düşmüşlerdir Bu yüzden bazı şairler hak adalet hürriyet gibi kavramlar üzerine şiir yazarken, bazıları da bu şekilde felsefi konularda şiirler yazarak eski geleneği devam ettirmeye çalışmışlardır
6- Ziya Paşa terkibibentinde tasavvufi bir konuyu işlemiştir Bu dünyanın insanı sınamak için yaratıldığını, ve insanın sadece kalbiyle anlayabileceğini belirtmiştir Bağdatlı Ruhi ise aşk temasını işlemiştir Bu yüzden iki eser arasında büyük farklılıklar vardır
7- Ziya Paşanın terkibibentinin teması günümüzde de geçerli olabilir Şair aklı kullanarak bu dünyanın anlaşılamayacağını belirtmiştir Bu kuram günümüzde de geçerlidir Akıl bazı şeyleri kavrayabilir Bu yüzden akıl günümüzde ne kadar önemli görünse de kalple birleşmeden pek bir anlam ifade etmez
8- ilk beyitte insanların birbirlerini kıskanmalarından bahsedilmiştir Cahil insanlar yarasaya benzetilmiş ve bu kişilerin bilgili ve olgun kişileri kıskandıkları söylenmiştir Akıllı insanlar ise ışığa benzetilerek bu kişilerin çevrelerini aydınlattıkları belirtilmeye çalışılmıştır Bu dönemde Osmanlı Devletinde cahil insanlar önemli yerleri işgal ettikleri için yazar devlet büyüklerine atıfta bulunmuştur İkinci beyitte akıl iyi ile kötüyü tartan bir teraziye benzetilmiştir Beyin şeklen de vücudun en ufak organlarından olmasına rağmen yaptığı iş boyutuyla tamamıyla ters orantılıdır İnsan dünyayı aklıyla kavrar o olmadan ceza ve mükafat sisteminin tamamen dışında kalır şair dünyayı anlamanın ne kadar zor olduğunu belirtmek için anlamı terazide tartılamayacak kadar ağır bir varlık gibi düşünerek somutlaştırmıştır İnsan dünyayı akılla kavramaya çalışırken bile dünyanın kavranamayacağını anlatarak beyitin anlamını tasavvufi yoruma açık hale getirmiştir
3Etkinlik:• Ziya Paşanın metni tasavvufi ve felsefi bir anlama sahiptir Bağdatlı ruhinin metni daha çok aşk konusuyla ilgilidir
• İki metinde de kafiye redif söz sanatları gibi ahenk unsurları görülmektedir
• İki metnin de nazım birimleri aynıdır
• İki metinde devrin zihniyetini yansıtan ifadelere rastlanılmaktadır
o 2 Grup• Sadullah paşanın manzumesi zihniyet bakımından bu metinlerden çok farklıdır
• Bu manzume batı zihniyetinin değerlerini yüceltmek eskinin düşünce sisteminin çarpıklıklarını ortaya çıkarmak için yazılmıştır
• Diğer metinler, eskiyi, eskinin dünya ve aşk anlayışlarını yansıtmaktadır
• Ziya Paşa dünyanın gidişatıyla ilgili kötümser Sadullah Paşa iyimserdir
9- Ziya Paşanın terkibibenti hayatın muammasını tezadını ortaya koyar Şair dünyayı anlamak için kendince bir sürü yorum yapar onun bu yorumları kendisini rahata ulaştırmaz Şair dünyanın bu kötü durumu karşısında şaşkın bir halde değer verdiği aklında işe yaramayacağını fark ederek varlıkları inceleyen ona hayret eden bir aciziyette kendini konumlkandırmıştır
10- Ziya paşa hakkında gerekli olan bilgi internet ortamında zaten mevcuttur



***: 35 1Etkinlik:
Tanzimat Edebiyatında genellikle Kaside nazım biçimi kullanılmıştır Kasidenin özellikleri:
- Klasik Türk Edebiyatı nazım biçimidir
- Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılırlar
- Aruz ölçüsüyle yazılır
- Nazım birimi beyittir
- En az 31 en fazla 99 beyitten oluşur
- Altı bölümden oluşur
- Kafiye düzeni: aa ba ca şeklindedir

2Etkinlik:
17 ve 18 Yüzyıllarda Avrupada sanat felsefe ve siyaset alanında devrimci gelişmelere yol açan düşünce akımıdır
Aydınlanma, insanın kendi aklı ve deneyimleri ile geleneksel görüşler ve ön yargılardan kurtulmak ve akla dayanarak, dünyayı kavramak düzenlemeye çalışmaktır Bu anlamda Aydınlanma Çağı insan aklının bağımsız olması gerektiği düşüncesine dayanır Öyleyse benimsenmesi gereken tavır inanmak değil, bilmek olmalıdır
Bu genel belirlemeden anlaşıldığı üzere, burada sorgulanmak istenen insan varlığının anlamı ve bu Dünya'daki yeridir Nitekim Aydınlanma'nın gelenekselleşmiş bir tanımını veren Kant'a göre Aydınlanma, insanın kendi kusurları sonucu düşmüş olduğu olumsuz durumdan, yine kendi aklını kullanmak suretiyle çıkma çabasıdır Gerçekte insan içinde bulunduğu olumsuz duruma aklın kendisi yüzünden değil, ama onu gerektiği gibi kullanmayı bilmemesi yüzünden düşmüştür Bu yönüyle Aydınlanma'nın, Ortaçağ düşüncesine ve yaşam anlayışına karşıt bir dünya görüşü olarak ortaya çıktığı görülmektedir
Aydınlanma'nın temel özelliklerinden birisi de, doğa ile akıl arasında bir uygunluk olduğunu ve akılsal yapıda olan bu doğayı aklın rahatlıkla kavrayabileceğidir
a Doğa ve Bilgi Felsefesi
Bu dönemde bilginin doğasına ilişkin tartışmalar yoğunlaşmış ve Tümevarım Yöntemi Hume tarafından sorgulanmıştır Fransız ansiklopedistlerinden D'Alembert ve Diderot gibi araştırmacılar Rönesans'tan bu yana üretilen yeni bilimsel bilgi birikimini, Ansiklopedi adlı yapıtta bir araya getirmeye çalışmışlardır
b Matematik
Bu dönemde Euler ve Lagrange integral ve diferansiyel hesabına ilişkin on yedinci yüzyılda başlayan çalışmaları sürdürmüş ve bu çalışmaların gök mekaniğine uygulanması sonucunda fizik ve astronomi alanlarında büyük bir atılım gerçekleştirilmiştir Mesela Lagrange, Üç Cisim Problemi'nin ilk özel çözümlerini vermiştir
Leonardo da Vinci
Rönesans'ın habercilerinin başında gelen Leonardo da Vinci (1452-1519) sistematik bir eğitim görmemiş olmasına karşın, bilgi dağarcığını iyi geliştirmiş ve bilim ve teknolojiye önemli katkılarda bulunmuş ansiklopedik nitelikte bir bilim adamıdır Leonardo, öncelikle bir ressam olarak ad yapmıştır; onun muhteşem yapıtları bazı kiliselerin duvarlarını; günümüzdeki önemli müzeleri süslemektedir Ancak resim çalışmalarını sağlıklı bir şekilde yürütebilmek için bir seri anatomi ve perspektif çalışmaları yapmak ihtiyacını hissetmiştir Bu çalışmalardan perspektifle ilgili olanını Leon Battista Alberti ve Pietro della Francesco gibi devrinin matematikçileriyle birlikte yürütmüştür Bunlardan Francesco matematiğin yanı sıra resimle de ilgilenmiştir
Diğer yandan Leonardo, yapı bilgisine gereksinme duymuş ve başta insan yapısı olmak üzere bazı canlı yapıları kapsayan bir anatomi çalışması yürütmüştür Bu çalışmalarında enjeksiyon tekniğini uygulayarak, yani dokular arasına kısa zamanda donan bir maddeyi zerk ederek, yapıyı tespit edip, onu en ince ayrıntısına kadar, en doğru şekilde belirlemeye çalışmıştır Bu gayretleri sonucunda, özellikle kalp, mide, muhtelif damarlar ve kasların yapısını günümüze uygun olarak belirlemeyi başarmıştır Kalbin kapakçıkları ve hareketi üzerinde dikkatini yoğunlaştırarak, kalbin adeta bir tulumba şeklinde çalıştığını belirtmiştir
Leonardo anatomi çalışmalarını karşılaştırmalı olarak yürütmüş, insanın anatomik yapısı ile muhtelif hayvanların anatomik yapılarını karşılaştırmıştır Bunlardan biri de atların bacak ve ayak kemikleri ile insanınki arasında yaptığı ilginç ve günümüzde de doğru olarak kabul edilen karşılaştırmasıdır Teknoloji ile ilgili olarak bazı projeler geliştiren Leonardo, kuşların kanat ve kas yapısından hareketle, insanların da belli bir düzenek sayesinde uçabileceği anlayışını geliştirmiş ve bu yolda bazı araştırmalar yapmıştır Aynı şekilde balıklar gibi, insanların da denizin altında yaşayabileceğini varsayan Leonardo'nun ilk denizaltı projelerini geliştirdiği görülmektedir
Leonardo bir ressam, bir bilim adamı ve bir mühendistir; ancak o günlerde yaygın olarak kabul gören hümanizm görüşünü de desteklemiş ve klasik Yunan düşünürlerinin ve yazarlarının yeniden incelenmesi ve benimsenmesi gerektiğini hararetle savunmuştur Ona göre bilim adamları tıpkı Aristoteles ve Platon gibi, kendi düşüncelerini hiçbir etki altında kalmadan geliştirmeli ve savunmalıdır
On altıncı yüzyıl bilimlerde otoritelerin yıkıldığı bir dönemdir; astronomide Batlamyus sistemi yıkılırken, tıpta Galen otoritesi son bulmuştur
c Astronomi
Yakın dönem astronomi çalışmalarının genellikle üç alanda yoğunlaştığı görülmektedir:
1 Özellikle Herchell ve Halley'in yapmış oldukları gözlemler sonucunda Güneş sistemine ilişkin gözlemsel veriler artmıştır
2 Astronominin kuramsal yönünü oluşturan ve elde edilen gözlemsel verileri değerlendirerek gökcisimlerinin hareketlerinin matematiksel açıklamasını veren dinamik astronomi gelişmiştir Mesela Laplace, Güneş sistemindeki bütün gezegenlerin hareketlerinin matematiksel olarak gösterilebileceğini öne sürmüştür
3 Fizik ve kimya alanlarında yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda yıldızların yapısını inceleyen astrofizik ve evrenin yapısını inceleyen kozmoloji gibi yeni bilim alanları ortaya çıkmıştır Özellikle astrofizikte Frounhofer ve Kirchoff'un, kozmolojide ise Kant ve Laplace'ın yapmış olduğu araştırmalar çığır açıcı niteliktedir
d Fizik
Bu dönemdeki fizik araştırmalarının özellikle elektrik konusunda yoğunlaştığı ve Gilbert ve Otto von Guericke'in ardından, Du Fay, Franklin, Cavendish, Coulomb, Galvani, Ampere ve Volta'nın çalışmaları sonucunda elektriğin bağımsız bir fizik dalı olarak ortaya çıktığı görülmektedir
Ayrıca, ses, ışık, ısı ve enerjinin doğasını açıklamaya yönelik çalışmalar yoğunlaşmış ve bu fiziksel varlıklar arasındaki ilişkiler matematiksel olarak gösterilmiştir

Dalton, kimyasal tepkimeleri açıklamak için Atom Kuramı'nı, Young ise ışığa ilişkin çağdaş Dalga Kuramı'nı geliştirmiştir
f Biyoloji
Bu dönemde doğa bilimlerinden botanik ve zooloji alanlarındaki çalışmalar gelişmiş ve özellikle Darwin'in dedesi Erasmus Darwin ve Lamarck'ın yapmış olduğu araştırmalar sonucunda, yeni bitki ve hayvan türlerinin oluşumunu açıklamaya yönelik Evrim Kuramı'nın temelleri atılmıştır
g Coğrafya
Bu dönemde on beşinci yüzyılda başlayan coğrafî keşifler, Cook 'un özellikle Antarktika ve Dünya'nın diğer bölgelerine yapmış olduğu gezilerle tamamlanmıştır
h Teknik
Bu dönemde Sanayi Devrimi'nin temelleri atılmış ve bu sayede üretime makinalar hakim olmaya başlamıştır Deniz ve kara araçlarının yanı sıra, hava araçları da geliştirilmiştir Montgolfier Kardeşler'in bu alandaki çalışmaları sonucunda havacılığa ve uzay çalışmalarına giden yol açılmıştır
Kimyanın gelişmesine bağlı olarak madencilik ve metalürji sanayi de ilerlemiş ve üretim biçimi ve buna bağlı olarak ürün verimi köklü bir değişim geçirmiştir Ayrıca tarımda da sanayileşme sürecine girilmiştir
3 Etkinlik
Klasisizm:- Akıl sağduyu gerçek tabiat temeline dayanır
- Ferdi değil evrenseldir
- Eski yunan ve Latin sanatkarlarını eserlerini örnek alır
- Kuralcıdır, kurallara bağlıdır
- Zevk vererek eğitmeyi amaçlar yüce değerlere ulaştırmak erdemli ahlaklı olmak
- Eserlerde bütünlük ve mükemmellik aranır
- Milli bir dil kullanılır Bu dil seçkin kişilerin kullandığı dildir
- Konudan çok konunun işlenişine önem verilir
- Yalnız seçkin olgun kişiler ele alınır
- İnsan dışındaki her şey ihmal edilmiştir
Romantizm:- Romantizm hürriyetçidir, kural tanımaz, her türlü doğmatik düşünceye karşıdır
- Ferdidir İnsanı aklı ve duygularıyla bir bütün olarak görür, insanı yüceltir
- Akıldan çok hayal duguları ön plana çıkar
- Melankoli, hüzün ve kötümserlik hakimdir
- Liriktir, duygusaldır
- Tabiata yönelme, tabiat tasvirleri önemli yer tutar
- Milli ve mahalli değerleri evrenselden üstün tutar
- Tasvire geniş yer verirler
- Dünlük herkesin konuştuğu bir dil kullanmak önemlidir, suni ve süslü anlatıma karşıdırlar
- Sanatçılar eserlerde kendi kişiliklerini gizlemezler
- Klasisizme tepki olarak ortaya çıkmıştır
4 Etkinlik:
Namık Kemal
Türk milliyetçiliğinin öncülerinden, Genç Osmanlı hareketi mensubu, ünlü yazar ve şairdir Özellikle "İntibah" isimli romanı ve "Vatan, Yahut Silistre" isimli tiyatro oyunu ile tanınır Asıl adı Mehmed Kemal'dir
1888'de mutasarrıflıkla sürgüne gönderildiği Sakız Adası'nda vefat etmiş, Türk Edebiyatında öncü niteliği bulunan şair ve tiyatro yazarıdır "Vatan şairi" olarak da anılır

Yaşamı Namık adını ona şair Eşref Paşa vermiştir Babası, II Abdülhamid döneminde müneccimbaşılık yapmış olan Mustafa Asım Bey'dir Annesini küçük yaşında yitirince çocukluğunu dedesi Abdüllâtif Paşa'nın yanında, Rumeli ve Anadolu'nun çeşitli kentlerinde geçirdi Bu yüzden özel öğrenim gördü Arapça ve Farsça öğrendi 18 yaşlarında İstanbul'a babasının yanına döndü
1863'te Babıali Tercüme Odası'na kâtip olarak girdi Dört yıl çalıştığı bu görev sırasında dönemin önemli düşünür ve sanatçılarıyla tanışma olanağı buldu 1865'te kurulan ve daha sonra Yeni Osmanlılar Cemiyeti adıyla ortaya çıkan İttifak-ı Hamiyet adlı gizli derneğe katıldı Bir yandan da Tasvir-i Efkâr gazetesinde hükümeti eleştiren yazılar yazıyordu Gazete, Yeni Osmanlılar Cemiyeti'nin görüşleri doğrultusunda yaptığı yayın sonucu 1867'de kapatıldı
Namık Kemal, İstanbul'dan uzaklaştırılmak için Erzurum'a vali muavini olarak atandı Bu göreve gitmeyi çeşitli engeller çıkarıp erteledi ve Mustafa Fazıl Paşa'nın çağrısı üzerine Ziya Paşa'yla birlikte Paris'e kaçtı Bir süre sonra Londra'ya geçerek M Fazıl Paşa'nın parasal desteğiyle Ali Suavi'nin Yeni Osmanlılar adına çıkardığı Muhbir gazetesinde yazmaya başladı Ama Ali Suavi'yle anlaşamaması üzerine Muhbir'den ayrıldı 1868'de gene M Fazıl Paşa'nın desteğiyle Hürriyet adı altında başka bir gazete çıkardı Çeşitli anlaşmazlıklar sonucu, Avrupa'da desteksiz kalınca, 1870'te zaptiye nazırı Hüsnü Paşa'nın çağrısı üzerine İstanbul'a döndü
Nuri, Reşat ve Ebüzziya Tevfik beylerle birlikte 1872'de İbret gazetesini kiraladı Aynı yıl burada çıkan bir yazısı üzerine gazete hükümetçe dört ay süreyle kapatıldı Namık Kemal gene İstanbul'dan uzaklaştırılmak için Gelibolu mutasarrıflığına atandı Orada yazmaya başladığı Vatan Yahut Silistire oyunu, 1873'te Gedikpaşa Tiyatrosu'nda sahnelendiğinde halkı coşturup olaylara neden oldu Bu haberi İbret gazetesinin yazması üzerine o sırada İstanbul'a dönmüş olan Namık Kemal birçok arkadaşıyla birlikte tutuklandı Bu kez kalebentlikle Magosa'ya sürgüne gönderildi
1876'da I Meşrutiyet'in ilanından sonra İstanbul'a döndü Şura-yı Devlet (Danıştay) üyesi oldu Kanun-î Esasi'yi (Anayasa) hazırlayan kurulda görev aldı 1877 Osmanlı-Rus Savaşı çıkınca II Abdülhamid'in Meclis-i Mebusan'ı kapatması üzerine tutuklandı Beş ay kadar tutuklu kaldıktan sonra Midilli Adası'na sürüldü 1879'da Midilli mutasarrıfı oldu Aynı görevle 1884'te Rodos, 1887'de Sakız Adası'na gönderildi Ertesi yıl burada öldü ve Gelibolu'da Bolayır'da gömüldü
Edebi kişiliği
Namık Kemal ilk şiirlerini çocuk denecek yaşlarda yazmaya başlamıştır İstanbul'a geldikten sonra eski ve yeni kuşaktan şairlerin bir araya gelerek kurdukları Encümen-i Şuârâ'ya ve kimi Divan şairlerine nazireler yazmıştır Şinasi'yle tanışıncaya değin, şiirlerinde tasavvuf etkileri görülür Bu dönemde özellikle Yenişehirli Avni, Leskofçalı Galib gibi şairlerden etkilenmiştir Şinasi'yle tanışmasından sonra şiirlerindeki içerik de değişmiştir
Günlük konuşma dilinden alıntıların yanı sıra, o zamana değin geleneksel Türk şiirinde görülmemiş olan "hürriyet kavgası", "esaret zinciri", "vatan", "kalb-i millet" gibi yepyeni kavramlarla birlikte, doğrudan doğruya düşüncenin aktarılmasını amaçlayan bir tür "manzum nesir" oluşturmuştur Bosna-Hersek Savaşları, 93 Harbi gibi olayların yarattığı sonuçlar, onun yazdığı vatan şiirlerini etkilemiştir Bu şiirlerin en tanınmışları arasında "Vâveyla", "Vatan Mersiyesi", "Vatan Şarkısı" ve "Hürriyet Kasidesi" yer alır Namık Kemal şiirleriyle şiir tekniğine büyük bir katkıda bulunmuş sayılmazsa da o günler için alışılmamış diri bir sesle konuşmuş olması ve yapıtlarına kattığı yeni kavramlarla Türk şiirini
Divan şiirinin edilgen edasından kurtarmıştır Bütün bu nitelikler onun Vatan Şairi olarak anılmasına yol açmıştır
Tiyatro türüne özellikle önem veren Namık Kemal, altı oyun yazmıştır Bir yurtseverlik ve kahramanlık oyunu olan Vatan Yahut Silistire yalnız ülke için değil, Avrupa'da da ilgi uyandırmış ve beş dile çevrilmiştir Magosa'dayken yazdığı Gülnihal'de baskıya ve zulme karşı duyduğu tepkiyi dramatik bir biçimde dile getirmiştir Oyunun sahnelenmesinde pek çok bölüm sansür tarafından çıkarılmıştır
Namık Kemal yine Magosa'da yazdığı Akif Bey'de, yurtsever bir deniz subayının göreve koştuğu sırada karısının kendisine bağlılık göstermeyişini anlatırken, ahlaksal bir yorum da getirir Zavallı Çocuk'ta görücü yoluyla evlenmeye karşı çıkar On beş per****k Celaleddin Harzemşah, Namık Kemal'in en beğendiği yapıtı olarak bilinir Oyun, Moğollar'a karşı İslam dünyasını koruyan Celaleddin Harzemşah'ın kişiliği çevresinde gelişir Bu eserde Namık Kemal, İslam birliği düşüncesini kapsamlı bir biçimde sergilemiştir Namık Kemal'in ilk romanı olan "İntibah" 1876'da yayımlanmıştır Ruhsal çözümlemelerinin, bir olayı toplumsal ve bireysel yönleriyle görmeye çalışmasının yanı sıra, dış dünya betimlemeleriyle de İntibah Türk romanında bir başlangıç sayılabilir Eleştirmenler Namık Kemal'in bu romanda yüksek bir edebi düzey tutturamadığı görüşünde birleşirler
Dört yıl sonra yayımladığı "Cezmi", tarihsel bir romandır Kırım Şehzadesi Adil Giray'ın yaşadığı aşk ve Cezmi'nin onu kurtarmak isterken geçirdiği serüvenlerle gelişen romanda, Namık Kemal'in tam anlamıyla Avrupa Romantizmi'nin etkisinde olduğu izlenir Namık Kemal'in yaşamı boyunca ilgi duyduğu alanlardan birisi de tarihtir Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş ve yükseliş dönemlerini anlattığı Devr-i İstila yayımlandığında büyük ilgi görmüştür 1872'de çıkan Evrak-ı Parişan'da, Selahaddin Eyyubi, Fatih gibi tarihi kişilikleri, Barika-i Zafer'de İstanbul'un alınışını anlatır
Ahmed Nâfiz takma adıyla yayımladığı Silistire Muhasarası ve Kanije, yine Osmanlı tarihine ilişkin kahramanlık olaylarını ele alan kitaplardır Namık Kemal'in, tarih konusunda en kapsamlı çalışması olan Osmanlı Tarihi'nde, Hammer'in etkisinde kaldığı, yapıtın bilimsel olmaktan çok, eğitici değer taşıdığı konusunda görüşler ileri sürülmüştür Yarım kalan bu yapıtın ilk basımı II Abdülhamid tarafından yasaklanmıştır 1975'te yayımlanan Büyük İslam Tarihi adlı yapıtındaysa Namık Kemal, İbn Haldun, İbn Rüşd gibi yazarlardan yararlanmış olduğunu belirtmiştir Namık Kemal romanı ve tiyatroyu toplumsal yaşama soktuğu gibi, edebiyat eleştirisini de Türkiye'ye ilk getiren kişilerden biri olmuştur
En önemli eleştiri eserleri Tahrib-i Harâbât ile Takip'dir Eleştirilerinde canlı, dolaysız bir üslup kullanmıştır Tahrib-i Harâbât, Ziya Paşa'nın Harâbât adlı güldestesine karşı yazılmış sert bir eleştiri niteliğindedir Takip de yine aynı güldestenin ikinci cildini eleştirir Mukaddeme-i Celal eleştirisinde Namık Kemal, Batı edebiyatı ile Doğu edebiyatını karşılaştırmış, tiyatro, roman türleri üstünde durmuştur Namık Kemal gazeteci olarak da Türk kültürü içinde önemli bir yer alır Döneminin hemen hemen bütün yenilik yanlısı ve ilerici gazetelerinde yazmıştır Siyasal ve toplumsal sorunlardan edebiyat, sanat, dil ve kültür konularına dek çok çeşitli alanlarda yazdığı makalelerin sayısı 500 kadardır Bunlarda düzyazıdaki üstün yeteneğini ortaya koyduğu ve çok etkili bir üslup oluşturduğu kabul edilir
Siyasi görüşleri
1868 yılında Hürriyet adlı gazetede yayınlanan bir makalesinde Namık Kemal İslam'ın başlangıç dönemlerinde bir çeşit cumhuriyet olduğunu ve eğer halkın egemenliği ilkesi kabul edilirse, kimsenin bir cumhuriyet yönetimi kurulmasına karşı gelme hakkı olmayacağını yazmıştı [1]
Sanatsal özellikleri
* Tanzimat döneminin en önemli düşünce, sanat ve siyaset adamıdır
* ”Toplum için sanat” anlayışı benimsemiştir Sanatı, toplumun Batılılaşması için bir araç olarak kullanmıştır
* Eserlerini halkın anlayabileceği sade bir dille yazmayı amaçlamıştır
* Divan edebiyatının süslü-sanatlı düz yazısı yerine, belli bir düşünceyi iletmeyi amaçlayan yeni bir düzyazıyı kullanmıştır
* Eserlerinde noktalama işaretlerini kullanmıştır
* Gençliğinde Divan Edebiyatı tarzında şiirler yazmış, Avrupa’ya gittikten sonra yeni edebiyatı benimsemiş ve o yolda ürünler vermiştir
* Namık Kemal, Fransız edebiyatını örnek almış; klasizmin ve romantizmin etkisinde kalmıştır
* Şiirleri biçim bakımından eski, konu bakımından yenidir Yurt, ulus, özgürlük gibi konuları işlemiştir
* Ayrıca şiirlerinde mücadeleci tipte bir insan yaratmıştır
* Tiyatroyu “eğlencelerin en faydalısı” olarak nitelemiş, halkın eğitilmesinde okul gibi görmüş, sahne dili ve tekniği yönünden başarılı yapıtlar vermiştir
Ziya Paşa
Hayatı1825'te İstanbul'da doğdu Galata Gümrüğü'nde katiplik yapan Erzurum'un İspir ilçesinden Ferideddin Efendi'nin oğludur Bayezit Rüşdiyesi'ni bitirdi Özel derslerle Arapça ve Farsça öğrendi Bir süre Sadaret Mektub-i Kalemi'nde çalıştı 1855'te Mustafa Raşid Paşa aracılığıyla sarayda Mabeyn Katipliği'ne atandı Bu sırada Fransızca öğrendi Ali Paşa sadrazam olunca saraydan uzaklaştırıldı
1861'de Kıbrıs, 1863'te Amasya Mutasarrıfı ve Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye üyesi oldu 1865'te Yeni Osmanlılar Cemiyeti'ne katıldı Yeniden Kıbrıs'a atanınca 1867'de Namık Kemal ile birlikte Londra'ya kaçtı Birlikte Yeni Osmanlılar'ın yayın organı olan Hürriyet gazetesini yayınladılar Namık Kemal'in ayrılmasından sonra gazetenin sorumluluğunu üstlendi 1870'te Cenevre'ye gitti Ali Paşa'nın ölümünden sonra 1871'de İstanbul'a döndü
1872-1876 arasında Şurayı Devlet üyeliği ve maarif müsteşarlığı yaptı Anayasayı hazırlayan Kanun-i Esasi adlı kurumda görevlendirildi 1'inci Meşrutiyet'in ilanından sonra 1877'de vezir rütbesiyle önce Suriye Valiliği'ne ardından Adana Valiliği'ne atandı 17 Mayıs 1880'de Adana'da yaşamını yitirdiParis'te bulunduğu yıllarda çeviriler de yapmıştır
Ziya Paşa, Namık Kemal ve Şinasi'yle birlikte, Tanzimat'la başlayan Batılılaşma hareketinin etkisinde gelişen Batılılaşma Dönemi Türk edebiyatının ilk aşamasını oluşturan üç yazardan biridir Padişaha ve Reşid Paşa'ya kasideler yazmıştır 1859'da yazdığı "Tercî-i Bend" şiiriyle tanınmıştır Hece ile yazılmış birkaç şarkısı dışında, Divan şiiri geleneğine bağlı kalmıştır
Eserlerinin Özellikleri
Eserlerinde 2 Abdülhamit yönetimine karşı özgürlükleri ve meşrutiyeti savundu Batılılaşma yanlısı, yenilikçi Tanzimat Edebiyatı'nın öncüleri arasında yer aldı Namık Kemal ve Şinasi ile birlikte yeni Türk edebiyatının temellerini attı Türk edebiyatının kendi geleneğine sahip çıkmasını istedi, şiir ve yazı dilinin halkın dili olması gerektiğini savundu Şiirlerinde divan şiir biçimlerini kullandı ama içerikte hak, adalet, uygarlık, hürriyet gibi temaları işledi "Terci-i Bend" ve "Terkîb-i Bend" isimli iki şiirinde ise insanın yargısı ve gerçeği kavramanın olanaksızlığı, Tanrı'nın mutlak egemenliği gibi metafizik konular üzerinde durdu 1874-1875'te Arap, Fars ve Türk şairlerin şiirlerini "Harabat" adlı 3 ciltlik ansiklopedide topladı

Abdülhak Hamit Tarhan
Tanzimat döneminde batı tesirlerini Türk şiirine sokan şair, tiyatro yazarı ve diplomat 5 Şubat 1851’de İstanbul’da doğdu Babası, dedesi ve soyu ilim aleminde isim yapmış şahsiyetlerdi Dedesi Abdülhak Molla, İkinci Mahmud ile Abdülmecid Hanın hekimliğini yapmış, şiir ve tarihle uğraşmıştı Babası Hayrullah Efendi ise, meşhur bir tarihçi ve diplomattı
Abdülhak Hamid ilk tahsiline Evliya Hoca, Behaeddin ve Hoca Tahsin Efendi gibi özel hocaların huzurunda başladı Özellikle Hoca Tahsin Efendinin Abdülhak Hamid üzerindeki etkisi büyüktür Daha sonra Bebek Köşk Kapısındaki mahalle mektebi ile Rumelihisar Rüşdiyesine kısa süre devam etti Ailesi tarafından Paris’te eğitim yapması uygun görülünce ağabeyi Nasuhi Bey ile 1863 Ağustosunda Paris’e gitti Orada özel bir koleje başladı Kısa zamanda Fransızcasını ilerletti 1,5 sene tahsilden sonra, yanlarına gelen babası ile İstanbul’a döndü İstanbul’da Fransız mektebine başladı ve Fransızcasını ilerletmek için Babı ali’de tercüme odasına girdi On dört yaşlarındayken, Tahran büyükelçiliğine tayin edilen babasıyla birlikte İran’a gitti ve 1,5 sene özel olarak Farsça dersleri aldı Babasının 1867’de vefatı üzerine İstanbul’a döndü
İstanbul’a döndükten sonra, önce Maliye mektubi, daha sonra sadaret kaleminde vazife yapan Abdülhak Hamid, buralarda Ebüzziya Tevfik ve Recaizade Mahmud Ekrem'le tanıştı Sami Paşa’dan Hafız Divanı’nı okudu Bu arada Tahran hatıralarını anlatan Macera-yı Aşk adlı ilk eserini yazdı ve meşhur Makber mersiyesini yazmasına sebeb olan Fatma Hanımla evlendi 1876 senesinde hariciye mesleğini seçen Abdülhak Hamid Paris Sefareti ikinci katibliğine tayin edildi ve iki buçuk sene vazife yaptı Bu arada Fransız edebiyatını yakından tanıma fırsatını buldu Paris dönüşü bir süre açıkta kalan Abdülhak Hamid, 1881’de Poti, 1882’de Golos, bir sene sonra da Bombay başşehbenderliklerine tayin edildi Bombay’da üç sene kaldı Eşi Fatma Hanımın rahatsızlığının artması üzerine, İstanbul’a dönmek için yola çıktı ise de, Fatma Hanım Beyrut’ta vefat etti
Abdülhak Hamid Bombay dönüşünde Londra elçiliği başkatipliğine tayin edildi Fakat Zeynep isimli manzum piyesi yüzünden vazifeden alındı Bir süre boşta gezdikten sonra edebiyatla uğraşmayacağına söz vermesi üzerine, tekrar Londra’daki eski görevine gönderildi Bu gidişinde İngiliz olan Nelly Hanım ile evlendi 1895 senesinde Lahey büyükelçiliğine iki sene sonra tekrar Londra elçiliği müsteşarlığına tayin edildi Hanımının rahatsızlanması üzerine, 1900’de İstanbul’a dönen Abdülhak Hamid, 1906’ya kadar İstanbul’da kaldı 1906’da Brüksel büyükelçiliğine tayin edildi 1911’de hanımı Nelly’nin ölümü üzerine Belçikalı Lüsyen Lucienne Hanım ile evlendi Balkan savaşları sırasında kabine tarafından azledilince İstanbul’a döndü Maarif nezareti teklif edildi ise de kabul etmedi Bir süre açıkta kaldıktan sonra ayan üyeliğinde bulundu Mütareke yıllarında Viyana’ya gitti Burada sıkıntılı günler geçirdi Cumhuriyetin ilanından sonra anavatana döndü 1928 senesinde İstanbul Milletvekili seçildi ve ölünceye kadar mebus olarak kaldı Kendisine vatana üstün hizmet fonundan maaş bağlandı Ayrıca belediye de, dayalı döşeli bir apartman dairesi verdi 12 Nisan 1937’de İstanbul’da öldü Mezarı Zincirlikuyu’dadır
Abdülhak Hamid, Tanzimat sonrası bütün edebi ve siyasi devirleri yaşamış bir şairdir Tanzimatı, meşrutiyetleri ve cumhuriyeti görmüştür Bu devirlerdeki Tanzimat, Servet-i Fünun, Edebiyat-ı Cedide, Milli Edebiyat ve Cumhuriyet devri edebiyatlarını yakından tanıdı Ayrıca uzun seneler doğuda ve batıda diplomat olarak bulunması her iki edebiyatı tanımasına sebep oldu Bu sebeple Türk şiirine batıdan yeni konular, serbest düşünce ve şekiller getirdi İlk başlarda Tanzimat ekolünün tesirinde kalmış sonra batıyı tanıyınca, klasik edebiyattan ayrılarak batı tekniği ile eser vermiştir Edebiyatımızın yeni bir çehre kazanmasında Recaizade Ekrem daha çok teorik yönünü işlerken, Hamid yazdıklarıyla bunu uygulamıştır Eserlerinde batı edebiyatından bilhassa Shakespeare ve Victor Hugo’nun tesirleri açıkça görülür Şiirlerindeki başlıca konu romantik ve felsefi düşünceler, ölüm duyguları ve insan kaderi hakkındadır Şiirlerinde pekçok yabancı kelime vardır Batı yazarlarından etkilenerek yazdığı dramalar Türk tiyatrosuna felsefi düşünceyi sokmuştur Kendisine son zamanlarda Şair-i azam (en büyük şair) ünvanı verilmiştir
ESERLERİAbdülhak Hamid’in eserleri iki grupta toplanmaktadır:
Şiirleri: Makber, **ü (1885), ***** (1885), Bala’dan Bir Ses (1911), Validem (1913), Yadigar-ı Harb (1913), İlham-ı Vatan (1918), Tayflar Geçidi (1919), Garam (1919), Yabancı Dostlar (1924)
Tiyatroları: Hamid’in tiyatroları mensur ve manzum olmak üzere iki kısımdır Mensur tiyatroları: Macera-ı Aşk (1873), Sabrü Sebat (1875), İçli Kız (1875), Duhter-i Hindu (1876), Tarık yahut Endülüs’ün Fethi (1879), İbn-i Musa (1880), Finten (1898) Manzum tiyatroları: Nesteren (1878), Tezer (1880), Eşber (1880), Sardanapal (1908), Liberte (1913)







Sayfa 36
Hazırlık Çalışmaları
1) Kaside:
a Klasik Türk Edebiyatı nazım biçimidir
b Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılırlar
c Aruz ölçüsüyle yazılmıştır
d Nazım birimi beyittir
e En az 31 en fazla 99 beyitten oluşur
f Altı bölümden oluşur
g Kafiye düzeni aa ba ca da şeklindedir
2) Hayır olamaz Çünkü bir insanın bilmediği bir şey hakkında bişeyler yazması imkansız gibi bişeydir Robot teknolojileri 1960’lardan sonra geliştirilmeye başlandığı için robot şiiri kesinlikle 1870-1920 yıllarına ait olamaz
3) Bu dönemin nasıl ortaya çıktığını hangi olayların etkili olduğundan bahsedere söze başlardım Bu dönemde yazılan şiirlerden örnekler verir dönem şiirinin özelliklerini çıkarmaya çalışırdım
Sayfa 38:
Sorular
1) Şair bu tür ses benzerlikleriyle şiirde ahengi yakalamaya çalışmış, başarılıda olmuştur Tekrar eden “-den” sesleri redif “-et” sesleri kafiyedir
Bu kelimeler şiire kendine özgü bir söyleyiş ve ritim katmıştır Bu kelimelerde ki ünlü harflerin uzun okunması gerektiği şiirde söyleyiş tarzı ve ses değerlerinin birlikte düşünüldüğünü göstermektedir Bu şekilde kullanımla birlikte şiirin ahenginin; ses akışı söyleyiş ve ritim ile sağlandığı söylenebilir
2) Nedim bir Divan Edebiyatı şairidir Yaşadığı döneme bakılacak olursa kullandığı dilin daha ağır ve süslü olduğu görülebilir Bununla birlikte Divan Edebiyatında kasideler devlet büyüklerini övmek için yazılan şiirlerdir Hürriyet Kaside’sinde ise vatan millet eşitlik konuları işlenmiştir Dili daha sade ve sanatsızdır Ayrıca teması gereği daha coşkulu bir anlatıma sahiptir

Sayfa 50 Hazırlık Çalışmaları


1- Roman anlatmaya bağlı edebi metinlerin en uzun türüdür Romanda olay hikayeye göre daha detaylı anlatılır Tasvirlere daha geniş yer verilir Diğer edebi türlerde görülmeyecek kadar karakter yer alır Her roman yazarından dolayısıyla yazarın yaşadığı dönemden izler taşır Yazıldığı dönemin sorunlarını ele alır Bu yüzden realist eserler olarak tanımlanabilirler
2- Eğer bir roman yazacak olsam öncelikle hangi alanlarda uzman olduğumu tespit ederdim Daha sonra güncel bir konu üzerine sağlam bir plan kurarak romanımı yazardım

Sayfa 51 Sorular:
1- Soldan sağa; Dilber’in evden kaçması, soğuktan bayılması, yaşlı kadının evinde gözlerini açması, yaşlı kadının dilberi istemeye gitmesi, Mustafa efendi ve eşinin dilberi satmak istemesi, dilberin Mustafa Efendinin evinde geri götürülmesi, Dilberin Asaf Paşa’nın konağına satılması, Dilber’in Mısır’da ki evden kaçıp bindiği gemiden Nil’e atlayarak intihar etmesi
2- Zengin bir aileden gelen yazar konaklarda yaşadığından buralarda ki yaşamı bilmektedir Böylesi konaklarda yaşayan insanlarının hayatlarının detaylarını bilmektedir Bildiklerini de romanına başarıyla yansıtmıştır diyebiliriz Roman Tanzimat dönemi toplumunun yaşamından canlı kesitler sunmaktadır Bu bilgiler doğrultusunda yazarın yaşadığı dönemden etkilendiğini ve bunu eserine yansıttığını rahatlıkla söyleyebiliriz
3- Bu romanda beni en çok etkileyen bölüm; Dilber’in eve döndükten sonra dayak yemesi ve aç bırakılmasıdır Bu durum insanın yaşayabileceği en zor durumlardandır
4- Resim aşağıda:



5- Sergüzeşt romanında mekan:
a Mustafa Efendi’nin Konağı
b Yaşlı kadının evi
c İkinci kez satıldığı ev olan Asaf Paşa Konağı
d Mısır’da ki konaklar vs
Romanda zaman kesin olarak bilinmemekle birlikte daha çok, gece gündüz gibi genel zaman aralıkları kullanılmıştır
6- Metinde ki kişiler, zaman ve mekan bir araya gelerek romanın büyük olayının ortaya çıkmasını sağlamaktadır Küçük olaylar bir araya gelerek büyük olayın oluşmasına vesile olmuşlardır B) Sergüzeşt romanında kişi zaman ve mekan arasında uyumsuzluk yoktur
7- Dilber Kafkasya’dan getirilmiş bir esir kızdır Hürriyeti elinden alınmış bu masum kız Arap halayık Telavet tarafından sürekli dövülmektedir Memleketini ve annesini özleyen dilber bir gece evden kaçmış yaşlı bir kadın tarafından baygın halde bulunmuştur Yaşlı kadın acıyarak dilberi evine almıştır Merhametli bir kadın olan bu yaşlı insan onu Mustafa Efendi’den satın alarak özgürlüğüne kavuşturmak ister Ancak bu isteği geri çevrilir Dilber tekrar eski evine getirilmiş sonra da birkaç kişiye daha satıldıktan sonra kendini Mısır’da bulmuşturdaha fazla esir hayatına dayanamayan kızcağız kendini Nil Nehrinin sularına bırakarak intihar etmiştir
1 Etkinlik:
Eser realizm akımın etkisinde yazılmıştır Kişiler olay olay örgüsü ve mekan realist özellikler gösterirken yer yer romantizm akımının özellikleri d görülmektedir
8- Tema: Esarettir Sergüzeşt macera anl***** gelmektedir Romanda da dilberin esir hayatından kurtulmak için verdiği mücadele ve yaşadığı maceralar anlatıldığından kelime anlamı ile tema arasında bir bağlantı olduğunu söyleyebiliriz Çeşitli alternatifler her zaman vardır Misalen: Kafkas Kızı, Çile, Dilber vs başlıklarda romana koyulabilir
9- Romanda köle ticareti ve esir hayatı anlatılmaktadır Bu durumu günümüzle eşleştirmeye çalışamayız çünkü günümüzde köle ticareti yok denecek kadar azdır
10- Toplumu oluşturan en küçük birim aile olduğundan aileyi etkileyen her olay toplumu da etkiler Bu yüzden eserlerde aile hayatı ön plandadır
11- Anlatıcı İlahi bakış açısına sahiptir 3 Tekil kişi ağzından anlatılmıştır Anlatıcı Dilberin başından geçenleri kişilere müdahale etmeden tarafsız bir şekilde anlatmıştır
12- Evet içerir Yazar sosyal sorunların varlığını işaret ederek toplumu bu konuda bilinçlendirmek istemiştir B) Tanzimat dönemi romancıları genellikle halka ders vermeyi amaçlamışlar Toplum için sanat anlayışını benimsemişlerdir
13- Sergüzeşt romanı için: dil daha sadedir, olağanüstü olaylar yoktur, halka hitap eden bir eserdir Seciye yer verilmemiştir (seci: düzyazıda kelimeler arasında ki kafiyeye verilen addır)
2 Etkinlik: Pas (burayı defterime yazmamışım, bir yerlerden bulabilirsem buraya eklerim)
14- Sami Paşazade Sezai:
a Sanat toplum için anlayışını benimsemiştir
b İyi bir hikaye yazarıdır
c Yazdığı hikayelerde realizmin etkisi görülür
d Romantizme uygun şiirler yazmıştır
e Sade bir kullanmıştır
f Modern hikayenin kurucusudur
B) yazar konakta büyümüştür Bu yüzden konak hayatını, buralarda çalışan insanlarla işverenler arasında ki bağı iyi bilmektedir Burada da görüldüğü gibi yazar kendi deneyimlerini toplumu etkileyen bir olay üzerine kurgulayarak yazmıştır


Sayfa 61
soru 1a:Metnin olay örgüsü şu şekildedir
-Canan'ın satın alınması
-Felatun Bey'in Polin'i ile birlikte olmaya başlaması
-Canan'ın Rakım'a aşık olması
-Rakım'ın Felatun ile karşılaşması
-Jozefino'nun Rakım'ın evine gelmesi
-Felatun'un mutasarrıf olması
-Canan'ın iyileip evlenmesi
-Rakım'ın Canan'la evlenmesi


1b:Yazarın görüşlerini belirtmesi roman tekniği açısından büyük bir kusurdurYine yazarın bu tarz müdahaleleri okuyucuya eğitme amacı gütmesi,olay örgüsünü şekillendirmiş
2uygundurO dönemdeki mirasyedi tiplerin batılı yaşam tarzını benimseyip romandaki olaylarla karşılaşması uygun
3Belirli davranışlar sergileyip çevreyi etkiliyorTiptir
Karakter çözümleme tablosu
Felatun bey
mirasyedi
Mirasyedi olmasu uçarı olmasına sebep olmuş
kendini bırakmıştır
yoktur
ben olsam böyle uçarı davranışlar sergilemem
Gerçek hayatta var(alt alta yazdım arkadaşlar sırayla yazın)
Rakım Efendi
Çalışkan
Kişiliğinin güçlenmesini sağlamış
Daha dikkatli davranmakta
Can,Canan ve Jozefino üzerinde etkili
Bende onun gibi davranırdım
var
Canan
Sevgisini saklayan
Özgürlüğü alınmış
Çaresiz kalmakta
Yok
Ben olsam sevgimi saklamam
Var
Jozefino
Dost canlısı birisi
Etkisi yoktur
Olaylar karşısında bir tavır sergileyememiş
yok
Gerçek hayatta var
Soru 4:Fötür şapkalı olan(sol taraftaki)Batılı yaşamın temsilcisi Felatun
Fesli olan(sağ taraftaki)Geleneksel yaşamın temsilcisi Rakım
Soru 5: Doğu batı çatışması tema:yanlış batılılaşma
Soru 6:Rakım Efendi ile Canan Romantizmi en iyi ifade eden kahramanlarRakım'ın geleneklerine Bağlı yapısı Canan'ın aşkı Romantizmle örtüşüt
Soru 7:Yanlış batılılaşmadırKendi milli kültürünü bırakıp Batıya körü körüne bağlı insanlar günümüzde mevcut
soru 8:yapmamışım
Soru 9:aOkuyucuya bilg vermek amaçlanmışİçermektedir
bRoman halkı eğitmek,onlara ders vermek için kullanılabilecek bir araçtırSanatta fayda ön plandadırRomanın halka hitap etmesi sebebiyle konuşma dili unsurlarıyla sade bir dil kullanılmıştır
11Dönemin sosyal bir sorununu yansıtması romanın tarihi bir belge değeri taşımasını sağlar
12a)Ahmet Mithat Efendi
-Tanzimat döneminin en önemli yazarıdır
-Toplumsal konuları işlemiştir
-Sade bir dil kullanmıştır
-Tanzimat döneminde en çok eser veren yazardır
-Genç edebiyatçıları etrafında toplamıştır
12b)Halkı eğitmeyi amaçladığından sade bir dil kullanmış

Sayfa 61
soru 1a:Metnin olay örgüsü şu şekildedir
-Canan'ın satın alınması
-Felatun Bey'in Polin'i ile birlikte olmaya başlaması
-Canan'ın Rakım'a aşık olması
-Rakım'ın Felatun ile karşılaşması
-Jozefino'nun Rakım'ın evine gelmesi
-Felatun'un mutasarrıf olması
-Canan'ın iyileip evlenmesi
-Rakım'ın Canan'la evlenmesi
1b:Yazarın görüşlerini belirtmesi roman tekniği açısından büyük bir kusurdurYine yazarın bu tarz müdahaleleri okuyucuya eğitme amacı gütmesi,olay örgüsünü şekillendirmiş
2uygundurO dönemdeki mirasyedi tiplerin batılı yaşam tarzını benimseyip romandaki olaylarla karşılaşması uygun
3Belirli davranışlar sergileyip çevreyi etkiliyorTiptir
Karakter çözümleme tablosu
Felatun bey
mirasyedi
Mirasyedi olmasu uçarı olmasına sebep olmuş
kendini bırakmıştır
yoktur
ben olsam böyle uçarı davranışlar sergilemem
Gerçek hayatta var(alt alta yazdım arkadaşlar sırayla yazın)
Rakım Efendi
Çalışkan
Kişiliğinin güçlenmesini sağlamış
Daha dikkatli davranmakta
Can,Canan ve Jozefino üzerinde etkili
Bende onun gibi davranırdım
var
Canan
Sevgisini saklayan
Özgürlüğü alınmış
Çaresiz kalmakta
Yok
Ben olsam sevgimi saklamam
Var
Jozefino
Dost canlısı birisi
Etkisi yoktur
Olaylar karşısında bir tavır sergileyememiş
yok
Gerçek hayatta var
Soru 4:Fötür şapkalı olan(sol taraftaki)Batılı yaşamın temsilcisi Felatun
Fesli olan(sağ taraftaki)Geleneksel yaşamın temsilcisi Rakım
Soru 5: Doğu batı çatışması tema:yanlış batılılaşma
Soru 6:Rakım Efendi ile Canan Romantizmi en iyi ifade eden kahramanlarRakım'ın geleneklerine Bağlı yapısı Canan'ın aşkı Romantizmle örtüşüt
Soru 7:Yanlış batılılaşmadırKendi milli kültürünü bırakıp Batıya körü körüne bağlı insanlar günümüzde mevcut
soru 8:yapmamışım
Soru 9:aOkuyucuya bilg vermek amaçlanmışİçermektedir
bRoman halkı eğitmek,onlara ders vermek için kullanılabilecek bir araçtırSanatta fayda ön plandadırRomanın halka hitap etmesi sebebiyle konuşma dili unsurlarıyla sade bir dil kullanılmıştır
11Dönemin sosyal bir sorununu yansıtması romanın tarihi bir belge değeri taşımasını sağlar
12a)Ahmet Mithat Efendi
-Tanzimat döneminin en önemli yazarıdır
-Toplumsal konuları işlemiştir
-Sade bir dil kullanmıştır
-Tanzimat döneminde en çok eser veren yazardır
-Genç edebiyatçıları etrafında toplamıştır
12b)Halkı eğitmeyi amaçladığından sade bir dil kullanmış







Anlama yorumlama

1Roman olması,sade bir dil kullanılması dönemiyle ilişkilendirilir
2Aynı temayı işlemelerine rağmen eserlerin farklılığı;sanatçının kendi üslübuyla yazması
3Sergüzeşt ve Felatun Bey ile Rakım Efendi romanları anlatmaya bağlı edebi metinler olması ve olay çevresiinde gelişmesi dolayısıyla destan,masal,halk hikayesi ve mesneviyle ilişkilendirilebilir
4Destan,masal,mesnevi mekan ve zaman özellikleri bakımından aynı
Hayali ve olağnüstü mekanlara sahip,belirsiz zaman ifadeleri var
Romanda ise:gerçekçi betimlenmiş mekanlar,belirli ve dolayla zaman ifadeleri
6etkinlik
Teknik bakımdan zayıf hikaye ile roman arası biryere sahipDil sadeRoımanlarda amaçhalkı bilinçlendirmek ve eğitmek olduğundan sanatsal yönün geri planda kalmasına neden olmuş
**çme ve değerlendirme
Y
D
D
2-İlahi bakış açısı
-Romantizm,realizm
3divan-masal yanıt-E
4Destandaki mekanla romandaki mekanın ortak yönü yapıyı oluşturan unsur olmasıve olayların yaşandığı yeri göstermesidir
farklılık ise destanda olağnüstü mekanlar varken romandaki mekanlar gerçekçidir


11Sınıf Edebiyat Kitabı Etkinlik Cevapları Sayfa 81-104 Arasındakı Sayfalar !!



3, COŞKU VE HEYECANı DILE GETIREN METINLER (ŞiiR) VE MENSUR ŞiiR
Hazırlıkı Verilen dörtlük bir resimle ifade edilebilir Verilen dörtlükte yapılan betim*lemeler, okuyucunun zihninde canlanan bir görüntüye sahiptir Bu nedenle Servet*i Fünün Döneminde "resim gibi şiir yazma" anlayışı oldukça hakimdir
2 Bir dönemde yazılan şiirlerin kendilerinden önceki dönemlere ait şiir şekille*rinden farklı olması, birtakım yeni edebi türlerin şiire girdiğinin bir göstergesidir



İnceleme
1Şiirin ritmi aruz ölçüsüyle sağlanmıştır Ayrıca şiirdeki ses benzerlikleriyle de ahenge yardımcı bir söyleyiş oluşturulmuştur
2 Verilen bendin söyleyişine dikkat edilirse, şiirin başlığında olduğu gibi yağ*murun yağış sesi ve ritmi verilmeye çalışılmıştır
3 Şiir başta ve sonda birer bent ve arada beyitlerin yer aldığı bir yapıya sahip*tir Tevfik Fikret bu şiirinde klasik divan şiiri kalıplarını kırmış, söyleyiş ile tema arasında bir yapı meydana getirmiştir

4 a Şiirdeki bentler ve beyitler şiirin birimleridir Birimlerde günümüz Türkçesiyle kısmında da verildiği gibi yağmurun yağışı ve yağmur yaşarken şai*rin izlenimleri dile getirilmiştir
b Birimlerde anlatılanlar şiirin temasını farklı yönlerden işleyerek bir bü*tün oluşturmaktadır
5 a Şiirin başında ve sonunda bent,Lida Dai Dai Hua Jiao Nang bentler arasında ise beyitlerin kullanıl*ması, yağmurun yağışı da düşünülürse, önce hafiften başlayan (ıbent), daha son*ra hızlanan (beyitler) ve yine bitmeden önce yavaşlayan (sonuncu bent) yağmur sahnesi canlandınlmaya çalışılmıştır
b Şiirin yapısıyla temasıarasındaki ilişkiyi resmediniz
1ETKiNLIK ı Grup: Ahmet Muhip Dıranas'ın Yağmur adlı şiirinin teması, Fikret'in şiirin*de olduğu gibi "yağmur"dur Tema şairin duyuşuna göre anlatılmıştır
2 Grup: Hay-Kay, Japon şiirine ait özel bir nazım şeklidir İşlenen tema ise yi*ne yağmurdur
Bu durum temanın evrensel bir özellik taşıdığını gösterir
6 Şiirin temasıyla devrin siyasi ve sosyal gerçekliğiyle bir ili~kisi yoktur Çün*kü Servet-i Fünun sanatçıları toplumsal konu ve sorunlardan uzak durmuş, birey*sel kanunlara yönelmişlerdir
7 Tanzimat Dönemi sanatçılarında görülen toplumsal sorumluluk duygusu, Servet-i Fünun sanatçılarında yoktur Bu nedenle işlenen temalar Tanzimat Döne*minde toplumsal, Servet-i Fünun Dönemlerinde bireyseldir
2ETKINLIK
Teması yağmur olan bir yazı yazınız
8 Verilen beyitlerde doğal dil, şiİr dilinin birtakım benzetme, mecaz ve sanatla*rıyla kullanılmıştır Bu durum beyitlerde şiir dilinin ağır bastığını göstermektedir 9 Şiirdeki bentler ile iki, dört, altı, yedi ve sekizinci beyitlerde anjambman var*dır Bu durum şiir dilinin nesir (düz yazı) diline yaklaştığını gösterir
10 Yağmur şiirinde anlatılanlar, Servet-i Fünun sanatçılarının resim gibi şiir yazma anlayışlarına uygun olduğu için resimle ifade edilebilir Şiir bu yönüyle parnasizm akımına uymaktadır Şiirin her birimi birer sahne niteliği taşıdığı için şiirin tamamı parnasizm akımına örnektir

PARNASİZM
Fransa'da şiir türünde ortaya çıkmış bir akımdır Şiirdeki gerçekçilik diyebile*ceğimiz pamasizm, bir anlamda realizmle natüralizmin şiirdeki sentezinden oluş*muştur 1886'da "Pamas" adlı derginin yayınlanmasıyla ortaya çıkmıştır (Pamas:
Mitolojide ilham perilerinin yaşadığına inanılan efsanevi dağın adı)
Pamasyenler şiiri salt biçim olarak görürler Bu nedenle biçim güzelliğini her şeyin üstünde tutarlar Yine aynı nedenlerle ölçü ve uyağa çok önem vermişler, ritmi ön plana çıkarmışlardır Sözcüklerin birarada kullanılmasından doğacak mü*ziği de şiir için gerekli görmüşlerdir Pamasizm, rom an tizm e tepki olarak doğdu*ğu için bu akımda duygunun yerini düşünceler almış, pamasyenler şiirde ayrıntılı ve nesnel betimlemelere yer vermişler, duygusallığı reddetmişlerdir
Şiiri, ışık, gölge, renk ve çizgilerle sağlamayı düşünürler
"Sanat, sanat içindir" görüşünde olan pamasyenler şiirde yarar değil, güzellik ararlar
Tarihteki mutIu dönemlere duyulan özlem, yabancı ülkelerin manzara ve gele*nekleri işlenen konulardır
Pamasyenler Eski Yunan ve Altın mitolojisine büyük hayranlık duyarlar Do*layısıyla ele alınan bazı konular klasisizmle benzerlikler taşır
Başhca temsilcileri:
Th Gautier


TD Banville François Coppee JMaria de Heredia
SEMBOLİZM (SiMGECİLİK)
19yüzyılın ikinci yarısında pamasizme tepki olarak ortaya çıkmış bir akımdır
Pamasyenler insan duygularına, izlenimlere önem vermiyorlardı Onlar için önemli olan gerçekti, düşüncelerdiSembolistler bu anlayışa karşı çıkmış, duygu*sallığa, insanın iç dünyasına yönelmişlerdir Onlara göre somut varlıklar, dış dün*ya ile insanın duyuları arasında köprü kurmaya yarayan birer simgedir Çünkü dış gerçek ancak insanın algılayış biçimiyle var olur Yani insan onu nasıl algılıyorsa öyle değerlendirilir Sembolistier, semboller aracılığıyla dış çevrenin insan üze*rindeki etkilerini ve izlenimlerini anlatmışlardır
Şiiri sessiz bir şarkı olarak tanımlamışlar ve müziği şiirin amacı durumuna ge*tirmişlerdir Onlara göre şiir düşüncelere değil duygulara seslenmelidir; çünkü şi*ir bir şeyanlatmak için yazılmaz
Şiirde anlam kapalı olmalıdır ve herkes kendince yorum getirebilmelidir Söz-

cüğün anlam değerinden çok müzikal değeri önemlidir Anlam kapanıklığı ve farklı çağrışımlar yaratabilme amacı, bol bol mecaz ve istiarelerin kullanılmasına yol açmış, dolayısıyla dil de ağırlaşmıştır
Gerçeklerden kaçma, hayale sığınma, çirkinlikleri hayal yardımıyla güzelleş*tirme, bunlara bağlı olarak ortaya çıkan karamsarlık, sembolizmin en belirgin özelliklerindendir
Durgun sular, ay ışığı, alacakaranlık, tan ağartısı, perdede gezinen gölgeler ve ölüm başlıca temalarıdır Lirizm, bu anlayışın en önemli ögesi durumundadır
Pamasyenlerin genellikle "sone" nazım biçimini kullanmalarına karşın, sem*bolist1er daha çok serbest nazım biçimlerine yönelmişlerdir
Başhes temsilcileri:
Baudelaire Rimbaud
Mallarme Verlaine Puşkin
1 ı Yağmur şiirinde tabiat, yağmurun yağmaya başlaması, sokakların durumu, gökyüzününaldığı haJ ile hayvanların hali göz önüne serilerek anlatılmıştır
12 Verilen mısradaki "yaslı şarkılar" (nevha-ger mağme-söz) ifadesi gerçek anlamı dışında kullanılmıştır Çünkü "yaslı" sözcüğü insan için kullanılırken bu dizede şarkı için kullanılmıştır
Şiirde ayrıca "çekingen darbeler, ağlaşan seller, can çekişen dalgalanmalar, so*ğuk gölge, sönen heyula, hayalet, solgun, tükenmiş kadın, hazin kuşlar, ruhumun kulağı, soğuk bir sessizlik, heves dolu damlalar" gibi birçok ifade gerçek anlamı dışında kullanılmıştır
13 Verilen imgeler Tanzimat Döneminden farklı olarak Servet-i Fünun şairle*rinin yeni ve eski kalıplarından çok farklı imge ve tamlama bulma arzularının yan*sımasıdır
14 a
"muhteriz darbeler" ~ teşhis (kişiselleştirme)
"Sokaklarda seyl-abeler ağlaşır" ~ teşhis (kişiselleştirme)
"gfiş-ı ruhum" ~ teşhis
"sükun u tanin" ~ tezat
b Söz sanatları Yağmur şiirinin ahengini ve söyleyişini yansıtmakta birer araç olarak kullanılmıştır

15 Yağmur şiirindeki beyitler ile bentler divan şiiri ve Tanzimat şiiri gelene*ğiyle ilişkilidir Şiirde hem eski hem de yeni unsurlar bir arada kullanılmıştır Şi*irdeki tema, şairin duyuş ve gözlemlerini yansıtacak şekilde işlenmiştir
16 Yağmur şiiri bireysel duyguların dile getirildiği bir şiir olması dolayısıyla döneminin sosyal şartlarından uzak bir şiirdir Kültürel anlamda ise ancak Servet*i Fünunun şiir anlayışıyla ilişkilendirilebilir
17 Yağmur şiirinde anlatılanların herkeste aynı duygu ve ruh halini yansıtma*nı beklenemez Şiirde anlatılanlar Fikret'in ruh halini yansıtmaktadır Bu durum, edebi eserlerin çok anlamlılığıyla ilgilidir
18 Yağmur şiirindeki, yağmura atfedilen ifadeler ve yağmurun şairin zihninde yarattıkları hayal unsurları, "yağmur"un kendisi ise bir gerçeklik unsuru olarak yorumlanabilir
19 Şiirde anlatılan olaylar, yaşananlar, şairin yani anlatıcının gözlem, duygu ve ruh halini yanısıttığı için ona özeldir Bu da olaylar ile anlatıcı arasında sıkı bir ili*şiki olduğunun göstergesidir
3ETKINLIK Şiirin günümüz Türkçesi bölümünde verilen hali bir düz yazı metni gibi düşü*nülürse, şiirdeki anlamın değil, ahengin, duygu halinin ve şiirin okuyucu üzerin*deki etkisinin kaybolduğu görülmektedir
20 Tevfik Fikret
(24 Aralık 1867, İstanbul - 19 Ağustos 1915), 1888'de Galatasaray Lisesi'ni bi*tirdi ve yine Galatasaray Lisesi'nde öğretmenlik yapmıştır Devlet dairelerinde memuriyet, okullarda öğretmenlik yaptı Okul yıllarında başladığı şiirle ilgilen*meyi sürdürdü
Servet-i Fünun dergisinin çevresinde şekillenen topluluğa katıldı İlk kitabı Ru*bab-ı Şikeste (Kırık Saz) 1900'de yayımlandı Tevfik Fikret'in Türk şiirinin Batılı bir kimlik kazanmasında rolü büyüktür Fikret Abdülhak Hamit'in ve Galatasaray Sultanisi'nden hocası olan Recaizade Mahmut Ekrem'in tesiriyle Batılı anlayışta*ki şiire yönelmiştir Fikret'in Servet-i Fünun anlayışına bağlı şiirlerinde işlediği konular özellikle aşk, tabiat ve günlük yaşamda karşılaşılan bazı küçük sorunlar*dır Fikret, Servet-i Fünun topluluğunun dağılmasından sonra yazdığı şiirlerde toplumsal konulara yönelirBu şiirlerinin ana teması "hürriyet" ve "medeniyet"tir İlk şiirlerinde sanat için sanat düşüncesinde olan şair, daha sonraki şiirlerinde top*lumcu bir anlayışa yönelir Toplumu sıkan hürriyetsizliğe karşı yazdığı "Sis" şii*ri, büyük yankı uyandırır Fikret,sanatının bu ikinci döneminde insanları birbirine

düşürdükleri için bütün dinlere düşmandır Tarihe ve kutsal değerlere de karşıdır Fikret şiirlerinde çoğu zaman aruz ölçüsünü kullanmıştır Şiirde beyit bütünlüğü*nü kırmış,anlamın bir beyitte tamamlanması geleneğini ortadan kaldırmıştırNaz*mı nesreeşiiri düz yazıya)yaklaştırmıştır Fransız şiirinden alınan soneyi şiirlerin*de kullanmış, divan şiirinin müstezat nazım şeklini tanınmaz hale getirerek "ser*best müstezat"biçimini geliştirmiştir Fikret, pamasizm akımından etkilenmiştir ve pamasyenlere bağlıdırFikret'in "manzum hikaye" türünde şiirleri vardır;Balık*çılar,Nesrin,Ramazan Sadakası,Hasta Çocuk"gibi Fikret çocuklar için yazdığı şi*irleri hece ölçüsünü kullanarak yazmıştır ve bu şiirlerini "Şermin "adlı bir kitapta toplamıştırŞiir1erini "Rübab-ı Şikeste" ve "Haluk'un Defteri" adlı kitaplarda top*lamıştır
Tahsin Nahit
Tahsin Nahit (d 1887, İstanbul - ö 12 Mayıs 1919, İstanbul), Galatasaray Spor Kulübü'nün 9 numaralı kurucu üyesidir Hukuk eğitimi almıştır, şair ve oyun ya*zarıdır Fecr-i Ati akımının bir üyesidir
Eserleri Oyun:
Hicranlar (1908)
Jön Türk (1909) Kösem Sultan (1912) Fİrar (1911)
Şiir:
Ruh-ı Bfkayd (1911)
Şiirdeki karamsar ruh halinin Tevfik Fikret'i yansıttığı rahatlıkla söylenebilir
Bunun yanında Servet-i Foouncuların genel özelliği olan tablo gibi şiir yazma an*layışıyla, parnasizm aklIDlDlD özellikleri şair ile eseri arasındaki bağlantılardır

zrmbilisim katkıları ile 2009 seo yarışmasına katılan herkese başarılar yönetimi
2METIN
5ETKINLIK
uçuş> -uş: tam kafiye
kuş
kar > -ar: tam kafiye
arar
şeydası ~ -sı: redif

Şiirin ritmi, aruz ölçüsüyle sağlanmıştır Ayrıca şiirdeki her türlü ses benzerli*ği şiirin ahengini sağlayan unsurlardandır
2 Grup: Elhan-ı Şita adlı şiir üç bent, iki dörtlük ve altı beyitten oluşan hem divan hem de Batı şiiri ile halk şiiri etkilerini taşıyan bir yapıya sahiptir
ı Verilen bentte kar yağışının ritmi sağlanmaya çalışılmıştır Karın yağış ritmi tüm şiirde verilmiş, tıpkı Yağmur şiirinde olduğu gibi, resim gibi şiir yazma anla*yışına uyulmuştur
2 Elhan-ı Şita şiirinin birimleri üç bent, iki dörtlük ve altı beyitten ibarettir Bu birimler şiirin teması olan "kar"etrafında bir araya gelerek şiiri oluşturmuşlardır 6ETKINLIK'
ı Grup: Behçet Necatigil'in Kar Kar adlı şiirinde kar ve kar- kinayeli kullanıl*mıştır Şair, şiirde bu iki sözcüğü tüm şiir boyunca gelişen bir tema içinde işlemiş*tir
2 Grup: Herman Hesse'nin şiirinde kış teması işlenmiş ve bu tema şiirde sü*rekli gelişen, üstünde bir şeyler söylenen bir şekilde verilmiştir
Farklı dönemlere ve ülkelere ait şiirlerde de aynı temanın işlenmesi, temanın evrensel bir nitelik taşıdığını göstermektedir

3 Elhan-ı Şita şiirindeki kar temasıyla, Yağmur şiirindeki yağmur teması Ser*vet-i Fünun Döneminde doğanın ve izlenimlerinin tema olarak seçildiğini gös*termektedir
Ayrıca Tanzimat Dönemi şiirlerinden farklı olarak bireysel temalaı:ın, duyuş ve algılayışın ön planda olduğu görülmektedir
4 Verilen bentte doğal dil, şairin algılayışla şiir, diline özgü söyleyişlerle, ken*di anlamları dışına taşarak kullanılmıştır
5 Elhfin-ı Şitfi şiirinde anjamaman özelliği taşıyan mısralar şunlardır: - Eşini gaib eyleyen bir kuş
gibi kar
Geçen eyyam-ı nevbaharı arar
- Kapladı bir derin sükuta yeri karlar Ki hamilşane dem-b e-dem ağlar
- Bir beyaz rişe-i cenah-ı melek gibi kar Seni solgun hadikalarda arar
- Na'şın üstünde şimdi ey mürde Başladı parça parça pervaze karlar
Ki semadan düşer düşer ağlar
- Küçücük, ser-sefid baykuşlar gibi kar Sizi dallarda, lanelerde arar
- Yuvalarda -yetim-i bi-efgan!*Son kalan ma-i tüyleri kovalar karlar Ki havada uçar uçar ağlar
- Destinde ey sema-yı şita til de tildedir Berg-i semen, cenah-ı kebilter, sehab-ter Dök ey sema -revan-ı tabiat gunildedir;*Hak-i siyahın üstüne safi şükilfeler!

- Her şahsar şimdi -ne yaprak, ne bir çiçek!*Bir tüde-i zılal ü siyah-reng ü na-ümid Ey dest-i asman-ı şita, durma, durma çek Her şahsarın üstüne bir sütre-i sefid!
- Bir bad-ı hamüşun per-i safında uyuklar Tarzında durur bir aralık, sonra uçarlar
- Soldan sağa, sağdan sola lerzan ü girizan, Gah uçmada tüyler gibi, gah olmada rizan
- Ezhar-ı baharın yerine berf-i sefidi, Elhan-ı tuyGrun yerine samt-ı ümidi
Bu durum şili dilinin nesir diline yaklaştığını göstermektedir
6 Elhan-ı Şita şiirindeki tabiatla ilgili ifadeler, betimlerneler (tasvirler) yapıla*rak verilmiştir Bu özellik resim sanatıyla ilişkilendirilebilir Bu bakımdan şiir par*nasizm akımının özelliklerini yansıtmaktadır
7 Elhan-ı Şim şürindeki yan anlamlı kelime ve ifadeler:
"Beyaz titreyiş, dumanlı uçuş kalplerin çılgın ezgileri, güvercinlerin şarkıları, derin sessizlik, beyaz melek kanadının saçağı, mavi tüyler, tabiatın ruhu, gölgeler siyahlıklar ve ümitsizlikler yığını, beyaz örtü, emelller gibi yağan kar, hayal gibi koşan kar, sessiz rüzgar, saf kanat, sükut ilahilerinin ezgileri, semanın eli, cömert*liğin eli, kışın eli, kuşların ezgileri, ümit sessizliği"
8 Verilen imgeler Tanzimat Döneminden farklı olarak Servet-i Fünun şairleri*nin eski kalıplardan çok farklı, yeni imge ve tamlama bulma arzularının yansıma*sıdır Bu imgelerin kullanılma nedeni bireysel duyuş ve düşünüşü en yeni ve fark*lı biçimde yansıtma arzusudur
9 a Birinci beyitte karlar emellere ve hayallere benzetilerek teşbih; karın koşması ifadesiyle de teşhis sanatı yapılmıştır
İkinci beyitte karın uyuklaması ifadesiyle teşhis, rüzgarın kanadı ifadesiy*le istiare sanatı yapılmıştır
b Söz sanatları şiirin ahengini sağlamakla birlikte aynı zamanda anlatıl*mak istenenin de daha etkili anlatılmasını sağlamaktadır
10 Elhan-ı Şita şiirinde anlatılanların herkeste aynı duyguları uyandırması beklenemez Bu durum edebi metinlerin çok anlamlılığıyla ilgilidir Edebi metin okurun duygu, zevk, kültür düzeyi, bilgi birikimine göre anlam kazanan bir sanat eseridir