Stephan Hawes

Hawes, 1474 yılında, Suffolk kontluğunda doğarHayatı hakkında çok az bilgi vardırOxford’da eğitim görür ve daha sonra, bazı yabancı üniversiteleri ziyaret ederYabancı dillerin yanı sıra, İngiliz edebiyatı üzerine eğitim alırYolculuklarını tamamladıktan sonra, ülkesine geri dönerDilsel ve yazınsal birikimi sayesinde, 7 Henry’nin dikkatini çeker ve saraya kabul edilirKralın yasama meclisinde çalışmaya başlarHawes’in şakacı üslubu ve olağanüstü belleği, kralın hoşuna gider

Hawes; Chaucer ve Lydgate gibi yazarların eserlerini ezbere biliyorduKayıtlara göre, 1506’da, krala yazdığı bir balad için 10 şilin almıştır1521’de, “Bay Hawse” adıyla kayıtlı bir yazara ise, bir tiyatro oyunu karşılığında, 6 sterlin ödenmiştir”Bay Hawse”’nin, Hawes olması olasıdırSözü edilen oyunun izine de rastlanmamıştır
Hawes; 1503-04 yılında, bir alegori olan “Erdemlilik Simgesi”’ni, 1509’dan önce, Hz İsa’nın cenazesi başında küfür edilmemesini öğütleyen “Küfürbazların Dinden Çıkışı”’nı, 1506’da “Eğlenceli Oyun”’u, 1509’da bir övgü şiiri olan “8 Henry’nin Taç Giymesi Üzerine Sevinçli Düşünceler”’i ve bilinmeyen bir tarihte de, “Aşıkların Avuntusu”’nu yazarAyrıca, Hawes’in olduğu sanılan, “Cam Tapınak” adlı bir şiir daha vardırAslında, Lydgate’in olan bu şiirin; zaman içerisinde, Hawes’in bir şiiri olduğu varsayılmıştır
Hawes’in en önemli şiiri, 1506’da yazdığı “Eğlenceli Oyun”’dur45 bölüm ve 5816 dizeden oluşan şiir; 10 heceli çift dizelerden oluşan bir bölümün dışında, 7 dizelik kıtalar biçiminde yazılmıştır
Öykünün kahramanı Büyük Aşk, hareketli bir hayat sürmektedirBir gün, Bayan Ün ile tanışırBayan Ün, ona hayran olduğu Güzel Bakire’nin üstünlüklerini anlatırBüyük Aşk, daha sonra, doktrin kulesine doğru yola çıkarOrada, üzerinde hayatının betimlendiği bir perde görürBir süre sonra, Bayan Dilbilgisi ile ders çalışmaya başlarYazar, bu arada, çağdaşlarının tembellik ve oburluk gibi zayıf yönlerini anlatır
Büyük Aşk, daha sonra, Mantık ve Retorik’i ziyaret ederRetorik; yaratma, düzenleme, söz sanatları ve söyleyiş başlıkları altında, derinlemesine tartışılmaktadırHawes, bu bölümde, alegoriyi savunur; cahilliğe ve tembelliğe çatarChaucer, Gower ve Lydgate gibi şairleri ise överBüyük Aşk, Aritmetik’in sözlerini dinlerSonra, Müzik’e giderGüzel bakire de oradadırBüyük Aşk, onunla dans ederAncak, aşkını dile getiremezÖğüt’ün verdiği fikir üzerine, Güzek Bakire’yi bahçesinde ziyaret eder
Büyük Aşk, sonunda sevdiğine kavuşurAncak, arkadaşları, genç kızı uzak bir yere kaçırırBüyük Aşk, onu bulmak için yola çıkarBunun için, öncelikle, Geometri ve Astronomi’den gerekli bilgileri alırDaha sonra, şövalyelik kulesine gelir ve burada; Minerva’dan savaşmayı, Melizius’tan da şövalyeliği öğrenirSonra yola çıkarYolda bir cüceye rastlarBu aptal cüce, aslında, kadın düşmanı olan Godfrey Gobelive’dirBüyük Aşk ve cüce, Venüs’ün başkanlığındaki bir parlamentoya gelirlerVenüs, Güzel Bakire’ye; Büyük Aşk’a sevecen davranmasını söyler
Büyük Aşk yola koyulurKarşısına, 3 metre boyunda ve 3 başlı bir dev çıkarBüyük Aşk onu yenerYola devam ederUzakta, Güzel Bakire’nin sarayının bulunduğu adaya ulaşırBu adada, ateş kusan bir canavar olan Kötülük vardırCanavarın yaktığı ateşin dumanından rahatsız olan Büyük Aşk, onun pençe darbeleriyle ağır yaralanırKendisine, Pallas tarafından bir krem verilir ve böylelikle iyileşirCanavarı öldürür ve Güzel Bakire’nin sarayına ulaşırİki aşık, kilise yetkilileri tarafından evlendirilirÇift, uzun yıllar mutlu yaşar
Ancak, sonraları, hayatlarına para hırsı girerSonunda, Ölüm çıkagelir ve Büyük Aşk’ı alıp götürürEserin sonunda; Ün, Zaman ve Sonsuzluk gibi alegorik kişilikler, geçit töreni yaparlarHawes ise, eserdeki olası yanlışlıklar için özür dilerBu yanlışlıkların ve hataların okuyucuyu sıkmaması için de dua eder
“Eğlenceli Oyun”; Hawes’in diğer şiirlerinde, farklı biçimlerde işlediği tüm temaları içinde barındıran en kapsamlı eseridirŞiir, yok olmaya başlamış bir tür olan, ortaçağ alegorisini yeniden canlandırmak için bir denemedirKonusu, bir insanın hayatının alegorisi olan bu şiir; ayrıntılarına kadar, titizlikle ve ustalıkla işlenmiştirŞiirsel anlatım gücü ise, eserin bütününe bakıldığında, yer yer çarpıcı anlatımlarla yüklü kıtalarda göze çarparAncak, buna rağmen; şiir sanatının, o tarihte ulaşmış olduğu yetkinliğin çok ötesinde değildirElisabeth türü destanların rakibi olduğu söylenemez
Şiir; antik ve skolastik öğretilerin, ulusal ve yabancı mitolojik ögelerin kullanıldığı, fantastik bir macera destanıdırHawes’in hayatının dönüm noktasını oluşturan bu şiirin öyküsü, De Guillevis’e dayanırDe Guillevis’in yazdığı eseri, Lydgate çevirirHawes, işte bu eserden etkilenmiştir
Anlatım, genellikle; kuru, geleneksel ögeler içerirAncak, geleneksel ögelerin; şaşırtıcı bir şekilde, tam ve doğru olarak aktarıldığını görürüzÖrneğin, Hawes, doğa sevgisini doyurucu bir şekilde anlatırAncak, şiirde; genellikle, poetiğin karşısında didaktiğin kurban edildiği izlenimi edinilirŞiir, ortaçağ bilimlerinden sistematik olarak söz ederBölme ve karekök alma gibi, matematiksel işlemler konu edilirHawes, geleneksel makinecilik ile kaynaşmış olan modern hayatı sorgular

Kaynakça:-The Cambidge History of English and American Literature 1907-21
-Catholic Encyclopedia KMWalden
-Kindler Neues Literatur Lexikon 1990