Kaside , Şarkı, Türkü , Sone Hakkında Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-23-2012

SONE = Servet-i Fünun dönemi edebiyatının nazım birimi

kaynağı italyan şiiri olan ve özellikle italyan ,fransız ve ingiliz edebiyatlarında yaygın olarak kullanılmış olan, iki dörtlük ve iki üçlükten oluşan, kafiye düzeni ülkelere ve şairlere göre farklılıklar gösteren, on dört dizelik nazım şekli

sone şekli türk edebiyatına ilk olarak 1890'lı yıllarda, servet i fünun döneminde gelmiştir

KASİDE = Kasideler, genellikle birini övmek ve yermek amacıyla yazılan şiirler, daha çok din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan divan edebiyatı şiirlerdir

Kaside şairlerine kaside-gü (kaside söyleyen), kaside-sera ya da kaside-perdaz (kaside yazan) denir

Çok katı bir kalıpla yazılan kasideler, 6 bölümden oluşur
1

Nesip (Teşbib)

Kasidenin ilk bölümüdür, şiir yönünden en ağır bölümdür

Genelde 15-20 beyit olur

Şair bu bölümde betimleme yapar ; kadın, kış, at, bahar vs

Baharın tasviri yapılıyorsa: Bahariye, kışın tasviri yapılıyorsa: Şitaiye, temmuzun tasviri yapılıyorsa: Temmuziye, ramazanın tasviri yapılıyorsa: Ramazaniye, atın tasviri yapılıyorsa: Rahşiye, hamamın tasviri yapılıyorsa: Hamamiye

2

Girizgah

Nesip bölümünden methiye bölümüne geçerken söylenen ve basamak görevinde olan beyitlerdir

Şair bu bölümde övgüye başlayacağını haber verir

1-2 beyitten oluşur

3

Methiye

Kasidenin sunulduğu kişinin övüldüğü bölümdür

Şiir yönü çok zayıf, dil yönü diğer bölümlere göre çok ağırdır

4

Tegazzül

Gazel söyleme anlamına gelir, bütün kasidelerde olması zorunlu değildir

Methiyeden sonra şair bir fırsatını düşürüp aynı ölçü ve uyakta bir gazel söyler, buna tegazzül denir

5

Fahriye

Şairin kendini övdüğü bölümdür

Fahriyeyi en seven şair Nefi'dir

6

Dua

Kasidenin son bölümüdür

Birkaç beyit olur

Şair burada övdüğü kişinin başarılı, uzun ömürlü, talihinin iyi olması yönünde dua eder

ŞARKI= Genellikle aşk, içki, eğlence konularında yazılan dört dizelik nazım biçimidir

Biçim bakımından “murabba”ya benzer

Çoğunlukla bestelenmek için yazılır

Bu biçim de tuyuğ gibi yalnızca Türk edebiyatına özgüdür

“Şarkı” biçiminin yaratıcısı ve en güçlü şairi Nedim’dir

TÜRKÜ= öncelikle bu tür, halk şiiri nazım biçiminin bir türüdür

Aşk, doğa, güzellik, kahramanlık, sosyal konular türkülerin konusunu oluşturur

Türküler aynı zamanda aşık edebiyatı nazım şeklidir

Yani söyleyeni belli türküler de vardır

Kendine özgü bir ezgiyle söylenir

8‘li ve 11’li hece kalıbıyla söylenir

Bent ve kavuştak olmak üzere iki bölümden oluşur

Hecenin sekizli ve on birli ölçüleriyle yazılır

Türküler ezgilerine göre divan, usulsüz, bozlak, koşma, hoyrat, kayabaşı, Çukurova gibi çeşitlere ayrılır

08-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kaside , Şarkı, Türkü , Sone Hakkında Bilgi SONE = Servet-i Fünun dönemi edebiyatının nazım birimikaynağı italyan şiiri olan ve özellikle italyan ,fransız ve ingiliz edebiyatlarında yaygın olarak kullanılmış olan, iki dörtlük ve iki üçlükten oluşan, kafiye düzeni ülkelere ve şairlere göre farklılıklar gösteren, on dört dizelik nazım şeklisone şekli türk edebiyatına ilk olarak 1890'lı yıllarda, servet i fünun döneminde gelmiştir KASİDE = Kasideler, genellikle birini övmek ve yermek amacıyla yazılan şiirler, daha çok din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan divan edebiyatı şiirlerdir Kaside şairlerine kaside-gü (kaside söyleyen), kaside-sera ya da kaside-perdaz (kaside yazan) denir Çok katı bir kalıpla yazılan kasideler, 6 bölümden oluşur 1 Nesip (Teşbib) Kasidenin ilk bölümüdür, şiir yönünden en ağır bölümdür Genelde 15-20 beyit olur Şair bu bölümde betimleme yapar ; kadın, kış, at, bahar vs Baharın tasviri yapılıyorsa: Bahariye, kışın tasviri yapılıyorsa: Şitaiye, temmuzun tasviri yapılıyorsa: Temmuziye, ramazanın tasviri yapılıyorsa: Ramazaniye, atın tasviri yapılıyorsa: Rahşiye, hamamın tasviri yapılıyorsa: Hamamiye 2 Girizgah Nesip bölümünden methiye bölümüne geçerken söylenen ve basamak görevinde olan beyitlerdir Şair bu bölümde övgüye başlayacağını haber verir 1-2 beyitten oluşur 3 Methiye Kasidenin sunulduğu kişinin övüldüğü bölümdür Şiir yönü çok zayıf, dil yönü diğer bölümlere göre çok ağırdır 4 Tegazzül Gazel söyleme anlamına gelir, bütün kasidelerde olması zorunlu değildir Methiyeden sonra şair bir fırsatını düşürüp aynı ölçü ve uyakta bir gazel söyler, buna tegazzül denir 5 Fahriye Şairin kendini övdüğü bölümdür Fahriyeyi en seven şair Nefi'dir 6 Dua Kasidenin son bölümüdür Birkaç beyit olur Şair burada övdüğü kişinin başarılı, uzun ömürlü, talihinin iyi olması yönünde dua eder ŞARKI= Genellikle aşk, içki, eğlence konularında yazılan dört dizelik nazım biçimidir Biçim bakımından “murabba”ya benzer Çoğunlukla bestelenmek için yazılır Bu biçim de tuyuğ gibi yalnızca Türk edebiyatına özgüdür “Şarkı” biçiminin yaratıcısı ve en güçlü şairi Nedim’dir TÜRKÜ= öncelikle bu tür, halk şiiri nazım biçiminin bir türüdürAşk, doğa, güzellik, kahramanlık, sosyal konular türkülerin konusunu oluşturur Türküler aynı zamanda aşık edebiyatı nazım şeklidir Yani söyleyeni belli türküler de vardır Kendine özgü bir ezgiyle söylenir 8‘li ve 11’li hece kalıbıyla söylenir Bent ve kavuştak olmak üzere iki bölümden oluşur Hecenin sekizli ve on birli ölçüleriyle yazılır Türküler ezgilerine göre divan, usulsüz, bozlak, koşma, hoyrat, kayabaşı, Çukurova gibi çeşitlere ayrılır