Caravaggio

Caravaggio - Ressam

Bir duvarcının oğlu olan Caravaggio (asıl adı Michelangelo Merisi'dir), on üç yaşlarındayken babasıyla Napoli'ye gitti ve fresk resimleri için sıvaları hazırlarken, resim sanatı­na eğilimi olduğunu fark etti Tek başına, hiç kimseden öğüt almadan resim çalışmaya başladı; Milano'ya döndükten sonra kendi kendini ye­tiştirmeyi sürdürdü Önce natür­mort üstünde çalışıp, ışığı kendine özgü bir biçimde kullanarak çiçek ve meyve resimleri yaptı Çarpıcı bir gölge-ışık karşıtlığıyla nitelenen ya­pıtları daha o dönemde, alışılmamış gerçekçilikleriyle çevresindekilerin dikkatini çekti Beş yıl süreyle Milano'da çalıştıktan sonra Venedik'e giden sanatçı, Giorgione'nin tablolarını kopya ederek paletini yeniledi; üslubunu hafifletti Roma' da Cesare d'Arpino'nun atölyesinde çalışmaya başlayarak, Arpino için çiçek resimleri ve tablo süslemeleri yaptı Parasal açıdan olanak bulur bulmaz kendi hesabına çalışmaya başladı ve çok geçmeden ün kazan­dı: Hayranlık uyandırdığı genç sanatçılar arasında, sert gerçekçi­liği sayesinde akademizmin katı kurallarından uzaklaşmayı başar­mış bir usta sayılıyor, karşıtları tarafındansa büyük ustaları kopya etmemekle suçlanıyordu
Modellerini yalnızca doğadan almak isteyen, yaşadığı dönemin sanat kültürüne karşı çıkan bir sanatçı olan, kibirli, alıngan kişiliğinden ötürü, sık sık kavga çıkaran, rakip­lerini düelloya kışkırtan Caravag­gio, arkadaşlarından birini bir oyun sırasında çıkan kavgada öldürünce Roma'dan Napoli'ye kaçmak zorun­da kaldı; sonra Malta'ya giderek orada şövalye oldu (1601); ama tari­katın ileri gelen üyelerinden birine hakaret ettiği için tutuklandı Hapis­ten kaçarak Siracusa, Messina, Palermo'ya gittikten sonra Napoli' ye yerleşti Ama çeşitli düellolar­dan sonra Napoli'den de ayrıl­mak zorunda kalıp, Roma'ya gitti ve ateşli bir hastalık sonucu öldü

GÖLGE-IŞIK OYUNLARI
Caravaggio'nun İtalya'daki öncüle­ri, Venedikli sanatçılar, özellikle de Giorgione'dir Gençlik döneminde yaptığı bazı tablolarda (sözgelimi, Mısır'da Dinlenme) Venedikli sanat­çıların etkileri açıkça görülen Ca­ravaggio'nun sanatı,başlıca iki özel­liğiyle dikkati çeker: Perspektifin yadsınması (bu tutum giderek uza­mın yok olmasına yol açar); gölge-ışıktan sistemli biçimde yararlanma (bu özellikleriyle ün yapan Caravaggio için Romalı bir eleştirmen XVII yy'da şöyle yazmıştı: "Kendi tekniği onu öylesine coşturmuştu ki, yaptığı bir figürü hiçbir zaman açık havada ya da güneşli bir ortamda bırakmı­yor, her yanı sıkı sıkıya kapalı bir odaya yerleştiriyordu; tepeden ge­len ışık da, gölge ışık oyunlarının gü­cünü daha da artırmak istercesine, nesnenin çıkıntıları üstüne vuru­yordu")
Yaşadığı dönemdeki özenticiliğe (maniyerizm) karşı çıkan Caravaggio, kumarhanelerdeki, içki âlemle­rindeki yaşamdan aldığı sahneleri , de, kutsal kitaptan aldığı sahneleri de yer yer aşırıya kaçan bir doğacı­lıkla işlemiş, sözgelimi, ön planda bir atın sağrıdan görünüşüne, karnı açık bir insana, bayağılıklara, çar­pık ve garip ayrıntılara yer vermek­ten kaçınmamıştır Ama son yapıtla­rında, sözgelimi, klasik bir ölçülülük içinde gerçekleştirmiş olduğu eşsiz Meryem'in Ölümü adlı tablosunda, bu tutumdan uzaklaştığı görülür Büyük bir etki uyandırmış olan Caravaggio'yu, bazı uzmanlar barok hareketin önderi saymak istemişler­dir Ama toplum dışına itilmiş kişi­lerin serüvenlerini yansıtmayı sev­diği halde klasik bir sanatçı olan Caravaggio'nun sanatının gerçek barok sanattan ne kadar farklı olduğunu anlamak için, sanatını, ondan etkilenmiş olan Rubens' le, hattâ Michelangelo'yla karşılaş­tırmak yeterlidir Buna karşılık, İtalya ve İspanya arasında bir bağ oluşturduğunu, özellikle de Ribera, Zurbaran ve Velazquez gibi ressam­ları etkilediğini kabul etmek gerekir Fransa'da da Le Nain kardeşler ve Georges de La Tour gibi sanatçıları etkilemiştir