08-23-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Denizler Ve Goller Neden Ustten Donar?
Bunun iki değişik nedeni var Birincisi, deniz ve göllerin sadece üstten soğuyabilmesi Havanın sıcaklığı mevsimlerle sürekli değişir Buna karşın, suyun altındaki yer uzun yıllar boyu aynı sıcaklıkta kalır Gerçi ara sıra volkanik aktiviteler nedeniyle su alttan ısınabilir, ama alttan soğuması hiç bir zaman söz konusu değil Bu nedenle, havanın soğuk olduğu durumlarda, su üstten ısı kaybettiği için, suyun içindeki sıcaklık aşağıdan yukarıya doğru azalıyor En soğuk yer en üstte olduğu için de donma buradan başlıyor
İkinci nedense biraz daha önemli
Buzun yoğunluğu suyunkinden daha az Bundan dolayı, suyun içinde
bulunan herhangi bir buz kütlesi, kaldırma kuvvetinin etkisi altında su yüzüne çıkma eğilimindedir Buna, bir de suyun yoğunluğunun 4°C’de en yüksek değerine ulaştığını ekleyelim Yoğunluk farkı nedeniyle kaldırma kuvveti etkisini hissettirir Eğer suyun sıcaklığı her yerde 4°C’nin üzerindeyse, sıcak su yukarı çıkar, soğuk su da aşağı iner (çaydanlıkta kaynayan su gibi)
Ama eğer sıcaklık her yerde 4°C’nin altındaysa, bu defa soğuk su yukarı çıkar, sıcak su da aşağı iner Bu da donmanın en soğuk olan yerden, yani yukarıdan başlaması anlamına geliyor
İşte bu nedenden dolayı, buzluğa bir bardak su koyduğunuzda da donma ilk önce tepeden başlar Bardağın yanlardan ve alttan ısı kaybetmesi bu gerçeği değiştirmiyor Fakat, donma başlayıp suyun üstünde bir buz tabakası oluştuktan sonra işin rengi biraz değişebilir Çünkü buz, ısıyı daha zayıf iletir Bu nedenle, yanlardan ve alttan olan ısı kaybı, üstten olan kayıptan daha fazla olabilir (bu bardağın ısıyı ne kadar iyi ilettiğine bağlı) Eğer bardak kanalıyla gerçekleşen ısı kaybı çok fazlaysa ve soğuk suyun yukarı yükselmesi için yeteri kadar zaman yoksa, bardağın yan ve alt yüzeylerinde de donma başlayabilir Bu da ilginç bir duruma yol açar: Buzdan bir kabukla paketlenmiş su
Her durumda suyun ortası en son donar
|
|
|