Vaclav Kliment Klicpera

Hayatı ve Eserleri :
Klicpera , 1792 yılının kasım ayında , Chlumec'de doğar 3 erkek kardeşin 2si olarak doğan yazar , rahat bir çocukluk yaşayamamıştırÖnceleri , bir kasabın yanına çırak olarak verilen yazar , kan görme fobisi yüzünden , bu işi bırakmak zorunda kalır Küçük kardeşinin ölümünden sonra; ailesi , onu üniversiteye göndermeye karar verirKlicpera , üniversitede; tıp , felsefe , sosyal bilimler alanında eğitim görürÖzellikle , tıp fakültesine devam eder Fobisi , onu yine yalnız bırakmazAncak , yazar , yine de okulu bitirir ve profesör olur Jungmann'ın ölümünden sonra ise , Prag'daki "Akademik Koleji" 'ne yönetici olur
Yazar , bu arada , tiyatroyla ilgilenmeye başlamıştır1812 'de , arkadaşlarıyla birlikte "Blanik" adlı bir oyun yazarAncak , oyun sahnelendiğinde , ilginç bir gelişme olur ve oyunda rol alan kadınlar , oyunun Çekçe oynanmasını ıslıklarla protesto ederek , salonu terk ederlerBunun üzerine , Klicpera;aynı akşam oturup , oyunu yeniden gözden geçirir ve hiçbir kadının rol almadığı bir şekle sokar Oyun , bu yeni şekliyle çok beğenilir4 saat süren bu oyun sahnelendiğinde , salonda tek bir boş koltuk bile yokturKlicpera , 1817'de , "Sihirli Şapka" adlı oyunu yazar1813 - 19 yılları arasında ise;"Rimsy'li Hadrian" , "Yalancı ve Akrabası" gibi 10 oyun daha yazar
Klicpera , 1819'da , Hradec Kralove ilkokulu'nun müdürlüğüne atanırBuraya gelir gelmez , bir tiyatro topluluğunun ilgisi ile karşılanırYazar , tiyatro oyunları yazmaya devam eder Oyunları , 1820'li yıllarda , Prag'daki "Soylular Tiyatrosu" 'nda sahnelenirAncak , oyunları üzerinde pek çok değişiklikler yapılmaya başlanınca;yazar , bu işten rahatsızlık duyar ve yayıncılarıyla anlaşamaz Bunun üzerine , bundan sonra yazdığı tiyatro oyunlarının yayınlanmasını istemez ve saklı tutarAncak , bir süre sonra ; bu oyunları , Alman seyirciler için sahnelemek isterBu kez de , Çek seyircileri kızdırır
Klicpera 1822'de "Valdek" , 1824'te "Köylü Prens Sobeslav" , 1826'da "Köprüde Komedi" adlı oyunlarını yazar1828'de , Bohemya tarihinden esinlendiği , "Tocnik" adlı öykü kitabını;1829'da ise , "Herkes Vatanı İçin" adlı oyununu yazarYazarın , ayrıca , "Kötü Serf" adlı bir oyunu daha vardırBu oyunlardan "Köylü Prens Sobeslav" , yazarın , tarihsel trajedi denemesidirOyun , kendi bütünlüğü içinde düşünüldüğünde , eksik bir eserdirYazar , doğrudan gözlemlenecek dünyayı gözardı ettiği için , sindirilmesi güç romantik sapmalarda yitip gitmiştirBu türde daha önce verilmiş ürünlerle karşılaştırıldığında , Klicpera'nın trajedisi, hiç kuşkusuz duyarlı bir gelişmeyi vurgular
1835'te , Prag'da yeni bir tiyatro açılır"Katejan Tiyatrosu" adındaki bu salon, perdelerini , ilk kez şubat 1835'te , Klicpera'nın "Zikka'nın Kılıcı" adlı vodviliyle açar Bu yeni tiyatro topluluğunda , Karel Macha ve Jan Kollar gibi önemli yazarlar da vardır Bu tiyatroda , yazarın oyunları büyük başarı kazanır
Klicpera , 1848'de , siyasete girerViyana'da , imparatora gönderilen Çek delegasyonunda yer alırAncak , görüşmelerde heyetin istekleri kabul edilmeyince , durum sertleşir ve devrime dönüşürAyaklanmanın bastırılmasından sonra, Avusturya baskıyı biraz azaltır ve okullarda , Çekçe eğitimi serbest bırakırKlicpera da , bunun üzerine , bir Çek tarihi ders kitabı kaleme alırÇek ulusal tiyatrosunun kurulması için oluşturulan bir derneğin üyesi olurDaha sonra , Prag'da bir ortaokulun müdürü olur
Klicpera , bu dönemde , tarihsel trajediler yazmaya devam ederOyunları , çeşitli şehir ve festivallerde sürekli oynanmış ve diğer Çek oyun yazarlarının övgüsünü almıştır 1856'da "Eliska" adlı oyununu yazarAncak , sağlığı iyice bozulmuşturKlicpera , haziran 1859'da Prag'da hayata veda eder

Sanatı :
Klicpera , Çek tiyatrosunun kendi ayakları üzerinde durmasına yardımcı olmuş bir yazardır Klicpera'dan önce , bu konuda girişimde bulunmuş kişiler olmuş ; ancak , hiçbiri onun kadar sistematik ve farklı türlere egemen olmamıştırKlicpera , romantik ve tarihsel duygularla yüklü , çok sayıda oyunun dışında ; komediler , vodviller de kaleme almış ve Çek tiyatrosunu belli bir düzeye getirmiştir
Klicpera'nın karekterleri , zaman gelir iç dünyalarını apansız açıverirlerOnun karakterlerinin , komik bir duruma düşürme ve mizahın doruğunda , aniden ciddi düşünceleri açığa çıkarma konusunda özel yetenekleri vardırSonra , her şey yine mizaha dönerKlicpera , bize; insanlara farklı durumlar içinde , farklı açılardan bakma olanağı vermiştirİşte , Klicpera'nın hareket noktası budur!
Klicpera'nın uzmanlık alanı;giysi değiştirme tekniğiyle , karekterlerinin kimliklerini değiştirdiği şövalye oyunları idiBu özellik , 1840'lı yıllarda yazdığı tüm oyunlarının ortak özelliğiydiYazar , halkın beğenisine seslenen vodvil tekniklerini de kullanmış ; ancak , bunları geliştirerek , Çek tiyatrosunu modernize etmiştirOnun oyunları , genel olarak , halkın ve küçük burjuvanın eğlence gereksinimini karşılıyorduBunu yaparken , halkın dilini kullanmayı çok iyi başarmıştır
Klicpera'nın oyunları , psikolojik derinlikten yoksundurDramanın kurallarına da pek uyduğu söylenemez Ancak , eserlerinin en önemli bölümünü oluşturan komedileri; inceliklerine rağmen , absürdlüğe varan karşı konulmaz bir neşe saçmaktadırOnun oyunları , müzikaliteden yoksun olsa da , zamanının Bohemyasını yansıtması açısından önemlidirKlicpera , Çek tiyatrosunun klasik bir trajedinin gücü üslubuyla taçlandırmak istemiştirOnun oyunları , düzenli bir şekilde sahnelenmiş ,sonuçta , Çek tiyatrosu; hem deneyim kazanmış , hem de , Çek topraklarında egemen olan Alman kültüründen bağımsız olarak , gelişme olanağı bulmuştur
Klicpera , dünyaya , dramatik bir şiir olarak bakıyordu"Okuduğum her şeyi , sahnelere dönüştürüyorum" diyorduBöylece , gözlemlediği şeylere , dünya görüşünü de katıyordu Hızlı bir doğaçlamanın ürünü olan şiirler ile mizahi ve tarihsel öyküler yazıyor , anekdotlar kaleme alıyorduKlicpera , ardında , 60'a yakın oyun bırakmıştırBunların çoğu , çevresinde gördüğü gelenek ve göreneklerin izlerini taşımaktadır
Kaynakça :
- Historie de la Litterature Tcheque HJelinek / 1930
- Vaclav Kliment Klicpera Alena Skodova / 2001
- Dictionnaire des Litterature
Phlippe Van Tieghem /1984
- Büyük Larousse Gelişim Yayınları / 1986