Martin Heidegger Kimdir ? (1889-1976)

Yaşamı

Varoluşçu felsefenin önde gelen isimlerinden biri olarak bilinen Alman filozof 26 Eylül 1889'da Baden eyaletinde doğdu Çocukluğundan itibaren dine ve felsefeye eğilimli biri olarak yetişti Felsefi çalışmalarıyla olduğu kadar, yaşamı ve çeşitli dönemlerde sergilediği politik tutumlarıyla da tartışma konusu oldu Felsefi yetkinliği ve önemi yadsınamazken politik konumları dolayısıyla sürekli sorunlu bir ilişkinin taşıyıcısı oldu ve bu durum çoğu zaman felsefi çalışmalarının tam olarak değerlendirilmesini gölgeledi

Freiburg Üniversitesi'nde Katolik ilahiyati ve Hiristiyan felsefesi okudu ve 1914 yılında ilk çalışması ve doktora tezi, "Psikolojide Yargı Kuramı" ile dikkat çekmeye başladı 1923'te Marburg Üniversitesi'nde profesör oldu 1927 yılında " Varlık ve Zaman " yayımlandı ve yayımlanışından itibaren yalnızca varoluşçu felsefe açısından değil, 20yüzyıl daki bir bütün felsefe tartışmaları bağlamında bir şekilde etkili oldu Heidegger burada, bütün bir Batı Felsefesi gelenegini metafizik olmakla eleştirdi, ki sonrasında postmodern felsefe bu argümanı başka düzlemelerde yeniden degerlendirecektir

1933 yılından itibaren Naziler'in iktidara gelmesiyle birlikte Heidegger Nazilere katıldı Bu dönemde Freiburg Üniversitesinde rektör oldu Heidegger'in bu dönem boyunca izlediği politika her zaman tartışma konusu olmuş ve onun calışmalarının değerlendirilmesine gölgeler düşürmüştür Nazilere katıldığı gerekçesiyle 1945'te üniversiteden uzaklaştırıldı ama sonra 1952'de yeniden üniversiteye dönebildi Daha sonra yanlış yaptığını söylemesi de üzerine düşen gölgelerin sona ermesini sağlamamıştır, ancak bununla birlikte onun teorik çalışmalarının değeri her zaman kendini buna rağmen korumuş ve felsefe açısından önemli yerini muhafaza etmiştir


Felsefesi


Heidegger'in felsefi çalışmalarında hocası Edmund Husserl'in ve fenomenoloji felsefesinin etkileri açıkca görülür Buna bağlı olarak felsefe-dışı sayılan pek çok kavramı felsefeye taşıdı ve varoluşçu felsefecilerde (örneğin Kierkegaard'ın korku, umutsuzluk, kaygı vb kavramlarla yaptığı gibi) görülen tarzda analizlere yöneldi ve bunları derinleştirdiKaygı, sıkıntı, merak, ölüm, korku gibi terimleri felsefe düzlemine taşıdı Fenomenolojiyi Varlık sorunu bağlamında yeniden yorumladı ve kullandı Heidegger'in Husserl etkisi ile kendine özgü bir varoluşçu felsefe oluşturduğunu söylemek yanlış olmaz

Heidegger'ın varoluşçu düşüncesine göre, insan bu dünyaya öylece bırakılmıştır Bu bırakılmışlık fikri birkaç yönden varoluşçu felsefenin temel argümanlarını sürdürür ve derinleştirir Varoluşa bırakılmışlığı ile insan kendi varlık'ını oluşturma özgürlüğüne zorunlu olarak bırakılmıştir aslında Ama başlangıçta, bırakılışın kendisi bir özgürlük yokluğudur -sondaki ölümün kaçınılamazlığı gibi

İnsan, varoluşun ortasına öylece, orada-bir-varlık-olarak ( Dasein ) atılmıştır Bu bir tercih ya da seçimin sonucu değildir Ve insan, bu bırakılmışlık içinde tercihler ve seçimleriyle kendi yaşamını ileriye dogru kurar Burada zorunlu bir özgürlük deneyimi sözkonusudur İnsan kendi varlığını gerçekleştirmek üzere sürekli seçimler ve tercihler yapmak durumundadır, yani özgürlüğünü gerçekleştirmek zorundadır Ölüme kadar Heidegger'in felsefesinde ölüm fikri, bu bakımdan önemli bir yer tutar İnsan, bırakılmışlığında ölüme yazgılıdır ve varoluşunu buna göre gerçekleştirmelidir

Heidegger ayrıca, genel anlamda söylenecek olursa, teknik'in gelişimiyle birlikte şekillenen dünyanın eleştirisini yapmaya yönelmiştir ve modern dünyada buna karşı düsüncenin görevlerini belirlemeye calışmıştır " Varlık sorusu ", onun tüm felsefi çalışmalarinin özü ve özetidir Bu çalışma varlık'ın unutulmusluğuna yapılan bir itirazla başlar ve devam eder Kant, Hegel ve Husserl'den etkilendiğini belirtmenin yanı sıra, Nietzsche ile girdiği eleştirel ilişkinin de belirtilmesi gerekir Heidegger, yapısalcılığa benzer ama başka bağlamlarda Dil konusunu felsefeye temel bir kategori olarak sokmuştur Onun bütün felsefi kategorileri dil dolayımıyla işlerlik kazanır

"Dil Varlık'ın evidir", der Heidegger

Sartre ve Camus başta olmak üzere varoluşçu felsefeciler ve ayrıca yapısalcılık ve varlık felsefesi gibi diğer felsefe akımları da çalışmalarında onunla açık ya da örtük diyalog halinde olmuşlardır Daha sonra çalışmaları, özellikle dil dolayımlı analizleri ve felsefenin metafizik olarak eleştirisi mantığı, postmodern felsefenin gelişiminde önemli köşe taşları olacaktır


Türkçede olan kitapları

1 Zaman ve Varlık Üzerine, MHeidegger, A Yayınları
2 Nedir Bu Felsefe?, MHeidegger, Sosyal Yayınları
3 Hümanizmin Özü, MHeidegger, İz Yayınları
4 Metafizik Nedir?, Mheidegger, Kaknüs Yayınları
5 Tekniğe İlişkin Soruşturma, MHeidegger, Paradigma Yayınları
6 Bilim Üzerine Iki Ders, MHeidegger, Paradigma Yayınları
7 Zaman Kavramı, Der Begriff der Zeit, M Heidegger, (Çev,SBabür), İmge Kitabevi Yayınları

Kaynaklar

1 Martin Heidegger, Anılar ve Günlükler, Frederic De Towarnicki, YKY
2 Heidegger Bir Filozof Bir Alman, Paul Hünnerfeld, Inkılap Kitapevi
3 Heidegger ve Naziler, Jeff Collins, Everest Yayınları
4 Felsefe Sözlüğü, Serkan Uzun / ÜHüsrev Yolsal, Bilim ve Sanat Kitapları