&Quot;Kriptoya Dikkat!&Quot;

Yaz günleri de kriptoların en çok hastalık yaptığı mevsim Çünkü, bu parazit insanlara kirlenmiş sulardan ve yiyeceklerden bulaşıyor Hasta kişilerin dışkısıyla kirlenmiş suların içilmesi, yiyeceklerin yenmesi veya kirli sulara girilmesi yüzülmesi bulaşma için yeterli oluyor Özellikle de genel kullanıma açık havuzlar, su parkları bu bakımdan en önemli bulaşma kaynakları


Başlığa bakıp da bizim doktor da mı Ergenekon’a bulaşıyor, siyasete hevesleniyor sanmayın Bu kripto bildiğiniz kriptolardan değil, bambaşka bir şey Bu bir mikrop, daha doğrusu bir parazit Aslında tam ismi kriptosporidium, ama kısaca ‘kripto’ deniyor


Yaz günleri de kriptoların en çok hastalık yaptığı mevsim Çünkü, bu parazit insanlara kirlenmiş sulardan ve yiyeceklerden bulaşıyor Hasta kişilerin dışkısıyla kirlenmiş suların içilmesi, yiyeceklerin yenmesi veya kirli sulara girilmesi yüzülmesi bulaşma için yeterli oluyor Özellikle de genel kullanıma açık havuzlar, su parkları bu bakımdan en önemli bulaşma kaynakları


Parazitlerin suda uzun süre canlı kalabilmeleri, dezenfeksiyona dirençli olmaları ve parazitin hasta kişi iyileştikten haftalar sonra da dışkı ile atılmaya devam etmesi hastalığın bulaşıcılığını artırıyor


Bu parazite dünyanın her yerinde rastlanmakla beraber, sebep olduğu bağırsak enfeksiyonu temizlik kurallarına tam uyulmayan gelişmekte olan ülkelerde daha fazla görülüyor Parazit, içme ve kaynak suları, göl, havuz ve su parkları gibi su bulunan çok değişik ortamlarda bulunabiliyor


Ülkemizde de özellikle küçük çocuklardaki ishállerin etkenlerinden biri İzmir’de akut ishali olan 118 çocuk üzerinde yapılan bir araştırmada, hastaların yüzde 15’e yakınında bu parazitin sorumlu etken olarak belirlenmesi, kriptosporidiumun Türkiye için de önemli bir hastalık etkeni olduğunu gösteriyor


En önemlisi ishal


Hastalığın en önemli belirtileri ishál, ateş, karın ağrısı, mide krampları, bulantı ve kusma Hastayı en çok rahatsız eden ve hálsiz-bitkin düşüren şey genellikle 1-2 hafta devam eden ishál Bu, su kaybına karşı daha hassas olan bebeklerde, yaşlılarda, böbrek ve kalp hastalarında, idrar söktürücü ilaç kullananlarda çok tehlikeli sonuçlara yol açabiliyor


Hastalık bağışıklık sisteminde sorunları olan kişilerde, meselá kanser tedavisi görenlerde, kortizon kullananlarda ölümcül de olabiliyor


Alınması gereken tedbirler


Su yoluyla bulaşan bu parazitten kurtulmak için alınması gereken tedbirleri şöylece sıralayabiliriz:


İsháli olanlar hastalıkları geçtikten iki hafta sonrasına kadar havuza girmemelidir


Havuzda yellenmek doğru değildir


Havuz suyu ağza alınmamalı ve yutulmamaya dikkat edilmelidir


Çocuk bezi kullanan çocuklar herkesin girdiği havuzlara sokulmamalıdır Bu çocukların altı havuz kenarında değiştirilmemelidir


Herkes ve özellikle de çocuklar havuza girmeden önce mutlaka duş almalı ve özellikle de makat ağzı su ve sabunla iyice temizlenmelidir


Evcil hayvanlar kesinlikle havuzlara sokulmamalıdır, çünkü kripto hayvanlarda da hastalık yapabilmektedir


Yemekten önce eller su ve sabunla iyice yıkanmalıdır


Normal klorlama etkisiz


Parazitin yok edilmesi için en etkili yöntem suların klorlanmasıdır; ancak normal dozlardaki klorlama yeterli olmadığından ‘yüksek doz klorlama’ yapılması gerekir Burada dikkat edilmesi gereken önemli nokta, klorun bulutsuz günlerde yoğun güneş ışınları tarafından parçalanıp etkisiz hále gelmesidir Bunun için de havuz klor düzeylerinin sıcak havalarda özellikle öğleden sonra iki saatte bir kontrol edilmesi gerekir


Gelelim neticeye


Yaz, ishállerin en çok görüldüğü mevsim ve pek çok da sebebi var İlk akla gelen de besin zehirlenmelerine bağlı isháller; ama serinlemek için girilen havuzlardan su parklarından bulaşan bir parazitin de ishállere yol açabileceği de bilinmeli ve halka açık bu tür yerler yetkililer tarafından mutlaka ciddi şekilde denetlenmeli ve uygun şekilde klorlanmalıdır